شبلی شُمِّیل

نخواهد دید."(1)

ایلیا پاولیچ پطروشفسکی

"حضرت علی(ع) پرورده حضرت محمد(ص) است. او بسیار به اسلام وفادار بود... و تا سرحد شور و عشق پای بند دین بود، صادق و راستگو بود و در اخلاق بسیار خرده گیر؛ و از نامجویی هیچکس در جهان با حضرت علی بن ابیطالب(ع) قابل مقایسه نیست."(2)

ابن ابی الحدید

"من چه بگویم در حق مردی که دشمنانش نتوانستند عظمتها و فضایل او رامنکر شوند و همه آنان به برتری شخصیت او اعتراف کردند... من چه بگویم درباره مردی که همه فضیلتها به او منتهی می شود و هر مکتب و هر گروهی خود را به او منسوب می نماید. آری اوست رییس همه فضیلتها."(3)

جُرَق جرداق

"نزد حقیقت و تاریخ تفاوتی ندارد که او را بشناسی یا نشناسی. تاریخ و حقیقت گواهی می دهند که او وجدان بیدار و قهار، شهید نامی، پدر و بزرگ شهیدان، فریاد عدالت انسان و شخصیت جاویدان شرق علی بن ابیطالب(ع) است. ای روزگار چه می شد اگر هر چه قدرت و توان داشتی به کار می بردی و در هر زمان یک علی با آن عقلش، با آن قلبش، با آن زبانش و با آن ذوالفقارش به جهانیان می بخشیدی."(4)

جرجی زیدان

آیا علی(ع) پسرعموی پیامبر و جانشین و داماد او نبود؟! آیا او آن دانشمند پرهیزگار و دادگر نبود؟! آیا او آن مرد با اخلاص و غیور نبود که در پرتو مردانگی و غیرتش، اسلام و مسلمانان عزت یافتند؟!(5)

کارلايل (فيلسوف انگليسي)

 "ما نمي‌توانيم علي را دوست نداشته باشيم و به وي عشق نورزيم زيرا هر چه خوبي هست که ما آن را دوست داريم همه در علي جمع است. او جوانمرد شريف و بزرگواري بود که دلش سرشار از مهر و عطوفت و دليري بود، از بشر شجاع‌تر، اما شجاعتش آميخته با مهر و عطوفت و لطف و احسان بود.
پيش از رحلت خود درباره قاتلش از او نظر خواستند، فرمود: اگر زنده ماندم خود مي‌دانم چه کنم و اگر درگذشتم اختيار با شماست، اگر مي‌خواهيد او را قصاص کنيد يک ضربه بيشتر به او نزنيد و اگر عفو کنيد به تقوا نزديکتر است."

لامنس (کشيش بلژيکي)

"براي عظمت علي اين بس که تمام اخبار و تواريخ علمي اسلامي از او سرچشمه مي‌گيرد. او حافظه و قوه شگفت انگيزي داشت. علماي اسلام از مخالف و موافق، از دوست و دشمن مفتخرند که گفتار خود را به علي مستند دارند چه گفتار او حجيت قطعي داشت، او باب مدينه علم بود و با روح کلي پيوستگي تام داشت."

مادام ديالافوادر

 "احترام علي (عليه السلام) در نزد شيعه به منتهي درجه است و حقاً هم بايد اين طور باشد زيرا اين مرد بزرگ علاوه بر جنگها و فداکاري‌هايي که براي پيشرفت اسلام کرد، در دانش، فضائل، عدالت و صفات نيک بي نظير بود و نسلي پاک و مقدس نيز از خود باقي گذارد. فرزندانش نيز از او پيروي کردند و براي پيشرفت مذهب اسلام مظلومانه تن به شهادت دادند. علي (عليه السلام) کسي است که در قضاوت به منتها درجه عدالت رفتار مي‌کرد و در اجراي قوانين الهي اصرار و پافشاري داشت. علي کسي است که اعمال و رفتارش نسبت به مسلمانان منصفانه بود، او کسي است که تهديد و نويدش قطعي بود. چشمان من گريه کنيد، اشک‌هاي خود را با آه و ناله من مخلوط نماييد و براي اولاد پيامبر که مظلومانه شهيد شدند، عزاداري کنيد."

جبران خليل جبران

"به عقيده من علي بن ابيطالب (پس از پيامبر) نخستين مرد از قوم عرب است که وجودش، همه فضائل کامل بودن را در قوم خويش دميد و آهنگ آن را به گوش مردمي رسانيد که پيش از آن مانند آن را نشنيده بودند و در بين تاريکي‌هاي جاهليت از روش روشن او متحير ماندند؛ پس کسي که طريق علي را پسنديد به فطرت سليم بازگشت و آن که از باب خصومت وارد شد جاهيلت را ترجيح داد. دو طايفه شيفته روش علي بودند يکي خردمندان پاکدل و ديگري نيکو سرشتان با ذوق، علي بن ابيطالب شهيد عظمت خويش گشت او از دنيا رفت در حالي که نماز بر زبانش جاري و دلش از شوق خدا لبريز بود. مردم عرب، حقيقت مقام او را درک نکردند تا گروهي از مردم کشور همسايه آنها (ايران) برخاسته، اين گوهر گرانبها را از سنگ تشخيص داده و او را شناختند. علي (عليه السلام) مانند پيغمبران درگذشت، مقام و شأن او در بصيرت و بينايي چون پيغمبران، مختص شهر، بلد، قوم، زمان و مکان نبوده و شخصيتي بين المللي داشت."

ميخائيل نعيمه

"پهلواني امام (عليه السلام) تنها در ميدان جنگ نبود بلکه او در روشن‌بيني، پاکدلي، بلاغت، سحر بيان ، اخلاق فاضله ، شور ايمان، بلندي همت ، ياري ستمديدگان و نااميدان، متابعت حق و راستي و بالجمله در همه صفات پهلوان بود. اگرچه مدت زيادي از حضور او گذشته، اما هرگاه بخواهيم بنياد زندگي نيکو و سعادتمندي را بگذاريم بايد به روش او رجوع کرده و دستور و نقشه را از او بگيريم."

پی نوشت ها:
1- دکتر شبلی شُمِّیل، دانشمند ماتریالیست و شاگرد برجسته داروین، بشارت نبوی به شیعیان علی(ع)، عمادالدین محمدطبری، ترجمه مجتهدی، صفحه 166
2- ایلیا پاولیچ پطروشفسکی استاد تاریخ نینگراد، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، علامه محمد تقی جعفری،صفحه 176
3- سیمای نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، صفحه 44، به نقل از مقدمه تفسیر نهج البلاغه، جلد1، صفحه 184
4- جُرَق جرداق مسیحی , صوت العداله الانسانیه , جلد1, صفحه 103 به نقل از جلوه ولایت صفحه 313
5- جرجی زیدان، امام علی(ع) خورشید بی غروب، صفحه 326، به نقل از داستان غدیر