کارشناسان بازار کار معتقدند آنچه که امروز در دانشگاه‌ها به جوانان آموزش داده می شود دقیقا منطبق بر نیازهای بازار کار نیست و جوانان در زمان فارغ التحصیلی از آمادگی لازم برای ورود به بازار کار برخوردار نیستند. آنان نیازهای روز این بازار را نمی شناسند و از آن اطلاعی ندارند.
کارجویان درس خوانده همچنین این امکان را ندارند که بتوانند از طریق توانمندی‌های خود، نظر کارفرمایان را جلب کنند. اغلب دانشجویان می‌گویند در بازار کار چیزهایی از آنها خواسته می شود که در دانشگاه‌ها آن را فرا نگرفته اند و یا آموخته ها تفاوت فراوانی با واقعیت بازار کار دارد.
به صورت کلی شرایطی برای کارجویان فارغ التحصیل دانشگاه ها به وجود آمده که بیکاری آنها را میلیونی کرده است. درست برخلاف تصوری که در دهه های گذشته درباره تحصیلات دانشگاهی و فراهم شدن زمینه های مناسب کار در آینده برای خانواده ها پیش آمده بود، امروز جمعیت فارغ التحصیل دانشگاهی، مهمترین گروه بیکار کشور را تشکیل می دهند.
دولت در یکی دو سال اخیر، بر لزوم اشتغال زایی برای جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی تاکیدات فراوانی داشته و در این زمینه برخی تصمیمات را نیز در دستور کار قرار داده که از جمله آن توانمندسازی مهارتی فارغ التحصیلان دانشگاهی از طریق آموزش‌های فنی و حرفه ای است.
نتایج یک تحقیق ارائه شده از سوی وزارت کار نشان می دهد تعداد دانشجویان کشور از ۲ میلیون نفر در دوره زمانی سال‌های ۸۲ و ۸۳ به بیش از ۴ میلیون و ۴۳۵ هزارنفر در سال‌های ۹۱ و ۹۲ رسیده و در واقع ورود به دانشگاه‌ها و میل به تحصیل در فاصله کمتر از ۱۰ سال، بیش از ۲ برابر شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهند سهم افراد دارای مدرک تحصیلی لیسانس و همچنین دانشجویانی که در این مقطع تحصیل می کنند، از سایر گروه‌ها بیشتر است. پس از آن بیشترین فارغ التحصیلان و دانشجویان کشور دارای فوق دیپلم هستند.
به صورت کلی، طی یک دهه اخیر تعداد دانشجویان زن و مرد در کشور تقریبا برابر بوده و در هر سال حدود ۱.۱ درصد کل جمعیت کشور را فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تشکیل داده است. مقامات دولتی می گویند تحصیلات دانشگاهی افراد باعث شده تا آنها نگاه کاملا متفاوتی نسبت به گذشته درباره بازار کار داشته باشند و توقعات جدیدی از اشتغال داشته باشند.
کورش پرند معاون وزیر تعاون، کار و رفاه با ارائه گزارشی جدید از وضعیت بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشور گفت: نرخ بیکاری فارغ التحصیلان در کشور هم اکنون ۱۸.۹ درصد است که ۱۲ درصد به مردان و ۳۳ درصد به زنان اختصاص دارد.
معاون وزیر کار ادامه داد: برای اشتغال زایی در حوزه مشاغل خُرد و خانگی به طور متوسط حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان هزینه می شود و افراد به اشتغال پایدار می رسند. در حال حاضر، بیشترین نرخ بیکاری در رشته های علوم کامپیوتر با ۲۷.۲ درصد و رشته کشاورزی، محیط زیست و شیلات با ۲۷ درصد است.
وی افزود: چهار و نیم میلیون دانشجو در سطح کشور داریم که یک و نیم میلیون فقط در ۲۱ رشته متمرکز هستند که این آمار نشان می‌دهد رشته های دانشگاهی متناسب با نیاز کشور نیست و گروه های آموزشی و نوع دانشگاه دچار مشکل است.
پرند عنوان کرد: یکی از مشکلاتی که با آن مواجه هستیم عدم وجود تکنسین حرفه ای است. هدف اصلی تامین نیروی انسانی ماهر مورد نیاز بازار کار است که با طرح تمرکز بر دانشجو و تمرکز بر فارغ التحصیلان انجام می شود.
این مقام مسئول در وزارت کار بیان داشت: یکی از نکات مهم که باید به آن توجه داشته باشیم بحث کارورزی است که باید فارغ التحصیلان بتوانند به صنعت و خدمات کشاورزی کشور وصل شوند. در این زمینه آئین نامه ای طراحی شد و پیش بینی می شود ۶۰ درصد از کسانی که وارد حوزه کارآفرینی می شوند، وارد بازار کار صنعت و کشاورزی شوند.
معاون وزیر کار تاکید کرد: با ایجاد کارآموزی نوین برای دانشجویان طی ۸ ترم، دانشجویان می توانند از امکانات آموزشی فنی و حرفه ای در مراکز دولتی استفاده کنند و آموزش های خاصی را ببینند.