گروه بین‌الملل مشرق - در هفته‌ای که گذشت، استوارنامه چند سفیر به رییس جمهور کشورمان تقدیم شد. سفرای اسلواکی، اندونزی، آذربایجان و فرانسه با تقدیم استوارنامه، رسما کار خود را به عنوان مسوول هیات‌های دیپلماتیک کشور خود آغاز کردند. اما در این میان یک نکته مهم، درباره یکی از این سفرا چندان که باید و شاید از سوی رسانه‌ها مورد توجه قرار نگرفت و آن سابقه کلیددار جدید ساختمان قدیمی و زیبای سفارت فرانسه در خیابان نوفل لو شاتوی تهران است.

در این که آقای «فرانسوا سِنِمو»، 59 ساله، یک دیپلمات کارکشته و مجرب فرانسوی است، تردید نمی توان داشت. از این لحاظ، شاید مایه خوشحالی باشد که دولت فرانسه یک دیپلمات کاربلد را تهران فرستاده است تا همان طور که رییس جمهور محترم کشورمان در جلسه تقدیم استوارنامه ابراز امیدواری کردند، به تعمیق و گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران و فرانسه کمک کند. اما آن نکته مهم مغفول مانده از دید رسانه های داخلی در کجاست؟ بگذارید اول نگاهی اجمالی به سوابق آقای سفیر بیاندازیم.

متولد 1957

کسب دیپلم از موسسه علوم سیاسی پاریس، 1980

معلم مامور به تونس به عنوان خدمت وظیفه، 1982-1980

کسب دیپلم مطالعات کاربردی(DEA) در مطالعات پیشرفته تاریخی از موسسه علوم سیاسی پاریس، 1982

دانشجوی مدرسه ملی مدیریت دولتی پاریس، 1985-1983

مشاغل دولتی

مدیر کمیسیون عالی در کالدونیای جدید (از مستعمرات فرانسه)، 1986-1985

رییس هیات امور بین الملل وزارت بخش‌ها و سرزمین‌های ماوراء بحار فرانسه، 1988-1986

مشاور فنی وزیر کشور، 1990-1988

کنسول دوم فرانسه در اردن، 1993-1990

مشاور ویژه مدیر اداره شمال آفریقا-خاورمیانه وزارت خارجه، 1995-1993

کنسول دوم فرانسه در مادرید، 1997-1995

کنسول اول فرانسه در بیروت، 2001-1997

مدیر سرویس راهبرد، شیوه‌ها و ارزیابی وزارت خارجه، 2005-2001

مدیر مرکز پذیرش رسانه‌های خارجی، 2008-2005

سفیر فوق العاده و تام الاختیار فرانسه در لائوس، 2012-2008

رییس دایره اطلاعات در «اداره کل امنیت خارجی»، 2016-2012

سفیر فوق العاده و تام الاختیار فرانسه در تهران، می 2016-....

همان گونه که در ذکر سابقه سفیر جدید، شغل بی‌واسطه و بلافصل آقای سنمو، پیش از انتصاب به عنوان سفیر در ایران، «مدیر دایره اطلاعات» در «اداره کل اطلاعات خارجی» Direction générale de la sécurité extérieure, DGSE جمهوری فرانسه بوده است. سنمو، که طبق اظهارنظر همکارانش یک کارشناس برجسته مسایل غرب آسیا و منطقه شامات (Levante) محسوب می‌شود، 4 سال تمام به عنوان یک مدیر اطلاعاتی تاپ و ارشد برای دولت فرانسه کار کرده و از آن جا مستقیم راهی تهران شده است. آیا این یک انتصاب ساده است؟ آیا آقای سنمو صرفا یک دیپلمات است که به ماموریتی دیپلماتیک آمده است؟ برای یافتن پاسخ این سؤالات شاید خالی از فایده نباشد که نگاهی اجمالی به ماهیت و کارکرد «اداره کل اطلاعات خارجی» بیاندازیم.

«اداره کل اطلاعات خارجی»(DGSE) همتای فرانسوی سازمان CIA در آمریکا، و MI6 در انگلستان، محسوب می‌شود. این اداره مستقیما زیر نظر وزارت دفاع فرانسه فعالیت می‌کند و مسوول اطلاعات نظامی، اطلاعات راهبردی، اطلاعات الکترونیک و همین طور عملیات ضدجاسوسی و ضداطلاعاتی در خارج از مرزهای فرانسه است.

این اداره از ادغام چند آژانس اطلاعاتی فرانسه به وجود آمد که در طول جنگ دوم جهانی برای نیروهای فرانسه آزاد به رهبری ژنرال «شارل دوگل» فعالیت می‌کردند. نیروهای فرانسه آزاد در 1942، «اداره مرکزی اطلاعات و اقدام» (BCRA) را تاسیس کردند که در 1943 به الجزایر (مستعمره اصلی فرانسه در آفریقا) منتقل شد و عنوان ان به «اداره کل سرویس‌های ویژه»(DGSS) تغییر یافت. در 6 نوامبر 1944، شبکه‌های اطلاعاتی مقاومت فرانسه (ضد نازی‌ها) در «DGSS» ادغام شدند و با تجدید سازمان، «اداره مطالعات و تحقیقات»(DGER) را به وجود آوردند.

این ادغام چند شبکه اطلاعاتی کمونیست‌های فرانسوی را هم در برمی‌گرفت (در آن موقع شوروی هنوز جزو متفقین و همپیمان فرانسه ضد نازی‌ها محسوب می‌شد). در دوران پس از جنگ جهانی و آغاز جنگ سرد، وجود کمونیست‌ها در ساختار اطلاعاتی فرانسه، مطلوب رهبران این کشور نبود. در نتیجه در 1946، دولت جمهوری چهارم فرانسه، «سرویس اسناد و ضدجاسوسی(SDECE) را به عنوان زیرمجموعه نخست وزیری ایجاد کرد.

پس از الغای انحصار فرانسه بر تجارت تریاک هندوچین در 1950، SDECE، کنترل متمرکز و مخفی بر قاچاق غیرقانونی تریاک را برقرار ساخت که مزارع کشت خشخاش در «همونگ» لائوس را به آزمایشگاه های افیون در سایگون ویتنام مرتبط می کرد. این کار، منابع مالی عملیات مخفی فرانسه را علیه جمهوری دمکراتیک ویتنام به رهبری «هو شی مین» فراهم می کرد.

با ظهور جمهوری پنجم فرانسه، در طول سال 1962، زمان نخست وزیری «میشل دبره»، SDECE به عنوان یک سرویس اطلاعات راهبردی، برای سرکوب خیزش مردم الجزایر به کار گرفته شد. در پی ناپدید شدن «مهدی بن برکه»، رهبر چپ گرای نیروهای انقلابی مراکش در پاریس(احتمالا ربایش و کشته شدن او)، 1965، که یک رسوایی بزرگ برای دولت فرانسه بود، ژنرال دوگل تصمیم گرفتSDECE را زیرمجموعه وزارت دفاع قرار دهد و این سازمان حالتی نظامی به خود گرفت.

در 1967، شارل دوگل دستور عملیات مخفی را در ایالت فرانسوی نشین کبک در کانادا، از طریق جنبش های جدایی طلب و ناسیونالیست فرانسوی صادر کرد. در این میان، SDECE نقش مهمی در هماهنگی، تجهیز و تسلیح و این نیروهای جدایی طلب تحت عنوان «همکاری و کمک های فنی» بازی می کرد.

در 1968، «ژاک فوکار»، مشاور ارشد شارل دوگل در امور آفریقا و موسس سازمان شبه نظامی و اطلاعاتی «SAC»(service d'action civique) با همکاری SDECEتلاش کردند تا کنترل نفت نیجریه را از بریتانیا و امریکا بگیرند. آن ها با تجهیز و تسلیح جدایی طلبان در منطقه نفت خیز «بیافرا»، غائله‌ای را به پا کردند که ده ها هزار کشته به جا گذاشت.

در 1981، با شروع ریاست جمهوری «فرانسوا میتران» سوسیالیست، با فشار کمونیست ها و سوسیالیست ها که خواهان انحلال یا محدودسازی فعالیت SDECE بودند،

او تلاش کرد تا فضای نظامی حاکم بر این سازمان را تغییر دهد. از همین رو، «پیر ماریون»، یک غیرنظامی که مسوول فرودگاه پاریس بود، به ریاست سازمان انتخاب شد. امری که با مخالفت های شدیدی در داخل سازمان مواجه شد.

در 4 آپریل 1982، این سازمان با «اداره کل اطلاعات خارجی»(DGSE) جایگزین شد.

دو چالش اصلی DGSE

آن گونه که در پایگاه اینترنتی این سازمان آمده است، دو چالش اصلی (یا به واقع دو ماموریت اصلی) آن مبارزه با تروریزم و مبارزه با تکثیر سلاح های کشتار جمعی است. از همین رو اداره کل اطلاعات خارجی، به طور ویژه نظارت(مونیتورینگ) کشورهایی را به عهده دارد که چنین برنامه هایی دارند، یا به عنوان تامین کننده فناوری، اطلاعات و تجربیات برای کشورهای دیگر عمل می کنند.

در بخشی از معرفی این ماموریت سازمان در وبگاه آن می‌خوانیم:

«تکثیر(مهم ترین شاخه ان برنامه هسته ای) یک پدیده واگیردار مثل اثر دومینو است. وقتی کشورها قابلیت های نابودی عظیم به دست می آورند، همسایگان، رقبای سیاسی و راهبردی، یا کشورهای مشخصی که در آن سطح از توسعه قرار دارند، وسوسه می شوند که همان گام ها را به سوی تکثیر بردارند. این اثر زنجیره ای می تواند موازنه‌های منطقه‌ای را آشفته سازد، معیارهای امنیت جمعی را به خطر بیاندازد و منافع ملی فرانسه را تهدید کند.»

چه کسی است که نداند همین سطور مهم ترین بهانه‌های کشورهای غربی برای تحت فشار قرار دادن ایران در موضوع برنامه هسته‌ای بوده است. و چه کسی است که نداند که همین فرانسه در جزیره تحت حاکمیت خود در اقیانوس آرام به نام «موروروا» یا «آپونی» از 1966 تا 1996 چندین آزمایش بمب‌های هسته‌ای انجام داد که محیط زیست مجموعه جزایر «پولینزی فرانسوی» را ویران کرده و تلفات انسانی مستقیم و غیر مستقیم زیادی به جا گذاشته است. هم اکنون فرانسه بیش از 300 کلاهک هسته ای در اختیار دارد! بگذریم از این که «فرانسوا اولاند»، رییس جمهور فرانسه در فوریه 2015 بر ضرورت بازدارندگی هسته‌ای کشورش در "یک دنیای خطرناک" تاکید کرد.

در ادامه، ماموریت DGSE، در این موضوع خاص، چنین توضیح داده می‌شود که این اداره کار جمع آوری اطلاعات و اقدامات مخرب علیه تکثیر هسته‌ای، بالیستیک، شیمیایی و بیولوژیک را برای دولت فرانسه انجام می دهد. به اجمال می توان گفت که DGSE، ماموریت پیش بینی، کشف و تخریب برنامه های تکثیر و غنی سازی را از طریق جمع آوری و تحلیل اطلاعات از کشورهای هدف انجام می دهد.

بر اساس قانون مصوب دسامبر 2002، درباره سازمان و شرح وظایف DGSE، وظایف کلی آن را می توان چنین صورت بندی کرد: جستجو و بهره برداری از اطلاعات جمع آوری شده مرتبط با امنیت ملی فرانسه، کشف و مسدود سازی فعالیت های جاسوسی علیه منافع فرانسه و متحدان آن و تضمین پیوندهای ضروری با سایر سرویس ها و آژانس‌های اطلاعاتی فرانسه یا متحدان فرانسه و تهیه اطلاعات ضروری برای آن ها.

بخش های مختلف «اداره کل اطلاعا خارجی» به این قرار هستند:

1.اداره اجرایی

2.اداره راهبردی

3.اداره اطلاعات

4.سرویس اطلاعات سیاسی

5.سرویس اطلاعات امنیتی

6.اداره فنی(مسوول اطلاعات الکترونیک و ابزارها)

7.اداره عملیات ها

8.بخش اقدام(مسوول عملیات مخفی در خارج از فرانسه)

آقای «فرانسوا سنمو» به مدت 4 سال رییس اداره اطلاعات این اداره کل، زیرمجموعه وزارت دفاع فرانسه بودند و از همین پست، مستقیما به عنوان صدر هیات دیپلماتیک فرانسه در ایران کلیددار ساختمان سفارت در نوفل لوشاتو تهران شده اند.

حال با توضیحات اجمالی داده شده، قضاوت درباره اهداف ماموریت دیپلماتیک جناب سفیر «سنمو» به مخاطبان و دستگاه‌های مسؤول سپرده می‌شود.

منابع:

http://www.ambafrance-ir.org/Biographie-de-Son-Excellence-M-Francois-SENEMAUD

https://fr.wikipedia.org/wiki/Guerre_du_Biafra

http://fas.org/irp/world/france/defense/dgse/

http://www.defense.gouv.fr/english/dgse/tout-le-site/two-major-chalenges

http://www.defense.gouv.fr/english/dgse/tout-le-site/counter-proliferation

http://www.tehrantimes.com/news/402620/Rouhani-greets-new-ambassadors-calls-for-stronger-ties-with

http://blog.lefigaro.fr/malbrunot/2012/09/dgse-un-specialiste-du-levant.html

http://tempsreel.nouvelobs.com/monde/20160209.OBS4270/info-obs-un-grand-mouvement-diplomatique-en-preparation-au-quai-d-orsay.html

http://www.leparisien.fr/politique/francois-senemaud-un-diplomate-a-la-tete-de-la-dgse-05-09-2012-2151431.php

https://en.wikipedia.org/wiki/Directorate-General_for_External_Security