به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق، عملیات مرصاد یا عملیات فروغ جاویدان نام نبردی است که توسط سازمان مجاهدین خلق طرح‌ریزی شد و میان ارتش جمهوری اسلامی ایران و سازمان مجاهدین خلق در اواخر جنگ ایران و عراق، در سال 1367 درگرفت. پس از چند روز درگیری درنهایت نیروهای سپاه و ارتش ایران بر سازمان مجاهدین خلق پیروز شد. تعداد زیادی از نیروهای مهاجم در این نبرد کشته شدند.
شرح قضیه مرصاد به این صورت است که:
در تیرماه 67 صدام حسین طی یک نطق تلویزیونی اعلام کرد: «بعد از مدتی خواهید دید که چگونه مجاهدین خلق به اعماق خاک خودشان نفوذ خواهند کرد و همین‌طور پیوستن مردم ایران به صفوف آن‌ها را خواهید دید.» به این ترتیب شش روز پس از قبول قطعنامه 598 شورای امنیت توسط ایران، نیروهای عراقی توافقات این قطعنامه را زیر پا گذاشته، مجدداً در جنوب و حوالی خرمشهر حمله کردند تا راه نفوذ برای ارتش مجاهدین خلق باز شود و حتی توانستند تا آستانه تصرف آن پیش روند. به این ترتیب نیروهای دفاعی ایران در جبهه‌های جنوبی مستقر شدند. در این زمان سازمان مجاهدین عملیاتی با نام فروغ جاویدان را از مرزهای غرب ایران آغاز کرد.
مسعود رجوی در شب آغاز عملیات گفت: «بر اساس تقسیمات انجام‌شده، 48 ساعته به تهران خواهیم رسید... کاری که ما می‌خواهیم انجام دهیم در حد توان و اشل یک ابرقدرت است؛ چون فقط یک ابرقدرت می‌تواند کشوری را ظرف این مدت تسخیر کند... از پایگاه نوژه هم ترسی نداشته باشید؛ هر سه ساعت به سه ساعت دستور می‌دهم هواپیماهای عراقی بیایند و آنجا را بمباران کنند. پایگاه هوایی تبریز را هم با هواپیما هر سه ساعت به سه ساعت مورد هدف قرار خواهیم داد... علاوه بر آن، ضدهوایی و موشک سام 7 هم که داریم... هوانیروز عراق تا سرپل ذهاب به همراه ستون‌ها خواهد بود. از نظر هوایی ناراحت نباشید، چون هواپیماهای عراقی پشتیبان ما هستند و تمام ماشین‌ها به‌صورت ستون حرکت می‌کنند.»
تصورات گروهک منافقین مبنی جدایی ملت و دولت ایران
گروهک منافقین در پی حملات عراق به خاک میهن اسلامی و عقب نشینیهای موقت رزمندگان اسلام، با تصور اینکه پذیرش قطعنامه 598 ناشی از جدایی ملت و دولت است، به خیال واهی، فرصت را غنیمت شمرده و سعی در رسیدن به اهداف پلید خود کرد. منافقین با جمعآوری دیگر ضد انقلابیون سرخورده، از کشورهای مختلف اروپایی، نیرویی به استعداد تقریبی 15 هزار نفر فراهم کرده و با بهرهگیری از جنگافزارهای اهدایی صدام و دیگر اربابان خود، حمله خود را از غرب کشور به خاک جمهوری اسلامی ایران آغاز کردند. طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، در این روز، یگان‌های ارتش آزادی‌بخش از قرارگاه خود در عمق خاک عراق حرکت کرده و ساعت16 با عبور از مرز خسروی عملیات خود را آغاز کرد؛ از آنجا که بیشتر نیروهای ایرانی در جبهه‌های جنوب حضور داشتند، عناصر سازمان با کمترین درگیری ممکن، وارد کرند شدند و همزمان با این حرکت سازمان، عراق نیز با اجرای آتش سنگین توپخانه، از عملیات پشتیبانی می‌کرد و همین امر باعث شهادت عده‌ای از روستائیان منطقه شده بود، در ادامه عملیات فروغ جاویدان، شهر اسلام‌آباد نیز به تصرف نیروهای سازمان درآمد. هرچند در آغاز عملیات نیروهای سازمان توانستند در عرض24 ساعت خود را به 34 کیلومتری کرمانشاه برسانند، اما برخلاف تصور مسئولان سازمان، مردم هیچ‌گونه همراهی با آنان نکردند، حتی پس از اطلاع از تجاوز مجاهدین خلق، درصدد مقابله برآمده و به جبهه‌های جنگ اعزام شدند.
مجاهدین خلق خوشحال از پیشروی بودند و به خیال خود قصد حرکت به سمت تهران و سرنگونی نظام جمهوری اسلامی را کردند، ولی در روز 6 مرداد نیروهای سپاه پاسداران با اجرای عملیات مرصاد سد راه آن‌ها شدند؛ پس از مقاومت نیروهای اندک سپاه و بسیج(در حد یک گردان) در دشت حسن‌آباد و زمین‌گیر شدن نیروهای دشمن در پشت ارتفاعات چهار زبر، به‌تدریج فرماندهی و نیروهای خودی برای آزادسازی مناطق تصرف‌شده و انهدام نیروهای منافقین، در منطقه متمرکز شدند. روز پنجشنبه، 6/5/1367 عملیات مرصاد با رمز یا علی بن ابیطالب(ع) آغاز شد. در این عملیات، 3 گردان از تیپ نبی اکرم(ص)، تیپ مسلم و 1 گردان از ایلام از پشت به اسلام‌آباد حمله کردند. منافقان تصور می‌کردند همانند روزهای قبل، نیروهای عراقی همچنان در این مناطق حضور دارند؛ حال‌آنکه عراقی‌ها عقب‌نشینی کرده و منطقه در دست نیروهای ایرانی بود. به همین دلیل، نیروهای خودی توانستند به‌راحتی از این محور وارد اسلام‌آباد شوند.
دشمن هر آنچه داشت پس از 48 ساعت بر زمین نهاده و متواری شد
پیش از این، نیروهای یکی از گردان‌ها که اهالی اسلام‌آباد بوده و به تمام راه‌های شهر آشنایی داشتند، بانفوذ به داخل شهر، با دشمن درگیر شدند و سازمان‌دهی منافقین را در داخل شهر بر هم زدند. منافقان برای ترمیم ضربات وارده، 2 تیپ از نیروهای خود را از محور حسن‌آباد فراخواندند تا با پیشروی نیروهای خودی مقابله کنند. همچنین، در این عملیات نیروهای لشکر 27 محمد رسول‌الله(ص) از سه‌راهی غرب اسلام‌آباد و از پشت پمپ‌بنزین، دشمن را دور زده و تلفات زیادی بر آن‌ها وارد ساختند. در اثر پیشروی نیروهای خودی، در ساعت 2 بعدازظهر، اسلام‌آباد از اختیار نیروهای منافقین خارج شد. در این حال، خلبانان نیروی هوایی با 123 سورتی پرواز، مواضع منافقین را در هم کوبیدند. خلبانان هوانیروز نیز با اجرای آتش پرحجم بر روی دشمن، زمینه فروپاشی مواضع منافقین را فراهم ساختند.
بلافاصله پس از آزادسازی شهر اسلام‌آباد، یگان‌های سپاه پیشروی را به سمت کرند آغاز کردند. قبل از رسیدن نیروهای خودی به این شهر، در ساعت 3 نیمه‌شب، 3 فروند هلی‌کوپتر ترابری در کرند به زمین نشستند و تعدادی از کادر منافقین و رهبری سازمان را از شهر خارج کردند. این واقعه، نشانه آشکاری از آغاز شکست منافقین بود؛ چنان‌که پس از مدتی با پیشروی نیروهای خودی به سمت کرند و انهدام تانک‌های زره‌پوش برزیلی منافقین، دشمن هر آنچه داشت پس از 48 ساعت بر زمین نهاده و متواری شد. و در این نبرد، شکست سنگینی را از رزمندگان جمهوری اسلامی ایران متحمل شدند.
در مورد خساراتی که در این نبرد سنگین بر منافقین وارد شد شواهد به این صورت است که: بدین ترتیب، منافقان شکست‌خورده، در این تجاوز نابخردانه، متحمل تلفات و خسارات عظیمی شدند که بیش از 120 دستگاه تانک، 400 دستگاه نفربر، 90 قبضه خمپارهانداز80 میلیمتری، 150 قبضه خمپارهانداز 60 میلیمتری و 30 قبضه توپ 106 میلیمتری منهدم شد. علاوه بر آن دهها دستگاه تانک، نفربر، خودرو و نیز صدها قبضه سلاح سبک و نیز مقادیری تجهیزات پیشرفته الکترونیکی و مخابراتی به غنیمت نیروهای اسلامی درآمد. در این عملیات، 4800 نفر از منافقان نیز کشته و زخمی شدند.
صیاد شیرازی: خبیث‌ترین دشمنان ما در مرصاد به درک واصل شدند
وصف عملیات مرصاد از زبان شهید علی صیاد شیرازی:
صبح روز پنج مرداد، عملیات با رمز یا علی(ع) آغاز شد. در تنگه چهارزبر، چنان جهنمی برای یاران صدام برپا شد که زمانی برای پشیمانی نمانده بود. جاده به‌زودی انباشته از ادوات سوخته شد. عملیات که تمام شد، در جاده کرمانشاه ـ اسلام‌آباد غرب، هزاران کشته از آنان به‌جامانده بود. اجساد پسران و دخترانی که با ملت خود بسیار ناجوانمردانه رفتار کرده بودند؛ کسانی که روز تنهایی میهن، به یاری اردوی خصم شتافته بودند. به هرحال خداوند متعال در آخرین روز جنگ با عملیات مرصاد به آن آیه شریفه عمل کرد. خداوند در آن آیه شریفه می‌فرماید: «با این‌ها بجنگید. من این‌ها را به دست شما عذاب می‌کنم و دل‌های مؤمن را شفا می‌دهم و به شما پیروزی می‌دهم» (توبه: 14) و نقطه آخر جنگ با پیروزی تمام شد و خبیث‌ترین دشمنان ما در اینجا به درک واصل شدند و پیروزی نهایی ما، یک پیروزی عظیمی بود.
سرانجام در این عملیات، بیش از 2500 تن از منافقین به هلاکت رسیدند و بیش از چهارصد دستگاه خودرو ، نفربر و تانک آنان منهدم شد. پس از پنج روز درگیری، آخرین گلوله‌های شلیک‌شده در هشت سال دفاع مقدس، بر سینه دشمن پرکینه نشست و افتخار ارزشمند دیگری را برای نیروهای مسلح و مردم این سرزمین رقم زد تا دشمنان قسم‌خورده بدانند دفاع از کیان انقلاب اسلامی و مرزهای مقدس جمهوری اسلامی، در هر زمان و مکانی مقدور است و بیگانه و مزدور، هیچ جای پایی در ایران ندارد و نخواهد داشت.
در مورد دلایل اصلی تجاوز منافقین به خاک جمهوری اسلامی ایران، دلایلی که سازمان مطرح کرده به شکل زیر است:
الف) اعلام دولت موقت جمهوری دموکراتیک - مثلاً اسلامی در کرمانشاه پس از فتح این شهر.
ب) شکستن طلسم اختناق در ایران( به‌زعم خودشان)
ج) امضاء پیمان صلح میان عراق و ایران:
پس از سرنگون کردن نظام جمهوری اسلامی ایران، منافقین به لحاظ اینکه در طول دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عراق گریخته و از طرف صدام بعثی مورد التفات و توجه قرار گرفته بودند، خود را تااندازه‌ای مرهون الطاف بی‌دریغ رژیم عراق و شخص صدام حسین می‌دانستند و بر آن بودند تا پس از سرنگون کردن نظام ایران، با انعقاد قرارداد صلح زودهنگام با رژیم بعث، مراتب خوش‌خدمتی و قدرشناسی خویش را نسبت به آنان نشان دهند.
دلیل اصلی سقوط منافقین در مرصاد چه بود؟
د) تصرف تهران و ساقط کردن نظام جمهوری اسلامی ایران
آنچه مهم است عملیات فروغ جاویدان صرف‌نظر از اهداف و علت‌ها چنان سرنوشتی یافت که امروزه از آن به‌عنوان «دروغ جاویدان» یاد می‌شود.
در مورد علت اصلی و پایه‌ای شکست منافقان در عملیات مرصاد می‌توان گفت که دلایل زیر باعث شکست منافقان در عملیات مرصاد شدند:
- عدم‌حمایت توده‌های مردمی از مجاهدین خلق
- ضعف‌ها و خطاهای عملیات فروغ جاویدان از لحاظ نظامی
- ایستادگی سرسختانه نیروهای حکومتی و مردمی جمهوری اسلامی ایران در مقابل عملیات فروغ جاویدان
اما دلیل اصلی که زمینه سقوط منافقین را فراهم کرد عدم‌حمایت توده‌های مردمی از منافقان بود:
نقطه اتکای تئوریک گروهک منافقین، حمایت‌های مردمی بود، اما غافل از اینکه مردم، تصور مطلوبی از ایشان نداشتند و کمترین اعتماد ممکن به آن‌ها در لایه‌های فکری و تجربی ملت ایران وجود نداشت. حضور گسترده مردم در مناطق عملیاتی در روزهای پایانی جنگ، به‌ویژه در منطقه غرب کشور و در برابر منافقین نشان داد که مردم همواره در کنار نظام و مسئولان ایستاده‌اند و به‌محض احساس خطر، حاضر به بذل جان و مال خویش هستند.
پاسخ مثبت مردم به مسئولان برای حضور در جبهه‌های جنگ پس از حمله ارتش عراق و گروهک منافقین، نشان داد که تحلیل منافقین مبنی بر عمیق بودن شکاف میان مردم و مسئولان غلط بوده و مسئولان کشور ـ به‌ویژه امام راحل ـ دارای نفوذ گسترده و عمیق در میان مردم هستند. توجه به این مسأله مهم است که منافقان در مقاطع گوناگون تاریخ، همواره اسیر تحلیل و درک غلط رهبران خود بوده‌اند و همین غفلت آنان را می‌توان علت شکست منافقین در عملیات مرصاد دانست.
در مورد آثار و پیامدهای عملیات مرصاد باید به این صورت مطرح کرد که شکست منافقین در این عملیات باعث:
- سرافکندگی کاخ سفید و رسوایی منافقین
-از دست دادن نیروهای انسانی
- افزایش سیل انتقادات بر مسئولان سازمان در بین مردم ایران
- از دست رفتن بیش‌ازپیش حیثیت سازمان در بین مردم ایران
- بن‌بست در سازمان و شکست استراتژی‌های آن‌ها
- ضربه به جایگاه سازمان در عرصه نظام بین‌المللی
- تبلور وحدت عناصر سازمان رزم خودی در قالب عملیات مشترک
- چرخش اوضاع سرنوشت جنگ به سود جمهوری اسلامی
- افزایش وحدت ملی و مشروعیت نظام جمهوری اسلامی
- تثبیت نظام جمهوری اسلامی در عرصه بین‌المللی
-و مواردی از این قبیل
به‌صورت کلی می‌توان گزارشی کوتاه از عملیات مرصاد را به این نحو بیان کرد:
نام عملیات: مرصاد
زمان اجرا: 5/5 /1367
تلفات دشمن:4800 (کشته، زخمی و اسیر )
رمز عملیات: یا صاحب‌الزمان (ع)
مکان اجرا: خطوط جبهه میانی جنگ
ارگان‌های عمل‌کننده: نیروهای ارتش جمهوری اسلامی و رزمندگان سپاه پاسداران - در دو مرحله
اهداف عملیات: در هم کوبیدن تجاوز نیروهای منافق ضدانقلاب و بازپس‌گیری مناطق اشغال‌شده
شش روز پس از قبول قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت توسط ایران، نیروهای عراقی توافقات این قطعنامه را زیر پا گذاشته، مجدداً در جنوب و حوالی خرمشهر حمله کردند تا راه نفوذ برای ارتش مجاهدین خلق باز شود.
منبع: تسنیم