هفته گذشته نیز پس از چند بار پیگیری و موافقت سعید حجاریان، با وی درباره دولت روحانی، مسائل روز و موضوعاتی نظیر انتخابات آتی مجالس شورای اسلامی و خبرگان رهبری و همچنین افرادی مانند آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و حجت‌الاسلام سیدحسن خمینی به گفت‌وگو نشستیم و در بخش پایانی این مصاحبه نیز گریزی به مقاله‌ای از سعید حجاریان که گفته می‌شد در آن قیام عاشورا را مغایر با عقلانیت خوانده است، زدیم. در اثنای این مصاحبه و به واسطه موضوع دست‌دادن ظریف با اوباما، سعید حجاریان خاطره جالبی نیز از قایم شدن خودش به همراه محمدعلی ابطحی و محمد رضا خاتمی در پشت پرده یکی از سالنهای راهرو شورای امنیت سازمان ملل تعریف کرد که خواندن آن خالی از لطف نیست. آنچه در ذیل می‌آید متن کامل گفت‌وگوی تفصیلی با سعید حجاریان است.
# محورهای کلیدی این مصاحبه در انتهای همین مصاحبه قابل دسترسی است#
برخی کارشناسان معتقدند برجام علیرغم اینکه می تواند از سویی با توجه به فضای موجود برای دولت آورده‌هایی از نظر سیاسی داشته باشد، اما همین برجام می تواند به تهدیدی علیه دولت تبدیل شود. چراکه این دولت در دوران پیش از برجام، دلایل مشکلات اقتصادی را می‌توانست به مسئله تحریمها و هسته‌ای ارجاع دهد. منتهی الان دیگر این مجال برای دولت وجود ندارد که بتواند مشکلات را به موضوع هسته‌ای وصل کند. لذا اگر دولت در زمینه اقتصادی کارآمدی نداشته باشد همین برجام به تهدید بزرگی علیه دولت تبدیل میشود. به عبارت دیگر هم‌اینک دوپینگ دولت آقای روحانی در زمینه مشکلات اقتصادی که همان موضوع هسته‌ای بود از بین رفته و دولت مجال ناکارآمدی ندارد.
خود آقای روحانی معترف است به این حرف. چند روز پیش ایشان گفت نباید انتظار داشت که از فردا نرخ رشد مثبت شود. حتی ممکن است این وضعیت به عقب هم برگردد. رشدی که 3 درصد بوده میتواند به صفر برگردد. تا اجرایی شدن برجام چند ماه وقت هست. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید گزارش خود را بدهد. مسئله سوئیفت باید حل شود. داراییها برگردد. سرمایه گذاران خارجی بیایند و در بخش نفت و گاز و ... سرمایه‌گذاری کنند. تا کاری صورت بگیرد. بخصوص بخشهای سرمایه‌بر ؛ اینها کار می‌برد. من گمان دارم تا شش ماه اینده دولت وضعیت سختی خواهد داشت.
این وضعیت حتی بعد از انتخابات مجلس ادامه خواهد یافت. الان دولت حقوق کارمندان شرکت نفت را هم ندارد. این برج به این کارمندانش حقوق نداده است. دولت از بانکها قرض میکند و حقوق می‌دهد.
از طرف دیگر، گرانی هم حتمی است. دلار را نگاه کنید، سیرصعودی دارد. منظورم این است که دولت به این زودی نمی تواند مشکلات را حل کند. باید جنس بیاید، مواد اولیه بیاید.
تحریمهای ایالات آمریکا و شورای امنیت و ... تعلیق شده و ممکن است در جریان راستی ازمایی خللی ایجاد شود و برگردد سرجایش. یعنی وضعیت کاملاً شکننده است.لذا حتما دولت مشکلاتی خواهد داشت. اما مسئله اینجاست که الان امید وجود دارد. قبل از دولت روحانی، امید هم نبود. الان حداقل امیدی ایجاد شده است که وضعیت بهتر شود. دولت و کابینه هم تلاش میکنند.
وزرا هم همه میگویند بورس وضعیت بدی دارد. نامه 4 وزیر را دیدید. وزرا معترفند. بانک مرکزی تحت فشار است. اگر وام بدهد و پول پرفشار تزریق کند تورم بالا می رود. خلاصه الان هر جا را دست بزنی یک مشکلی پیش می آید. خیلی وضعیت مشکلی است. وضع فعلی دولت خیلی سخت است.
فکر میکنید با این وضعیت دولت بتواند حداقل ظرف 6 ماه یک خروجی قابل توجهی در عرصه اقتصاد داشته باشد؟ چون در این 2 سالی که گذشت بسیاری از وزرا و شخص رئیس جمهور مدام تاکید می کردند که پس از توافق مشکلات حل میشود و همین باعث شد مردم به امید دوران خوش پساتوافق، از توافق نیز حمایت کنند.
6 ماه به نظرم زود است. در این 6باید بعضی محرک های اقتصادی را به کارگرفت.اما تحول اساسی فکر میکنم حداقل یک سال طول می کشد.
بالاخره علائم و شواهد حاکیست که دولت میخواهد از نظر سیاسی یکی از میوه‌های این توافق را در انتخابات مجلس بچیند. با این فرمایش شما و با این گپ و شکاف زمانی که بین تاثیر برجام و انتخابات مجلس رخ می‌دهد، عملاً دولت نمیتواند چنین بهره‌برداری‌ای در اسفند امسال داشته باشد؟ افکار عمومی به خاطر وعده‌هایی که با او داده شده بود چندان منتظر نمی‌ماند.
دولت ابزارش را الان ندارد. در 6 ماه بعید است دولت بتواند اشتغال ایجاد کند، رشد اقتصادی ایجاد کند و یا تورم را کم کند. تورم را در همین وضعیت هم بتواند حفظ کند خیلی کار کرده است. دولت شانسی که دارد این است که بی‌بدیل است. بدیلهای این دولت همه امتحان پس دادهاند. دولت احمدی‌نژاد میخواهد بدیل این دولت باشد؟ خب او که امتحانش را پس داده است.بالاخره شما نگاه کنید، بعضی کارهایی که تند است و یک عده میکنند، همین حمله به دفتر آقای جوادی آملی.
آنگونه که شنیدیم، حمله‌ای نبوده؛ تعدادی از طلبه‌ها از یک برخورد نیروی انتظامی با تحصنشان در مدرسه معصومیه ناراحت بودند و به آیت‌الله جوادی‌آملی انتقال دادند.
بالاخره درس وی تعطیل شد آن روز. آقای جوادی آدم سِلیم النفسی هستند.
یا بحث تحصن جلوی مجلس. اینها حتما به دولت کمک میکند و به نفع دولت است.واقعا اگر تندروها بخواهند بیایند در صحنه با این وضعیت. دستاوردی نخواهند داشت. اینها به سود دولت است.
یعنی اصلاح‌طلبان هم خودشان را هیچگاه بدیلی برای دولت تصور نمیکنند؟
اصلاح طلبان که ابدا. آنها همگی رد هستند. اصلاح طلب نشان دار رد است. همه را رد می کنند از دم. ما خودمان ناامیدیم.. اما امید من این است که خود دولت بتواند کمک کند. اصلاح طلبان بعضیشان میتوانند کمک کنند.
مثلاً شما نگاه کنید به قشقرقی که راه انداختند سر دست دادن آقای ظریف. بگذارید برایتان خاطره ای تعریف کنم. سفر اول خاتمی که به نیویورک رفتیم. من مشاورش بودم و همراهش بودم در نیویورک. من بودم و ابطحی و آقا رضا خاتمی.
آقای ظریف در آن سفر همراهتان نبود؟
ظریف بود و کمک کرد. ولی نماینده ایران در سازمان ملل آنموقع آقای نژاد‌حسینیان(محمدهادی) بود. وزیر خارجه هم که آقای کمال خرازی بود.
ما سه تا(آقایان سعید حجاریان، ابطحی و رضا خاتمی) داشتیم می‌رفتیم در کریدور(راهرو) کنار شورای امنیت. دیدیم یک دفعه کلینتون با گاردش دارد می‌آید. خاتمی(محمد) هم به ما گفته بود مبادا شما جایی روبرو شوید با اینها. بنا بود بالاخره دست ندهیم دیگر. به ما گفته بود نکنید اینکار را.ما تا دیدیم کلینتون و گاردش دارند می‌آیند واقعاً ماندیم چه کنیم.(خنده)واقعا تصادفی بود. ساعت 3 بعد از ظهر بود و واقعا بعید بود کلینتون آن موقع بیاید.
خلاصه دیدیم چاره ای نداریم، پریدیم در سالن اندونزی و پشت پرده‌ها قایم شدیم.(خنده) آنها آمدند و رد شدند. ما مدام می‌ترسیدیم که نکند گاردش بفهمد و بگوید اینها ایستاده‌اند اینجا که کلینتون را ترور کنند! و این بشود اول دعوا.
یک محافظ آقای خاتمی بود که او بیرون ماند و نتوانست بیاید داخل و کلینتون با او دست داد و رفت. میخواهم بگویم واقعاً اقدام اخیر ظریف تصادفی بوده است.آن ساعت بنا نبوده اوباما بیاید داخل. ساعت گفتگویش تمام شده بوده و یک دفعه آمده بود.
بعضی میگویند بالاخره اینهم یک جور "تصادف تعمدی" یا "تصادف ساختگی" بوده است تا از یک طرف کارشان را بکنند و از طرف دیگر هم هزینه‌اش را ندهند؟
نه واقعاً تصادفی بوده. من خودم دارم می‌گویم تصادفی چنین اتفاقی برایمان افتاد و ما خودمان قایم شدیم.
یعنی در یک دیدار کاملاً تصادفی 4-5 دقیقه خوش و بش میکنند؟
مجبور بودند. چه کار کنند؟ آبروریزی می شد.
خب این دست دادن‌ها از یک طرف باعث ناامیدی دوستداران انقلاب اسلامی از دولت ایران میشود. چون ما نماد ایستادگی در برابر دولت ظالم آمریکا هستیم و اکثر آنها که علیه آمریکا قیام میکنند به پشتوانه و تاسی به ایران است. لذا اینجور تصادفات نمادین مانند دست دادن چنین خسارتی را در منطقه برای ما می تواند به ارمغان بیاورد. از طرف دیگر مسئله منا و شهادت صدها نفر از حاجیان ایرانی مطرح بود. که بی‌کفایتی آل سعود در این مسئله کاملاً مشهود است. و آل سعود هم به پشتوانه آمریکا قلدری می‌کرد. حالا وزیر خارجه ما در این وضعیت باید با اوباما دست میداد؟
ببینید مسئله منا فرق دارد. ما همه اش می‌گوییم برویم سراغ سازمان کنفرانس اسلامی کمک بگیریم. همه کشورهایی که کشته دادند به آل سعود تبریک گفتند به عنوان اداره خوب حج!!
بالاخره دلارهای نفتی کارش را در این مواقع برای آل سعود میکند.
بله بالاخره این دلارها کار میکند. خرج میکنند. عربستان روزانه 10 میلیون بشکه می فروشد. خیلی پول است آقا. خیلی پول دار است. ما به کی میخواهیم بگوییم این موضوع را؟دولتهای منطقه در زمینه حج با ما همکاری نمیکنند.ما باید اندازه ظرفیتمان حرف بزنیم.
شما قبلا گفته‌اید اصلاح طلبان حاضرند دندانه کلید دولت باشند. و از طرف دیگر اصلاح‌طلبان را "ستون فقرات" دولت یازدهم توصیف کردید. از سوی دیگر نظرات دیگری هم در این مورد مطرح شده است. از سویی آقای اصغرزاده دولت روحانی را "رحم اجاره‌ای" میخواند و میگوید که اصلاح طلبان از فرصت دولت روحانی برای تجدید حیات خود استفاده می کنند. افراد دیگری هم از اصولگرایان هستند که می گویند اصلاح‌طلبان "آپاندیس" دولت هستند و بالاخره به دولت چسبیده‌اند اما دولت زمانی که از نظر پایگاه اجتماعی نیازمند اصلاح طلبان نباشد، این آپاندیس را از خود جدا کرده و دور خواهد انداخت. نظر شما چیست؟
این تعابیری که گفتید(تعبیر آپاندیس و تعبیر رحم‌اجاره‌ای) حرف خوبی نیست. حرف زشتی است. تعبیر من بهتر بود. اصلاح طلبان واقعا برای بالاآمدن روحانی کمک کردند. ما فکر میکنیم روحانی بدیلی ندارد.
شما که قطعآً بدیل اصولگرایی برای آقای روحانی معرفی نخواهیدکرد اما حتی هیچ کس از اصلاح طلبان هم نمیتواند به نظر شما بدیل دولت باشد.
از ما کسی را تایید صلاحیت نمیکنند.
یعنی آقای عارف که تایید صلاحیت شده بود اصلاح‌طلب نیست؟
در دوره های بعدی معلوم نیست چه خواهد شد.اما کسی دراصلاح طلب بودن دکترعارف شکی ندارد.
اگر عارف و روحانی همزمان در سال 96 کاندیدا شوند کدام را ترجیح می‌دهید؟
الان نمیشود تصمیم گرفت. تا آنموقع خدا بزرگ است. آنموقع باید تصمیم گرفت که چه باید بکنیم در اینگونه موارد.
اصلاح طلبان تا کجا حاضرند برای روحانی هزینه بدهند؟ اگر آقای روحانی از نظر اجتماعی متزلزل شود یا اصطلاحاً غرق شود بازهم اصلاح طلبان حاضرند به پایش بایستند؟
غرق شدن یعنی چه؟
فرض کنید روحانی به دلیل ناکارآمدی اقتصادی از نظر پایگاه اجتماعی به شدت متزلزل شود. اصلاح طلبان بازهم از وی در آن شرایط حمایت می کنند؟
بدیلی برای روحانی هست؟
من فکر میکنم برخی اصولگراها میتوانند بدیلش باشند.
چه کسی از اصولگرایان؟ کسی از اصولگرایان برنامه دارد؟ من تا کسی برنامه ندهد دل به او نمی‌دهم. خود روحانی هم برای من مهم نبود؛ برنامه‌اش برایم مهم بود.
اگر اصولگرایی با برنامه بخواهد وارد میدان شود شما از وی دفاع میکنید؟
برنامه را ببینم بعدش می‌گویم. اگه برنامه قوی باشد بله. ولی ما آقا محمود را دیدیم و برنامه‌اش را.
او که خودش مدعی است اصولگرا نیست.
پس معلق است در فضای سیاسی؟
احتمالا معلق است دیگر. وضعیت سیاسی آقای لاریجانی را چطور پیش‌بینی میکنید؟
ایشان برنامه نداده تا الان.
درباره مجلس شایعاتی توسط رسانه‌های اصلاح طلبان مطرح میشود مبنی بر اینکه شاید آقای علی لاریجانی در فرآیند ائتلاف اصولگرایان قرار نگیرد و ممکن است با دولت ائتلاف کند. اگر آقای لاریجانی این کار را بکند عاقبت سیاسی‌اش چه می شود؟
ایشان بالاخره اگر میخواهد برود قم، مطمئناً در قم رای دارد. بعدش می‌آید مجلس. حال باید دید ترکیب مجلس چه خواهد بود. چه فراکسیون‌هایی وجود خواهند داشت. آنموقع میشود درباره لاریجانی تصمیم گرفت.
پس اصلاح‌طلبان قبل از برگزاری انتخابات و مشخص شدن وضعیت مجلس آینده هیچ کاری با علی لاریجانی ندارند؟
نه. کاری به وی نداریم. از دولت هم خبرندارم که با آقای لاریجانی چه تعاملی دارند. ممکن است حزب اعتدال و توسعه آقای نوبخت مثلا با آقای لاریجانی تماس گرفته باشد.
آقای عارف برای سرلیستی اصلاح طلبان در انتخابات مجلس قطعی شده است؟
سرلیستی معنایش این نیست که رئیس مجلس بشود.
منظورم سرلیستی در لیست انتخاباتی مورد حمایت اصلاح طلبان در مجلس شورای اسلامی است.
چرا نمی گویید اسامی لیست به ترتیب الفبا چیده شود؟ مگر ترتیب الفبا بد است؟
بد نیست ولی آقای عارف قبول میکند در چنین لیستی قرار بگیرد؟
سرلیست از نظر شما معنایش چیست؟
سرلیست معنای مشخصی دارد. به نوعی نمادی برای آن لیست محسوب می شود.
اگر معنایش این است که لیست را عارف بسته، اینطوری که نیست. عارف که نمی بندد. ممکن است برخی را عارف بگوید. عیبی ندارد. ولی معنایش این نیست که حتماً عارف بشود رئیس مجلس. بالاخره باید ترکیب مجلس مشخص شود.
یعنی ممکن است اصلاح‌طلبان علیرغم اینکه آقای عارف در انتخابات مجلس رای بیاورد، از فرد دیگری برای ریاست حمایت کنند؟
بله کاملا. چون ممکن است تعداد اصلاح‌طلبان یا حامیان آقای عارف قلیل باشد در مجلس. البته میتواند رئیس فراکسیون باشد ولی رئیس مجلس شدنش سخت است.
تز دولت برای اداره کشور، تحت عنوان تز توسعه از طریق قرار گرفتن در مدار توسعه غربی، یکی از شکاف ها و خلل اصلیش مسئله "استقلال" است. آقای سریع القلم و آقای روحانی میگویند توسعه همانی است که در غرب اتفاق افتاده و راه توسعه ارتباط با کشورهای توسعه یافته است.
آقای روحانی این را نگفته.
آقای روحانی هم بنا به شواهد مختلف نظراتی مشابه همین دارد. اما بسیار خب، فرض کنیم ایشان نگفته و این صرفاً تز افرادی مانند آقای سریع القلم است. مهمترین شکاف این گفتمان و تز استقلال نیست؟ در این تز استقلال به مخاطره نمی افتد؟
ما چند کلمه داریم، یکی کلمه استقلال، دیگری کلمه وابستگی و سومی کلمه همبستگی. بعضی وقتها به جای همبستگی یک عده می گویند "هم‌وابستگی"؛ به نظر من هم این لغت بهتری است.
اینکه آقای رئیس‌جمهور میگویند بعد از توافق هر حرفی نمیتوانیم بزنیم، این مصداق چیست؟ چه مفهومی دارد؟
شما نگاه کنید، همین امروز آقای لاریجانی گفت. شما عضو ان‌پی‌تی هستید یا خیر؟ نظارت را قبول کردید. این را از زمان شاه قبول کردید. چرا بعد از انقلاب از ان پی تی خارج نشدیم؟ این به معنای وابستگی است؟
ان‌پی‌تی مفهوم وابستگی و رفتن زیر سلطه ندارد. اتفاقا همین جواب را هم آقای زاکانی در پاسخ به آقای لاریجانی گفت. جمهوری اسلامی هیچوقت نمیخواسته بمب بسازد، لذا نظارت در این زمینه مشکل زا نیست. ولی اگر بخواهیم فردا علیه اسرائیل و آمریکا و سیاستهای آمریکا حرف بزنیم. آیا طبق گفته رئیس جمهور باید در این موارد هم ملایمت به خرج دهیم و هر حرفی نزنیم چون توافق کرده ایم؟
نه در این موارد ایران حرفش را می زند. آن طرف هم دارد حرفش را علیه ما می زند. ما نه تنها درحرف بلکه در عمل از حزب الله دفاع میکنیم و مشکلی نیست.
ولی حرف داریم تا حرف. مثلا شما بیایید به اوباما بگویید "کاکاسیاه"(اصطلاحی که جواد لاریجانی استفاده کرد). کاکاسیاه یعنی چه؟ یعنی برده. برده‌های زنگی و سیاه راکه از زنگبار به ایران می آوردند را کاکاسیاه می گفتند. اینکه به رئیس جمهور یک کشور بگوییم کاکاسیاه خوب است؟ توهین به نماد یک کشور است. حتی مارتین لوترکینگ هم با این تعبیر احمدی نژاد میشود کاکاسیاه اینجوری.
شمادر فوتبال به یک نفر بگویید نگرو، یعنی افرادی که از نیجریه به آمریکا برده شدند، از فوتبال اخراج می‌شوید.اینها توهین است.
پس شما معتقدید این حرف رئیس جمهور به معنای تجدید نظر در سیاست های اصولی ایران نیست. و نیازی نیست که در این جور حرفهای اصولی تجدید نظر شود.
نه نیازی نیست. برای چه تجدید نظر کنیم؟ اینها سیاستهای ماست. ایران حرفش را می‌زند. آنها هم گوششان پر است. ولی اهانت خوب نیست. ما درباره شعار "مرگ بر آمریکا" هم بارها گفته ایم که این شعار علیه مردم آمریکا نیست بلکه علیه سیاستهای آمریکاست.
پس این شعارهای "مرگ بر آمریکا" هم بعد از توافق میتواند ادامه یابد دیگر؟
بله میتواند.
فکر میکنید در یک سال آینده دولت کار جدی اقتصادی بکند؟
تلاش میکند. در بهداشت و درمان و بیمه ها و عرصه آبهای مرزی و ... میتواند کارهایی انجام دهد.
منظورم این است که گشایش جدی اقتصادی حاصل شود.
نه گشایش جدی که مردم انرا حس کنند درکوتاه مدت بعید است حاصل شود.لذا نباید به انتظارات دامن زد
فکر میکنید سرنوشت انتخابات مجلس چگونه باشد؟
من امیدوارم تندروها به مجلس نروند.
بالاخره با برخی کارها و اظهاراتی که انجام شد، عملاً مردم گمان کردند که اگر توافقی صورت بگیرد وضعیت اقتصادی زیر و رو میشود به همین دلیل بعضاً چندان علاقه‌ای به آگاهی از جزئیات ندارند و فعلاً منتظرند که آن گشایش اقتصادی بزرگ وعده داده شده را ببینند. لذا ممکن است با برخی اظهارات که به متن برجام می‌پردازد چندان روی خوشی نشان ندهند. خیلی از مردم بنا بر نظرسنجیهایی که شده نمیدانند دقیقا در متن برجام چه آمده و آیا تحریمها اساساً لغو می شود یا خیر و مسائلی از این دست.
حالا از اینها گذشته فکر میکنید آژانس انرژی اتمی چه تعاملی با ایران در ادامه برجام داشته باشد؟
آژانس الان میخواهد با ما راه بیاید.آمانومیخواهد با ما راه بیاید. رفته پارچین و میگوید دیدیم. کنگره آمریکا آمانو را مسخره کرد و گفت خود ایرانیها نمونه را بهت دادند. آمانو ولی میگوید من قبول دارم. میخواهد با ما راه بیاید.
بالاخره آنها در اثنای اجرای برجام برنامه هایی دارند که بیشتر به فکر اجرای آن هستند. و الّا فکر نمیکنم آژانس انرژی اتمی برای رضای خدا بخواهد موشی بگیرد.
آقای آمانو می توانست مثل سابق این بار هم حرفهایی علیه ایران بزند ولی نزد.
گفته می شود اصلاح طلبان برای مجلس دوسه ایده دارند، یک گروهی میگوید خوب است که ثبت‌نام گسترده ای شکل بگیرد و حتی آنها که میدانند ردصلاحیت می‌شوند ثبت نام کنند. ولی برخی ها هم میگویند بهتر است نیروهایی ثبت‌نام کنند که میدانند رد نمیشود.
خودم اعتقاد دارم خیلی سر به سر شورای نگهبان و آقای جنتی نگذاریم. آنهایی که می دانیم رد هستند کاندیدا نشوند. انگشت کردن در چشم شورای نگهبان خوب نیست. معلوم است که یک عده نباید داوطلب شوند.حالا این مجلس چنان آش دهان سوزی هم نیست.
یعنی منظورتان این است که اصلاح‌طلبان قوا را بگذارند برای انتخابات ریاست جمهوری آینده؟
بله برای ریاست جمهوری بهتر است.درباره انتخابات خبرگان هم معتقدم باید رای بالا باشد. یعنی تایید صلاحیت‌ها جوری باشد که رقابت وجود داشته باشد و مردم زیادی در این انتخابات شرکت کنند.نباید میزان شرکت کنندگان خبرگان از بقیه انتخاباتها کمتر باشد. پایگاه رای این نهاد باید بالا باشد.من میترسم آقای جنتی خیلی ها را رد کند. آرا پایین بیاید. و رقابت نباشد و مشارکت پایین بیاید.
اصلاح طلبان نظرشان روی کاندیداتوری سیدحسن خمینی در خبرگان است؟
من نمیدانم خوب است بیاید یا نه. او فعلا دارد درس می خواند. درباره کاندیداتوری در خبرگان هم در حال فکر کردن است.
یعنی هنوز تصمیمی گرفته نشده است؟
نه هنوز تصمیم نگرفته.
*تسنیم: کاندیداتوری ایشان منتقدانی هم در جناح اصلاح‌طلبان گویا داشته است.
نمیدانم. از آقای سیدحسن خمینی بی خبرم.
آقایان هاشمی و روحانی در خبرگان هر دو از تهران کاندیدا می شوند؟ رقابت بین این دو را در تهران صلاح می‌دانید؟ بحثهای وجود دارد مبنی بر اینکه اصلاح طلبان به این فکر هستند که اگر این دو از تهران کاندیدا شوند بالاخره قطعا رای یکی بیشتر خواهد شد. اگر آقای روحانی رایش بالاتر باشد خب برای آقای هاشمی مناسب نیست. و اگر آقای هاشمی رایش بالاتر باشد برای روحانی که رئیس جمهور است خوشایند نیست. از طرف دیگر اگر هم بخواهند لیستی بیایند در سرلیست شدن هم مسائلی خواهند داشت.
روحانی چون رئیس جمهور است از تهران بیاید بهتر است. البته هر دو از تهران باشد بهتر است.
مسئله آقای هاشمی و اصلاح طلبان هم برای برخی‌ها تبدیل به معما شده است. اصلاح طلبان در یک دوره بویژه پیش از انتخابات مجلس ششم به شدت علیه هاشمی بودند و القاب خاصی هم به ایشان دادند. اما الان آقای هاشمی و اصلاح‌طلبان خیلی با هم رفیق شده اند. برخی میگویند آقای هاشمی فعلا میخواهد از پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان استفاده کرده و به قدرت بازگردد با این حال به وقتش و آن هنگام که به اصلاح‌طلبان نیازی نداشت انتقامش را خواهد گرفت. شما فکر میکنید آقای هاشمی عوض شده یا همان هاشمی است؟
همه عوض شده اند.
هاشمی عوض شده؟
خیلی عوض شده است.
خودش که معتقد است من همان هاشمی هستم.
خودش بگوید. ولی خیلی عوض شده است.
هاشمی احساس بی‌نیازی کند، انتقامش را از اصلاح‌طلبان نمی‌گیرد؟
هاشمی فرصت چندانی برای مانور ندارد.ودولت معجزه هزاره کاری کرده که ایشان ما را فراموش کرده است.
محرم سال پیش مقاله ای از شما در یکی از روزنامه‌ها منتشر شد درباره عاشورا. برخی اینگونه تعبیرکردند که شما قیام عاشورا را مغایر با عقلانیت توصیف کرده‌اید. در این باره توضیح می دهید که نظرتان چه بوده و چه میخواستید بگویید؟
ابداً حرف من این نبود که عاشورا مغایر عقل بود. شما این روایت را شنید‌ه‌اید که ائمه "مصابیح الدجی و سفن النجاه"(ائمه چراغ های هدایت و کشتی‌های نجات هستند). ولی درباره امام حسین فرموده‌اند سفینه ایشان هم اسرع است و هم اوسع. یعنی سفینه ایشان هم سریعتر است و هم گسترده تر. همه ائمه چراغ هدایت و سفینه نجات هستند ولی سفینه حسین علیه السلام اسرع و اوسع است. چرا سریعتر از بقیه می رود؟ چرا جادارتر است و بیشتر جا می گیرد؟ جمعیت بیشتری جا میگیرد.
بخاطر ظرفیتش. بخاطر اینکه محرک این سفینه عشق است. رانه‌اش عشق است. عشق محال است که بدون "معرفت" باشد. مگر میشود امام حسین بدون معرفت باشد و عاشق خدا شود؟ یک عشقهایی هست که مادون معرفت است، اینها عشقهای مجازی است. ولی عشق حقیقی مابعد معرفت است. بالاتر از معرفت است. امام حسین علیه السلام عارف به حق خدا بود. حق معرفت. عشق امام حسین فوق معرفت است. لذا بحث من این بود که از این نظر امام حسین علیه السلام عاشق بود.
یک عده گفتند که حرف من به این معناست که کار امام حسین مغایر عقل است. کجا مغایر عقل بود؟ ما می‌گوییم . اَشٌهَدُاَنَّکَ قَدٌ اَقَمٌتَ الصَّلاة وَ اتَیٌتَ الزَکاة وَاَمَرٌتَ بآلمَعروف ونَهَیـٌتَ عَنِ المُنکروجاهَدٌتَ فی اللهِ حَقَّ جِهادِهِ وَاَطَعٌتَ الله حتّی اَتَیکَ الیَقینِ بهمرحله یقین رسیده است امام حسین. پرده‌ها از جلوی چشمان ایشان کاملاً رفع شده است. لذاعاشق هم بوده است. رابطه امام حسین علیه السلام با خدا رابطه محب با محبوب بوده است.لذا میخواهم بگویم سفینه امام حسین هم اوسع است و هم اسرع. نسبت به بقیه ائمه.
بسیار ممنونم از وقتی که در اختیار ما گذاشتید، به عنوان آخرین سوال، این روزها سالگرد درگذشت آیت‌الله مهدوی کنی هم هست. در باره ایشان هم اگر نظری دارید بفرمایید.
آقای مهدوی کنی واقعاً مبارز و مستقل الرای بود. اختلاف نظر داشتیم ولی ایشان مرد بود. استقلال رای داشت. من خودم در دانشگاه امام صادق(ع) تدریس میکردم. سلیقه سیاسی من را قبول نداشت ولی بسیاری که همفکر او نبودند در آنجا درس می‌دادند.
جملات مهم این مصاحبه را در ذیل می‌توانید بخوانید:
دولت حداقل تا یک سال نمیتواند حرکت جدی در عرصه اقتصادی انجام دهد
وضعیت فعلی دولت بسیار سخت است؛ دولت هر جای اقتصاد را دست بزند یک مشکلی به وجود می‌آید
شانس روحانی این است که بدیلی ندارد؛ همه بدیلهای روحانی امتحانشان را پس دادهاند
برخی تندرویها مانند تحصن مقابل مجلس و تعطیل‌شدن درس آقای جوادی آملی به خاطر اقدام چند طلبه به نفع دولت است و دولت روحانی از آن سود می‌برد
خاطره سعید حجاریان از روبرو شدن با هیئت آمریکایی و قایم شدن در سالن اندونزی برای دست ندادن با کلینتون
دست دادن ظریف و اوباما واقعاً تصادفی بود/ اگر با هم خوش و بش نمی‌کردند آبروریزی می‌شد
تعبیر رحم‌اجاره‌ای درباره دولت روحانی(تعبیر ابراهیم اصغرزاده) تعبیر زشتی است
اصلاح‌طلبان تا بعد از انتخابات مجلس هیچ کاری با علی لاریجانی ندارند
منظور رئیس‌جمهور از "هرحرفی نمیتوانیم بزنیم" این نبود که از سیاستهای اصولی جمهوری اسلامی دست بکشیم. می‌توانیم "مرگ بر آمریکا" بگوییم، ربطی به توافق ندارد.
دلیلی ندارد بعد از توافق از سیاستهای اصولی جمهوری اسلامی دست بکشیم
دیگر نباید به اوباما بگوییم: کاکاسیاه
ما نه تنها در حرف بلکه در عمل از حزب‌الله لبنان حمایت میکنیم و مشکلی نیست
اصلاح‌طلبانی که میدانند رد صلاحیت می‌شوند سر به سر شورای نگهبان نگذارند و کاندیدا نشوند
سیدحسن خمینی هنوز برای خبرگان تصمیم نگرفته است
هاشمی خیلی عوض شده و فرصت مانور چندانی ندارد؛ احمدی‌نژاد کاری کرد که هاشمی ما را فراموش کرده است
ابداً نگفته‌ام که قیام عاشورا مغایر با عقلانیت بود
آیت‌الله مهدوی‌کنی "مرد" بود و استقلال رای داشت