مقايسه كوتاه ميان دو بازار
ارديبهشت ماه سال 94 در اولين دوره برگزاري مستقل جشنواره بين‌المللي فيلم فجر، هجدهمين دوره بازار فيلم ايران نيز برگزار شد. در اين دوره از بازار فيلم 290 فيلم سينمايي ايراني در بازار فيلم عرضه شد و از 100 خريدار خارجي براي حضور در اين بازار دعوت به عمل آمد. امسال و در دوره نوزدهم، اما تغييراتي در نحوه برگزاري بازار فيلم به وجود آمده است و مديران جشنواره روي فروش فيلم‌هاي ايراني تمركز كرده‌اند. آرش اميني، مدير بخش بين‌الملل سي و سومين جشنواره فيلم فجر كه متولي برگزاري دوره هجدهم بود، سياست بازار فيلم را در عرضه و فروش فيلم‌هاي ايراني اعلام كرده بود و از اينكه بازار فيلم ايران محلي براي تبادل فيلم بين دو فروشنده و خريدار خارجي باشد، انتقاد كرده بود. به اعتقاد اميني اينكه ما هزينه كنيم و يك كمپاني آلماني فيلم‌هايش را به يك كمپاني مالزيايي بفروشد، سود خاصي عايد جشنواره نخواهد شد. ضمن اينكه فستيوال‌هاي ديگري هم هستند كه به اين شيوه فيلم‌هايشان را مي‌فروشند، مثلاً جشنواره‌اي در مسكو، بازار فروش فيلم‌هاي روسي است.
امسال هم تغييراتي در شيوه برگزاري بازار اعمال شده است. امير اسفندياري، معاون امور بين‌الملل سي و چهارمين جشنواره جهاني فيلم فجر مي‌گويد: رويكرد ما در بازار فيلم امسال متفاوت از سال قبل است؛ بازگشت به بازار فيلمي كه با گذشت سال‌ها جاي خود را در منطقه باز كرده بود و هيچ رقيبي نداشت، يعني آن چيزي كه باعث مي‌شود يك جشنواره جهاني دوام پيدا كند. اسفندياري در گفت و گو با «تسنيم» مي‌گويد: در بازار امسال چهار گروه شركت‌كننده داريم. يك گروه فروشندگان هستند (34 شركت فروشنده با حدود 50 نفر) كه فقط 20 غرفه به آنها تعلق گرفته است. 28شركت خريدار به تعداد حدود 32 نفر، يك گروه ديگر نمايندگان جشنواره‌هاي خارجي كه حدود 60 نفر از 60 جشنواره مختلف دنيا هستند. همچنين غرفه‌داران ايراني هستند كه در اين بخش حدود 27 شركت ايراني با ميانگين حدود 100 نفر حضور دارند كه فقط 22 غرفه به آنها تعلق گرفته است. وي در اين گفت‌و‌گو پيش‌بيني مي‌كند امسال بين 2 تا 3 ميليون دلار در بازار فيلم ايران پول رد و بدل شود.
بي‌اعتمادي پخش‌كننده‌ها نسبت به بازار فيلم
با توجه به اينكه كمتر پيش مي‌آيد ميزان فروش بازار فيلم به صورت واقعي اعلام شود، پس نمي‌توان رقم بين 2 تا 3 ميليون دلار پيش‌بيني شده را به عنوان موفقيت بازار فيلم در نظر گرفت. چند پخش‌كننده فيلم در گفت و گو با «جوان» درباره موفقيت بازار فيلم نظراتشان را بيان كرده‌اند. عبدالله عليخاني به «جوان» مي‌گويد: حضور در بازار فيلم براي بخش خصوصي سينما نفعي ندارد. در بخش دولتي نيز خريدار خارجي نگاه مي‌كند مثلاً از 50 فيلم ارائه شده دو فيلمي را كه از نظر سياسي سياه‌نمايي دارد، انتخاب مي‌كند. اين پخش‌كننده فيلم با اشاره به اينكه فيلم‌هاي ايراني از رايت ارزان‌قيمتي برخوردارند، علت استقبال پايين از فيلم‌هاي ايراني را در بازار فيلم، فيلم نساختن براساس استاندارد‌هاي جهاني در ايران عنوان كرد و گفت: اكثر فيلم‌هاي ايراني بر خلاف قاعده جهاني فاقد قهرمان هستند و مخاطب خارجي با آن ارتباط برقرار نمي‌كند.
مختاري، مدير پخش هدايت فيلم نيز معتقد است به دليل اينكه لابي فروش فيلم‌هاي ايراني وجود ندارد، بازار فيلم ايران چندان موفق نخواهد بود. به گفته اين پخش‌كننده در بازار فيلم ارتباط مؤثري بين فيلمسازان ايراني و خريداران خارجي برقرار نمي‌شود.
غلامرضا فرجي، مدير پخش و بازاريابي حوزه هنري نيز در گفت‌و‌گو با «جوان» از لزوم بازنگري در برگزاري بازار‌هاي فيلم مي‌گويد و معتقد است نمي‌شود با چنين شرايطي در بازار فيلم فروش مناسبي داشت.
از سوي ديگر، رايگان بودن حضور خريداران خارجي در بازار فيلم ايران را كه از سوي مديران جشنواره فيلم فجر به عنوان اهرمي تشويقي در نظر گرفته شده است، مي‌توان به نوعي قبول اين نكته دانست كه بازار فيلم ايران برخلاف ادعاهاي مطرح شده درباره ميزان موفقيتش، با وجود برگزاري 19 دوره هنوز در حال معرفي خود به خريداران جهاني است و براي جلب نظر مشتريان بين‌المللي حاضر است امتيازاتي را نيز به رايگان در اختيار مهمانانش قرار دهد.
منبع : روزنامه جوان