گروه بین‌الملل مشرق- خلاصه گزارش: اسلام‌هراسی در کشورهای غربی نه تنها یک پدیده واقعی است، بلکه نام «اسلام‌هراسی» آن‌گونه که شاید و باید ابعاد آن را نشان نمی‌دهد. اسلام‌هراسی در حال حاضر صرفاً به «ترس از اسلام و مسلمانان» خلاصه نمی‌شود، بلکه دست‌آویزی برای تنفر و خشونت علیه مسلمانان شده است (مصاحبه مشرق را از این‌جا بخوانید). در حالی که غربی‌ها همه تلاش خود را برای دامن زدن به این پدیده می‌کنند، اقداماتی مانند معرفی بزرگ‌ترین اسلام‌هراس‌های دنیا اگرچه در یک مراسم طنزآمیز، می‌تواند در مقابله با اسلام‌هراسی کمک زیادی کند. این اقدام تبلیغاتی دقیقاً همان کاری است که کمیسیون حقوق بشر اسلامی در انگلیس، علاوه بر اقدامات مختلف دیگر، انجام داده است. رئیس این کمیسیون در گفت‌وگو با مشرق اظهار امیدواری می‌کند که یک روز، جوانان علاقه‌مند ایرانی هم آموزش دیده و بتوانند متناسب با ظرفیت‌های بالای خود، در مقابله با اسلام‌هراسی نقش ایفا کنند.

روز شنبه 15 اسفند 94، کمیسیون حقوق بشر اسلامی، یکی از سازمان‌های مردم‌نهاد مدافع حقوق مسلمانان در انگلیس، طبق روال سال‌های گذشته، مراسمی با عنوان «جوایز اسلام‌هراسی» برگزار کرد. در این مراسم طنزآمیز، علاوه بر دعوت از کمدین‌های مختلف برای اجرا با موضوع مشکلات مسلمانان در دنیا، به افرادی که طی سال گذشته بیش‌ترین تلاش را برای گسترش اسلام‌هراسی در دنیا کرده‌اند، جوایزی تعلق گرفت.

«دونالد ترامپ» نامزد پیش‌تاز و جنجالی دور اول رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، «دیوید کامرون» نخست‌وزیر انگلیس، و نشریه فرانسوی «شارلی ابدو» از جمله برندگان این جایزه اسلام‌هراسی بودند (صفحه معرفی برندگان جایزه اسلام‌هراسی را در پایگاه اینترنتی کمیسیون حقوق بشر اسلامی ببینید).

خبرنگار بین‌الملل مشرق در خصوص برگزاری این مراسم و فعالیت‌های دیگر کمیسیون حقوق بشر اسلامی با «مسعود شجره» مؤسس و رئیس این کمیسیون گفت‌وگو کرده است. متن این مصاحبه به شرح زیر است.

سؤال: لطفاً درباره این جایزه توضیح بدهید. چند سال است که آن را اهدا می‌کنید و تا کنون به چه کسانی تعلق گرفته است؟

ما سال‌های زیادی است که تلاش می‌کنیم از گسترش اسلام‌هراسی جلوگیری کنیم. می‌خواهیم نشان دهیم که حتی لفظ «اسلام‌هراسی» هم اشتباه است، چون این پدیده اکنون از «ترس از مسلمان‌ها» فراتر رفته و به تنفر از آن‌ها رسیده است. یکی از کارهایی که در همین زمینه انجام می‌دهیم، اعطای این جایزه اسلام‌هراسی است.

مسلمان‌ها هر سال می‌توانند به وب‌سایت ما مراجعه کنند و در مرحله اول به افرادی رأی بدهند که فکر می‌کنند باید نامزد دریافت این جایزه شوند. در مرحله بعدی هم می‌توانند در بخش‌های مختلف در زمینه اسلام‌هراسی، به نامزدهای مدنظرشان رأی بدهند. به این ترتیب، مسلمان‌ها می‌توانند نقش فعال‌تری در اعتراض به اسلام‌هراسی ایفا کنند و نشان دهند که مظلومین «ساکتی» نیستند.

نکته دیگری که این جایزه نشان می‌دهد این است که رسانه‌های غربی وقتی مسلمان‌ها را اخمو، عصبانی، خشن و بداخلاق نشان می‌دهند، کاملاً دروغ می‌گویند. ما با این کار می‌خواستیم نشان دهیم که اتفاقاً مسلمان‌ها هم می‌توانند شوخی کنند و شادی داشته باشند. در مراسم اعطای این جایزه، کمدین‌های مختلف جمع می‌شوند و مردم را می‌خندانند.

سؤال: نامزدهای امسال دریافت این جایزه چه کسانی بودند؟

ما این جایزه را در چهار بخش مختلف به نامزدها می‌دهیم: اسلام‌هراسی درون انگلیس، اسلام‌هراسی در رسانه‌ها و اخبار، اسلام‌هراسی در تلویزیون، فیلم و کتاب، و اسلام‌هراسی بین‌المللی. یکی نفر هم نهایتاً هر سال به عنوان بزرگ‌ترین اسلام‌هراس در دنیا انتخاب می‌شود.

امسال، درون انگلیس، دیوید کامرون نخست‌وزیر، برنده جایزه شد؛ در بخش رسانه، «کی برلی» (مجری خبری انگلیسی)؛ در بخش تلویزیون، فیلم و کتاب، سریال «میهن»؛ و در بخش بین‌المللی هم نشریه «شارلی ابدو». اسلام‌هراس سال هم که «دونالد ترامپ» شد. ما چهار جایزه مثبت هم داشتیم که به افرادی دادیم که مقابل این روند اسلام‌هراسی ایستاده‌اند.

کمیسیون ما هویت بین‌المللی دارد و این هویت در نهادهای بین‌المللی کاملاً ثبت شده و به رسمیت شناخته شده است. من و یکی از اعضای هیأت امنای کمیسیون، تنها اعضای ایرانی آن هستیم. بقیه اعضا از کشورهای دیگر دنیا هستند.

(به زبان انگلیسی) - دانلود

سؤال: شما به عنوان مؤسس کمیسیون، هدفتان از تأسیس آن‌چه بود و چه اندازه در رسیدن به این هدف موفق بوده‌اید؟

ما 18 سال پیش این مؤسسه را با هم‌کاری دوستان تأسیس کردیم. دلیل این کارمان این بود که بررسی‌هایمان و آمارهایی که در آن موقع گرفته بودیم نشان می‌داد 80 درصد از مظلومین و مستضعفین دنیا، مسلمان هستند؛ چه مردم فلسطین، چه کشمیر، چه میانمار، و حتی مردم در کشورهای مسلمان مانند مصر و عربستان سعودی. این ظلم‌ها را گاهی غیرمسلمان‌ها و گاهی افرادی مرتکب می‌شدند که به ظاهر مسلمان بودند.

در عین حال، مشکل دیگری که وجود داشت این بود که هر حرکت نامشروع و یا خشونتی که در دنیا انجام می‌شد، رسانه‌های بین‌المللی بلافاصله آن را به مسلمانان نسبت می‌دادند، همان‌طور که الآن هم این کار را انجام می‌دهند. به عنوان مثال، وقتی نژادپرست‌ها در اوکلاهمای آمریکا اقدام به بمب‌گذاری کردند، ابتدا تمام خبرگزاری‌ها اعلام کردند که این کار را مسلمان‌ها انجام داده‌اند.

ما به این نتیجه رسیده بودیم که باید در این‌باره کاری کنیم و اولاً مسلمانان را از مظلومیتی رها کنیم که از آن رنج می‌بردند، و دوماً به مردم دنیا نشان دهیم که مسلمان‌ها خودشان قربانی خشونت هستند و در حقیقت، مظلوم هستند، نه ظالم. وقایع سال‌های گذشته هم این حقیقت را به خوبی نشان داده است.

شما ببینید در عراق و سوریه و کشورهای مسلمان دیگر، تا کنون چندین میلیون مسلمان کشته شده‌اند، اما دنیا نه نامی از آن‌ها می‌داند و نه حتی تعداد آن‌ها را. این در حالی است که تک‌تک سربازان آمریکایی که در این کشورها کشته شده‌اند، نامشان موجود است. این یعنی یک ظلم بین‌المللی علیه مسلمانان.

بنابراین ما تصمیم گرفتیم سازمانی تأسیس کنیم که در آن به همه افراد کمک شود، نه تنها مسلمان‌ها، اگرچه که ایده تأسیس چنین سازمانی در ابتدا یک ایده اسلامی بود و برای همین هم نام آن را کمیسیون حقوق بشر اسلامی گذاشته‌ایم.

سؤال: لطفاً درباره آخرین اقدامات کمیسیون توضیح بدهید.

فعالیت‌های کمیسیون حقوق بشر اسلامی بسیار گسترده است. یک قسم از این فعالیت‌ها برمی‌گردد به مشاوره و کمک حقوقی به قربانیان اسلام‌هراسی و تهدیدات مختلف در انگلیس و کشورهای دیگر. ما وکلایی داریم که به این پرونده‌ها رسیدگی و به قربانیان کمک می‌کنند. این بخش از کمیسیون حدود یک سال و نیم است که فعالیت خود را آغاز کرده است. در این مدت هم الحمدلله تمام پرونده‌هایی که به دادگاه برده‌ایم، موفقیت‌آمیز بوده است.

یکی از این موارد را به صورت ملموس برای شما می‌گویم: یک خانم مسلمانی بود که در رستورانی کار می‌کرد. آن‌جا ایشان را به شدت تحت فشار گذاشته بودند و هر روز به ایشان اهانت می‌شد. می‌گفتند که ایشان تروریست است و غیره. خود این خانم هم نمی‌توانست از آن‌جا به جای دیگری برود و کار کند، چون محل زندگی‌اش را هم همان محل کارش تأمین کرده بود.

ما این پرونده را به دادگاه بردیم و ثابت کردیم که محل کار این خانم، در حق او ظلم کرده و هر روز به او اهانت می‌کند. به همین ترتیب، موفق شدیم 11 هزار پوند جریمه بابت این اهانت‌ها از محل کار آن خانم دریافت کنیم. ایشان وقتی این جریمه را دریافت کرد، بسیار خوشحال شد. می‌گفت: «مادرم مدت‌هاست که دوست دارد به حج برود، اما نمی‌توانست.» پرونده‌هایی مانند این، زیاد است. انسان‌هایی در غرب هستند که اسلام‌هراسی، زندگی‌شان را دگرگون کرده است.

قسم دیگری از کار ما پرونده‌هایی است که به دادگاه‌های بین‌المللی و سازمان ملل می‌بریم. به عنوان مثال، الآن پرونده‌ای برای شیخ زکزاکی تشکیل داده‌ایم که آن را داریم به دادگاه‌های بین‌المللی می‌بریم. طی همین روزها در سازمان ملل یک نشستی خواهیم داشت درباره همین پرونده. کمپین‌هایی تشکیل داده‌ایم و داریم فشار می‌آوریم تا دولت نیجریه مجبور شود عادلانه با شیخ زکزاکی رفتار کند.

ما الآن مدارکی جمع کرده‌ایم که نشان می‌دهد بیش از 700 نفر در جریان دست‌گیری شیخ زکزاکی مفقود شده‌اند. حدود هزار نفر هم شهید شده‌اند از جمله برخی از اعضای خانواده شیخ زکزاکی. خود او هم الآن هیچ‌گونه دست‌رسی به وکیل ندارد. ما در حال حاضر تلاش می‌کنیم تا این پرونده را جلو ببریم.

قسم دیگری از کار ما این است که داریم گزارش‌هایی را درباره اسلام‌هراسی در انگلیس، فرانسه، آلمان، کانادا و آمریکا تهیه می‌کنیم. این گزارش‌ها بسیار عمیق و جزئی هستند و نشان می‌دهند که اسلام‌هراسی در این کشورها تا کجا پیش رفته و به کدام سمت‌وسو کشیده شده است.

ما گزارش‌هایی با موضوعات دیگر هم تدوین می‌کنیم. مثلاً گزارش‌هایی درباره وضعیت حقوق بشر در عربستان، که در یکی از این‌ها برای اولین بار نشان دادیم که حدود 30 هزار زندانی سیاسی در عربستان سعودی هست. ما مدارک این‌ها را جمع کرده‌ایم و گزارشمان تبدیل به اصلی‌ترین منبعی شده که درباره تعداد، هویت و وضعیت زندانیان سیاسی در عربستان وجود دارد.

سؤال: آیا این گزارش‌ها را به نهاد خاصی ارائه می‌دهید یا به طور عمومی منتشر می‌کنید؟

گزارش‌های ما هم به طور عمومی منتشر می‌شود و هم آن‌ها را به نهادهایی مانند سازمان ملل و اتحادیه اروپا و سازمان‌های مختلف در انگلیس ارائه می‌کنیم.

سؤال: متأسفانه بازتاب این گزارش‌های شما در رسانه‌های ایرانی ضعیف بوده است.

بله. از آن‌جایی که ماهیت کار ما بین‌المللی [و به زبان انگلیسی] است، متأسفانه در رسانه‌های ایرانی خیلی دیر بازتاب پیدا می‌کند. این در حالی است که ما گزارش‌هایی زیادی را درباره تصویب قوانین ضدتروریستی در انگلیس و تأثیر آن بر زندگی مسلمانان این کشور نوشته‌ایم و این گزارش‌ها می‌تواند در رسانه‌های ایران هم منتشر شود و مردم را آگاه کند.

سؤال: مسلماً جوانانی در ایران هستند که ظرفیت در حوزه‌هایی مشابه شما را دارند، اما واقعاً نمی‌دانند از کجا باید شروع کنند. پیشنهاد شما برای رفع این مسئله چیست؟

یکی از کارهایی که ما انجام داده‌ایم، تشکیل یک انجمن با نام «عدالت‌خواهان جهان» با هم‌کاری سازمان‌های مردم‌نهاد دیگر در کشورهای دیگر بوده است. حدود 72 سازمان از سراسر دنیا که همه مسلمان هستند، در این انجمن عضو شده‌اند و تلاش داریم تا در قالب این انجمن، فعالیت‌های همه اعضا را گسترش دهیم و تقویت کنیم.

باید توجه داشت که کار در هر حوزه‌ای، روش و فرهنگ خود را دارد. به نظرم انجمن‌هایی مانند ما می‌توانند کلاس‌هایی را در ایران برای افرادی تشکیل دهند که علاقه دارند در این حوزه‌ها فعالیت کنند. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که کار در سازمان‌های مردم‌نهاد با کار در سازمان‌های دولتی تفاوت زیادی دارد. در ایران متأسفانه مرز میان کارهای دولتی با کار سازمان‌های مردم‌نهاد خیلی شفاف نیست.

سؤال: یک تصور در ایران وجود دارد مبنی بر این‌که در میان سازمان‌ها و دولت‌های غربی، یک انسجام قوی وجود دارد و بنابراین اگر آن‌ها تصمیم بگیرند کاری را انجام دهند یا روایتی را مطرح کنند، دیگر به هیچ عنوان نمی‌توان مقابل آن‌ها ایستاد. فعالیت‌های شما نشان داده که این تصور، اشتباه است و با تلاش، می‌توان مقابل غربی‌ها ایستاد و به نتیجه هم رسید.

بله، قطعاً شدنی هست، اما فشارها زیاد است و باید خیلی تلاش کرد. ما هم این‌جا هر کاری که انجام می‌دهیم، یک سری گروه‌ها هستند که مقابل ما می‌ایستند که برخی از این‌ها وابسته به صهیونیست‌ها هستند، یا دوستان و حامیان آن‌ها. بنابراین فشارها زیاد است و کسی که می‌خواهد در این حوزه کار کند، باید واقعاً حرفه‌ای باشد. علاوه بر حرفه‌ای بودن، داشتن «پوست کلفت» هم مهم است. هم‌چنین باید عقاید سفت و محکمی داشته باشد و بتواند این عقاید را در تمام شرایط حفظ کند.

سازمان‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل، متأسفانه نهادهای خنثی نیستند، بلکه نفوذ لیبرال‌ها در آن‌ها بسیار زیاد است. رفتن در این سازمان‌ها و صحبت کردن درباره مسائل مهم و اساسی به زبان لیبرالیسم، کار بسیار سختی است. با این همه، همان‌طور که شما هم گفتید، کار غیرممکنی نیست.

یکی از سفارش‌هایی که من همیشه به دوستان می‌کنم، این است که «بدانید رفتن ما به سازمان‌های بین‌المللی، یک حرکت «زینبی» است.» ما باید برویم و حرف خودمان را بزنیم و مطمئن باشیم که «حق» آن‌قدر قدرتمند است که بالأخره تأثیر خود را خواهد گذاشت. افرادی که الآن در صحنه بین‌المللی حکومت می‌کنند، اگر هم مانند یزید باشند، بالأخره باید مقابل آن‌ها ایستاد و حرف حق را زد. مسئله این است که ما باید واقعاً به خودمان و حرف حقی که می‌خواهیم بزنیم، اعتماد داشته باشیم.

سؤال: شما گفتید که درباره پرونده‌های حقوقی به مسلمان‌ها مشاوره می‌دهید. اخیراً بی‌بی‌سی اقدام به دخالت مستقیم در انتخابات‌های ایران کرد و حتی نامزدهایی را معرفی کرد که می‌گفت مردم باید به آن‌ها رأی دهند و به نماینده‌های دیگر، رأی ندهند. با توجه به این‌که بی‌بی‌سی فارسی بودجه خود را از دولت انگلیس می‌گیرید، آیا می‌توان به خاطر این دخالت، از بی‌بی‌سی و دولت انگلیس شکایت کرد؟

بی‌بی‌سی سابقه دخالت‌های این‌گونه را زیاد دارد. تا پیش از این هم بی‌بی‌سی درباره مقامات ایران، از عبارت‌هایی مانند تندرو و میانه‌رو استفاده می‌کرد. این‌ها برای تأثیر گذاشتن روی مخاطبان است. هر کس حتی اگر هیچ چیز هم از سیاست نداند، بالأخره از افراطیگری خوشش نمی‌آید. بنابراین تصور می‌کند که میانه‌روها حتماً بهتر هستند. استفاده از همین عبارت‌ها موجب می‌شود تا خودبه‌خود یک گروه در ایران، پرورش یابد و یک گروه، توسط مخاطبان بی‌بی‌سی طرد شود.

اگر بخواهد درباره این‌گونه دخالت‌ها از بی‌بی‌سی شکایت شود، خود دولت ایران باید دست‌به‌کار شود، چون سازمان‌های مردم‌نهاد نمی‌توانند در این مسئله ورود کنند. ما از حقوق اشخاص می‌توانیم دفاع کنیم، اما از حقوق دولت‌ها نه. دولت‌ها خودشان این قدرت را دارند و یا حداقل باید داشته باشند تا از خودشان دفاع کنند. بخش فارسی‌زبان بی‌بی‌سی بودجه خود را از وزارت خارجه انگلیس دریافت می‌کند، بنابراین شما به جای بی‌بی‌سی باید مستقیماً به سراغ وزارت خارجه انگلیس برویم.

دولت ایران هم باید بتواند از طریق کانال‌هایی که میان خود و دولت انگلیس دارد، این مسئله را مطرح و حل و فصل کند. دولت ایران باید برای شکایت از بی‌بی‌سی دست به کار شود. شما مقایسه بکنید با اتفاقی که چند وقت پیش در انگلیس و علیه رژیم صهیونیستی افتاد: یک سری اعلامیه و اطلاعیه در انگلیس علیه رژیم صهیونیستی پخش شده بود. اسرائیلی‌ها فوراً به وزیر خارجه خود گفتند و یک سندی صادر شد که «درخواست» نبود، بلکه «حکم» داده بودند دولت انگلیس هرچه زودتر این اعلامیه‌ها را جمع‌آوری کند. ایران هم نباید در این مسئله به سازمان‌های مردم‌نهاد اتکا کند، بلکه باید خودش برای دفاع از خود جلو برود.