گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
*****
روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات روز پنجشنبه را با تمرکز بر سفر آمانو به تهران آغاز کردند؛ آنان مدعی‌اند که درحال‌حاضر مذاکرات دقیقاً روی خط مرزی «شکست» و «پیروزی» قرار گرفته است. ایران و ۱+۵ هیچ‌کدام در نقطه‌ای نیستند که بتوانند از توافق یا شکست مذاکرات سخن بگویند؛ بنابراین سفر آمانو حامل پیام مهمی است که گام‌های لرزان را به گام‌های استوار بدل سازد؛ برخی از تحلیل‌گران سیاسی پیام سفر را اصرار برای دریافت اجازه بازرسی‌ها از مراکز نظامی می‌دانند.
در کوران مذاکرات هسته‌ای، بار دیگر منافع جناحی اصلاح‌طلبان بر منافع ملی ترجیح داده شد و روزنامه شرق انتقادات پیش از مذاکرات قالیباف به روند حاکم در مذاکرات را «انتخاباتی» توصیف کرد و در همین راستا نوشت «کنش سیاسی زیگزاگی شهردار تهران همچنان ادامه دارد و او در میانه اصولگرایی و جذابیت اجتماعی گرفتار است. آنچه از شواهد امر پیداست، انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ هم چهره‌ای تکراری به خود خواهد دید. باقر قالیباف؛ مرد همیشه دوم.»
روزنامه مردم‌سالاری
مدیر دو تابعیتی صحت ندارد
بار دیگر دولتی‌ها حضور دو تابعیتی‌ها را در میان خود تکذیب کردند؛ گروه سیاسی روزنامه مردم‌سالاری در همین راستا به انعکاس سخنان الهام امین‌زاده پرداخت و در همین راستا نوشت «معاون حقوقی رئیس‌جمهور گفت: با توجه به اسناد و مدارک موجود در دولت یازدهم بحث وجود افراد دو تابعیتی در این قوه صحت ندارد و از پایه غلط است. الهام امین‌زاده در گفت‌وگو با میزان، درباره اخبار منتشرشده در برخی از رسانه‌های خبری مبنی بر وجود افراد دو تابعیتی در دولت یازدهم اظهارکرد: متاسفانه طرح مباحثی از این قبیل در محافل خبری به هیچ وجه قابل قبول نیست و ادله و مدارک قابل استنادی درباره این موضوع وجود ندارد. وی افزود: با توجه به اسناد و مدارک موجود در دولت یازدهم بحث وجود افراد دو تابعیتی در این قوه صحت ندارد و از پایه غلط است. معاون حقوقی رئیس‌جمهور تاکید کرد: کسانی که نسبت به وجود افراد دوتابعیتی در دولت تردید دارند بهتر است با ارائه ادله و مدارک اقدامات لازم را انجام دهند و تنها با سخن گفتن نسبت به این موضوع فضای افکار عمومی جامعه را تحت تأثیر و تشویش قرار ندهند. امین‌زاده خاطرنشان کرد: معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری به طور دقیق و مشخص موضوع وجود افراد دوتابعیتی در نهاد ریاست‌جمهوری و در بین افراد شاغل در دولت بررسی کرده لذا وجود چنین افرادی در دولت صحت ندارد. وی تصریح کرد: ادامه بحث وجود افراد دارای دو تابعیت در دولت یازدهم از سوی برخی از رسانه‌ها و افراد به طورحتم مصداق مجرمانه دارد از این رو معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری به طورجدی این موضوع را پیگیری می‌کند.»
گفتنی است محمد نهاوندیان، رییس دفتر رییس‌جمهور، در پاسخ به این سؤال که یکی از انتقادهای به دولت بحث این است که برخی از اعضای کابینه دو تابعیتی هستند و مشخصاً شما در سیبل سخنان قرار دارید، آیا این ادعاها درست است یا خیر؛ اظهار داشت «این افترایی بود که گفته شد و کذب محض بود، کسانی که این افترا را زده‌اند جرم بزرگی را مرتکب شده‌اند و باید عواقبش را هم بپذیرند.»
روزنامه ابتکار
هدف بعدی؛ محبوبیت روحانی
مهدی روزبهانی در سرمقاله روزنامه ابتکار با جناحی‌دانستن پرونده مذاکرات هسته‌ای مدعی است که «محور سیاست داخلی ایران بعد از توافق جامع هسته‌ای طی ماه‌های آینده، جلب توجه مردم برای رقابت در انتخابات خواهد بود» بنابراین دولت یازدهم خود را باید برای دوران پسا توافق و بزنگاه سنجش جایگاه‌اش در انتخابات مجلس شورای اسلامی آماده کند.
وی مدعی است که منتقدان دولت محبوبیت روحانی را دستاویز اهداف ترسمی خود قرار داده‌اند و در تحلیل این ادعا نوشت «دلواپسان که بازی را در مسئله هسته‌ای به حامیان ظریف باخته‌اند تلاش می‌کنند که نتایج مثبت توافق را بی‌اثر جلوه دهند و همچنین در حوزه اقتصادی به دولت فشار بیاورند تا به این ترتیب از محبوبیت روحانی کاسته شود. دلواپسان محبوبیت روحانی را هدف قرار خواهند داد و با تبلیغات گسترده علیه او سعی می‌کنند محبوبیتی که در سال 92 باعث رئیس‌جمهور شدن وی شد و در سال 94 با توافق جامع هسته‌ای افزایش یافت را تخریب کنند. از این‌رو لازم است که دولت برای سیاست داخلی خود برنامه منسجم‌تری را در نظر بگیرد و به این منظور ضروری است که بازنگری‌ای در بدنه سیاسی دولت داشته باشد چون بسیاری از چهره‌های سیاسی حامی روحانی نسبت به عملکرد بدنه سیاسی دولت بخصوص وزارت کشور طی چند ماه اخیر معترض هستند. به هرحال هرچند که مسیر پر فراز و نشیب و سخت مذاکرات هسته‌ای حل خواهد شد اما این تازه شروع مشکلات داخلی روحانی است که با جدیت بیشتری باید درصدد حل آن‌ها برآید.»
این سخنان در حالی بیان می‌شود که هفته‌نامه صدا از نزدیک‌ترین نشریات به دولت یازدهم مدعی شد که میزان رضایت مردم از حسن روحانی به ۴۸ درصد کاهش یافته است.
روزنامه اعتماد
ملاقات اختصاصی با بابک زنجانی
جوان 41 ساله با بدهی ۹ هزار میلیاردی به وزارت نفت18 ماه از بازداشتش می‌گذرد؛ بابک زنجانی که اسمش با پرونده مفاسد اقتصادی گره خورده است حالا باید منتظر ملاقات‌کننده‌های خاص باشد؛ نمایندگان مجلس شورای اسلامی به دیدار وی خواهند رفت تا اندکی از گره کور پرونده وی بکاهند.
گروه سیاسی روزنامه اعتماد در همین راستا نوشت«جمعی از نمایندگان مجلس مردادماه با بابک زنجانی در زندان ملاقات می‌کنند؛ ملاقات با بابک زنجانی، همان که تکلیف پرونده‌اش بعد از ۱۸ ماه بازداشت هنوز هم نامعلوم است. آخرین مناقصه و مزایده‌ای که برای ۲۷ مورد از اموالش گذاشتند آنچنان دندانگیر نبوده است و در نهایت حالا برای بدهی ۹ هزار میلیارد تومانی تنها هزار و چهارصد و پنجاه و دو میلیارد تومان عاید شده است. اموال خارج از کشور او نیز وضعیت نامعلومی دارند. اصلاً معلوم نیست کجا هستند و بدون مدیریت او چه سرنوشتی دارند؟ ملاقات‌کنندگان این هفته بابک زنجانی جمعی از نمایندگان مجلس هستند. درخواست دیدارشان را چندی پیش برای قاضی‌القضات فرستادند و حالا با پاسخ مثبت او قرار است به دیدار مردی بروند که پیش از بازداشتش ۷۰ شرکت داشت و ۱۷ هزار کارمند. شرکت‌ها در مرحله مناقصه قرار دارند و بازهم جواب یک چیز است: با این همه فروش اموال بازهم فاصله تا بدهی بابک زنجانی به وزارت نفت بسیار است. کیفرخواست اما صادر شده است.
بابک زنجانی در شرایطی منتظر اعلام زمان دادگاهش است که ۴۱ سالگی را هم پشت سر می‌گذارد. بر اساس خبری که دیروز امیرعباس سلطانی‌فر، نماینده پیگیر پرونده بابک زنجانی داد قرار است بعد از تعطیلات مجلس به اوین بروند. عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت که در این دیدار چند سؤال اساسی فنی و نفتی را از بابک زنجانی مطرح خواهیم کرد. امیرعباس سلطانی‌فر، نماینده مردم بروجن و عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که طی هفته‌های آینده جمعی از نمایندگان مجلس با بابک زنجانی در زندان اوین دیدار و گفت‌وگو می‌کنند. وی یادآور شد: پیش از این عده‌ای شایعه کرده بودند که بابک زنجانی در زندان نیست اما ما آن را تکذیب می‌کنیم و او در زندان اوین است، بابک زنجانی قبلاً در کمیسیون انرژی مجلس حضور یافته بود و مشروح صحبت‌های او به صورت ضبط شده در کمیسیون وجود دارد. نماینده بروجن در مجلس در پایان گفت: تعدادی از اعضای کمیسیون انرژی در دیدار با بابک زنجانی حضور خواهند داشت البته هر کدام از نمایندگان مجلس که تمایل داشته باشند می‌توانند در این دیدار حضور یابند.»
روزنامه شرق
قالیباف در رویای پاستور
حمله گازانبری به قالیباف از سوی اصلاح‌طلبان از هفته‌های قبل آغاز شده است زمانی که محمد باقر قالیباف در دیدار با جمعی از دانش‌آموختگان دانشگاه تهران پیرامون رفتار دولت در مذاکرات هسته‌ای اظهار داشت «از امام یاد گرفتیم دستمان روی زانوی خودمان بگذاریم و بلند شویم. درست است که تحریم‌ها اقتصادمان را تحت فشار قرار داده ولی این فقط به خاطر تحریم‌ها نیست. بی‌برنامگی و ضعف مدیریت در این دولت و دولت پیشین از تحریم‌ها هم مؤثرتر است. آمریکا نباید احساس کند که ما وابسته به تصمیم و اراده او هستیم. انقلاب و جنگ ثابت کرده که ما وابسته به هیچ‌کس نیستیم» وی در بخشی از سخنرانی خود هدف دولت از توافق را این‌گونه بیان داشت که «گویی هدف دولت برای دستیابی به توافق، رفع تحریم‌ها نیست بلکه جلب آرای سیاسی برای پیروزی در انتخابات آتی است.» پس از این اظهارات، حسام‌الدین آشنا در مطلبی به وی سیمرغ انتخابات داد و رسانه‌های اصلاحات انگیزه نقد هسته‌ای وی را «انتخاباتی» توصیف کردند؛ گویا تب حمله گازانبری به قالیباف پایین نیامده است.
گروه سیاسی روزنامه شرق از رویای پاستور با طعم دلواپسی قالیباف روایت می‌کند و در همین راستا نوشت «آنچه از سخنان مهرداد لاهوتی، نماینده نزدیک به قالیباف، برمی‌آید این است که او قصد دارد مانند محسن رضایی، دیگر سیاست‌ورز نظامی، پای ثابت انتخابات باشد. برای این کار هم نمی‌خواهد مانند محسن رضایی بیاید، ببازد و برود. او تصمیم گرفته وجهه سیاسی اصولگرایی خود را برجسته کند. انتقاد از مذاکرات هسته‌ای و سیاست‌های دولت روحانی و دلواپسی برای حجاب و عفاف هم در همین بستر می‌گنجد. درحالی‌که دولت روحانی در میانه مذاکراتی دشوار با ۱+۵ بود و سعی بر رفع تحریم‌ها و بهبود جایگاه ایران در عرصه بین‌المللی داشت، ساکنان شهر تهران شاهد نصب بیلبوردهای تبلیغاتی علیه دیپلماسی دولت در نقاط مختلف پایتخت بودند که برخلاف سیاست‌های رسمی دولت بود. گرچه مسئولیت آن بنرها را برخی گروه‌ها و مؤسسات خاص برعهده گرفتند، اما بی‌شک این‌گونه اقدامات بدون اطلاع شهرداری و البته مساعدت این سازمان ممکن و میسر نبود. اما شهردار تهران در همین شهری که بیلبوردهایی با تصویر اوباما و با عنوان «شمر زمانه‌ات را بشناس» نصب شده بود، تعدادی از بهترین آثار هنری جهان را هم به تصویر کشید؛ تهران به‌مثابه گالری بزرگ هنری. قطعاً آن بیلبوردهای شمرگونه برای دلربایی از اصولگرایان و دلواپسان بود و تابلوهای هنری برای اقناع طبقه متوسط شهری؛ طبقه‌ای که باید قانع می‌شد باقر قالیباف با دیگر اصولگرایان تفاوت دارد؛ اصولگرایانی که باید می‌پذیرفتند باقر قالیباف به اصول آنان پایبند است. کنش سیاسی زیگزاگی شهردار تهران همچنان ادامه دارد و او در میانه اصولگرایی و جذابیت اجتماعی گرفتار است. آنچه از شواهد امر پیداست، انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ هم چهره‌ای تکراری به خود خواهد دید. باقر قالیباف؛ مرد همیشه دوم.»
روزنامه آرمان‌امروز
زیست اردوگاهی اصلاحات
مرد نظریه‌پرداز دوران اصلاحات از سکوت تشکیلاتی این جریان سیاسی روایت می‌کند؛ سکوتی که بخشی از آن را میراث دولت نهم و دهم می‌داند. گروه سیاسی روزنامه آرمان‌امروز نوشت «همه اصلاح‌طلبان در سکوت تشکیلاتی هستند.» این ارزیابی سعید حجاریان از فضای سیاسی و فعالیت‌های جریانی است که خود در درون آن تعریف می‌شود. چرا این تئوریسین اصلاحات در زمانی از سکوت تشکیلاتی اصلاح‌طلبان سخن می‌گوید که بیش از همیشه در 10 سال اخیر اظهارنظرات و مواضع این طیف منتشر و به‌طور مستقیم به اطلاع افکار عمومی می‌رسد. باید شرایطی را مورد بررسی قرار داد که حجاریان در آن چنین جمله‌ای را بیان کرده است. زمانی که نسیم بیداری از او سؤال کرد. «به نظرتان سکوت فعلی مجمع روحانیون مشابه استراتژی سکوت پس از انتخابات مجلس چهارم است؟» پاسخ داد: «این موضوعی که اشاره می‌کنید تنها موضع مجمع نیست. همه اصلاح‌طلبان در سکوت تشکیلاتی هستند. شما خاطرتان هست که آقای عسگراولادی به آقای خوئینی‌ها نامه داده بود که از انتخابات خود در سال 88 توبه کنید. خوئینی‌ها هم جواب مناسبی داده بود. این یعنی اعضای مجمع حرف‌های خود را در مواقع مختلف منتشر می‌کنند. در واقع اعضا هرگاه که لازم بدانند، فارغ از وابستگی تشکیلاتی خود نظراتشان را ابراز می‌کنند اما مجمع به‌عنوان یک تشکل سیاسی فعلاً ساکت است.»
گروه سیاسی روزنامه‌آرمان امروز در تحلیل سخنان حجاریان از تغییر فاز عملیاتی سیاست ورزی آنان روایت کرد و نوشت «گمانه دیگر هم می‌توان مطرح کرد و آن تغییر فاز فعالیت اصلاح‌طلبان است، بدین نحو که آن‌ها شاید برنامه‌ای برای چرخش از حزب‌محوری به زیست اردوگاهی داشته باشند. بدین معنا که حزب ماهیت حقیقی خود را در این جریان کمرنگ کرده و تصمیم گرفته شده با فراموش کردن تعلقات حزبی، همه اعضای اصلاح‌طلب در زیر یک پرچم جمع شده و تصمیم نهایی را بزرگان اتخاذ کنند و البته در این مسیر حتماً نظرات و دیدگاه‌های اعضا لحاظ شود.»
روزنامه ایران
پیام سفر «آمانو»
ناظران سیاسی سفر آمانو به تهران را حامل پیام مهمی برای پیشبرد روند مذاکرات می‌دانند؛ پیامی «قطعی» برای توافق یا عدم توافق. یوسف مولایی در صفحه اول روزنامه دولتی ایران در تحلیل سفر آمانو نوشت «به نظر می‌رسد که می‌توان سفر آمانو به تهران را این‌گونه تفسیر کرد که مذاکرات پیشرفت‌های خوبی به لحاظ سیاسی داشته است و حالا زمان آن رسیده است که آخرین مباحث دقیق فنی درباره جزئیات توافق به بحث گذاشته شود. از آنجا که بیشتر ابعاد فنی باید از سوی آژانس پیگیری و تأیید شوند، حضور دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مذاکرات و رایزنی او با مقامات کشورهای حاضر در مذاکره اجتناب ناپذیر می‌نماید. بنابر این سفر آمانو به تهران را می‌توان سفری با هدف ایجاد هماهنگی بیشتر و در راستای کمک به پیشرفت و به نتیجه رسیدن مذاکرات تعبیر کرد، زیرا مطمئناً طرفین این مذاکرات نسبت به یکی از مسائل اساسی مطرح در آن یعنی چگونگی دسترسی‌های آژانس به مراکز هسته‌ای بر مبنای آنچه در پروتکل الحاقی پیش‌بینی شده، دغدغه‌هایی دارند. از یک سو ایران باید تعهداتی را بپذیرد که هم نافی حاکمیت ملی‌اش نباشد و هم زمینه‌ساز افشای اسرار امنیتی و نظامی‌اش نشود.
از سوی دیگر طیف مقابل نیز مدعی است برای اطمینان از اینکه ایران در مسیر برنامه هسته‌ای با اهداف نظامی حرکت نمی‌کند، به ابزارهایی برای شفاف‌سازی و راستی آزمایی نیازمند است. بنابر این طبیعی است که طرفین با چنین ملاحظات متعارضی بر سر مفهوم دسترسی با یکدیگر اختلاف داشته باشند. با این حال، این مباحث بیش از آنکه مسائلی قابل طرح در مذاکرات سیاسی باشند، بحث‌هایی بشدت فنی و علمی را می‌طلبند. اینجا است که آمانو به عنوان دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، می‌تواند با طراحی فرمول‌های دقیق برای روند راستایی آزمایی که ابعاد آن برای دو طرف پذیرفتنی باشد، به پیشرفت روند مذاکرات در ایستگاه پایانی کمک رساند. در واقع، آمانو به عنوان مدیر کل آژانس قادر است با ابتکارات و توصیه‌های فنی خود حلال یکی از دو مسأله اساسی باشد که در آخرین روزهای مذاکره همچنان محل اختلاف بوده‌اند.»