گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های
مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان سازی رسانه‌ای به
عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین
منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان
اصلاح‌طلب می‌پردازد.
*****
حسرت «بهشت» بر سینه اصلاح طلبان همچنان باقی است. داغی که روزنامه های اصلاح طلب را واداشته است به تحلیل و ارزیابی رخدادهای انتخابات هیات رییسه شورای شهر تهران سوق دهد؛ این روزنامه ها دیروز در «شوک» نتیجه این هماورد پارلمان شهری بودند، شوکی که از غلبه «کار» بر «سیاست کاری» روایت و آنان را به پذیرش «شکست» رهنمود می کرد اما با گذشت یک روز این روزنامه ها با «فراربه جلو» ریاست چمران را شکست اصلاح طلبان ندانستند و افرادی مانند علی تاجرنیا در راستای این خط تحلیلی بیان داشت «تعمیم دادن نتیجه انتخابات شورای شهر را به شکست خوردن اصلاح‌طلبان به هیچ عنوان قبول ندارم.»روزنامه مردم سالاری
روزنامه مردم سالاری با تیتر یک « 1+5 برای توافق با ایران مصم است» روانه پیشخوان شده است، این روزنامه همچنین به بیانیه شانزدهمین اجلاس خبرگان با تیتر« قوای سه گانه به تفرقه افکنان و توطئه گران اجازه میدان داری ندهند» واکنش نشان داده است.• نداي اصلاحات
احسان کياني در سرمقاله این روزنامه با عنوان « نداي اصلاحات » به تشکیلات نوپای نسل دوم اصلاحات پرداخته است؛ نویسنده این یادداشت با انتقاد از واکنش برخی از اصلاح طلبان نسبت به این تشکل جوان، این نوع رفتارها را فاقد وجوه اخلاق سیاسی قلمداد کرده است و در ادامه نوشته است «نسل اول اصلاح‌طلبان هم به دليل افزايش سن و هم به دليل محدوديت‌هاي سياسي، امکان نامزدي براي بسياري از فرصت‌هاي انتخاباتي را ندارند. همين مسئله موجب شده است تا هر گاه زمان انتخابات رياست‌جمهوري فرا مي‌رسد، تنها فردي که مورد اجماع همه گروه‌ها و احزاب اصلاح‌طلب واقع مي‌شود و از او براي نامزدي در رياست جمهوري دعوت مي‌کنند، سيدمحمد خاتمي باشد. اصلاح‌طلبان بايد به تدريج راه را براي ورود نسل جوان و بدنه اجتماعي فعال خود به فعاليت‌هاي سياسي و انتخاباتي هموار کنند و اين امر دو پيش‌نياز مهم دارد. اول پذيرش فعاليت‌هاي قانوني اصلاح‌طلبان از سوي نظام و دوم آموزش‌هاي حزبي و سياسي به جوانان اصلاح‌طلب. گويا حزب ندا با داشتن شرط اول، اقدام به انجام شرط دوم نموده است و اين مسئله بايد مورد استقبال ديگر گروه‌هاي اصلاح‌طلب قرار گيرد.»
روزنامه ابتکار
روزنامه ابتکارآخر هفته کاری را با تیتر« اجرای آرام سیاست یکسان سازی ارز» و «تکذیب شایعاتی از جنس داعش» آغاز کرد.
• شیب ملایم در ارز
محمدباقر نوبخت سخنگوي دولت این بار از شیب ملایم یکسان سازی ارز سخن گفته است و روزنامه ابتکار این چنین این سخنان را پوشش داده است «دولت به تدريج سياست يکسان‌سازي نرخ ارز را دنبال مي‌کند تا نرخ ارز در بازار آزاد به نرخ مبادله در بانک مرکزي نزديک شود و در اين راستا به هيچ وجه بانک مرکزي به دنبال رساندن نرخ مبادله‌اي نسبت به بازار آزاد نيست و منفعلانه عمل نخواهد کرد بلکه اين بازار است که بايد خود را با قيمت نرخ بانک مرکزي تنظيم کند »
• اصلاح طلبي بدون تاريخ انقضاء
« اصلاح طلبي بدون تاريخ انقضاء » عنوان یادداشتی در این روزنامه به قلم اميرپرويز پويان است؛ نویسنده در این یادداشت به حسرت اصلاح طلبان در دستیابی به کرسی ریاست شورای شهر می نویسد «در انتخابات هيات رئيسه شوراي شهر تهران شکست خورد و مهدي چمران صندلي هشت ساله اش را پس گرفت. خيلي از دوستداران دموکراسي اين انتخابات را به عنوان تمرين دموکراسي و انتقال مسالمت آميز قدرت قلمداد خواهند کرد، اما اين انتخابات بيشتر از دموکراسي، تمرين نفس کشيدن در فضايي جديد بود: جايي که تعهد به مسير انتخاب شده معني خود را از دست مي‌دهد، و معاملات سياسي تبديل به عنصري تاثيرگذار مي‌شود. ممکن بود روز سه شنبه، آراي مسجد جامعي کمتر هم بشود. بعد از شمارش آرا، اصلاح طلب‌هاي مغموم به اين فکر کردند که بايد در بستن ليست انتخاباتي بيشتر تامل کرد؛ اگر تعداد کانديدهاي باقي مانده، پس از رد صلاحيت، کمتر از 31 نفر بود، لزومي ندارد با اضافه کردن هر نيروي خاکستري يا اصلاح طلباني با تاريخ انقضاء، ليست کاملي به مردم معرفي شود. »
• عبرت های انتخابات ریاست شورای شهر
اسماعيل حسين پور در یادداشتی با عنوان « شوراي شهر تهران و عبرت انتخاباتي اصلاح طلبان » به تحلیل انتخابات هیات رییسه شورای شهر تهران می پردازد و بیان می دارد که نتیجه آن «مي‌تواند درس بزرگي براي اصلاح طلبان در انتخابات مجلس آينده باشد، پرهيز از توصيه پذيري در بستن ليست‌هاي انتخاباتي است. در انتخابات پيش رو افرادي بايد در ليست اصلاح طلبان جاي بگيرند که به مشي و مرام آن مجموعه سياسي وفادار باشند و حداقل با قلم يا قدم رهرو اين راه روشن باشند تا نتوانند راه و رنگ عوض کنند و به اعتماد موکلين شان که به آنها «آري» گفته اند، پشت کنند.در اين روزها و روزگار که دروغ و ريا، تهمت و غيبت، شايعه و شبهه فضاي جامعه را غبارآلود کرده است، برخي افراد خاص و فرصت طلب با تغيير اساسي در کردار، گفتار و مواضع شان خود را به تفکر اصلاح طلبي نزديک مي‌کنند تا بتوانند در آينده در ليست اصلاح طلبان که مورد اقبال مردم هستند جاي گير شوند، چون اين ابن الوقت‌ها خوب مي‌دانند که با تکيه بر ليست اين مجموعه مي‌توانند انبوه نيروهاي فکري و سياسي را با خود همراه کنند وپيشتاز انتخابات شوند»
روزنامه شرق
روزنامه شرق با تیتر «معامله 400میلیارد «ینی» مرتضوی با زنجانی » که حاوی اظهارنظر عضو کمیته پیگیری پرونده بابک زنجانی است، روانه کیوسک مطبوعات کشور شده است.• روایت زیباکلام از احضار ارواح
صادق زیباکلام درسرمقاله «دپلماسی احضار ارواح » به ارزیابی تحریم های اخیر آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران پرداخته و نوشته است « ای‌کاش به‌جای همنوایی با تندروها و مخالفان مذاکرات هسته‌ای، جناب رییس‌جمهور و آقایان ظریف، عراقچی، تخت‌روانچی و سایرین اعلام می‌کردند اگرچه اقدام واشنگتن را نمی‌پذیرند اما این اقدام ربطی به توافق ژنو نداشته و حاصل مصوبات قبلی کنگره ایالات‌متحده است. مدت‌ها قبل از توافق ژنو، کنگره ایالات‌متحده قانونی را تصویب کرده بود که دولت آمریکا را موظف می‌کرد هر شخص حقیقی و حقوقی که کمک به دورزدن تحریم‌ها کند را مجازات نماید. این عمل بارها اتفاق افتاد و نه‌فقط ایرانی‌ها بلکه بانک‌ها، موسسات و اشخاص حقیقی و حقوقی غیرایرانی هم مشمول این قانون شدند. تصمیم هفته پیش نیز در ادامه اجرای همان قانون است و هیچ ربطی به توافق ژنو ندارد. البته می‌توان این سوال را مطرح کرد که دست رییس‌جمهور در عدم‌اجرای این مصوبه تا چه میزان باز است؟ و آیا اوباما می‌توانسته دورزدن تحریم‌ها را نادیده بگیرد مبادا خللی به مذاکرات وارد کند؟ »
• پیوند «ینی» بابک و سعید
روزنامه شرق در صفحه سیاسی خود از ارتباط میان سعید مرتضوی و بابک زنجانی پرده برداشته است و نوشت سعید مرتضوی، این‌روزها به‌سادگی مسایل را خلاف واقع جلوه می‌دهد و بنا دارد جوری وانمود کند که گویی آب از آب تکان نخورده؛ نمونهاش اینکه هرگونه واگذاری اموال سازمان تامین‌اجتماعی به «بابک زنجانی» را به‌کل، منکر شده و طرح این مساله را «توهین به شعور ملت» می‌داند. این در حالی است که هنوز امضای این دو، پای قرارداد و چک و دیگر اسناد وجود دارد و نمایندگان این‌بار مرتضوی را تهدید کرده‌اند که اگر به انکار واقعیت ادامه دهد، مستندات و جزییات را افشا خواهند کرد، از شماره و تاریخ صدور چک 400میلیارد ینی گرفته تا دیگر اسناد همکاری. البته رقم ایرانی این قرارداد 12 هزار میلیارد تومان می شود، آن هم با فرض دلار سه هزار تومانی. زنجانی آن موقع به گفته خودش خروچ پول از کشور را ترجیح داده بود تا مبلغ را به ین تبدیل کرده و آن را به ژاپن منتقل کند.
روزنامه اعتماد
روزنامه اعتماد در شماره دوازدهم شهریور با تیتر اصلی« 400 میلیارد ین به امضای زنجانی» و « دولت یک سال و نیم سختی را پیش رو دارد» روانه پیشخوان مطبوعات شد.
• سختی های پیش روی دولت
مرتضي الويري در گفت وگو با روزنامه اعتماد به آینده دولت یازدهم و تعاملات و ناملایمات دولت و مجلس می پردازد؛ این فعال اصلاح طلب در این مصاحبه بیان داشته است «دو مساله در اينجا مطرح است؛ يكي عمر باقيمانده از مجلس نهم و ديگري آينده دولت. نمايندگان خوشفكري هستند كه اكنون در مسند نمايندگي قرار دارند و اين افراد هستند كه بايد زمينه تعامل بيشتر با دولت را فراهم كنند. دولت نيز بايد سعي كند كه با عملكرد روشنگرانه‌يي كه از خود نشان مي‌دهد و با باج ندادن به كساني كه به دنبال بهانه‌گيري هستند تلاش كند كه با كمك نمايندگان خوشفكر و متفكر اين دوره را سپري كند. اما براي آينده به اعتقاد من بايد تمام صاحبنظران، گروه‌ها و احزاب با همكاري دولت تلاش كنند كه در يك شرايط بسيار آرام و مناسب انتخابات مجلس انجام شود و نمايندگاني كه منافع ملي را بر منافع فردي ترجيح مي‌دهند به مجلس راه يابند و مجلسي تهي از افراد تندرو داشته باشيم تا در تعامل بين مجلس و دولت، دولت يازدهم بتواند به عملكرد مطلوب و تحقق وعده‌هاي خود دست يابد. » این فعال سیاسی در ادامه افزود «من خودم در دولت نيستم و اطلاع دقيقي از تلاش دولت ندارم اما آنچه در جريان استيضاح فرجي دانا اتفاق افتاد كار مناسبي نبود. لازم بود دولت و مخصوصا شخص رييس‌جمهور حضور بيشتري در جمع نمايندگان داشته باشند. شكست دولت در جريان استيضاح را بايد در يك اشتباه بزرگ حسن روحاني جست‌وجو كنيم. وي به‌جاي اينكه در مجلس حضور يابد، يك سفر استاني را به دفاع از وزير كابينه باحضورش در مجلس ترجيح داد. دولت و معاونت پارلماني او و وزرا بايد ارتباط بيشتري با مجلس برقرار كنند تا با اين اقدام بتوانند تندرو‌هاي مجلس را منزوي كنند.»
• اصلاحات شکست نخورد !
روزنامه اعتماد در گزارشی به علل تصاحب کرسی ریاست شورای شهر تهران از سوی اصولگرایان پرداخته است، احمد حكيمي‌پور، رييس فراكسيون اصلاح‌طلبان شوراي شهر در گفتوگو با اعتماد بیان داشته است «دليل اين شكست اين بود كه برخي از افراد مستقل در شورا راي خود را به نفع اصولگراها دادند. از طرفي ديگر بايد بگويم اين يك انتخابات عادي و در شرايط معمولي نبود و بايد بگويم فشار خارج از مجموعه شورا روي شورا زياد بود و فضاي انتخابات را به‌شدت تحت تاثير خود قرار داد و فضا به گونه‌يي بود كه انگار راي‌گيري كاملا خارج از شورا رخ داده است. ضمن اينكه برخي افراد هم به اين موضوع اشاره كردند كه بسيار تحت فشار نيروهايي خارج از شورا هستند و اين اعمال‌نظرها روي راي برخي از افراد تاثيرگذار شد.» همچنین در همین راستا کرباسچی در پاسخ به پرسش آيا اين اتفاق مي‌تواند نشانه خاصي از به قدرت رسيدن جريان اصولگرا باشد؟ پاسخ داد «من چنين اعتقادي ندارم. اين پيروزي آنها نشانه خاصي نيست. راي‌گيري آن هم در شرايط نسبتا برابر هر بار مي‌تواند به نفع يك جريان باشد و اين اتفاق كاملا طبيعي است.»
روزنامه آرمان
«عیار سکه آیت ا.. و بازار بی رونق تندروها » تیتری است که روزنامه آرمان برای انعکاس تناقض گفتاری منتقدین تندرو در هجمه به هاشمی برگزیده است.
• اصلاح‌طلبان شکست نخوردند
دکتر علی تاجرنیا، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و نماینده سابق مشهد در گفت وگو با روزنامه آرمان به واکاوی علل شکست مسجد جامعی می پردازد و بیان می دارد « از سویی دیگر از طرف شورای هماهنگی جبهه اصلاحات درباره انتخابات شورای شهر کم‌کاری صورت گرفت وگرنه امکان پیروزی کامل اصلاح‌طلبان در این انتخابات وجود داشت اما بار دیگر تاکید می‌کنم که تعمیم دادن نتیجه انتخابات شورای شهر را به شکست خوردن اصلاح‌طلبان به هیچ عنوان قبول ندارم.»
• عیار سکه های آیت ا...
روزنامه آرمان نزدیک ترین رسانه مکتوب به خانواده آقای هاشمی رفسنجانی محسوب می شود؛ این روزنامه در یادداشت «عیار سکه آیت ا.. و بازار بی رونق تندروها » با قلم رضا رئیسی به گزارش خبرگزاری فارس که درباره آزادی در دانشگاه های کشور در دوران ریاست جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی است ؛ واکنش نشان داده است و تغییر منش و روش هاشمی رفسنجانی را به دلیل «مرد زمانه » بودن وی توصیف می کند و رئیسی در این یادداشت نوشته است « این رسانه مدعی شده که هاشمی در مواجهه با منتقدین دانشگاهی خود در اواخر دهه60 و اوایل دهه70 تند برخورد کرده و اکنون چگونه از آزادی در فضای دانشگاهی دفاع می‌کند. فارغ از جهت‌دار بودن چینش خبر و ارجاع‌های آن که جای سخن بسیار دارد، این سوال مطرح است که آیا قیاس میان شرایط فعلی و آن برهه، درحالی‌که متغیرها و مولفه‌های جامعه فعلی دچار دگرگونی‌های فراوان با آن برهه شده عقلانی و محل اعتناست؟ مگر نه این است که سیاستمدار باید مرد زمانه خود باشد و با اعتنا به خواست و میل عمومی و در راستای بهبود وضعیت مردم گام بردارد. مگر نه این است که همان نیروهای چپ دانشگاهی که فارس معتقد است هاشمی با آنان برخورد تندی داشته اکنون از حامیان پرو پا قرص وی هستند؟ آیا آنان که به مخالفت باید مقدم‌تر باشند دچار اعوجاج شده‌اند؟ مگر نه این است که همین نیروها در اواخر دهه70 بر هاشمی تاختند و اکنون با صراحت می‌گویند که تند رفته و اشتباه کرده‌اند؟ رمز و راز تفوق اعتدال در دهه90 درست در همینجا خفته و این نکته‌ای است که تندروها نمی‌خواهند آن را ببینند. آیت‌ا... هاشمی دچار اعوجاع و التقاط فکری و رویکردی نیست، در آن برهه خیر عمومی و نیاز توسعه کشور را بر مدار پویایی اقتصاد می‌دید و تندروی‌های سیاسی را مضر بر منافع عمومی و اکنون و در دهه چهارم انقلاب توسعه سیاسی و حقوق شهروندی را متناسب با مقتضیات زمانه و گزاره‌ای مرجح می‌داند. هاشمی مرد زمانه خود است و قبض و بسط‌های سیاست‌ورزی‌اش مبتنی بر خواست و میل عمومی و همین نکته است که رمز ماندگاری و پذیرش وی در افکار عمومی را به‌رغم تفاوت رویکردها رقم زده و او را محل رجوع مردم کرده است. »
روزنامه ایران
روزنامه دولتی ایران با تیتر غیر سیاسی «موسسات مالی غیرمجاز تعطیل می شوند» رهسپار پیشخوان مطبوعات کشور شده است؛ این روزنامه همچنین خبر از «عرضه لوازم التحریر ارزان در 5 هزار فروشگاه» نیز داده است.
• اتفاق مهم راس ساعت 22:30
آفرین چیت ساز اوّل در یادداشت صفحه اول روزنامه دولتی ایران به حضور علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد در گفت وگوی ویژه خبری پرداخته است؛ در یادداشت « اتفاق شگفت در ساعت 22:30» آمده است « ضعف مجری و بیگانگی او با دنیای هفت‌گانه هنر، همه داستان مواجهه تلویزیون با وزیر فرهنگ نبود. میزبان علی جنتی به طور ناباورانه آداب و اصول گفتوگو را پاس نداشت. سؤالات مجری نه تنها محتوای تخصصی نداشت که لحن و ادبیاتی پرخاشگرانه یافت، ریتم گفتوگو به نحو کلافه‌کننده‌ای بارها برهم خورد؛ آن هم به دلیل ناشکیبایی مصاحبه‌گر برای شنیدن پاسخ‌ها و توضیحات مصاحبه شونده. در نگاه اهل رسانه هر خبرنگاری بویژه هنگام گفتوگو با مدیران امور، نماینده افکار عمومی است و هر پرسش او می‌بایست بازتابی از علایق، انتظارات و ایستارهای آنها باشد اما دریغا که انبوه سؤالات مصاحبه‌گر جام جم نه نسبتی با مطالبات فرهنگی شهروندان داشت و نه بهره‌ای از نقدهای اهل فن برده بود. آنچه در برابر وزیر فرهنگ بر زبان نماینده تلویزیون جاری شد ملغمه‌ای از سؤالات القایی بود که در خوشبینانه‌ترین نگاه، احساسات و ذهنیات مصاحبه‌کننده را بازتاب می‌داد.»
• صندلی خالی معاونت سیاسی وزارت کشور
روزنامه دولتی ایران در صفحه سیاسی خود به وضعیت معاونت سیاسی وزارت کشور پرداخته است و به نقل از رحمانی فضلی، وزیرکشور نوشته است«در این مدت با افراد مختلفی صحبت کرده‌ایم که برخی از آنها خودشان قبول نکردند و در حال حاضر دو سه نفر کاندیدا داریم که حتماً باید با دولت و نظرات رئیس جمهوری انطباق دهیم، بزودی این مسأله هم حل خواهد شد.»
روزنامه آفتاب یزد
این روزنامه اصلاح طلب نیز با تیتر اصلی «باز هم اتهام امنیتی به دولت» و « بازگشت امید به مذاکرات هسته ای » میهمان نگاه های خوانندگانش شده است.• سه نکته از اظهارات کریمی قدسی
جواد کریمی قدوسی، نماینده مشهد و عضو جبهه پایداری در گفت و گو با سایت صبح توس سخنان انتقادی جدیدی را به دولت نسبت داده است؛ وی گفته است « دولت یازدهم طی یکسال گذشته وقت اصلی و مفید خود را صرف مذاکرات بی نتیجه هسته ای نموده که ثمره ای جز تشدید تحریم ها، تحقیر و تهدید نداشته است» همچنین این نماینده مجلس معتقد است که دولت در حوزه سیاست داخلی از خط قرمزهای نظام عبور کرده، رخنه و شکاف سیاسی را افزایش داده و عناصر بسیاری از فتنه در منصب های دولتی، وزارتخانه ها، استانداری ها،فرمانداری ها و....بکارگرفته است. روزنامه آفتاب یزد به انتقاد از این سخنان کریم قدسی در سه محور پرداخته است و درباره علت این اظهارات نوشت «مسلما طرح چنین سخنانی که پایه و مبنای مشخصی ندارد فقط و فقط برای عصبانی نمودن رئیس جمهور است. این طیف فکری یک بار با این حربه توانست حسن روحانی را وادار به واکنش تند و عصبی کند و پس از آن سوءاستفاده تبلیغاتی نماید.بنابراین دولت و شخص رئیس جمهور بایستی مراقب چنین اظهاراتی بوده و اگر هم قرار است واکنشی دراین باره مطرح شود خارج از عصبانیت باشد.»
• پول نگرفته ایم
محسن رهامی مسئول اصلی چینش لیست اصلاح طلب نسبت به انتقادات اصلاح طلب به سیال بودن رای برخی از اعضای این لیست واکنش نشان داد و گفت :« ادعای دریافت پول از افراد برای حضور در لیست انتخاباتی توهین است »
