لوگوی کوکاکولا
امروزه کوکاکولا تنها یک نام تجاری نبوده بلکه با ریشه داشتن در فرهنگ ایالات متحده به عنوان یک نماد آمریکایی شناخته شده و حتی واژه Coca-colanization نیز بیانگر همین مساله است.
بحث پيرامون کوکاکولا به اندازه تاريخ پيدايش آن گيج کننده و قديمي است. کوکاکولا همواره با بحث‌هاي اقتصادي همراه بوده و توسط اقتصاددانان و روزنامه‌نگاران در اخبار و مقالات مورد هدف قرار گرفته است. این شرکت اگرچه به ظاهر جزو برترین برندهای تجاری در دنیا شناخته می‌شود اما در پشت پرده مسائل تکان دهنده دیگری وجود دارد که از سال 2000 به بعد، هجمه انتقادات در خصوص محصولات و فعالیت‌های این شرکت بوجود آمد.
کشتار در کلمبیا
شرکت پانامکو (Panamco) در کشور کلمبیا بزرگ‌ترین تولید کننده کوکاکولا در آمریکای لاتین به شمار می‌رود. در سال 1990، هشت کارگر این کارخانه کوکاکولا توسط شبه‌نظاميان کلمبيايي به قتل رسيدند. به ادعاي آن عده از اعضاي اتحاديه (سينال ترينال) که جان سالم به در بردند، شبه‌نظاميان را کوکاکولا اجير کرده بود. اتهامات مبنی بر نقش داشتن مدیران شرکت در این حادثه از آنجا قوت گرفت که بر اساس گزارشات امکان دسترسی شبه‌نظامیان به کارخانه کوکاکولا بدون اطلاع و اخذ تایید از شرکت غیرممکن بود. در 1996، ايسيدرو هيل در کارخانه کوکاکولا در «کاريپا» به قتل رسيد. در 2002، آدولفو مونيرو نيز کشته شد. هيل و مونيرو هر دو عضو اتحاديه صنفي (سينال ترينال) بودند. همکاران سابق ايسيدرو هيل اکنون مخفي زندگي مي‌کنند. ماجراي «کاريپا» با مرگ ايسيدرو هيل تمام نشد. همان شب، دفتر اتحاديه را به آتش کشيدند و رئيس اتحاديه را مجبور به ملاقات با "کاليچه" (یکی از فرمانده‌های شبه‌نظامیان کلمبیا) کردند و پس از تهدید کالیچه مبنی بر کشتار اعضای اتحادیه، همه اعضا به سرعت براي حفظ جان‌شان استعفا دادند و بدین شکل اتحاديه برچيده شد!
کارلوس کاستانو رهبر وقت گروه شبه‌نظاميان راستگرای افراطي موسوم به (گروه متحد دفاع از خود) در آن ایام در کلمبيا بود. گروه مزبور حدود 12 هزار چريک مسلح دارد و نامش در آمريکا در فهرست سازمان‌هاي تروريسي به ثبت رسيده است. این گروه برنامه قتل اعضای اتحادیه را اجرا می‌کرد. اقتدار گروه‌هاي شبه‌نظامي باعث شده تا اجراي عدالت در کلمبيا تقريبا غيرممکن شود. اين يکي از دلايلي است که اتحاديه انگشت اتهام را به سوي کوکاکولا نشانه رفته است. کمپاني مزبور را مي‌توان در خارج از کشور دادگاهي کرد، ولي محاکمه شبه‌نظاميان فقط در چهارچوب اختيارات محاکم داخلي است. در نهایت اتحادیه (سينال ترينال) در دادگاه ميامي عليه کوکاکولا طرح دعوي کرد. کمپاني به اجير کردن و يا تحريک شبه‌نظاميان به قتل، شکنجه، بازداشت غيرقانوني و سرکوب اعضاي اين اتحاديه به طریق گوناگون متهم شد. قاضي "خوزه يي مارتينز" در سال 2001 مسئول رسيدگي به پرونده شکایت شد. قاضي مارتينز که معروف به جانبداری از مؤسسات بزرگ بود، همزمان دارای سابقه مشاوره و دفاع از اين مؤسسات را داشت. او در آن زمان همچنين گزارشگر راديويي باشگاه ورزشي (ميامي هاريکينز) را به عهده داشت که از حمایت مالي پر و پا قرص کوکاکولا برخوردار بود. مارتينز کمپاني کوکاکولا را از اتهامات وارده مبرا دانست.
اتهامات کوکاکولا در کشورهای دیگر
نمونه مشابه این جنایت نیز در 1970 در گواتمالا اتفاق افتاد که در جریان آن تعدادی از اعضاء حزب کارگری شرکت کوکاکولا در گواتمالا به طرز مشکوکی به قتل رسیده بودند. اعتراضات به کوکاکولا در آمریکای جنوبی به حدی رسید که به این شرکت لقب کولای قاتل (killercoke) داده شد.
کوکاکولا در آمریکای جنوبی به کولای قاتل معروف است
کوکاکولا در هند نيز سخت مورد مؤاخذه قرار گرفته است. کارخانه کوکاکولا در هند به علت مصرف بي‌رويه آب و آلوده ساختن منابع کمياب اين ماده حياتي به حکم دادگاه تعطيل شد اما شرکت کوکاکولا از اجرای حکم طفره می‌رفت.
کوکاکولا در هند به علت مصرف بي‌رويه آب و آلوده ساختن آن محکوم شد
در ترکيه نيز کارگران را از حق تشکيل اتحاديه محروم کردند. کارخانه کوکاکولا از استخدام اعضای اتحاديه‌ها معذور است.
وعده سر خرمن کوکاکولا
کوکاکولا وعده‌ای مبني بر انجام تحقيقات مستقل در خصوص قتل‌ها و موارد نقض مقررات زيست محيطي داد اما ايراداتي بر اين تحقيقات وارد بود. نخست آن که "مستقل" نبودند؛ کمپاني کوکاکولا از سازمان «بين‌المللي کار» خواستار انجام اين تحقيقات شد اما مشکلی که وجود داشت، حضور همزمان "ادوارد پاتر" مدير روابط جهاني کارگري کوکاکولا در سازمان بين‌المللي کار که از اعضای این سازمان بین‌المللی به شمار می‌رفت. پس تحقيقات نمي‌توانست مستقل باشد؛ زيرا پاتر به طور همزمان با کوکاکولا و سازمان بين‌المللي کار همکاري داشته است. بدتر از همه آن که براساس گزارش نشريه (سيدني مورنينگ هرالد) کوکاکولا با متوقف کردن کامل تحقيقات، عملا خلف وعده کرد. موارد نقض حقوق بشر در ترکيه و هند نيز مشمول همين خلف وعده شد.
قراردادهای کوکاکولا در دانشگاه‌ها
از زمان اين رسوايي‌ها، تعدادی از دانشگاه‌ها قراردادهاي خود با کوکاکولا را به حالت تعليق درآوردند. دانشجويان دانشگاه‌هایی مانند مونتانا نيز تلاش داشتند کوکاکولا را در محوطه دانشگاه تحريم کنند. جورج دنيسون George Dannison رئيس دانشگاه مونتانا در همین رابطه توضیح می‌دهد که قرارداد بسته شده با کوکاکولا حدود 4 سال اعتبار دارد و انعقاد اين قرارداد منع قانوني نداشته است. دانشگاه ميشيگان نیز تنها زماني که کوکاکولا وعده انجام تحقيقات مستقل توسط سازمان بين‌المللي کار را مطرح کرد، حاضر به تمديد قراردادش با اين کمپاني شد که در آخر معلوم شد این تحقیقات فریبی بیش نبود.
کوکاکولا ميليون‌ها دلار به دانشگاه‌ها کميسيون پرداخت مي‌کند تا محصولاتش را در دانشگاه‌ها به فروش برساند. از دلایل اهمیت این قراردادها این می‌باشد که کوکاکولا مايل است نام تجاري خود را به نسل جوان و تيم‌هاي موفق دانشگاهي نسبت دهد. کوکاکولا مبالغ کلاني بابت نصب علامتش به روي تابلوی امتيازات مسابقات دانشگاهي پرداخت مي‌کند. علاوه بر اين، نسل جوان بازار مصرف بالقوه‌ای برای کوکاکولا محسوب مي‌شود. اکثر دانشجويان در دانشگاه‌ها کوکاکولا خريداري مي‌کردند. این شرکت با تبليغات گسترده سعي دارد مصرف کننده را از آغاز جواني معتاد به محصولات پرکافئين خود کند.
کوکاکولا ميليون‌ها دلار به دانشگاه‌ها کميسيون می‌دهد تا محصولاتش را در آنجا به فروش برساند.
يک دانشکده را با 50 هزار دانشجو تجسم کنيد که فقط محصولات کوکاکولا را در محوطه خود عرضه مي‌کند. سالانه 50 هزار دانشجو فقط يک حق انتخاب دارند و آن محصولات کوکاکولا است. به احتمال فراوان اگر هر دانشجو در دانشگاهي که فقط در آن محصولات کوکاکولا عرضه مي‌شود به مدت 4 سال تحصيل کند، بعد از فارغ التحصيلي هم بي‌گمان به مصرف همين محصولات ادامه خواهد داد. به اين طريق اميدوارند مصرف‌کننده‌ای برای تمام عمر براي خود دست و پا کنند. همین دلایل کافی است تا این غول بزرگ اقتصادی بابت این قراردادها، کميسيون‌های گزاف پرداخت کند.
برداشت آخر
سرمایه‌داری یکی از بی‌رحم‌ترین مکاتب بشری بوده است که علی‌رغم ظاهر زیبا و جذابش، پشت پرده کثیفی دارد. شرکت کوکاکولا نیز از این قاعده مستثنی نیست و مانند بسیاری از شرکت‌هایی از این دست، سلامت و جان مردم را قربانی مرتفع شدن کوه ثروت خود می‌کنند. لازمه سرمایه‌دار ماندن نیز نفوذ به ارکان حکومت‌ها است که شرکت کوکاکولا در این امر موفق ظاهر شده و جالب است که بدانید تا اين تاريخ، سازمان جهاني کار هنوز به رسوايی‌های کوکاکولا رسيدگی نکرده است!