سرویس اقتصاد مشرق - در حالی نعمت زاده وزیر صنعت معدن و تجارت دولت یازدهم به انتقاد جدی از واردات 5000 واگن از روسیه می پردازد که از زمان مذاکرات انجام شده و عقد قرارداد تاکنون بیش از شش ماه می گذرد و وی از ابتدا در جریان این قرارداد بوده است.

مخالفت نعمت زاده با قرارداد واردات 5000 واگن از روسیه در حالی صورت میگیرد که 30 آذر 1394 در جریان نمایشگاه ملی روسیه در تهران، شرکت "اورال واگن زاود" روسیه نیز حضور داشت و در این نمایشگاه یک نمونه از واگنی را که ایران برای این قرارداد به آن سفارش داده بود را با حضور وزیر صنعت ایران و روسیه رونمایی کرد.

این شرکت در خصوص رونمایی واگن پایه بسته و بدنه کوتاه مدل 12-581-01 که به سفارش ایران طراحی شده است در سایت خود اعلام کرده است:

«سکوی نمایشگاهی uralVagonZavod شاهد حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، محمدرضا نعمت زاده، و وزیر صنایع و تجارت فدراسیون روسیه، دنیس مانتوروف بود. آن دو از واگن پایه -بسته و کوتاه-بدنه 12-581-01 بازدید کردند. مدیرکل "اورال واگن زاود"، اولگ سییِنکو، شخصا همه چیز را درباره این مدل(به دو وزیر) توضیح داد.

شرکت علمی-صنعتی "اورال واگن زاود" محصولات آماده عرضه خود را در نمایشگاه ملی صنایع روسیه ارایه کرد-دیالوگ صنعتی و بازرگانی: روسیه-ایران، واگن پایه بسته و بدنه کوتاه مدل 12-581-01 توسط متخصصان این شرکت برای ایران طراحی شد.»

چگونه ممکن است نعمت زاده، با قراردادی را که خود صفر تا صد آن را در جریان بوده، انتقاد و مخالفت کند.

داستان واردات واگن از روسیه زمانی جالب می شود که پس از انتقادهای نعمت زاده، محسن پور سید آقایی دیرعامل شرکت راه آهن و معاون وزیر راه نیز در حاشیه امضای قرارداد سرمایه گذاری در بندر خشک آپرین در جمع خبرنگاران درباره ادعای خرید واگن از روسیه اظهار داشت: چنین قراردادی وجود ندارد و شرکت راه آهن مجاز به خرید واگن نیست.

6 ماه از رسانه ای شدن قرارداد می گذرد و طرف روسی وام 140 میلیون دلاری برای آن در نظر گرفته و فاز اول قرارداد هم به پایان رسیده، ولی در اقدامی تعجب آور، مدیران دولت برای فرار از انتقادات به خلاف گویی روی آورده و از اساس منکر وجود چنین قراردادی می شوند.

این در حالیست که "اولگ سیینکو" مدیر عامل شرکت علمی تولیدی "اورال واگن زاود" روسیه اعلام کرد: «بارگیری واگن ها برای ارسال به ایران آغاز شده است و در زمان حاضر 600 واگن برای انتقال آماده شده است«.

خبرگزاری ایتارتاس نیز روز جمعه به نقل از سیینکو نوشت: «مرحله بازبینی نخستین محموله واگن های روسی از طرف ایرانی انجام گرفت و برای این منظور هیاتی از ایران ماه پذشته به استان سوردلوفسک (در منطقه اورال روسیه) کرد«.

مدیر عامل شرکت اورال واگن زاود همچنین با اشاره به تفاوت عرض راه آهن دو کشور، اظهار کرد:   «فاصله ریل ها در ایران 1435 میلی متر و روسیه 1520 میلی متر است که اقدام های زیادی برای تغییر فاصله چرخ ها و محورهای واگن ها انجام گرفته و در زمان حاضر نیز در مرز ترکمنستان و ایران انجام می گیرد«.

تحویل پنج هزار واگن باری در قالب اعطای وام 130 میلیون دلاری روسیه به ایران انجام می گیرد.

روزنامه کامرسانت نیز به نقل از یک مقام شرکت واگن سازی در روسیه نوشت که این معامله با وام "ونش اکونوم بانک" روسی به ایران تحویل می شود.

روزنامه چاپ مسکو ادامه داده است: این نخستین معامله روسیه با ایران پس از لغو تحریم ها و دورنمای معامله های دو کشور می باشد که طرف ایرانی 40 میلیارد دلار اعلام کرده است و بخشی از آن بستگی به توافق در مورد شرایط وام های صادراتی دارد.

اسپوتنیک هم در 2 فوریه 2016 (13 بهمن 1394) مدعی شده بود که بانک دولتی توسعه روسیه Vnesheconombank (VEB) مبلغ 11.2 میلیارد روبل معادل 140 میلیون دلار برای فاینانس این پروژه به واگن سازی Uralvagonzavod روسیه اختصاص داده است.

اسپوتنیک نوشته است این قرارداد در راستای گشایش های شکل گرفته در پسابرجام منعقد شده است. گشایش هایی که به نظر می رسد بیشتر در مسیر واردات کالاهای مشابه به ایران رخ داده است تا برجام را دروازه واردات بنامیم.

سه روز قبل، بابک احمدی معاون امور ناوگان راه‌آهن در یک گفتگوی رسانه ای اعلام کرد:

«همه این 5 هزار دستگاه واگن باری توسط واگن‌سازان داخلی ساخته می‌شود، اما منابع مالی توسط کشور روسیه تأمین خواهد شد و برخی قطعات که تأمین آنها در داخل توجیه اقتصادی ندارد، نظیر ترمز و چرخ محور توسط همین واگن‌سازان داخلی از روسیه خریداری می‌شود و تحت لیسانس روسیه خواهد بود.»

ولی وی اعلام نکرد که آیا برای خرید صرفا 5000 سیستم های ترمز و چرخ محور، 140 میلیون دلار معادل 490 میلیارد تومان فاینانس روسی نیاز است؟ به عبارتی دیگر، آیا قیمت هر سیستم ترمز و چرخ محور در واگن 98 میلیارد تومان است؟ یا قیمت هر واگن روسی این مقدار است.

این صحبت معاون امور ناوگان راه آهن در حالی صورت می گیرد که پنجشنبه 25 شهریور 95 روزنامه ایزوستیا نوشت:

«مرحله نخست قرار داد بین سازمان راه آهن ایران و شرکت اورال واگن زاوود روسیه تا پایان سال 2016 تامین مالی می شود.

روس اکسیم بانک یکی از شرکای تامین این اعتبار مالی، قصد دارد برای اجرای یک قرار داد در این زمینه، 15 میلیون دلار تخصیص دهد«.

ایزوستیا به نقل از آندره پولیاکوف رئیس بانک روسی نوشت: «مراحل اجرای قرارداد اعتبار دهی روس اکسیم بانک که بین روسیه و ایران امضا شده، در دست بررسی است«.

انتظار می رود، آژانس بیمه وام های صادراتی روسیه (اکسار) این قرارداد را پشتیبانی بیمه ای کند. این شرکت چندی پیش تفاهم نامه حمایت از همکاری بازرگانی را با سازمان راه آهن ایران نیز امضا کرد.

ایزوستیا همچنین نوشته است که اکنون انتظار می رود بانک های دیگر روسی نیز در تامین اعتبار قرارداد امضا شده فروش واگن به ایران مشارکت کنند.

تحویل پنج هزار واگن باری ساخت روسیه در قالب توافق اعطای یک وام 130 میلیون دلاری این کشور به ایران امضا شده است.

در این خصوص تسنیم در گزارشی به نقل از یکی از مسئولین آگاه می نویسد، درباره ماجرای سفارش واگن‌های باری به روسیه گفت:

«از آنجا که بانک روسیه قرار است کار فاینانس را انجام دهد می‌خواهد تولیدکنندگان این کشور فعال شوند اما ما نیز در جهت حمایت از تولید‌کنندگان داخلی نمی‌توانیم تنها خریدار (واردکننده) باشیم.

لذا سه شرط را به راه‌آهن اعلام کردیم. یک آنکه واگن‌ها به صورت سی بی‌یو به هیچ عنوان وارد نشود. دوم اینکه سفارش‌ها با توجه به ظرفیت کشور باشد و سوم ازپروژه مذکور با توجه به ظرفیت فعلی نیاز به توسعه ظرفیت در تولید بوژی و قلاب داریم و سیستم ترمز نیز که تاکنون بومی سازی نشده با توجه به تعداد سفارش مناسب انتقال دانش فنی گردد.در این روش هم تعداد واگن های مورد درخواست شبکه ریلی تامین می گردد و هم رونق مناسبی در بازار تولید کنندگان داخلی کشور ایجاد خواهد شد.از سویی دانش فنی قطعاتی که تا به حال داخلی سازی نشده اند به کشور منتقل خواهد شد«.

این مقام آگاه در حالی صحبت از قرارداد به روش سی کی دی می زند که هیچ قراردادی با واگن سازی های داخلی برای مونتاژ این تعداد واگن منعقد نشده است و از طرفی مقامات روسی از آماده بودن 600 واگن که مطابق با ریل های ایرانی طراحی شده اند داده اند که این تعداد واگن هم اکنون در مرز ایران و ترکمنستان هستند.

اردیبهشت امسال، ابوالفضل بهره‌‌دار رئیس هیئت مدیره انجمن مهندسی حمل ‌و نقل ریلی نیز در انتقاد به رویه موجود در دولت یازدهم گفت:

«در زمینه ساخت واگن ظرفیت‌های خوبی در کشور وجود دارد اما به دلیل حمایت ضعیف از تولید، راه‌آهن نیاز خود را از خارج تامین می‌کند.

کارخانه واگن پارس ظرفیت ساخت 1000 واگن باری و 100 مسافری را در سال دارد که پاسخگوی نیاز داخلی است.

در حال حاضر چون اراده‌ای برای حمایت از تولید وجود ندارد، راه‌آهن نیاز خود را از خارج تامین می‌کند«.

واردات در حوزه ریلی در دولت یازدهم غیر از روسیه، کشورهای دیگر را نیز در بر میگیرد بطوریکه در شرکت هیوندای روتم، واحد سازنده قطار گروه هیوندای موتور 15 اردیبهشت اعلام کرد این شرکت قرارداد موقتی با ایران برای تامین قطارهای دیزلی به ارزش حدود 260 میلیون دلار به امضا رسانده است. شرکت هیوندای روتم توضیح داد قرارداد تولید 150 واگن قطار با شرکت دولتی راه‌آهن ایران به امضا رسیده و قرار است قرارداد رسمی در اواخر ماه جولای امضا شود.

این قرارداد در حالی به امضا رسیده بود، که مرداد 94 مدیرعامل شرکت ایریکو ابهر اعلام کرده بود:

«ظرفیت تولید ۱۰۰ دستگاه واگن ریل باس در سال را داریم. امیدواریم تا پایان سال ۱۵۰ واگن ریل باس را تحویل دهیم.

سرمایه‌گذاری انجام شده در شرکت ایریکو بی‌نتیجه مانده است و بخش عمده‌ای از تولید این شرکت در سه سال گذشته معطل ماند.

در حال حاضر قرارداد تامین ۱۲۰ واگن خط دو متروی کرج و ۱۳۵ دستگاه واگن خط یک متروی شیراز با شرکت ایریکو منعقد شده است. برای نخستین بار در کشور برای تامین ناوگان پروژه‌های متروی کرج و شیراز با همکاری یک شرکت طراح بین‌المللی تصمیم گرفت. با توجه به اینکه در این روش تامین تجهیزات توسط شرکت ایریکو انجام می‌شود، در عقد قرارداد با شرکت‌های اروپایی، موضوع انتقال تکنولوژی به سازندگان داخلی مورد توجه قرار گرفت.»

واردات کالای مشابه داخلی در دولت یازدهم تنها به واگن های قطار خلاصه نمی شود. می توان توربین های بادی را مثال زد که با توجه به اینکه شرکت مپنا به آخرین تکنولوژی های روز دنیا در این زمینه دست یافته و موفق به ساخت توربین های بزرگ 2.5 مگاواتی شده است، دولت حسن روحانی در اقدامی تعجب برانگیز و زشت به واردات توربین های دست دوم چینی با راندمان کمتر از 20 درصد می کند. این نشان می دهد شبکه سازمان یافته دلالان تا چه اندازه در تصمیم گیری های دولت نفوذ کرده اند که دولتی که معاون امور برق و انرژی خود را به مراسم افتتاح توربین های بادی 2.5 مگاواتی مپنا در شهریور سال گذشته می فرستد، بجای حمایت از تولید آن، از پشت به کارگر و مهندس ایرانی خنجر می زند.

همین کره جنوبی که روزگاری برای آموزش دیدن شیوه های تولید در کشور در حال توسعه اش کارشناسانش را به ایران می فرستاد و امروز بر قله های توسعه یافتگی تکیه زده؛ برای تغییر فرهنگ ملی و ترغیب به مصرف داخلی و تقبیح فرهنگ مصرف کالای وارداتی از مدارس شروع کرد، تاجایی که کودکان دبستانی در کره، خانواده های مصرف کننده کالای خارجی را خائن می دانستند!

قرارداد واردات واگن از روسیه در حالی صورت گرفت که در دیدار مقام معظم رهبری با کارگران در اردیبهشت امسال، معظم له بر حمایت از تولید داخل از سوی مقامات دولتی ایران تاکید داشتند و فرمودند:

« تولید داخلی بایستی به‌عنوان یک چیز مقدّس شمرده بشود. حمایت از تولید داخلی باید یک وظیفه شناخته بشود؛ همه خودشان را موظّف بدانند از تولید داخلی حمایت بکنند. یکی از راه‌ها این است که جنسی که مشابه داخلی دارد، مطلقاً از خارج وارد نشود؛ این را من بارها گفته‌ام.»

واقعیت امر هم همین است. با توجه به تاکیدات بسیار زیاد رهبر معظم انقلاب و ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی، دولت مردی که اقدام به واردات کالای خارجی ای که مشابه داخلی دارد می کند، خائن است و قوه قضائیه می بایست به شدت با این رویه موجود در دولت برخورد کند.