به گزارش گروه دفاع و امنیت مشرق، بخش زیادی از جنگنده‌های عملیاتی حال حاضر جهان، در حقیقت هواپیماهای رزمی به جا مانده از دوره جنگ سرد هستند که در طول سال‌های مختلف ارتقاء پیدا کرده و به روز رسانی شده‌اند که این مسئله هم در بین هواپیماهای شرقی و هم غربی دیده می‌شود.

این روزها نمونه‌های زیادی از این هواپیماها را می‌توان در نقاط مختلف جهان دید؛ میگ‌های 21 رومانی، سوخو های 22 لهستانی، اف 5 های برزیلی، آ-10 های آمریکایی و تی یو 95 های روسی از جمله پرنده های پر سن و سالی هستند که بعد از ارتقاء های سنگین همچنان در خط اول خدمت به کشورهای خود هستند.

هواپیمای سوخو 22 یکی از پرنده های تهاجمی ساخت شوروی سابق محسوب می شود که تقریبا از ابتدای جنگ تحمیلی تا پایان آن نقش بسیار مهمی در حمله به نیروها و مواضع ایران در طول جنگ داشت که پس از این دوران، به نیروی هوایی کشورمان پیوستند.

هواپیماهایی مثل میراژ و میگ 29 و سوخو 24 در اوایل دهه 70 شمسی وارد خدمت نهاجا شدند اما سوخو‌های 22 عراقی سالها در پناهگاههای ایرانی باقی مانده بودند. براساس مطالبی درج شده در ماهنامه مشهور Combat aircraft، اولین تلاش‌ها برای فعال کردن این هواپیما در کشورمان به سال 1993 میلادی انجام شده که نتیجه دلخواه را برای ایران به دنبال نداشت. این مجله در گزارش خود در مورد سوخوهای 22 ایرانی مدعی می شود که در سال 2007 میلادی نیروی هوایی ارتش در قراردادی با یکی از شرکت‌های زیرمجموعه سپاه پاسداران، تفاهم‌نامه‌ای را به منظور عملیاتی کردن این هواپیمای رزمی به امضاء می‌رساند.

در نهایت این مجله پیش بینی کرده بود که در سال 2014 میلادی سوخوهای ایرانی وضعیت عملیاتی خود را بدست خواهند یافت. بر اساس برخی از تصاویر که در شبکه های اجتماعی پخش شده است، اولین پروازهای سوخوهای 22 در ایران در خرداد ماه سال گذشته در تهران آغاز شده بود و صنایع دفاعی ایران با به پرواز درآوردن این هواپیما، در حقیقت هواپیمایی که بیش از دو دهه از پرواز و عملیاتش گذشته بود را به شرایط عملیاتی بازگردانده است که رکوردی خاص و قابل تقدیر محسوب می‌شود.

پرواز سوخو 22 بعد از تعمیرات در ایران - خرداد 1394

سوخو 22 در حقیقت یک هواپیمای تهاجمی تک موتوره با بال‌های متغیر و با توان پرواز مافوق صوت ساخت شوروی سابق به حساب می آید که مدل صادراتی هواپیمای سوخو 17 محسوب می شود. این هواپیما یک پرنده تهاجمی است که می تواند با طیف کاملی از مهمات هدایت شونده و غیر هدایت شونده مسلح شده و می تواند به اهداف روی سطح زمین و همچنین دریا حمله کند. لقب این هواپیما Fitter به معنای تعمیرکننده و مونتاژکار است که تعریفی مجمل از قابلیت های آن است.

سوخو 22 در حالت بارگیری کامل می تواند تا 4 تن مهمات را حمل کند. در حال معمول، این هواپیما با داشتن 2 تن محموله می تواند مسافتی در حدود 1500 کیلومتر را طی کند. همچنین این هواپیما می‌واند به بمب‌های هدایت‌شونده و موشک‌های هوا به سطح تاکتیکی و حتی سلاح‌های ضد رادار مثل موشک خا 58 نیز مسلح شود.

همان طور که مشخص است، در یک هواپیمای تهاجمی توان حمله به اهداف در فاصله دور و در عین حال حمل حجم بیشتری از مهمات یکی از نکات مهم به حساب می آید. یکی از نقاط ضعف سوخو 22 که به نوعی در بالا هم به آن اشاره شد، حجم کم مهمات در ماموریت های تهاجمی عمقی است. این هواپیما چون از ابتدا فاقد توان سوخت گیری هوا به هوا بود، برای رسیدن به بردهای بیشتر بایستی حجم کمتری از مهمات را حمل کرده و به جای آن سوخت بیشتری را با خود حمل کند.

پرو و عراق دو کشوری هستند که با توجه به نیازهای خود، توان سوخت گیری هوا به هوا را برای هواپیماهای سوخو 22 خود تعریف کردند و حتی ارتش بعثی از این مدل ارتقاء یافته، برای حملات عمقی به داخل ایران استفاده کرده بودند.

اما طی روزهای اخیر تصویری جدید از هواپیماهای سوخو 22 ایرانی در رسانه‌های خارجی و فضای مجازی منتشر شده است که این هواپیما را مجهز به لوله دریافت سوخت‌گیری هوایی نشان می‌دهد. 

احتمالا سوخوی مورد نظر از جمله همان پرنده‌هایی است که در دهه 1980 میلادی به توان سوخت‌گیری هوا به هوا دست پیدا کرده است. اما نصب لوله سوخت‌گیری هوا به هوا در ایران، پیش از این نیز انجام شده است و متخصصان صنایع دفاعی ایران تا به امروز این سامانه‌ها را بر روی جنگنده‌های اف 4، اف 5 و میگ 29 نصب کرده‌اند.

از طرف دیگر با توجه به تصاویر موجود که در گذشته توسط رسانه ها منتشر شده، تمامی بخش های این هواپیما توسط مهندسین ایرانی تعمیر، بازبینی و نوسازی شده است که این خود نشان دهنده تسلط کامل ما بر ساختار این هواپیمای رزمی است و در صورت صلاحدید به راحتی می توان کل ناوگان مورد نظر مجهز به قابلیت سوخت گیری هوا به هوا کرد. در این حالت هواپیمای مهاجم می‌تواند به صورت کامل 4 تن مهمات را بارگیری کرده و با استفاده از سوخت‌گیری هوا به هوا به بردهای بالا برای حملات عمقی دست پیدا کند.

با ورود این هواپیما به نیروی هوایی کشورمان، ایران در کنار سوخوهای 24 به یک هواپیمای جنگی مافوق صوت دیگر با قابلیت حملات عمقی دست پیدا کرده است که با توجه به توانایی های بالای خود توانایی هایی مثل حملات ضد کشتی و ضد رادار را نیز به آنها می‌دهد. با توجه قابلیت نصب تسلیحاتی مثل موشک KH-58 یا KH-29 ساخت روسیه که به صورت استاندارد بر روی این هواپیما نصب شده است امکان نصب تسلیحات بومی از جمله بمب‌های هدایت شونده یا موشک‌های هوا به سطح نیز وجود دارد.

برخی از منابع غربی اعتقاد دارند در حدود 40 فروند سوخو 22 به ایران پناهنده شدند که در صورت صحت و با توجه به غیر فعال بودن این هواپیماها و اورهال آنها در ایران می‌توان گفت که ناوگان تهاجمی بسیار نیرومندی در اختیار نیروی هوایی کشورمان قرار خواهد گرفت که در کنار قوای موشکی توان بازدارندگی ایران در عرصه هوایی را به طور محسوسی افزایش می‌دهد.

از سوی دیگر، با رنگ‌آمیزی جدیدی که این جنگنده به خود گرفته است، علاوه بر خروج از حالت آزمایشی که تصاویر آن در خردادماه سال گذشته منتشر شده بود، احتمال استفاده از آن در رزمایش‌ها و عملیات‌های آینده نیروهای مسلح کشورمان در هر نقطه‌ای که مورد نیاز باشد، بیشتر خواهد شد.