به گزارش مشرق، جشنواره بین المللی فیلم برلین همواره جزو مهم ترین و البته سیاسی ترین جشنواره های سینمایی در دنیا محسوب می شود. امسال خرس طلایی جشنواره، با وجود بزرگانی چون ترنس مالیک و فیلم «شوالیه جام ها» به «تاکسی» اثر جعفر پناهی رسید. این دومین بار است که خرس طلایی به فیلمی با برچسب ایران می رسد. اولین فیلم، «جدایی نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی بود که در نهایت موفق به دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان هم شد. به همین مناسبت نگاهی انداخته ایم به همه وقایع ایرانی جشنواره برلین در دهه اخیر:
در سال 2006 و پنجاه و ششمین دوره، برای آخرین بار تا امروز، دو فیلم ایرانی نامزد خرس طلا بودند. یکی «آفساید» جعفر پناهی و دیگری «زمستان است» رفیع پیتز. فیلمی کمتر شناخته شده با بازی میترا حجار و موسیقی استاد حسین علیزاده و البته صدای محمدرضا شجریان که بر اساس داستان «سفر» محمود دولت آبادی ساخته شده است.
رضا ناجی نخستین بازیگر ایرانی بود که در سال 2008 توانست جایزه خرس نقره ای بهترین بازیگر مرد را از جشنواره برلین به خودش اختصاص دهد. جایزه ای که به خاطر فیلم «آواز گنجشک ها»ی مجید مجیدی به دست آمده بود.
سال 2009 که ایران در تب و تاب انتخابات 88 می سوخت، شیرین نشاط با دستبند و شال سبز روی فرش قرمز جشنواره راه رفت در حالی که همه همراهان پر تعدادش هم از این شال ها و دست بندها استفاده کرده بودند. همان سالی که اصغر فرهادی جایزه خرس نقره ای بهترین کارگردانی را برای فیلم «درباره الی...» به دست آورد.
در دوره شصت و یکم یک فیلم ایرانی- آلمانی، نامزد خرس طلایی بود. فیلمی با عنوان «شکارچی» ساخته رفیع پیتز(پسر ملک جهان خزایی). در این فیلم که از بازیگران ایرانی چون میترا حجار بازی گرفته شده و محمدرضا تخت کشیان هم یکی از تهیه کنندگانش است داستان نگهبان کارخانه ای را روایت می کند که همسر و فرزندش مفقود شده اند و پلیس به وی می گوید که همسر وی طی درگیری معترضان با پلیس به ضرب گلوله کشته شده. اگرچه آقای کارگردان هر گونه شباهت بین ماجراهای فیلمش و انتخابات دهم را اتفاقی می داند اما استفاده از رنگ سبز در پوستر اصلی فیلم، چیز دیگری را به ما نشان می دهد.
سال 2011 به طرز عجیبی ایرانی ها مورد تحسین برلین قرار گرفتند. جدایی نادر از سیمین برنده جایزه بهترین فیلم، موسوم به «خرس طلایی» شد و گروه بازیگران مرد و زنش خرس نقره ای بازیگری دریافت کردند.
شصت و دومین جشنواره فیلم برلین در سال 2012 برگزار شد که اصغر فرهادی عضو هیئت داورانش بود. در این دوره فیلم «پذیرایی ساده» ساخته مانی حقیقی نماینده ایران در بخش فوروم جشنواره برلین بود.
سال 2013 در شصت و سومین دوره جشنواره بین المللی فیلم کن، شیرین نشاط عضو هیئت داوران بود. کارگردانی که جایزه بهترین فیلمنامه را به «پرده» ساخته جعفر پناهی اهدا کرد.
سال گذشته «عصبانی نیستم» رضا درمیشیان که ظاهرا فعلا توقیف است، در بخش پانارامای برلین به نمایش درآمد که اتفاقا موضوعی مرتبط با وقایع پس از انتخابات و فتنه 88 داشت. همین طور در شصت و چهارمین دوره جشنواره بین المللی فیلم برلین، میترا فراهانی یکی از اعضای هیئت داوران بود. به ادعای یکی دو خبرگزاری فرنگی او از 17 ژوئن 2009 تا پایان این ماه میلادی به دلیل ساخت چند فیلم ضد اسلامی و البته حمایت از سران فتنه در زندان اوین بوده. جالب است بدانید که وی سال 2002 به خاطر فیلم «فقط یک زن» برنده جایزه تدی از همین جشنواره برلین شده. جایزه ای که فقط به فیلم هایی با موضوعات مربوط به LGBT اهدا می شود. البته این تنها افتخار آفرینی فیلم های همجنس گرایانه فیلمسازان به ظاهر ایرانی نیست. سال 2008 جایزه بهترین مستند LGBT جشنواره برلین به «فوتبال با حجاب» به کارگردانی آیت نجفی و دیوید آسمن رسید. در همین سال جایزه ویژه ژوری بخش «تدی» هم به «مثل دیگران باش» ساخته طناز اسحاقیان اهدا شد.
امسال به جز فیلم «تاکسی» ساخته جعفر پناهی، یک فیلم ایرانی دیگر هم در جشنواره برلین حضور داشت. فیلمی که البته در پاناراما اکران شد. «پریدن از ارتفاع کم» ساخته حامد رجبی و محصول مشترک ایران و فرانسه است. فیلمی با بازی چهره های سرشناسی چون نگار جواهریان و رامبد جوان که توانست با یک جایزه برلین را ترک کند..
لیست کامل برندگان برلیناله 2015 به شرح زیر است:
خرس طلایی بهترین فیلم جشنواره: «تاکسی» ساخته جعفر پناهی
خرس نقره ای ویژه هیئت ژوری: «باشگاه» ساخته پابلو لارین
جایزه ویژه آلفرد باور: Ixcanul Volcano
خرس نقره ای بهترین کارگردانی: مشترکا برای رادو جود و مالگورزاتا شوموسکا
خرس نقره ای بهترین بازیگر مرد: تام کورتنی
خرس نقره ای بهترین بازیگر زن: شارلوت رمپلینگ
خرس نقره ای بهترین فیلمنامه: پاتریشیو گوژمن
خرس نقره ای بهترین فیلمبرداری: استورلا برنت گروولن و سرگئی میکالچاک
بهترین فیلم اول: 600 مایل
جایزه ویژه مخاطبین بخش پاناراما:
رتبه اول: مادر دوم
رتبه دوم: داستان های زندگی هایمان
رتبه سوم: عشق سخت
جایزه تدی: بچه کثیف
جایزه ویژه منتقدان(FIPRESCI):
دربخش مسابقه: «تاکسی» ساخته جعفر پناهی
در پخش پاناراما: «پریدن از ارتفاع کم» ساخته حامد رجبی
گفتنی است در این دوره دارن آرانوفسکی، کارگردان پرحاشیه آمریکایی رئیس هیئت داوران جشنواره فیلم برلین بود.او چند سال پیش، فیلمی به نام «کشتی‌گیر» را ساخته بود که به دلیل وجود چند صحنه و مضمون ضد ایرانی مورد اعتراضات ایرانی‌ها قرار گرفته بود.
اگر چه در مورد فیلمی به نام «جدایی نادر از سیمین» نیت‌های سیاسی جشنواره برلین هیچ‌گاه مورد تایید قرار نگرفت، اما به نظر می‌رسد حالا دیگر وزنه موافقین سیاسی بودن جایزه‌های جشنواره برلین سنگین‌تر شده است.یک هفته قبل حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی ایران نامه‌ای به کاسلیک دبیر جشنواره برلین فرستاده بود و از او بابت سیاسی‌کاری این دور جشنواره برلین انتقاد کرده بود. در بخش پایانی این نامه آمده بود: من هم مانند میلیون ها علاقه مند به سینما، صدای مهیب پای سیاست را در جشنواره برلین می شنوم. من هم مانند همه آنها دوست داشتم برلین یادآور فرهنگ وهنر باشد. اما گویی شما سیاست را بر هنر ترجیح دادید. صدای پای سیاست می آید؛ و آجرهایی که در جشنواره شما روی هم قرار می گیرد به سرعت دیوار برلین تازه ای برگرد جشنواره شما خواهد کشید. دیواری که می تواند به مراتب بلندتر از دیوار چین باشد؛ و سیاست یعنی جدایی؛ یعنی دیوار برلین... و فرهنگ و سینما اما، یعنی برچیدن پرچین ها و دیوارها...
در سال 2006 و پنجاه و ششمین دوره، برای آخرین بار تا امروز، دو فیلم ایرانی نامزد خرس طلا بودند. یکی «آفساید» جعفر پناهی و دیگری «زمستان است» رفیع پیتز. فیلمی کمتر شناخته شده با بازی میترا حجار و موسیقی استاد حسین علیزاده و البته صدای محمدرضا شجریان که بر اساس داستان «سفر» محمود دولت آبادی ساخته شده است.
رضا ناجی نخستین بازیگر ایرانی بود که در سال 2008 توانست جایزه خرس نقره ای بهترین بازیگر مرد را از جشنواره برلین به خودش اختصاص دهد. جایزه ای که به خاطر فیلم «آواز گنجشک ها»ی مجید مجیدی به دست آمده بود.
سال 2009 که ایران در تب و تاب انتخابات 88 می سوخت، شیرین نشاط با دستبند و شال سبز روی فرش قرمز جشنواره راه رفت در حالی که همه همراهان پر تعدادش هم از این شال ها و دست بندها استفاده کرده بودند. همان سالی که اصغر فرهادی جایزه خرس نقره ای بهترین کارگردانی را برای فیلم «درباره الی...» به دست آورد.
در دوره شصت و یکم یک فیلم ایرانی- آلمانی، نامزد خرس طلایی بود. فیلمی با عنوان «شکارچی» ساخته رفیع پیتز(پسر ملک جهان خزایی). در این فیلم که از بازیگران ایرانی چون میترا حجار بازی گرفته شده و محمدرضا تخت کشیان هم یکی از تهیه کنندگانش است داستان نگهبان کارخانه ای را روایت می کند که همسر و فرزندش مفقود شده اند و پلیس به وی می گوید که همسر وی طی درگیری معترضان با پلیس به ضرب گلوله کشته شده. اگرچه آقای کارگردان هر گونه شباهت بین ماجراهای فیلمش و انتخابات دهم را اتفاقی می داند اما استفاده از رنگ سبز در پوستر اصلی فیلم، چیز دیگری را به ما نشان می دهد.
سال 2011 به طرز عجیبی ایرانی ها مورد تحسین برلین قرار گرفتند. جدایی نادر از سیمین برنده جایزه بهترین فیلم، موسوم به «خرس طلایی» شد و گروه بازیگران مرد و زنش خرس نقره ای بازیگری دریافت کردند.
شصت و دومین جشنواره فیلم برلین در سال 2012 برگزار شد که اصغر فرهادی عضو هیئت داورانش بود. در این دوره فیلم «پذیرایی ساده» ساخته مانی حقیقی نماینده ایران در بخش فوروم جشنواره برلین بود.
سال 2013 در شصت و سومین دوره جشنواره بین المللی فیلم کن، شیرین نشاط عضو هیئت داوران بود. کارگردانی که جایزه بهترین فیلمنامه را به «پرده» ساخته جعفر پناهی اهدا کرد.
سال گذشته «عصبانی نیستم» رضا درمیشیان که ظاهرا فعلا توقیف است، در بخش پانارامای برلین به نمایش درآمد که اتفاقا موضوعی مرتبط با وقایع پس از انتخابات و فتنه 88 داشت. همین طور در شصت و چهارمین دوره جشنواره بین المللی فیلم برلین، میترا فراهانی یکی از اعضای هیئت داوران بود. به ادعای یکی دو خبرگزاری فرنگی او از 17 ژوئن 2009 تا پایان این ماه میلادی به دلیل ساخت چند فیلم ضد اسلامی و البته حمایت از سران فتنه در زندان اوین بوده. جالب است بدانید که وی سال 2002 به خاطر فیلم «فقط یک زن» برنده جایزه تدی از همین جشنواره برلین شده. جایزه ای که فقط به فیلم هایی با موضوعات مربوط به LGBT اهدا می شود. البته این تنها افتخار آفرینی فیلم های همجنس گرایانه فیلمسازان به ظاهر ایرانی نیست. سال 2008 جایزه بهترین مستند LGBT جشنواره برلین به «فوتبال با حجاب» به کارگردانی آیت نجفی و دیوید آسمن رسید. در همین سال جایزه ویژه ژوری بخش «تدی» هم به «مثل دیگران باش» ساخته طناز اسحاقیان اهدا شد.
امسال به جز فیلم «تاکسی» ساخته جعفر پناهی، یک فیلم ایرانی دیگر هم در جشنواره برلین حضور داشت. فیلمی که البته در پاناراما اکران شد. «پریدن از ارتفاع کم» ساخته حامد رجبی و محصول مشترک ایران و فرانسه است. فیلمی با بازی چهره های سرشناسی چون نگار جواهریان و رامبد جوان که توانست با یک جایزه برلین را ترک کند..
لیست کامل برندگان برلیناله 2015 به شرح زیر است:
خرس طلایی بهترین فیلم جشنواره: «تاکسی» ساخته جعفر پناهی
خرس نقره ای ویژه هیئت ژوری: «باشگاه» ساخته پابلو لارین
جایزه ویژه آلفرد باور: Ixcanul Volcano
خرس نقره ای بهترین کارگردانی: مشترکا برای رادو جود و مالگورزاتا شوموسکا
خرس نقره ای بهترین بازیگر مرد: تام کورتنی
خرس نقره ای بهترین بازیگر زن: شارلوت رمپلینگ
خرس نقره ای بهترین فیلمنامه: پاتریشیو گوژمن
خرس نقره ای بهترین فیلمبرداری: استورلا برنت گروولن و سرگئی میکالچاک
بهترین فیلم اول: 600 مایل
جایزه ویژه مخاطبین بخش پاناراما:
رتبه اول: مادر دوم
رتبه دوم: داستان های زندگی هایمان
رتبه سوم: عشق سخت
جایزه تدی: بچه کثیف
جایزه ویژه منتقدان(FIPRESCI):
دربخش مسابقه: «تاکسی» ساخته جعفر پناهی
در پخش پاناراما: «پریدن از ارتفاع کم» ساخته حامد رجبی
گفتنی است در این دوره دارن آرانوفسکی، کارگردان پرحاشیه آمریکایی رئیس هیئت داوران جشنواره فیلم برلین بود.او چند سال پیش، فیلمی به نام «کشتی‌گیر» را ساخته بود که به دلیل وجود چند صحنه و مضمون ضد ایرانی مورد اعتراضات ایرانی‌ها قرار گرفته بود.
اگر چه در مورد فیلمی به نام «جدایی نادر از سیمین» نیت‌های سیاسی جشنواره برلین هیچ‌گاه مورد تایید قرار نگرفت، اما به نظر می‌رسد حالا دیگر وزنه موافقین سیاسی بودن جایزه‌های جشنواره برلین سنگین‌تر شده است.یک هفته قبل حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی ایران نامه‌ای به کاسلیک دبیر جشنواره برلین فرستاده بود و از او بابت سیاسی‌کاری این دور جشنواره برلین انتقاد کرده بود. در بخش پایانی این نامه آمده بود: من هم مانند میلیون ها علاقه مند به سینما، صدای مهیب پای سیاست را در جشنواره برلین می شنوم. من هم مانند همه آنها دوست داشتم برلین یادآور فرهنگ وهنر باشد. اما گویی شما سیاست را بر هنر ترجیح دادید. صدای پای سیاست می آید؛ و آجرهایی که در جشنواره شما روی هم قرار می گیرد به سرعت دیوار برلین تازه ای برگرد جشنواره شما خواهد کشید. دیواری که می تواند به مراتب بلندتر از دیوار چین باشد؛ و سیاست یعنی جدایی؛ یعنی دیوار برلین... و فرهنگ و سینما اما، یعنی برچیدن پرچین ها و دیوارها...