مشرق-  امام باقر(ع) از جد بزرگوارش نقل می‌کند که پیامبر خدا (ص) همواره چون به هلال ماه رمضان مى‌نگریست، رو به قبله نموده و مى‌فرمود: «اللهم اهله علینا بالامن و الایمان و السلامة و الاسلام و العافیة المجللة و الرزق الواسع و دفع الاسقام و تلاوة القرآن و العون على الصلاة و الصیام اللهم سلمنا لشهر رمضان و سلمه لنا و تسلمه منا حتى ینقضى شهر رمضان و قد غفرت لنا»؛ خدایا این ماه را بر ما نو کن، با امنیت، ایمان، تندرستى، مسلمانى، عافیت سراپا، روزی فراوان، دفع بیماری، تلاوت قرآن و کمک بر نماز و روزه. خدایا ما را برای رمضان سالم نگهدار و ماه رمضان را برای ما، و بپذیر از ما، تا این که ماه رمضان به اتمام رسد، و ما را آمرزیده باشى.

پس آن گاه رو به مردم نموده و مى‌فرمود: اى مسلمانان! آن هنگام که هلال ماه رمضان سر برآورد، شیطان‏ هاى رانده شده به زنجیر کشیده مى‌شوند، درهاى آسمان و درهاى بهشت و درهاى رحمت گشوده، و درهاى دوزخ فرو بسته خواهد شد. خواسته‏‌ها بر آورده مى‌شوند، و هنگام هر افطار خداوند را آزاد شدگانى است که آنان را از آتش دوزخ برهاند، و هر شب نداگرى ندا سر دهد: آیا خواهنده‌اى هست؟ آیا آمرزش خواهى هست؟ خدایا! هر انفاق‌گرى را پاداشى جایگزین و هر بخیلى را تباهى ده.

متن حدیث:

أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ عُلْوَانَ عَنْ عَمْرِو بْن‏ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یُقْبِلُ بِوَجْهِهِ إِلَى النَّاسِ فَیَقُولُ یَا مَعْشَرَ النَّاسِ إِذَا طَلَعَ هِلَالُ شَهْرِ رَمَضَانَ غُلَّتْ مَرَدَةُ الشَّیَاطِینِ وَ فُتِحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ أَبْوَابُ الْجِنَانِ وَ أَبْوَابُ الرَّحْمَةِ وَ غُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ وَ اسْتُجِیبَ الدُّعَاءُ وَ کَانَ لِلَّهِ فِیهِ عِنْدَ کُلِّ فِطْرٍ عُتَقَاءُ یُعْتِقُهُمُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ وَ یُنَادِی مُنَادٍ کُلَّ لَیْلَةٍ هَلْ مِنْ سَائِلٍ هَلْ مِنْ مُسْتَغْفِرٍ اللَّهُمَّ أَعْطِ کُلَّ مُنْفِقٍ خَلَفاً وَ أَعْطِ کُلَّ مُمْسِکٍ تَلَفاً…(1)

*خیلی از گناهانی را که انسان مرتکب می‌شود، با توجه به معصیت  و نافرمانی بودنش نسبت به خدا، خود وی انجام می‌دهد. شیطان انسان را مجبور به فرمان خویش نمی‎کند:

قرآن کریم: وَ قَالَ الشَّیْطَانُ لَمَّا قُضِیَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَکُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَ وَعَدْتُکُمْ فَأَخْلَفْتُکُمْ وَ مَا کَانَ لِی عَلَیکُمْ مِنْ سُلْطَانٍ إِلاَّ أَنْ دَعَوْتُکُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِی فَلاَ تَلُومُونِی وَ لُومُوا أَنْفُسَکُمْ.*(2)

و شیطان، هنگامى که کار تمام مى‌‏شود، مى‏‌گوید: «خداوند به شما وعده حق داد و من به شما وعده (باطل) دادم، و تخلّف کردم! من بر شما تسلّطى نداشتم، جز اینکه دعوتتان کردم و شما دعوت مرا پذیرفتید! بنا بر این، مرا سرزنش نکنید خود را سرزنش کنید! نه من فریادرس شما هستم، و نه شما فریادرس من! من نسبت به شرک شما درباره خود، که از قبل داشتید، (و اطاعت مرا همردیف اطاعت خدا قرار دادید) بیزار و کافرم!» مسلّماً ستمکاران عذاب دردناکى دارند!

اما این خود انسان است که با اختیار خود به جای اطاعت از پیامبران، دعوت شیطان را اجابت می کند، آن وقت او را مقصر می گیرد، در حالی که همین انسان دعوت پیامبران الهی را نیز در جهت سعادت به همراه داشت.

بنابراین، حدیث رسول الله (ص) به این معنا نیست که چون شیطان در این ماه در حبس است، پس خیال ما از بابت گناه راحت باشد. نباید در حالت مرتکب  گناه بگوییم که پس معنای در بند بودن شیطان چیست؟!

در بند بودن شیطان یک مساعده برای خود ساختگی است.  با اجتناب از اعمال مثل خوردن، آشامیدن … در طول یک ماه از این زمینه پیش آمده به نحو أحسن باید بهره ببریم.

1-کلینی، کافی، ج 4، ص 67،- ثواب‌الاعمال و عقاب‌الاعمال،ص139
2-سوره ابراهیم، آیه 22