گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
*****
چمران رئیس شورای شهر تهران شد؛ این عبارت نقطه پایانی برای تلاش های مستمر اصلاح طلبان در چند روز اخیر بود. اصلاح طلبان که تا چند صباحی پیش به « ذم» رای تشکیلاتی اصولگرایان می پرداختند حالا در «حسرت» رای تشکیلاتی اعضای خود به مرثیه سرایی می پردازند و از برخی از اعضای این شورا که با «نام» لیست اصلاحات پا به عرصه انتخابات شورای شهر تهران گذاشتند اما «نان» اصولگرایان را در بهشت خوردند، شکوه و گلایه می کنند و آنان را «اصلاح طلبان بدلی » می خوانند؛ این اظهارنظرات در حالی صورت می گیرد که اصلاح طلبان بارها پارلمان شهری را خط قرمز بازی های سیاسی قلمداد می کردند اما گویا از رای غیرسیاسی اعضای آن راضی نیستند.
روزنامه اصلاح طلب مردم سالاری با تیتر یک « خبرگان، حامی تیم مذاکره کننده هسته ای» و«پدر علم حقوق ایران درگذشت»، روانه پیشخوان مطبوعات شده است.
• هاشمي در آيينه تاريخ
سينا خسروي در یادداشت « هاشمي در آيينه تاريخ» به مقایسه زندگی آقای اکبر هاشمی رفسنجانی با چرچیل پرداخته و نوشته است « زندگي سياسيِ هاشمي رفسنجاني از بعضي جهات به زندگي سياسي چرچيل، سياستمدار بزرگ بريتانيا، شباهت دارد. فراز و فرودها در هردو سياستمدار نمود داشته و البته هردو دوران خانه‌نشيني را تجربه کرده‌اند. سخنراني‌هاي هردوي ايشان در زمان جنگ، نقش اثرگذاري در تقويت روحيه جبهه و پشت جبهه داشت. ضمن آنکه رقبايِ پيروز ايشان در انتخابات، چه احمدي‌نژاد و چه اتلي با شعار گسترش عدالت و رفع بيکاري توانستند انتخابات را به نفع خودشان تمام کنند. تفاوتي هم اگر بين اين دو سياستمدار هست، نه در نبوغ سياسي که در نوع تفکر و جهان بيني است که يکي را به سمت و سوي کاپيتاليسم محض سوق داده و آن ديگري را به سوي اقتصاد مدرن اسلامي. يکي را تکنوکراتِ صرف تعريف نموده و ديگري را فن‌محورِ متعهد، يکي را اسلام ستيز و ديگري را مسلمان ناب و از مفسرين پيشرو قرآن، و البته اين تفاوت عمده که هاشمي مرد نظام بود و مرد انتخابات و بي واهمه از نتيجه، همواره در عرصه‌هاي مختلف انتخاباتي شرکت مي‌کرد و از اين حيث بايستي اذعان داشت که چندين قدم از چرچيل جلوتر است.
روزنامه ابتکار دوازده شهریور 1393 با تیتر «گل به خودی اطلاح طلبان» که روایت تقدیم کلید شورای شهر تهران به اصولگرایان است،روانه پیشخوان مطبوعات شده است. این روزنامه در صفحه اول به بیان گزارشی از انتخابات دیروز شورای شهر تهران و نحوه رای دهی اعضای اصلاح طلب آن پرداخته است و رای آنان را تفسیر به «گل به خودی اصلاح طلبان» و از این شکست برداشت آینده نگارانه کرده و نوشته است « اصولگرايان در دومين انتخاباتي که پس از شکست در انتخابات رياست جمهوري تجربه کرده اند، توانسته اند يک بار ديگر خود راپيدا کرده و يکي از سنگرهايي که پيش از اين ازدست داده بودند را بازپس بگيرند.آن‌ها مي‌توانند با شبيه سازي شرايطي که به انتخاب شوراي دوم و انتخاب محمود احمدي نژاد به شهرداري تهران، انجاميد، خود را در آستانه بازپس گيري سنگرهاي ديگري ببينند، به خصوص که انتخابات مجلس دهم از هم اکنون حساسيت‌ها را برانگيخته است. از آن سو اصلاح طلباني که اکنون در کنار و يا در درون دولت اعتدال حضور دارند، نيز مي‌توانند از اين شکست عبرتي سازند، تا در باد اقبال عمومي مردم به آن‌ها در انتخابات رياست جمهوري سال گذشته نخوابند و بدانند که حريف يک شکست خورده جدي است که تنها به پيروزي مي‌انديشد. اين صف آرايي مي‌تواند يک دستگرمي انتخاباتي براي دو جناحي باشد که وزن کشي مهم براي مجلس دهم را پيش رو دارند. »
• شکست اصلاحات از اصلاح‌طلبان
شایان ربیعی در سرمقاله روزنامه ابتکار در یادداشتی با عنوان « شکست اصلاحات از اصلاح‌طلبان» به تحلیل واگذاری ریاست شورای شهر تهران به اصولگرایان پرداخته و نوشته است « ليست انتخاباتي با پرچم اصلاحات در انتخابات شوراي شهر که عمدتا يا متشکل از چهره‌ها و نام‌هاي خاکستري بود و يا چهره‌هايي نه چندان مناسب و مرتبط با مديريت شهري، يک خطاي فراموش نشدني در استراتژي اصلاح طلبان است. زيرا از يک سو چهر‌ه هاي خاکستري و به ظاهر اصلاح طلب، به واسطه عوايد و فرصت‌هاي بسياري که در مديريت شهري همچون پايتخت وجود دارد، به سادگي مي‌توانند «فرصت طلبي» را بر «اصلاح طلبي» ترجيح بدهند و فرصتي را از کليت جامعه اصلاحات گرفته و فرصتي را به توبره منافع خود اضافه کنند. از سوي ديگر نيز عملکرد چهره‌هاي اصلاح طلب غيرمرتبط با فضا و مختصات مديريت شهري مي‌تواند يک نمره ضعيف را به کارنامه مديريت اصلاح طلبان اضافه کند تا معدل کليت بدنه اصلاح طلبي را کاهش يابد و شکستي اين گونه رقم بخورد.»
روزنامه اصلاح طلب شرق چهارشنبه را با تیتر« بهشت اصولگرایان» خبر از ریاست چمران بر شورای شهر و واگذاری همه سمت های هیات رییسه به جریان همسو با وی آغاز نموده است
• اصلاح طلب ها ؛ روزهای سخت بهشت
فاطمه جمال پور خبرنگار روزنامه شرق در یادداشت تحلیلی « بهشت اصولگرایان » پیروزی چمران را دستیابی به رای شناور ورزشکاران شورا قلمداد می نماید و در انتهای یادداشت بیان می دارد « اصلاح‌طلبان همچنان تاوان نحوه بستن فهرست در انتخابات شورای شهر را می‌دهند؛ تاوانی که بخشی از آن، به دلیل ردصلاحیت نامزدهای اصلاح‌طلبان در انتخابات شورای شهر پایتخت، شاید گریزی از آن نبود. . حالا یک‌سال ریاست اصلاح‌طلبان در شورای شهر به پایان رسیده است و اکنون، می‌توان، با فراغ‌بال و در محیطی آرام به بازخوانی نقاط قوت و ضعف یک‌سال سپری‌شده نشست و از نتایج به‌دست‌آمده این ارزیابی، در آینده بهره برد. در حالی که در یک‌ماه مانده به انتخابات، تذکرهای تفاهمنامه و بوستان مادر را متوقف نگه داشته و در پی آرام‌کردن فضا بودند تا آرای بیشتری به‌نفع مسجدجامعی ریخته شود اما آنان در روز انتخاب رییس شورا، تنها نظاره‌گر لابی‌هایی بودند که در آخر به واگذاری کرسی‌های ریاست شورا به رقیب منجر شد.»
روزنامه اعتماد در جدیدترین شماره خود را با تیتر«ظریف: خوشبین تر از گذشته ام» که روایت کننده اظهارات وزیر امور خارجه پس از دیدارهای مهم هسته ای چند روز گذشته خود هست و همچنین این روزنامه گفت و گو با جلایی پور از اعضای حزب منحله مشارکت را با تیتر« اتحاد میانه روهای چپ و راست علیه افراطیون » اعلام کرده است.
• صندلي اصلاح‌طلبان تهران به اصولگرايان رسيد
روزنامه اعتماد همانند دیگر روزنامه های اصلاح طلب به تحلیل انتخابات دیروز شورای شهر تهران پرداخته است؛ حمیدرضا خالدی در این یادداشت نوشت « از ميان اعضاي اصلاح‌طلب، اصولگرا و مستقل شوراي شهر، 13 نفر به مسجدجامعي راي دادند. مسجدجامعي سال گذشته 16 راي و چمران 15 راي داشت. بدين‌ترتيب سه عضو از اعضاي شورا كه سال گذشته به مسجدجامعي راي دادند امسال به چمران راي دادند تا كانديداي اصولگرايان با 18 راي به مدت يك سال رييس شورا باشد. سوال بزرگ اين است: سه نفراصلاح‌طلبي كه به چمران راي داده‌اند چه افرادي بوده‌اند و به چه دليل در جناح رقيب قرار گرفته‌اند؟ شايعات زياد است اما بيشرين و قوي‌ترين شايعات همان شايعه تاثيرگذار بودن لابي برخي سازمان‌ها و نهادهاي خارج از شورا و وعده‌هاي رنگارنگ و چرب است. طرفداران رقيب انگار از قبل از نتيجه مطلع بوده‌اند كه دايم به يكديگر مي‌گويند: ديدي گفتم! همان‌طور شد كه مي‌خواستيم و... مسجدجامعي اما انگار چندان شوكه نشده است. به چمران تبريك مي‌گويد» و همچنین از حواشی انتخابات این گونه روایت کرد « حضور صدا و سيما دراين جلسه هم معنادار بود. به طوري كه معلوم نشد چرا به يك‌باره دردقايق آخرانتخابات و جلسه واحد سيار واحد مركزي خبردرصحن پيدا شد و شروع به پخش مستقيم برنامه كرد درحالي كه مي‌توانست از ابتداي جلسه يا حداقل از اواسط جلسه اين كار را بكند نه زماني‌كه تكليف رييس شورا معلوم شده بود.»
• آغاز فشار بر وزیر کشور
اصلاح طلبان وزارت کشور را گزینه تحمیلی به دولت یازدهم می دادند که هیچ گونه سنخیتی با شعار های توسعه سیاسی آقای حسن روحانی ندارد؛ آنان دور جدید فشارهای خود به وزارت کشورآغاز نمودند. احسان بداغی در یادداشت « اعتدال، بر سر دوراهي انتخاب معاون سياسي» این گونه نوشته است « صندلي خالي معاونت سياسي وزارت كشور البته كم‌كم براي رحماني فضلي دردساز هم مي‌شود. هم اصلاح‌طلبان نسبت به اين قضيه اعتراض دارند و هم اصولگرايان. اصلاح‌طلبان كه در كل معتقدند وزارت كشور با قدرت و سرعت لازم در مسيرمسائل مربوط به توسعه سياسي حركت كرده است، خالي بودن اين پست را چندان بر نتافته و آن را نشانه‌يي بر بي‌برنامگي وزارت كشور در حوزه سياسي مي‌دانند. همزمان در اردوگاه جريان اصولگرا هم خالي بودن معاونت سياسي وزارت كشور يكي از محورهاي طرح استيضاحي است كه براي فشار به رحماني فضلي در مجلس تهيه شده است.»
• اصلاح طلبان یک گام تا انتخابات مجلس
جلایی پور از اعضای حزب منحله مشارکت در شماره امروز روزنامه اعتماد به تحلیل آرايش سياسي انتخابات مجلس پرداخته است و از آن به اتحاد ميانه‌روهاي چپ و راست عليه افراطيون یاد کرده است و هچنین در مورد رد صلاحیت های انتخابات مجلس بیان نموده « فكر مي‌كنم نبايد از ترس مرگ خودكشي كرد. به اين قطعيت نمي‌توان اظهارنظر كرد. مگر تندروها با عدم تاييد صلاحيت هاشمي چه گلي به سر هواداران‌شان زدند؟ در ايران بايد هفتگي وقايع را پيش‌بيني كرد و خوش‌بيني و اميد را از دست نداد. ما علي‌الاصول بايد خوشبين باشيم و انتظار داشته باشيم قانون رعايت شود. ضمن اينكه خوش خيال هم نباشيم و وضعيت‌هاي بدبينانه را هم در نظر بگيريم.» و این فعال اصلاح طلب همچنین نسبت به فعالیت حزب منحله مشارکت بیان داشته است« در زمينه انحلال حزب مشاركت بين دستگاه‌هاي امنيتي و مشاركتي‌ها اختلاف است. افراد را كه نمي‌توان در دريا ريخت. فرض كنيم حزب را دستگاه‌هاي امنيتي منحل كردند، بالاخره افراد آن احزاب كه حاضر و زنده‌اند. اصلا بچه‌هاي سالم مانده و رانتي نشده از انقلاب همين‌ها هستند»
روزنامه آرمان نزدیک ترین روزنامه به خانواده آقای هاشمی رفسنجانی با تیتر «چمران برنده لابی سیاسی» و «خبرخوش ظریف از مذاکرات هسته ای» روانه پیشخوان مطبوعات شده است.
• استیضاح جدید در راه نیست
فرشاد اعظمی، خبرنگار روزنامه آرمان بار دیگر به موج خبری استیضاح دیگر وزیران کابینه دولت یازدهم پرداخته و نوشته است « از یک طرف سکوت معنادار اقلیت تندرو و از طرف دیگر ابراز نگرانی نمایندگان میانه‌رو و نزدیک به دولت این نگرانی را ایجاد کرده تا تعطیلات طولانی و البته آرام نمایندگان مجلس چون آرامشی قبل از طوفان ، روزهای سختی را برای ساکنان پاستور و البته میانه روهای بهارستان در نظر گرفته باشد. اعضای جبهه پایداری و رسانه‌های منتسب به این جریان که همواره بیشترین نقش را در ایجاد فضای تخریبی علیه دولت طی یک سال اخیر داشته‌اند پس از استیضاح وزیر علوم در سکوت معناداری فرو رفته‌اند که تنها یک معنا دارد و آن تجدید قوا و تقویت آرا برای ادامه سنگ‌اندازی در مسیر دولت است؛ ادعایی که به قول خودشان نه در رسانه‌های حامی دولت که در عرصه عمل نیز به معرض نمایش آمده تا مشخص کند این آرامش نه از سر تعامل که چون استیضاح وزیر علوم و طرح سوالاتشان در بزنگاه درگیری دولت با مسائل مهم و غیر مجلسی چون مذاکرات هسته‌ای یا سفر رئیس جمهور به اردبیل فروکش خواهد کرد»
• مسجد جامعی؛ چرا رفتی ؟
علي زماني در یادداشت «چمران برنده لابي سياسي» به نحوه پیروزی اصولگرایان در انتخابات هئیت رییسه شورای شهر تهران پرداخت و همچنین این گونه از مدیریت مسجد جامعی سخن می گوید « فعاليت سال نخست شوراي شهر چهارم تهران آنگونه نبود كه بشود آن را موفق ارزيابي كرد چنانكه شهردار شدن مجدد قاليباف و رویکرد اعضاي اصلاح‌طلب آن شورا برگ موفقی در رزومه ساکنان ساختمان بهشت نبود. مسجدجامعي هم آنطور که انتظار می‌رفت نتوانست عملكردي كه از او به‌عنوان كانديداي پيروز اصلاح‌طلبان، ارائه دهد. او بيشتر سعي داشت تا رضايت همه راجلب كند تا از هجمه برخی در خارج از شورا در امان باشد البته مطمئنا او منافع اصلاح‌طلبان را قرباني رضايت اصولگرايان نمي‌كرد بلكه سعي داشت به عنوان مديري بي‌طرف در شورا حضور داشته باشد كه اين موضوع در زمان انتخاب قاليباف به‌عنوان شهردار تهران عيان بود يعني او آنچنان پافشاري‌ای كه مورد انتظار اصلاح‌طلبان بود را نداشت. اين نكته را هم بايد مدنظر داشت راي مسجدجامعي در سال گذشته رايي حداكثري نبود و رئيس اصلاح‌طلب شوراي شهر با اختلاف يك راي دستش در مقابل مهدي چمران بالا برده شد. البته برخی عملكردهاي مسجدجامعی قابل دفاع و حساب‌شده بود چنانكه در رياست يك ساله‌اش توانست سايه نظارتي را بر سر قاليباف گسترانيده و اجازه تحركات خارج از مشورت و نظرخواهي از شورا را به او ندهد. در سويي ديگر تهرانگردي‌هاي مداوم او كه در راستاي تفكر هميشگي‌اش مبني بر تبديل كردن تهران به شهري با كيفيت، نه كميت زده دنبال مي‌شد وجهه‌اي خوب از او بين مردم تهران به نمايش گذاشته بود. »
روزنامه دولتی ایران با تیتر « حمایت خبرگان از دولت و مذاکرات هسته ای» و «آمریکا در تور بلندقامتان ایران» میزبان نگاه های مخاطبین خود بود. روزنامه ایران در صفحه اول خود به قلم جمشید رضایی به تحلیل انتخابات هیات رییسه شورای شهر تهران پرداخته است و اذعان داشته است «کاهش سهم عددی و رسمی اصلاح طلبان از کرسی های شورا اولین نتیجه انتخابات دیروز است. از آنجا که عالی ترین کرسی شورای شهر تهران در یک سال گذشته در اختیار اصلاح طلبان بود همین صدرنشینی به آنان قدرتی اعطا می کرد که اندیشه ها و برنامه های خود برای نحوه اداره شهر را با قدرت بیشتری پیش ببرند. اما با تغییر ریاست شورا، خودبه خود بخشی از قدرت رسمی اصلاح طلبان در شورا تحلیل می رود. در عین حال انتظار می رود در این مرحله قدرت مانور جناح اصلاح طلب در بعد نظارتی و بخش غیررسمی مدیریت شهری افزایش پیدا کند. »
• نسل دوم اصلاحات در راه مجوز
با وجود فشارهای گسترده از سوی اصلاح طلبان سرانجام پرونده حزب ندای ایرانیان رهسپار میدان فاطمی شد؛ حسینعلی امیری سخنگــــــوی وزارت کشور دیروز در گفت و گوی خود با خبرنگاران این موضوع را بیان داشت .
روزنامه آفتاب یزد با تیتراصلی«برخورد جناحی با منافع ملی » به بررسی تحرکات رسانه ای مخالفان مذاکرات هسته ای پرداخته است و همچنین با تیتر«ناصر کاتوزیان مرگ در نظم را نوشت» به فوت پدر علم حقوق ایران این گونه واکنش نشان داده است.
• این بار نوبت هادی ساعی است؟
روزنامه آفتاب یزد در سرمقاله خود به بررسی آرای اعضای شورای شهر تهران در انتخابات دیروز پرداخته است و از کشف! رای هادی ساعی به چمران پرده برداشته است؛ سرمقاله نویس این روزنامه نوشت « اخبار رسیده به راقم سطور فوق، گواهی می دهد که هادی ساعی عضو ورزشی و اصلاح طلب شورای شهر برخلاف تمام پیش بینی ها به مسجد جامعی رای نداده است! در واقع در میان سبد رای چمران و مسجد جامعی یک جابه‌جایی جالب رخ داده است و دنیامالی به رئیس قبلی و ساعی به رئیس فعلی شورا رای داده اند! بررسی اینکه چرا هادی ساعی مدعی اصلاح طلبی نیز به چمران رای داده است بماند برای بعد اما اینکه تمام رای های سرگردان به علاوه یک عضو اصلاح طلب به سبد چمران ریخته ناشی از عملکرد سیاسی ضعیف رئیس شورا است . به نظر می رسد احمد مسجد جامعی دیروز یک شکست خورده اخلاقی بود زیرا حاضر نشد از اصول خود عدول کند و در نهادی اجتماعی لابی های سیاسی راه بیندازد. »