به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، یکی از ابهامات و شائبه هایی که درباره قدرت نیروی هوایی کشورمان مطرح می شود، قدمت و سابقه پروازی جنگنده های آن است که برخی دانسته یا ندانسته، این موضوع را دلیلی بر عدم قدرت و نداشتن توان کافی این بخش از نیروهای مسلح کشورمان تفسیر می کنند.
اما پس از آنکه در روزهای گذشته اخباری مبنی بر حضور هواپیمای oV-10 ساخت آمریکا در عراق منتشر شده، نگاهها به توان رزمی هواپیماهایی با عمر شناسنامه ای بالا، تاح دودی تغییر کرده است. این هواپیما که در حقیقت اوج دوران عملیاتی آن در زمان جنگ ویتنام بود برای نبرد با گروه داعش به آسمان عراق بازگشته و بر اساس اخبار رسیده، عملکرد قابل قبولی هم داشته است.
با این اوصاف، این سوال پیش می اید که آیا اصولا هواپیماهای قدیمی شانسی در فضای نبردهای امروزی دارند یا خیر؟ و آیا پرنده هایی که شاید بیش از 4 دهه از اولین پرواز آنها می گذرد همچنان توان جنگیدن و حضور در مناطق عملیاتی را پیدا می کنند؟
اما پس از آنکه در روزهای گذشته اخباری مبنی بر حضور هواپیمای oV-10 ساخت آمریکا در عراق منتشر شده، نگاهها به توان رزمی هواپیماهایی با عمر شناسنامه ای بالا، تاح دودی تغییر کرده است. این هواپیما که در حقیقت اوج دوران عملیاتی آن در زمان جنگ ویتنام بود برای نبرد با گروه داعش به آسمان عراق بازگشته و بر اساس اخبار رسیده، عملکرد قابل قبولی هم داشته است.
با این اوصاف، این سوال پیش می اید که آیا اصولا هواپیماهای قدیمی شانسی در فضای نبردهای امروزی دارند یا خیر؟ و آیا پرنده هایی که شاید بیش از 4 دهه از اولین پرواز آنها می گذرد همچنان توان جنگیدن و حضور در مناطق عملیاتی را پیدا می کنند؟
بررسی پرنده های حاضر در ارتش های مختلف جهان، نشان می دهد بسیاری از کشورها این جنگجویان قدیمی را بازنشسته نکرده و همچنان با کمک آنها به نبرد می پردازند که در این مطلب، نگاهی به تعدادی از این هواپیماها خواهیم داشت.
A-10
این هواپیمای تخصصی پشتیبانی نزدیک هوایی که اولین پرواز آن در سال 1972 میلادی یعنی بیش از 40 سال پیش انجام شده است همچنان در خط یک نبرد حضور داشته و نقش تخصصی خود را بر عهده دارد. هواپیمای A-10 ساخت شرکت Fairchild Aircraft یکی از نتایج تجارب تلخ آمریکا در جنگ ویتنام بود.
آمریکایی ها متوجه شدند که نبود یک هواپیمای تخصصی به منظور پشتیبای نزدیک از نیروی های زمینی چقدر می تواند مشکل ساز باشد. این هواپیما به منظور پشتیبانی از نیروهای زمینی و نابودی قوای زمینی دشمن طراحی شده و در سال 1977 وارد خدمت شد. خدمه این هواپیما آن را "گراز زگیل دار" نیز صدا می کنند.
A-10 با توان حمل توپ گاتلینگ آونجر با کالیبر 30 میلی متر و همچنین بیش از 7 تن مهمات بیشتر در زمان جنگ سرد در اروپای غربی برای مقابله با هرگونه حمله زرهی شوروی سابق حضور داشت. اولین میدانی که این هواپیما در آن حاضر شد عملیات طوفان صحرا بود که این هواپیما در آن در حدود 900 عراده تانک و 1200 قبضه توپ ارتش بعثی را نابود کرد. این هواپیما در نبرد بالکان نیز حضور داشته و پس از حادثه یازدهم سپتامبر و حمله آمریکا به افغانستان و عراق به عضو ثابت عملیات ضد نیروهای شبه نظامی بدل شد.
این هواپیما با ارتقاء به A-10C توان حمل مهمات هدایت ماهواره ای و غلاف هدف گیری جدید را نیز پیدا کرد. A-10 در لیبی نیز حضور پیدا کرد و اخیرا در حملات هوایی ضد داعش در عراق نیز وارد عمل شده است. با وجود فشارهای شدید از طرف نیروی هوایی آمریکا برای بازنشسته کردن این پرنده، حمایت سیاسی برخی از سناتورهای آمریکایی مثل جان مک کین و نیاز شدید به توانایی های بی همتای آن در میادین مثل عراق امروز باعث شده است که این پیرمرد آمریکایی همچنان در میدان حضور داشته باشد.
F-7BGI
هواپیمای بعدی در لیست ما یک مدل از کپی موفق چینی ها از میگ 21 روسی است. چینی ها هواپیمای F-7 را در اواخر دهه 1960 میلادی به پرواز درآورده و چیزی بیش از 2400 فروند از آن را تولید کردند. این هواپیما بیشتر به عنوان محصولی مخصوص کشورهای جهان سوم شناخته می شود. در سالهای بعد چینی ها مدل های بسیار زیادی از این هواپیما را حتی با سامانه های غربی برای مشتری های گوناگون توسعه دادند.
مدل BGI که مخصوص نیروی هوایی بنگلادش توسعه یافته است را می توان به نوعی پیشرفته ترین عضو خانواده جنگنده اف 7 دانست. این هواپیما با رادار کنترل آتش KLJ-6F مجهز شده و توان شلیک موشک های هدایت راداری مثل PL-12 ساخت چین را دارد. این رادار بردی در حدود بیش از 80 کیلومتر را دارد. این رادار توان شناسایی همزمان 6 هدف هوایی و درگیری همزمان با دو هدف را دارد.
این هواپیما با ارتقاء به A-10C توان حمل مهمات هدایت ماهواره ای و غلاف هدف گیری جدید را نیز پیدا کرد. A-10 در لیبی نیز حضور پیدا کرد و اخیرا در حملات هوایی ضد داعش در عراق نیز وارد عمل شده است. با وجود فشارهای شدید از طرف نیروی هوایی آمریکا برای بازنشسته کردن این پرنده، حمایت سیاسی برخی از سناتورهای آمریکایی مثل جان مک کین و نیاز شدید به توانایی های بی همتای آن در میادین مثل عراق امروز باعث شده است که این پیرمرد آمریکایی همچنان در میدان حضور داشته باشد.
F-7BGI
هواپیمای بعدی در لیست ما یک مدل از کپی موفق چینی ها از میگ 21 روسی است. چینی ها هواپیمای F-7 را در اواخر دهه 1960 میلادی به پرواز درآورده و چیزی بیش از 2400 فروند از آن را تولید کردند. این هواپیما بیشتر به عنوان محصولی مخصوص کشورهای جهان سوم شناخته می شود. در سالهای بعد چینی ها مدل های بسیار زیادی از این هواپیما را حتی با سامانه های غربی برای مشتری های گوناگون توسعه دادند.
مدل BGI که مخصوص نیروی هوایی بنگلادش توسعه یافته است را می توان به نوعی پیشرفته ترین عضو خانواده جنگنده اف 7 دانست. این هواپیما با رادار کنترل آتش KLJ-6F مجهز شده و توان شلیک موشک های هدایت راداری مثل PL-12 ساخت چین را دارد. این رادار بردی در حدود بیش از 80 کیلومتر را دارد. این رادار توان شناسایی همزمان 6 هدف هوایی و درگیری همزمان با دو هدف را دارد.
سامانه هدف گیری روی کلاه خلبان، توان حمل انواع موشک های هدایت فروسرخ جدید، توان حمل بمب های هدایت لیزری و ماهواره ای ، موشک ضد کشتی C-704 ، توان پرواز با سرعت بیش از 2 ماخ و توان مانور پذیری بالاتر به نسبت بسیاری دیگر از اعضای خانواده اف 7 از جمله توانایی های تعریف شده برای این جنگنده به شمار می رود.
همان طور که مشاهده می شود به نوعی می توان این هواپیما را یک جنگنده نسل 4 دانست. بخش زیادی از توانایی های موجود در این هواپیما، خصوصا در بخش حمل سلاح در مدل های ابتدایی جنگنده ای مثل اف 16 آمریکایی نیز وجود نداشت.
Tu-95
این بمب افکن چهارموتوره روسی را شاید می توان یکی از جالب ترین پرنده های عملیاتی حال حاضر دنیا قلمداد کرد. توپولوف 95 یک بمب افکن 4 موتوره توربوپراپ ساخت شوروی سابق است که از سال 1956 میلادی وارد خدمت نیروی هوایی شوروی سابق شده است و هنوز هم در خط یک نیروی هوایی روسیه حضوری فعال دارد.
همان طور که مشاهده می شود به نوعی می توان این هواپیما را یک جنگنده نسل 4 دانست. بخش زیادی از توانایی های موجود در این هواپیما، خصوصا در بخش حمل سلاح در مدل های ابتدایی جنگنده ای مثل اف 16 آمریکایی نیز وجود نداشت.
Tu-95
این بمب افکن چهارموتوره روسی را شاید می توان یکی از جالب ترین پرنده های عملیاتی حال حاضر دنیا قلمداد کرد. توپولوف 95 یک بمب افکن 4 موتوره توربوپراپ ساخت شوروی سابق است که از سال 1956 میلادی وارد خدمت نیروی هوایی شوروی سابق شده است و هنوز هم در خط یک نیروی هوایی روسیه حضوری فعال دارد.
این بمب افکن و پروازهای گشتی آن مسلح به تسلیحات اتمی و اسکورت آن توسط جنگنده های ناتو یکی از سمبلهای دوران جنگ سرد بود. این بمب افکن روسی که به "خرس" معروف شده است به تازگی ارتقا پیدا کرده است و اکثرا سامانه های ارتباطی و رادیویی و الکترونیکی آن نیز به روز رسانی شده است. سامانه هدایت ماهواره ای گلوناس روسی نیز به این بمب افکن افزوده شده و موشک های کروز برد بلند KH-101 و KH-102 نیز به زرادخانه آن افزوده شده است.
این ارتقا به این بمب افکن روسی کمک می کند تا حدود سال 2025 میلادی نیز در خدمت نیروی هوایی روسیه باشد. تا آن زمان این هواپیما عمر عملیاتی بیش از 6 دهه خواهد داشت. این بمب افکن روسی اخیر در حملات بر علیه گروه تروریستی داعش نیز شرکت داشت.
میراژ MF-2000
هواپیمای میراژ اف 1 یکی از هواپیماهای قدیمی رزمی فرانسه محسوب می شود که قدمت آن به اوایل دهه 1970 بازمی گردد. میراژ اف 1 همچنان در چندین کشور جهان در حال خدمت است. پیشرفته ترین مدل هواپیمای میراژ اف مدل MF2000 است که در نیروی هوایی مراکش در حال خدمت است.
این ارتقا به این بمب افکن روسی کمک می کند تا حدود سال 2025 میلادی نیز در خدمت نیروی هوایی روسیه باشد. تا آن زمان این هواپیما عمر عملیاتی بیش از 6 دهه خواهد داشت. این بمب افکن روسی اخیر در حملات بر علیه گروه تروریستی داعش نیز شرکت داشت.
میراژ MF-2000
هواپیمای میراژ اف 1 یکی از هواپیماهای قدیمی رزمی فرانسه محسوب می شود که قدمت آن به اوایل دهه 1970 بازمی گردد. میراژ اف 1 همچنان در چندین کشور جهان در حال خدمت است. پیشرفته ترین مدل هواپیمای میراژ اف مدل MF2000 است که در نیروی هوایی مراکش در حال خدمت است.
این هواپیما در حقیقت یک میراژ اف 1 است که از لحاظ سامانه های الکترونیکی و تسلیحاتی به مانند میراژ 2000 تجهیز شده است. رادار RDY-3 با قابلیت درگیری با چند هدف هوایی به صورت همزمان و همچنین نقشه برداری از سطح زمین، توان حمل موشک های هوا به هوا میکا که هم اکنون در هواپیماهای میراژ2000 و رافال مورد استفاده قرار می گیرد، نصب غلاف هدف گیری و شناسایی Damocles که پیشرفته ترین غلاف هدف گیری/ شناسایی حال حاضر نیروی هوایی فرانسه محسوب می شود، قابلیت حمل بمب های هدایت لیزری و همچنین سامانه اخلالگر دفاع از خود از جمله ویژگی های خاص این مدل از میراژ اف 1 به حساب می آید.
این ارتقاء صورت گرفته بر روی میراژهای اف 1 که در اصل هواپیمایی با نزدیک 43 سال به حساب می آید آنها را برای چندین سال آینده نیز آماده نبرد کرده است.
F-5M
نیروی هوایی برزیل یکی از کاربران قدیمی هواپیمای اف 5 محسوب می شود. این کشور در راستای برنامه مدرن سازی نیروی هوایی خود برنامه ارتقاء تعدادی از هواپیماهای رزمی خود را توسط شرکت برزیلی امبرائر به انجام رساند و در طی این ارتقاء اف 5 های خود را کاملا به روز رسانی کرد. این پروژه F-5M و یا F-5EM خوانده می شود.
این ارتقاء صورت گرفته بر روی میراژهای اف 1 که در اصل هواپیمایی با نزدیک 43 سال به حساب می آید آنها را برای چندین سال آینده نیز آماده نبرد کرده است.
F-5M
نیروی هوایی برزیل یکی از کاربران قدیمی هواپیمای اف 5 محسوب می شود. این کشور در راستای برنامه مدرن سازی نیروی هوایی خود برنامه ارتقاء تعدادی از هواپیماهای رزمی خود را توسط شرکت برزیلی امبرائر به انجام رساند و در طی این ارتقاء اف 5 های خود را کاملا به روز رسانی کرد. این پروژه F-5M و یا F-5EM خوانده می شود.
مجهز شدن به رادار و موشک های هوا به هوای فامد، سامانه هدف گیری روی کلاه خلبان و موشک های برد کوتاه جدید، قابلیت سوخت گیری هوا به هوا، قابلیت حمل بمب های هدایت شونده، نصب نمایشگرهای دیجیتالی در کابین، سامانه جدید تامین اکسیژن خلبان و نصب سامانه هشدار دهنده قفل موشکی و جنگ الکترونیک از جمله ارتقاء های اعمال شده بر روی اف های برزیل هستند.
نکته جالب اینجاست که بعد از ارتقاء این هواپیماها آنها در نیروی هوایی برزیل جایگزین هواپیماهای میراژ 2000 شدند. به صورت عادی میراژ 2000 هواپیمایی بسیار پشیرفته تر از اف 5 محسوب می شود اما این ارتقاء باعث شد تا برزیلی ها جایگزین مناسب برای میراژهای خود پیدا کنند.
با این اوصاف، می توان به راحتی پذیرفت که اگر جنگنده های قدیمی، به خوبی و با ساختار مناسب، به روزرسانی شوند، می توانند تا سالهای سال، با قدرت به فعالیت خود ادامه دهند و این همان هدفی است که با شعار "عمردهی انقلابی" در نیروهای مسلح کشورمان جریان دارد.
نکته جالب اینجاست که بعد از ارتقاء این هواپیماها آنها در نیروی هوایی برزیل جایگزین هواپیماهای میراژ 2000 شدند. به صورت عادی میراژ 2000 هواپیمایی بسیار پشیرفته تر از اف 5 محسوب می شود اما این ارتقاء باعث شد تا برزیلی ها جایگزین مناسب برای میراژهای خود پیدا کنند.
با این اوصاف، می توان به راحتی پذیرفت که اگر جنگنده های قدیمی، به خوبی و با ساختار مناسب، به روزرسانی شوند، می توانند تا سالهای سال، با قدرت به فعالیت خود ادامه دهند و این همان هدفی است که با شعار "عمردهی انقلابی" در نیروهای مسلح کشورمان جریان دارد.