گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات روز شنبه را با تمرکز بر سخنان حجت‌الاسلام روحانی و مذاکرات هسته‌ای آغاز کردند؛ این روزنامه‌ها برخلاف روزهای گذشته که از سایه سنگین تردید بر مذاکرات روایت می‌کردند؛ بعد از سفر آمانو به تهران از تندشدن ضربان توافق در نبرد دیپلمات‌ها خبر دادند
روزنامه مردم سالاری
ارگان رسمی حزب مردم‌سالاری شنبه را با تیترهای «آغاز تدوین قطعنامه شورای امنیت برای لغو تحریم‌های ایران» و «آمریکا بین توافق و تحریم یکی را انتخاب کند» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
· برخی انتقادات علیه تیم مذاکره‌کننده غلط است
گروه سیاسی روزنامه مردم سالاری در انعکاس سخنان انتقادآمیز علی لاریجانی نوشت«برادری در یکی از استان‌ها در رابطه با مذاکرات هسته‌ای اعلام کرده که تمام واحدهای هسته‌ای کشور پس از توافق ژنو تعطیل شده، همچنین یک برادر دیگر گفته که ما با توافق دار و ندار فناوری هسته‌ای‌مان را به آمریکا داده‌ایم. همچنین یک نفر دیگر در مسئله هسته‌ای مردم را تحریک می‌کند که آقا تنها است. حال این سؤال پیش می‌آید که اگر این افراد مشکلی دارند چرا پشت رهبری پنهان می‌شوند. این در حالی است که رهبر معظم انقلاب بارها فرموده‌اند که مذاکره‌کنندگان کشورمان متعهد، متدین، غیور و شجاع هستند. حال آیا اظهارات این گونه افراد با فرمایشات معظم له برابر است. لاریجانی با بیان اینکه کشور در شرایط کنونی نیازمند وحدت و همدلی است، گفت: قطعاً با اظهارات تند و تخریبی نمی‌توان وحدت را در کشور ایجاد کرد، از این رو در شرایط کنونی باید حرف رهبری را گوش کنیم. رئیس مجلس شورای اسلامی‌با اشاره به تخریب‌های صورت گرفته علیه دولت یازدهم افزود: چرا دولتی که تازه سرکار آمده را باید تخریب کنیم این در حالی است که رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیرش با نمایندگان مجلس فرمودند که تمام قوا باید دولت را کمک کنند. البته این فرمایشات به معنای انتقاد نکردن نیست بلکه انتقاد باید آگاهانه، سازنده و عالمانه باشد.
رئیس قوه مقننه افزود: براساس آمارها وزارت نیرو حدود 30 هزار میلیارد تومان بدهکار است، از این رو باید از مسئولان مربوطه پرسید که چرا مملکت را اینگونه مدیریت کردید، از طرفی دیگر طی آمارهای اعلامی‌حدود 100 هزار میلیارد تومان از معوقات بانک‌ها مربوط به دولت است اما خوشبختانه دولت یازدهم در چارچوبی توانسته از افزایش تلاطمات اقتصادی جلوگیری کند. لاریجانی با تاکید بر اینکه طرح برخی مباحث و اظهارات تخریبی کمکی به حل مشکلات اقتصادی کشور نمی‌کند، تصریح کرد: این اظهارات و اقدامات تنها به اختلافات دامن می‌زند از این رو در شرایط کنونی تمام مسئولان باید کلاهشان را قاضی کنند زیرا کشور از نظر اقتصادی دچار مشکل است حال باید به جای سیاسی کاری برای حل مشکلات اقتصادی کشور تلاش کرد. همچنین توجه به تولید داخل و اقتصاد باید هدف مسئولان انقلابی باشد.»
روزنامه ابتکار
روزنامه ابتکار شنبه را به تیترهای «چرا پشت رهبری پنهان می‌شوید؟» و «صدای واحد دیپلمات‌ها برای توافق» اختصاص داد.
· شروع جنگ روایت‌ها
محمد علی وکیلی در سرمقاله روزنامه ابتکار از جدال روایت‌ها برای معرفی پیروزی نبرد دیپلمات‌ها پرداخت «این‌همان چیزی بود که در هدف‌گذاری رسانه‌ای غرب قرار داشت. مهم‌ترین هدف غرب با تکیه بر داشته‌های رسانه‌ای خود، القاء پیروزی یک سویه در صورت توافق و باورپذیر نمودن شکست ایران است و در صورت شکست مذاکرات نیز با تکیه بر امپراتوری رسانه‌ای تلاش خواهد نمود که توپ شکست را به زمین ایران پرتاب کند. طرف امریکایی تمام اعتبار خود را در گرو تصویرسازی پس از میز مذاکره قرار داده است. جدیت اوباما در به ثمر رساندن مذاکرات ناشی از حس مسئولیت انسانی یا مذهبی یا نژادی و... نیست، بلکه او بنا دارد ناکامی دیگر اسلاف خویش در گشودن طلسم رابطه امریکا و ایران را از طریق پرونده هسته‌ای جبران کند و از این توافق برای خود نردبان ارتقاء جایگاه معنوی در تاریخ امریکا بسازد. مقایسه خود با جان اف کندی در مصاحبه پس از لوزان به خوبی این افق را نمایان ساخت. پس او به دنبال تصویرکردن خود به عنوان یک قهرمان است. واژه‌ها و آرایه پشت سر و صحنه آرایی اعلان مواضع، نوع لباس انتخابی و رنگ مورد نظر همه و همه با این هدف انتخاب می‌شوند.
مع‌الاسف آنقدر که در تیم ایرانی برای حضورحقوقدان‌ها و کارشناسان فنی ارزش و بها قائل شد ه اند، برای کارشناسان رسانه‌ای و متخصصان جنگ روانی اندک تدبیری به عمل نیامده است. بی‌شک مصاحبه‌ها و مواضع جناب دکتر ظریف و همچنین سخنان آقای رئیس‌جمهور ظرف روزهای منتهی به پایان مهلت در فضاسازی‌ها و مدیریت افکار عمومی تاثیرگذار و تعیین کننده می‌باشند. اطلاع‌رسانی شفاف در خصوص موارد مورد اختلاف، نحوه مواجهه با آن و نوع راه حل‌ها ابتکار روایت‌ها را خلق خواهد نمود. بیان شنیده‌های غیر رسمی، نقل و نشست خبرهای غیررسمی در ذهنیت‌سازی افکار عمومی بسیار مهم است. دست رقیب باید برای افکار عمومی رو شود و تصویر واقعی آن ارائه گردد. روایت ایرانی از چگونگی ترک میز مذاکره تعیین‌کننده برنده این میز خواهد بود. اگر روایت رقیب اصل و اساس قرار گیرد بازنده اصلی ما خواهیم بود. پایان مذاکره شروع جنگ روایت‌هاست. پیروزنمایی و شکست نمایی در این جنگ معلوم می‌شود. همه دارایی دیپلماسی رسمی و عمومی باید به میدان افکار عمومی بیاید؛ بایست‌کاری کرد که در فضای داخلی نگاه به دیپلمات‌ها در هر صورت (توافق یا شکست) نگاه به قهرمانان باشد و در فضای خارجی نیز در فرض شکست توپ در زمین غرب و در فرض توافق، عزت و حکمت و مصلحت ملت ایران نمایان شود.»
روزنامه اعتماد
روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «تب توافق» و «تصمیم به صلح» اختصاص داده است.
· سیدحسن خمینی عالم سیاست و عنصر حیاتی در آینده نظام سیاسی ایران
«علامه حجت‌الاسلام‌والمسلمین حاج حسن آقا خمینی مجتهد نمونه‌ای است که باهوش بالا به‌خوبی مسائل را تحلیل می‌کند و درس خارج ایشان در قم موردتوجه است.» و «یکی از آرزوهای من این بود که یادگار ارجمند و عزیز امام حتماً یکی - دو زبان خارجی را بیاموزد. من اصرار داشتم که شما زبان بخوانید. خوشبختانه ایشان پذیرفت و زبان انگلیسی را هم در هم‌نشینی با همسر ارجمندش که او هم لیسانس زبان انگلیسی دارد، با ایشان خواند و هم در شرایط خوب دیگری که ایجاد شد؛ با استقبال سفیر ما که به امام علاقه‌مند و ارادتمند بود، برای ایشان در آفریقای جنوبی شرایط خیلی خوبی فراهم شد و ایشان توانست به مدت شش ماه در پانسیونی در سفارت، اقامت کند و کاملاً به زبان مسلط شود» و حالا روزنامه اعتماد روایت دیگر از شخصیت سید حسن خمینی را بیان داشت و او را «عالم سیاست» خواند.
گروه احزاب روزنامه اعتماد در همین راستا نوشت«سید حسن خمینی سعی می‌کند تا به همه وظایفش درست عمل کند؛ هم وارث خوبی برای خمینی‌ها در علوم حوزوی باشد، هم اعتبار فامیلی خود را فدای سیاستمداران نکند، هم به مسوولیت‌هایش در قبال خانواده عمل کند و هم آنکه با ادراکی درست از موقعیت و جایگاه خود بتواند نقش تاریخی خود را در بزنگاهی تاریخی ایفا کند. همین است که باید گفت سید حسن خمینی اهل منطق است. به‌راحتی در دام و تله دیگران گرفتار نمی‌شود.
او جدای از همه این‌ها وارث اعتماد و محبوبیت پدربزرگ خود به هاشمی‌رفسنجانی هم هست. همین بوده که در عصر عسرت هاشمی‌رفسنجانی و برای حفظ احترام خود در سپهر سیاسی ایران دست از هاشمی برنداشت و پای حمایت از او ایستاد. می‌دانست که این حمایت برایش بی‌هزینه هم نیست. شاید نمی‌توانست پیش‌بینی کند در کنار مرقد پدربزرگش، تندروها و افراطی‌ها بر او بتازند و نگذارند سخنرانی‌اش به اتمام برسد اما بی‌شک برای سیدحسن خمینی مسجل بود که برایش حرف و حدیث می‌سازند. این را از دو سه سال قبلش فهمیده بود؛ جایی که یکی از سایت‌های نزدیک به محمود احمدی‌نژاد پس از دیدار سیدحسن خمینی با یکی از گروه‌های سیاسی مطلبی را با عنوان «راز لپ‌های گل‌انداخته سیدحسن خمینی» منتشر کرد. مقاله‌ای که باعث شد تا آیت‌الله محمدرضا توسلی، مسوول دفتر امام خمینی هنگامی که در جلسه مجمع در مورد این توهین‌ها صحبت می‌کرد، دچار سکته قلبی شده و پس از انتقال به بیمارستان جان سپرد. سیدحسن پس از این بود که وعظ و خطابه‌ای نکرد مگر آنکه در نکوهش تندروی و افراطی‌گری سخن بگوید.
خمینی جوان در کنار این حرف‌ها سعی کرد تا ریشه این اعتراض و گلایه خود را برای افکار عمومی نمایش دهد. همین بود که در مراسم تنفیذ و تحلیف محمود احمدی‌نژاد برای دوره دوم ریاست‌جمهوری شرکت نکرد و از دیگرسو برای نخستین‌بار در مراسم هفته دولت در مرقد امام خمینی، از محمود احمدی‌نژاد استقبال نکرد. هرچند بعدها با احمدی‌نژاد سلام و علیک کرد اما او را باید از شیوخ مقابله‌کننده با تندروی و افراطی‌گری و طرفدار اعتدال دانست.
همین اعتدال‌گرایی او بود که باعث شد تا در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری ۹۲، به همراه هاشمی‌رفسنجانی، رییس دولت اصلاحات و علی اکبر ناطق نوری طی بیانیه‌ای از حسن روحانی حمایت کند. حالا هزینه این حمایت و علامه خطاب شدن از سوی هاشمی را در آستانه ۴۳ سالگی باید بدهد. از جمله این هزینه‌ها سخنان اخیر آیت‌الله محمد تقی مصباح‌یزدی است که چندی پیش در مورد «رفوزه شدن بستگان امام خمینی» و حتی تشبیه آنان به «ابوجهل» که حق را می‌شناسند اما انکار می‌کنند سخن گفته است. اما واکنش سیدحسن خمینی به این اظهارات آیت‌الله مصباح‌یزدی شاید چیزی نبود که تندروها و افراطی‌ها به دنبالش بودند. خمینی جوان به چهره‌های بیت امام‌خمینی و رسانه‌های منتسب به این جریان اعلام کرده است که به هیچ‌وجه، هیچ واکنش و پاسخی به سخنان اخیر مصباح‌یزدی نشان ندهند. «سکوت» سید حسن خمینی در برابر حرف‌های آیت‌الله مصباح‌یزدی چیزی نیست جز هویداکننده این واقعیت که او در اوج جوانی به پختگی رسیده است. هرچه هست سیدحسن، خمینی است و یک عنصر حیاتی در آینده نظام سیاسی ایران.»
روزنامه شرق
روزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای «سخت جانی مذاکرات» و «پشت رهبری پنهان می‌شوند و مردم را تحریک می‌کنند» اختصاص داد.
· راست سنتی به یاد پدر
مرد در «سایه»؛ پس از حضور در جبهه پیروان خط امام و رهبری به گفته خود «بازیگردان» صحنه سیاست شده است. حضور باهنر در کسوت پیر اصولگرایان وی برای ترغیب هم قطارانش به وحدت راسخ‌تر کرده است.
گروه سیاسی روزنامه شرق در همین راستا نوشت «جامعه اسلامی مهندسین مراسم افطاری امسال خود را هم به سنت چندسال گذشته در دانشگاه امام‌صادق (ع) برگزار کرد تا یک بار دیگر اعضا و گروه‌های اصولگرا را در خاستگاه پدر معنوی فقیدشان، آیت‌الله مهدوی‌کنی، در کنار هم جمع کند؛ تلاشی برای نیل به وحدت در آستانه انتخابات مجلس دهم، هرچند حضورنداشتن اعضای جبهه پایداری و خروج محمدنبی حبیبی، دیبرکل حزب مؤتلفه، قبل از شروع سخنرانی باهنر، نشان می‌داد راه رسیدن به وحدت چندان هموار نیست.
درآغاز این مراسم، محمد رضا باهنر، دبیر کل جامعه اسلامی مهندسین، صحبت‌های خود را معطوف به دو انتخابات اسفند سال‌ِجاری کرد و این دوره از انتخابات مجلس را متفاوت با انتخابات دیگر دوره‌ها دانست.
روی سخن باهنر در گام نخست، با رقیب اصلاح‌طلب بود. او گفت: «ما دو خط قرمز داریم، یکی فتنه و یکی هم انحراف. ما نمی‌خواهیم همه اصلاح طلبان را با یک چوب برانیم؛ اما متأسفانه خاستگاه فتنه از درون اصلاح‌طلبان بود و کسانی که می‌خواهند وارد انتخابات شوند باید مرز خودشان را با فتنه مشخص و شفاف کنند». او با اشاره به اینکه «در انتخابات مجلس یک فرصت و یک تهدید پیش‌ِرو داریم»، افزود: «در این دوره، یک رقیب جدی پا به کار داریم که بخشی از آن‌ها اصلاح‌طلب هستند و بخشی اعتدالیون هستند که ممکن است این‌ها با همدیگر به تفاهم برسند و یک لیست بدهند. ما هم از آن‌ها دعوت می‌کنیم که حتماً بیایند، اما همه باید قواعد و ضوابط را رعایت بکنیم، یعنی قانون اساسی و قوانین انتخاباتی و فرایند انتخابات را قبول داشته و بپذیریم». باهنر همچنین گفت: «جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین هم تلاش‌های خوبی را شروع کرده‌اند، اما باید یک مقدار سرعت را بیشتر کنیم تا اصولگرایان بر یک مبنایی شروع به فعالیت کنند».
روزنامه آرمان امروز
روزنامه آرمان امروز صفحه اول خود را به تیترهای «زمان توافق معمای بزرگ» و «رحیمی در اوین، حواشی در بهارستان!» اختصاص داد.
· راه‌حل حقوقی برای جلوگیری از نظارت مجلس بر توافق هسته‌ای
دکتر علی خرم در صفحه سیاسی روزنامه آرمان امروز نوشت: «حقیقت این است که جدای از فضای منفی بین‌المللی که بر برخی کشورهای عضو گروه 1+5 سایه افکنده بود، اقیانوسی از بی‌اعتمادی و شک و سوءظن بین طرفین در گروه 1+5 و ایران وجود داشته و دارد. هیچ‌کدام نمی‌توانند به طرف مقابل خود اعتماد کنند. تصور دارند طرف مقابل از همان ابتدا قصد قول‌شکنی و عدم اجرای تعهداتش را دارد. چنین فضایی اجازه نمی‌دهد طرفین بر موضوعی حتی ساده توافق نمایند ولی بالاخره باید بر این دودلی غلبه کرده و دفتر یکی از بحث‌انگیزترین مسائل جهانی را بست.
در این میان وزارت خزانه‌داری آمریکا و اتحادیه اروپا با تبدیل هفت‌روزه تعلیق تحریم‌ها، فرصت بیشتری به مذاکرات دادند تا به نتیجه برسند. این نشان می‌دهد هر دو طرف امیدوارند در این چند روز دود سفید را از دودکش مذاکرات مشاهده کنند. چنانچه توافقات چند روز آینده بخواهد به صورت سند امضا شود نیز براساس الزاماتی که آمریکا و ایران دارند باید این سند برای تأیید به مجالس این کشورها ارسال و پس از تأیید آن‌ها، امضا شود. ولی راه دیگری که از نظر حقوقی وجود دارد، صدور توافقات بین گروه 1+5 و ایران به صورت اعلامیه یا بیانیه - نظیر بیانیه لوزان- است که در این صورت دیگر نیازی به ارسال متن توافق‌شده به مجالس دو کشور وجود نخواهد داشت. اگر طرفین بتوانند به یکدیگر اطمینان کنند این راه اگرچه به استحکام روش امضای سند نیست اما نیازی به تأیید مجالس هم ندارد. زیرا توافقات انجام‌شده می‌تواند در مجالس دو کشور مورد جرح‌وتعدیل‌هایی قرار گرفته و در آن موارد جدید وارد شود که طرفین را از توافقات خود دور سازد و این همان چیزی است که تندروهای آمریکایی طرفدار رژیم صهیونیستی در انتظار آن‌اند.»
روزنامه ایران
روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «تصمیم برای صلح سخت‌تر از جنگ است» و «رضایت آمانو از دیدار تهران؛ شتاب مذاکرات در وین» اختصاص داد.
· فریدمن: بیشترین عقب‌نشینی‌ها از سوی امریکا بود
به گزارش «عصر ایران»، فریدمن در این یادداشت، به نقل از «مایکل مندلبوم» متخصص سیاست خارجی در دانشگاه «جان هاپکینز» نوشت: «در مذاکرات هسته ای بین ایران و امریکا، با وجودی که واشنگتن می‌توانست دست بالا را داشته باشد اما بیشترین عقب نشینی ها از سوی امریکا بود». به نوشته این کارشناس امریکایی: «مذاکرات هسته ای امریکا و ایران با درخواست واشنگتن به منظور بسته شدن تمامی تاسیسات هسته ای و متوقف کردن تمامی فعالیت های ایران آغاز شد اما در نهایت امریکا رضایت داد تأسیسات هسته ای و فعالیت های هسته ای ایران در چارچوبی مورد توافق دو طرف به فعالیت خود ادامه دهد.»