گروه بین‌الملل مشرق - با اتمام مهلت 45 روزه تشکیل دولت ائتلافی، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در سخنانی تصریح کرد: «1 نوامبر 2015 تاریخ انتخابات زود هنگام در ترکیه است». وی این اتفاق را یک بن بست سیاسی خوانده است. بازی جدید اردوغان از همان شب شکست هفتم ژوئن شروع شده است و انتخابات زود هنگام محتمل ترین گزینه برای آینده سیاسی ترکیه محسوب می شد. منتقدان اردوغان بر این باورند که وی ترجیح می داد مذاکرات مربوط به تشکیل دولت ائتلافی به بن بست برسد تا وی بتواند انتخابات دیگری را برگزار کند.
 
انتخابات زود هنگام؛ بازی روشده اردوغان!
اظهارات اردوغان در شرایطی است که تلاش های احمد داوود اوغلو نخست وزیر ترکیه برای تشکیل دولت ائتلافی با سایر احزاب، با شکست رو به رو شده است. تنها دو ماه پس از برگزاري انتخابات پارلماني ترکيه، بار ديگر انتخابات پارلماني در اين کشور برگزار خواهد شد. مذاکرات حزب عدالت وتوسعه با احزاب جمهوري خواه خلق و حرکت ملي براي تشکيل حکومت ائتلافي بي نتيجه ماند و برگزاري انتخابات زود هنگام به عنوان تنها گزينه اجتناب‌ ناپذير براي برون رفت از بحران سياسي کنوني اين کشور خواهد بود‌.

به دنبال بی نتیجه ماندن مذاکرات، تنها دو گزینه باقی می ماند؛ اولین گزینه این است که رئیس مجلس ملی ترکیه و یا گروه پارلمانی حزب عدالت و توسعه درخواست تشکیل یک جلسه فوق العاده جهت تصمیم گیری در خصوص برگزاری انتخابات در مجلس را مطرح کند؛ البته امکان رأی منفی حزب حرکت ملی احتمال این گزینه را کاهش می دهد. به همین دلیل قوی ترین احتمال و گزینه دوم این است که رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه از تاریخ ۲۳ آگوست که مهلت ۴۵ روزه احزاب برای تشکیل دولت ائتلافی به پایان می رسد، به موجب ماده ۱۱۶ قانون اساسی از اختیاراتی که قانون در این زمینه به وی داده است، استفاده کند.


اردوغان بر اساس ماده ۱۱۶ قانون اساسی ضمن مشورت با عصمت ییلماز رئیس مجلس ملی ترکیه در زمینه برگزاری مجدد انتخابات تصمیم گیری خواهد کرد. به دنبال آن مردم ترکیه در اولین یکشنبه پس از گذشت ۹۰ روز از اتخاذ این تصمیم پای صندوق های رأی خواهند رفت. بدین ترتیب ترکیه این شرایط را برای اولین بار تجربه خواهد کرد.

در تاریخ 23 آگوست 2015 مصادف با 1 شهریور 1394، مهلت 45 روزه قانون اساسی ترکیه به حزب عدالت و توسعه به عنوان حزب اول انتخابات برای تشکیل حکومت ائتلافی به پایان می رسد. با به پایان رسیدن این مهلت قانونی کابینه وزیران حاضر در ترکیه استعفا داده و رئیس جمهور کشور با توجه به آرایی که احزاب در انتخابات به دست آورده اند وزیران جدیدی تعیین خواهد کرد که این کابینه به عنوان "حکومت انتخاباتی" یا همان حکومت موقت مطرح خواهد شد.

در پي ناکامي‌ نخست‌ وزير موقت ترکيه براي يافتن شريکي جهت تشکيل کابينه دولت ائتلافي سه‌شنبه شب «احمد داود اوغلو» رسماً حکمی ‌را که از سوي رجب طيب اردوغان براي تشکيل دولت دريافت کرده بود به وي بازگرداند.
بر اساس موازین قانون اساسی ترکیه، اردوغان باید کابینه موقت داوود اوغلو را منحل کند و خواهان تشکیل یک دولت موقت که ترکیه را به سوی انتخابات جدید در پاییز هدایت کند، بشود.

موضع گیری احزاب سیاسی ترکیه در مقابل این تصمیم گیری خودخواهانه حزب عدالت و توسعه همراه با نارضایتی است. کمال قلیچدار اوغلو، رئیس حزب جمهوری خواه خلق بعد از عدم توافق رهبران دو حزب عدالت و توسعه و جمهوری خواه خلق بر سر تشکیل حکومت ائتلافی در مصاحبه مطبوعاتی شرکت کرده و ضمن اظهار ناخرسندی از وضعیت پیش آمده گفت: از اول نیز ما با گزینه تشکیل حکومت ائتلافی مواجه نبودیم. حزب عدالت و توسعه همواره برگزاری انتخابات زودهنگام را در اولویت خود قرار داده بود. احترام به اراده ملی یعنی اگر در انتخابات، حزبی نتوانسته است اکثریت آراء برای تشکیل حکومت را به دست آورد، به تصمیم ملت احترام گذاشته و حکومت ائتلافی را با سایر احزاب تشکیل دهد. حکومت ائتلافی باید تشکیل می شد و با عدم تشکیل حکومت ائتلافی ترکیه یک فرصت تاریخی را از دست داد. (1)
قلیچدار اوغلو در ادامه تأکید کرد که ما اظهارات رئیس حزب عدالت و توسعه در خصوص این که انتخابات زودهنگام تنها شانس موجود است را درست نمی دانیم.
در این راستا اظهارات رئیس فراکسیون حزب دموکراتیک خلق ها در مورد طولانی شدن دیدارهای عدالت و توسعه با حزب جمهوری خواه خلق جای تأمل دارد. ادریس بالوکن در اظهاراتی عنوان کرد که حزب عدالت و توسعه در تلاش بود تا با طولانی کردن دیدارهای خود با حزب جمهوری خواه خلق، سیاستمدارانی که در داخل حزب جمهوری خواه خلق مخالف جنگ هستند را کنترل کند.
وی در ادامه اظهارات خود تأکید کرد که در طول روند مذاکرات برای تشکیل حکومت ائتلافی، رجب طیب اردوغان در این مذاکرات مداخله مستقیم داشته است. اردوغان نظر خود را بر نظر ملت ترکیه ارجح می داند. بعد از انتخابات پارلمان ترکیه حزب عدالت و توسعه یک سیاست کاملاً جنگ طلبانه را اتخاذ کرده است. مذاکره و روند مذاکرات صلح را با درگیری و جنگ عوض کرده است. بالوکن در ادامه خاطرنشان کرد که حزب عدالت و توسعه در انتخابات زودهنگام در پی به دست آوردن نتیجه ای است که نتوانسته در 7 ژوئن به دست آورد.

حزب حرکت ملي‌ گرا نیز از همان ابتدا، نه دولت اقليت و نه انتخابات زودهنگام را پذيرفته بود و با مهم ترين طرح اردوغان يعني تغيير قانون اساسي از نظام پارلماني به رياستي هم مخالف بود‌. دولت باغچلی، رئیس حزب حرکت ملی ترکیه بعد از دیدار با احمد داوود اوغلو رئیس حزب عدالت و توسعه برای تشکیل حکومت ائتلافی در گزارشی کتبی به ارزیابی این دیدار پرداخته و عنوان کرده است که حزب حرکت ملی ترکیه برگزاری انتخابات زودهنگام را مناسب نمی داند و بر این موضوع نیز قبلاً تأکید شده است. شرایط موجود در ترکیه باعث خواهد شد که انتخابات زودهنگام در این شرایط زمینه جنگ داخلی در کشور را فراهم کند. به طور قطع باید در خصوص تصمیم به برگزاری انتخابات در این شرایط تجدید نظر شود. تهدیدات از حد معمول بسیار بیشتر شده است. ابتدا باید برگزاری انتخابات زودهنگام را به حالت تعلیق درآورد و سپس تمام اقدامات لازم برای حفظ تمامیت و برابری ملت ترکیه را انجام داد. زمانی برای از دست دادن باقی نمانده است.
 
وی تأکید کرده است که حزب حرکت ملی ترکیه به این تشکیل حکومت توسط رئیس جمهور ترکیه نخواهد پیوست و هیچ عضوی در داخل این کابینه نخواهد داشت. پس از این، روند سیاسی به هر نحوی که رقم بخورد ملت ترکیه خواهد دید که عامل اصلی و بازیگر اصلی در این عدم تشکیل حکومت ائتلافی چه کسی بوده است.
هم چنین صلاح الدین دمیرتاش، رئیس مشترک حزب دموکراتیک خلق ها در اظهاراتی با اشاره به عدم تشکیل حکومت ائتلافی در ترکیه عنوان کرد که با وضعیتی رو به رو هستیم که در آن به اراده ملت ترکیه احترام گذاشته نشده است.

دمیرتاش خاطرنشان کرد که اگر حزب جمهوری خواه خلق مسئولیت تشکیل حکومت ائتلافی را بر عهده می گرفت آماده دیدار با این حزب بودیم.
با داغ تر شدن بحث چگونگی جای گرفتن احزاب سیاسی در حکومت موقت، عنگین آلتای رئیس فراکسیون حزب جمهوری خواه خلق در اظهاراتی مهم عنوان کرده است: اگر تلاش شود حزب دموکراتیک خلق ها را از دایره حکومت موقت به نوعی کنار بگذارند و از این حزب وزیری در حکومت موقت وجود نداشته باشد، حزب جمهوری خواه خلق نیز در این حکومت حضور پیدا نخواهد کرد. (2)
این اظهارات در حالی ایراد می شود که حزب حرکت ملی ترکیه در بیانیه رسمی خود اعلام کرده است در هیچ حکومتی که حزب دموکراتیک خلق ها حضور داشته باشد؛ حضور پیدا نخواهند کرد.
آیهان بیلگن، سخنگوی حزب دموکراتیک خلق ها بعد از این اظهارات در سخنان خود تاکید کرده است که از جای گرفتن در حکومت انتخاباتی انصراف نخواهیم داد.

عرصه سیاسی ترکیه در حالی دچار بحران شده که داعش در ویدئوی جدیدی ترکیه را هدف گرفته و مردم این کشور را دعوت می‌ کند برای «فتح استانبول» مسلح شوند. در این ویدئو که معلوم نیست در چه تاریخی تهیه شده، مردی مسلح به تفنگ که بین دو مرد مسلح دیگر نشسته است، از رجب طیب اردوغان برای گشودن دو پایگاه هوایی کشور به روی هواپیماهای ائتلاف به رهبری آمریکا انتقاد می ‌کند، او را «خائن» می ‌نامد و مردم ترکیه را به شورش علیه «خدانشناسان، صلیبیون و کفار» و «جنگ علیه دوستان شیطان» فرا می ‌خواند.
 مرد ناشناس خطاب به مردم ترکیه می ‌گوید اردوغان «شما را برده آمریکای صلیبی ساخته و ارزش هایتان را فروخته است».
تبعات يک ماه بلاتکليفي سياسي و افزايش ناامني ناشي از اقدامات تروريستي اکنون به اقتصاد ترکيه رسيده و آمار نگران کننده‌اي از کاهش تاريخي ارزش لير در برابر ارزهاي جهاني منتشر مي ‌شود، به طوري که روز چهارشنبه 28 مرداد هر دلار آمريکا 2 مميز 88 صدم لير و هر يورو 3 مميز 2 دهم لير معامله شد‌.

بن ‌بست سیاسی ترکیه با بزرگ ترین عملیات نظامی این کشور در سال‌ های اخیر هم زمان شده است. ارتش ترکیه از حدود سه هفته پیش به طور هم زمان حملاتی را علیه گروه موسوم به داعش در سوریه و حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) در کردستان عراق آغاز کرده است. منتقدان دولت ترکیه می ‌گویند عملیات نظامی اخیر عملاً واکنشی به پیروزی انتخاباتی حزب چپ گرای دموکراتیک خلق ‌ها است که هواداران زیادی میان کردها دارد.
جمیل بایک رهبر حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)، ترکیه را متهم کرده است که با حمله به اعضای این گروه، در واقع مشغول محافظت از گروه داعش است.
بایک که درحال حاضر رهبر پ ک ک است اضافه کرد:‌ "اردوغان پشت سر قتل عام های انجام شده توسط داعش است. هدف او متوقف کردن پیشروی کردها علیه داعش و در نتیجه پیشبرد برنامه ترکی بودن در ترکیه است."

جنگجویان کرد - از جمله اعضای پ‌ک‌ک - در سوریه و عراق پیروزی های مهمی علیه داعش به دست آورده اند اما ترکیه و هم چنین تعدادی از کشورهای غربی، پ‌ک‌ک را یک سازمان تروریستی می دانند. آتش بسی که میان ترکیه و پ‌ک‌ک برقرار بود اخیراً در ماه ژوئیه از هم پاشید. زمانی که ترکیه شروع به بمباران اردوگاه های پ‌ک‌ک در شمال عراق کرد، آن حملات هم زمان بود با حملات هوایی ترکیه به داعش در سوریه. ناظران می گویند که جنگجویان پ‌ک‌ک خیلی بیش از داعش هدف حملات ترکیه بوده اند. اما مقام های ترکیه این مسأله را که عملیات علیه داعش پوششی برای جلوگیری از موفقیت های کردهاست را رد می کنند.
اکنون مهلت 45 روزه قانونی برای تشکیل دولت ائتلافی به پایان رسیده است و مقوله مهم و بسیار حساس تشکیل "حکومت موقت" و یا "حکومت انتخاباتی" مطرح می شود که بر اساس آن رئیس جمهور ترکیه باید فردی را به عنوان نخست وزیر موقت تعیین کرده و سپس هیئت وزیران ترکیه با توجه به آرایی که احزاب ترکیه در انتخابات به دست آورده اند از بین آنان انتخاب خواهند شد. در این شرایط و با توجه به کرسی هایی که احزاب ترکیه در پارلمان این کشور در اختیار دارند حزب عدالت و توسعه 11 وزیر، حزب جمهوری خواه خلق ترکیه 6 وزیر، حزب حرکت ملی ترکیه 3 وزیر و حزب دموکراتیک خلق ها 3 وزیر در حکومت موقت خواهند داشت. همچنین 3 وزارتخانه دادگستری، کشور و ارتباطات توسط رئیس جمهور ترکیه از اشخاص مستقل انتخاب خواهد شد. با توجه به اخباری که در رسانه های ترکیه منتشر شده است، بعد از آن که حزب حرکت ملی ترکیه اعلام کرده است نماینده ای به حکومت موقت نمی فرستد، حزب جمهوری خواه خلق ترکیه نیز در اظهاراتی از دادن نماینده به هیئت وزیران حکومت موقت ترکیه اجتناب کرده است. بنابراین حکومت موقت به احتمال زیاد در روزهای پیش رو  از دو حزب عدالت و توسعه و حزب دموکراتیک خلق ها به همراه وزرای مستقل  تشکیل خواهد شد.

منابع:
(1) http://www.ccsi.ir/vdciw5az.t1azv2bcct.html
(2) http://www.rojname.com/index.kurd?ziman=farsi