گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.
روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاحات روز چهارشنبه را با تمرکز بر حضور ظریف و صالحی در بهارستان و به حاشیه‌رفتن منتقدان آغاز کردند. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد روند کاهش مطالبات مردمی پس از توافق هسته‌ای از سوی اصلاح‌طلبان در حال آغاز است؛ این رفتار سیاسی در حالی رخ می‌دهد که آنان رفع کاستی‌های اقتصادی را با تحریم‌ها مرتبط می‌ساختند؛ در همین راستا عبدالله ناصری در گفت‌وگو با روزنامه شرق اظهار داشت: «مدیریت مطالبات شکل‌گرفته اجتماعی، کم‌اهمیت‌تر از این دو رویداد بزرگ نیست. دولت حتماً باید برای مدیریت مطالبات، برنامه داشته باشد. از این به بعد یکی از ترفندهایی که تندروها، صداوسیما و رسانه‌های مخالف برای دامن‌زدن به مطالبات از دولت- که از ابتدای دولت یازدهم در حال ایجاد آن بودند- همین مسئله برجام خواهد بود. آن‌ها هم متوجه شده‌اند که متأسفانه دولت برنامه مشخصی برای تبیین شرایط پس از توافق ندارد. از ابتدا هم همه استادان باسابقه و مدیران توانمند گذشته و حال کشور یک‌صدا می‌گفتند که توافق احتمالی هسته‌ای، به‌هیچ‌روی نمی‌تواند همه گره‌های چندین‌ساله و بیماری‌های مزمن ساختار توسعه در ایران را یک‌شبه حل کند اما امکان انعکاس چندانی پیدا نکرد و طرف مقابل با استفاده از ابزارهای قدرتمندی که دارد، مطالبات اجتماعی را بالا برد. مسئله جدی دیگر، فرورفتن جامعه در حالت انتظار است و فعالیت‌های اقتصادی، با نوعی توقف و سکون همراه شده است.»
روزنامه مردم سالاری
ارگان رسمی حزب مردم سالاری چهارشنبه را با تیترهای «ساخت موشک و خرید و فروش سلاح خارج از توافق است» و «بعید می‌دانم مجلس بخواهد برجام را رد کند» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
· جایزه صلح نوبل برای ظریف
«لابی» برای جایزه «نوبل»؛ نماینده حامی دولت یازدهم خواهان «لابی» دولت برای کسب جایزه نوبل است. در همین راستا روزنامه مردم‌سالاری در انعکاس این درخواست نوشت: «عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس ضمن عرض تبریک توافق هسته‌ای به ملت ایران گفت: از دولت خواهشمندیم که با لابی تلاش کند تا جایزه صلح نوبل را بر گردن دکتر ظریف که شایسته چنین مقام و منزلتی است، ببینیم. به گزارش خانه‌ملت، محمد قسیم عثمانی در تذکر شفاهی خود با بیان اینکه نیاز است دو تشکر ویژه داشته باشم، افزود: از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و از هدایت‌های داهیانه مقام معظم رهبری که این موفقیت را برای ملت ایران در تاریخ بشر و در تاریخ ایران ثبت کرده‌اند تشکر ویژه دارم.»
روزنامه ابتکار
روزنامه ابتکار چهارشنبه را به تیترهای «برجام در ایستگاه بهارستان» و «تیمی قوی‌تر از تیم مذاکره‌کننده ایران نمی‌شناسم» اختصاص داد.
· برجام در ایستگاه بهارستان
در اولین جلسه علنی بهارستان پس از توافق، الیاس نادران در سخنان خود در مجلس اظهار داشت: «مجلس در جریان جزئیات توافق در موقع خود بیش از عامه مردم قرار نداشته است. سابقه برخورد رئیس مجلس نشان می‌دهد که این بار نیز مجلس در جریان بررسی متن توافق دور خواهد خورد.»
دیروز میزبان محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه و علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی، به عنوان دو عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران بود. ظریف و صالحی در این نشست علنی، علاوه بر ارائه گزارش روند مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5، نتیجه مذاکرات را برای بررسی به مجلس ارائه کردند.
گروه سیاسی روزنامه ابتکار در انعکاس حضور تیم مذاکره‌کننده نوشت: «وزیر امور خارجه در آغاز سخنرانی خود در جلسه علنی مجلس اظهار کرد: یک هفته پیش در چنین روزی توافقی تاریخی بین ایران و شش کشور به ظاهر قدرتمند دنیا به سرانجام رسید؛ توافقی که مورد توجه گسترده جهانیان قرار گرفت. طرح صهیونیستی امنیتی‌سازی ایران فرو پاشید و جهانیان از این توافق به عنوان پیروزی عقلانیت و منطق بر جنگ‌طلبی استقبال کرده و آن را نقطه عطفی در تاریخ روابط بین‌الملل در دهه‌های معاصر شناختند. ظریف ادامه داد: ملت بزرگوار ایران فرزندان شما در این مذاکرات برای شش کشور به ظاهر بزرگ دنیا و نماینده عالی اتحادیه اروپا روشن نمودند که هیچ کس نباید هرگز ایرانی را تهدید کند، روشن نمودند غنی سازی ما و تحقیق و توسعه مرتبط با آن و اصولاً هیچ یک از تاسیسات هسته‌ای ما هیچ گاه تعطیل نخواهد شد، روشن نمودند که برنامه موشکی و تسلیحاتی ما به هیچ کس صرف نظر از قدرت ادعایی‌اش ارتباطی ندارد و روشن نمودند که اگر کسی در منطقه باید پاسخگو باشد این آمریکا و غرب است که در فلسطین و یمن و سوریه با سلاح‌هایش مردم بی‌گناه به خاک و خون کشیده می‌شوند.
وزیر امور خارجه در بخش دیگری از سخنان خود یادآور شد: شدت عصبانیت معاندین جمهوری اسلامی ایران و در رأس آن‌ها رژیم صهیونیستی به خوبی نشان دهنده تحکیم اقتدار منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی ایران است. ظریف با اشاره به تقدیم نتایج مذاکرات به مجلس، تصریح کرد: توافق هسته‌ای را در سطوح مختلف می‌توان تحلیل کرد. می‌توان در سطح کلان یا خرد به آن نگریست، می‌توان در سطوح بین‌المللی، منطقه‌ای و داخلی آن را ارزیابی کرد، می‌توان از زاویه راهبردی به آن نگاه کرد و می‌توان از زاویه تحریم‌ها آن را بررسی کرد و می‌توان از زاویه برنامه درازمدت هسته‌ای به آن نگریست ولی در هر سطحی که تحلیل می‌کنیم نباید فراموش کنیم که هر توافقی یک بده بستان است. هر طرف از بخشی از خواسته‌های خود به نفع بخش مهم‌تری از آن صرف‌نظر می‌کند و مذاکره تا آنجا ادامه پیدا می‌کند که داده و ستانده‌های دو طرف کمابیش متعادل شود.»
روزنامه اعتماد
روزنامه اصلاح‌طلب اعتماد نیم‌تای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «شهادت هسته‌ای در پارلمان» و «یادداشت‌های پاریس برای سردار وین» اختصاص داده است.
· هدیه «معنادار» غلامعلی حداد عادل به محمدجواد ظریف
هدیه «معنادار» رییس سابق مجلس به وزیر امور خارجه. اهدای پاکت سفید رنگ از سوی حداد عادل به محمد جواد ظریف نگاه ناظران جلسه دیروز بهارستان را به خود جالب کرد. گروه سیاسی روزنامه اعتماد در همین راستا نوشت «اطراف ظریف که خالی می‌شود پاکت را باز می‌کند. کتابی قطور و سفید رنگ بیرون می‌آید؛ کتابی قطور و سفید رنگ با عنوان «یادداشت‌های روزانه محمدعلی فروغی از سفر کنفرانس صلح پاریس». کتاب را بیرون می‌آورد، به آن نگاه می‌کند اما صفحه اول آن یادداشتی با خط حدادعادل به چشم می‌خورد. کتابی است تألیف رییس نامی «فرهنگستان ایران» که رییس کنونی فرهنگستان زبان و ادب پارسی به وزیرخارجه تقدیم کرده و او کتاب را به دفترش در وزارت خارجه منتقل می‌کند، نگاه آشنای دیپلمات به آن نشان می‌دهد که پیش‌تر خاطرات محمدعلی فروغی از یکی از دوره‌های دیپلماتیک دشوار ابتدای قرن بیستم را خوانده است.»
روزنامه اعتماد با اشاره به هدیه «خاص» غلامعلی حداد عادل به محمدجواد ظریف در حاشیه صحن علنی مجلس، درباره متن پیام حداد نوشت: «اصلی‌ترین نکته حرکت روز گذشته غلامعلی حدادعادل اما یادداشتی است که در ابتدای کتاب خاطرات فروغی برای ظریف نوشت. غلامعلی حدادعادل در چند خطی که برای ظریف نوشته گویا به او توصیه کرده تا این کتاب را برای مقایسه ایران امروز و ایران ۱۹۱۸ مطالعه کند، هرچند که نزدیکانش به «اعتماد» گفته‌اند هرگز منظور از هدیه این کتاب، مقایسه بین شخصیت فروغی و محمدجواد ظریف نیست. با وجود این هدیه دیروز حدادعادل به ظریف پیام‌هایی در دل خود دارد. او کتابی را انتخاب کرده که درباره فصل فشرده‌ای از مذاکرات مهم دیپلماتیک است و به نظر می‌آید تلاش داشته تا وزیر خارجه از آن پند بگیرد. البته این هدیه برای وزیر خارجه کشورمان بسیار خوشایند بوده است که درباره آن به «اعتماد» می‌گوید: رابطه بنده با دکتر حداد عادل سیاسی نیست و مربوط به قبل از انقلاب و دبستان و دبیرستان علوی است. یادداشت ایشان هم شخصی و دوستانه بود و سیاسی نبود.»
روزنامه شرق
روزنامه اصلاح‌طلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای «بی نظیر در تاریخ» و «فابیوس و موگرینی در واگن اول سفر به تهران» اختصاص داد.
· دولت مطالبات پس از توافق را برنامه‌ریزی کند / مردم ایران احساسی می‌نگرند
گروه سیاسی روزنامه شرق در گفت‌وگو با عبدالله ناصری از اعضای برجسته سازمان منحله مجاهدین به بررسی سویه‌های مختلف توافق هسته‌ای پرداخت. عبدالله ناصری در بررسی واکنش افکارعمومی نسبت به فرجام برجام اظهار داشت «البته من هم معتقدم مردم ایران گاهی از منظر احساسی به مسائل می‌نگرند اما دو موضوع مهم را باید در تحلیل خود در نظر بگیریم. یکی اینکه مردم ما هم مثل مردم سایر کشورهای جهان نگرانی‌هایی را نسبت به تنش‌های احتمالی و تبعات روند تحریم‌ها داشتند و در زندگی روزانه خود، مشکلات را مشاهده می‌کردند. دوم اینکه این واقعیت را هم باید بپذیریم مردم ما پس از هر حادثه خوبی مثل موافقت‌نامه هسته‌ای، دنبال شادی می‌گردند و انرژی‌های نهفته را تخلیه می‌کنند چراکه جایگزین مطلوب دیگری برای ابراز شادمانی، در نظر گرفته نشده است. به هر حال همه این‌ها حاکی از این واقعیت است که تفاهم هسته‌ای، دستاورد بزرگی برای ایران و جهان به شمار می‌رود که اگر چنین نبود وزیر خارجه سوئد نمی‌گفت امسال تعیین برنده صلح نوبل در تاریخ آن، کار راحت‌تری شده است.»
عبدالله ناصری در پاسخ به این سؤال که همواره از مدیریت مطالبات پس از تفاهم احتمالی هسته‌ای سخن گفته شده است. حالا که در مقطع میانه آن قرار داریم و نیمی از مسیر پیموده شده است، سطح توقع افکار عمومی را با توجه به واکنش‌ها نسبت به میزان دارایی‌های بلوکه‌شده و... چگونه ارزیابی می‌کنید؛ اظهار داشت«معتقدم تیم پرتلاش و متخصص مذاکره‌کننده ما، دو مسئله بزرگ را تا به اینجا به نتیجه رسانده و آن برنامه جامع اقدام مشترک و قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل در لغو تحریم‌های شش قطع‌نامه گذشته است. اما مدیریت مطالبات شکل‌گرفته اجتماعی، کم‌اهمیت‌تر از این دو رویداد بزرگ نیست. دولت حتماً باید برای مدیریت مطالبات، برنامه داشته باشد.
از این به بعد یکی از ترفندهایی که تندروها، صداوسیما و رسانه‌های مخالف برای دامن‌زدن به مطالبات از دولت- که از ابتدای دولت یازدهم در حال ایجاد آن بودند- همین مسئله برجام خواهد بود. آن‌ها هم متوجه شده‌اند که متأسفانه دولت برنامه مشخصی برای تبیین شرایط پس از توافق ندارد. از ابتدا هم همه استادان باسابقه و مدیران توانمند گذشته و حال کشور یک‌صدا می‌گفتند که توافق احتمالی هسته‌ای، به‌هیچ‌روی نمی‌تواند همه گره‌های چندین‌ساله و بیماری‌های مزمن ساختار توسعه در ایران را یک‌شبه حل کند اما امکان انعکاس چندانی پیدا نکرد و طرف مقابل با استفاده از ابزارهای قدرتمندی که دارد، مطالبات اجتماعی را بالا برد.
مسئله جدی دیگر، فرورفتن جامعه در حالت انتظار است و فعالیت‌های اقتصادی، با نوعی توقف و سکون همراه شده است. دولت برای گذر از این شرایط حتماً باید برنامه مشخص داشته باشد. البته از منظر برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و میان‌مدت اقتصادی، حتماً برنامه‌های جدی دارد اما از منظر افکارسازی عمومی، باید تدابیری اندیشیده شود که به نظر من، تابه‌حال چنین نبوده است.»
روزنامه آرمان امروز
روزنامه آرمان امروز صفحه اول خود را به تیترهای «آب‌خوش ظریف؛ حال‌خوش منتقدان» و «هیات 100 نفره فرانسه در راه ایران» اختصاص داد.
· دو حقوقدان؛ دو پیروزی
از آغاز صدارت حجت‌الاسلام روحانی بر مسند قوه مجریه وی بارها از سوی اصلاح‌طلبان با رفتار سیاسی بازرگان مشابهت‌سازی شده است و از منظر آنان سیاست‌ورزی حجت‌الاسلام روحانی گام برداشتن در راه ناتمام بازرگان است. این‌بار روزنامه آرمان‌امروز از پیروزی دو حقوقدان در تاریخ ایران روایت می‌کند و به شبیه‌سازی تاریخی اقدام حجت‌الاسلام روحانی با مصدق می‌پردازد؛ این روزنامه معتقد است که حقوق‌دانان برای کشور پیروزی به ارمغان آورده‌اند و نوشت: «این سیاستمداران حقوقدان هستند که راه خوشبخت کردن جامعه را بهتر می‌دانند.»
گروه سیاسی روزنامه آرمان‌امروز در تحلیلی خود پیرامون نوشت: «مصدق حقوق خوانده بود و در رأس هیات ایرانی در لاهه ظاهر شد. وی دکترای حقوق خود را از دانشگاه نوشاتل فرانسه دریافت کرده بود. روحانی نیز دکترای حقوق خود را از دانشگاه کلدونین گلاسکو دریافت کرده و می‌دانست حل پرونده هسته‌ای نیازمند روندی دیپلماتیک و حقوقی است. از این رو ترجیح داد با هماهنگی مسئولیت این پرونده را به وزارت خارجه و دستان ظریف بسپارد که تحصیلکرده مطالعات بین‌الملل در حوزه دیپلماسی بود و سابقه طولانی در امور سیاست خارجی داشت. فارغ از اینکه این سه نفر چه مسیری را برای حل پرونده‌هایی که در آن‌ها صاحب مسئولیت بودند طی کردند، می‌توان گفت بسیار خوب از آموخته‌های خود برای متقاعد کردن طرف‌های غربی بهره بردند و این نشان می‌دهد آشنایی با زبان دیپلماتیک از یک طرف و مسائل حقوقی از طرف دیگر چقدر می‌تواند یک مسئول را در راستای تحقق منافع ملی کمک کند و به دور از جار و جنجال در مقابل قدرت‌های برتر جهان حقوق ملت را استیفا نماید.»
روزنامه ایران
روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «اتصال بانک‌های ایران به شبکه جهانی» و «ابهام‌زدایی مردان هسته‌ای در بهارستان» اختصاص داد.
· تلاش ناکام برای تجمعات خیابانی
روزنامه ایران در ستون «دیگه چه خبر؟» صفحه سیاسی خود نوشت: «معاون امنیتی وزیر کشور گفت: «در موضوع مذاکرات هسته‌ای ممکن است دیدگاه‌ها و نظراتی وجود داشته باشد. اما کشاندن این موضوع به خیابان‌ها قطعاً نفعی برای کشور در بر نداشت، زیرا این مسأله به سمت این می‌رفت که این برداشت به وجود بیاید که در کشور یک عده موافق توافق و عده‌ای دیگر مخالف آن هستند و نتیجه آن قطبی کردن جامعه بود، اما با بیانات حکیمانه رهبر معظم انقلاب که «با رعایت منافع کشور، همه ما با توافق عزتمندانه موافق هستیم.» این شائبه برطرف شد». حسین ذوالفقاری در گفت‌وگو با ایلنا افزود: «برگزاری تجمع در سطح شهرها مورد خواست جریان‌های مختلف نبود، بلکه تعدادی از افراد این موضوع را مطرح کردند تا موضع آن‌ها بتدریج در کشور گسترش پیدا کند؛ اما بعد از مواضع صریح رهبر معظم انقلاب و اقدامات هماهنگی که در سراسر کشور صورت گرفت، دیگر شاهد چنین اتفاقاتی نبودیم.»