به گزارش مشرق، در این گزارش، تلاش شده تا به شکلی فراگیر، این تحلیل‌ها مورد اشاره و بررسی قرار گیرد. هم‌چنین، به بحث و بررسی پیرامون نظرات و دیدگاه‌های مطرح شده توسط هیلاری کلینتون و ترامپ، در اولین مناظره انتخاباتی پیرامون سه بخش سیاست‌داخلی، سیاست‌خارجی و اقتصاد می‌پردازیم.
سیاست‌خارجی و امنیت‌ملی
در بحث سیاست‌خارجی، به بررسی دیدگاه‌های دو نامزد در رابطه با چگونگی مبارزه با داعش و مواجهه با توافق هسته‌ای ایران می‌پردازیم.
داعش
کلینتون
همکاری با متحدان در منطقه و هدف قرار دادن رهبر گروه (ابوبکر البغدادی) - همان‌طور که آمریکا در رابطه با القاعده، به‌هدف قرار دادن اسامه بن لادن اقدام کرد - برنامه او برای مبارزه با داعش است. او هم‌چنین بر مقابله با برنامه‌های تبلیغاتی و جوسازی داعش در فضای مجازی تأکید کرد.
ترامپ
نامزد جمهوری‌خواهان گفت که ظهور داعش و بروز هرج‌ومرج در خاورمیانه، محصول شکست رهبری اوباما و کلینتون بوده است. ترامپ تأکید کرد که داعش در دوره زمام‌دارای اوباما تکثیر شده است. وی از برنامه خود برای مبارزه با داعش رونمایی نکرد و آن را یک امر محرمانه دانست. در مقابل، کلینتون نیز گفت:«تنها موضوع محرمانه این است که او هیچ برنامه‌ای برای داعش ندارد.»
ناتو و اشاعه هسته‌ای
ترامپ
وی ضمن تأکید بر حفظ یک رویکرد مثبت در قبال ائتلاف‌های آمریکا نظیر ناتو، بر اطمینان از تمرکز فعالیت‌ها بر مبارزه با داعش و این‌که متحدان سهم خود از هزینه‌های این سازمان را به‌طور منصفانه پرداخت می‌کنند، تأکید کرد. او معتقد است وقتی آمریکا چندین تریلیون دلار بدهی دارد، نمی‌تواند نقش پلیس جهانی را به‌عهده بگیرد. او گفت: «ما از ژاپن، آلمان، کره‌جنوبی و عربستان‌سعودی دفاع می‌کنیم اما آن‌ها چیزی بابت آن به ما پرداخت نمی‌کنند. اما آن‌ها باید در ازای خدمات فراوانی که ارائه می‌دهیم، هزینه پرداخت کنند». پس از ناتو، بحث از اشاعه هسته‌ای به میان آمد و ترامپ پیشنهاد داد که ژاپن و کره‌جنوبی تأسیسات هسته‌ای خود را برچینند.
کلینتون
وی اظهارات ترامپ را خطرناک و سبب نگرانی متحدان آمریکا دانسته است. کلینتون این نکته را نیز افزوده که در میان اعضای ناتو، بزرگ‌ترین منافع و سودها به آمریکا می‌رسد.
توافق هسته‌ای ایران
ترامپ
وی اظهار کرد که توافق هسته‌ای با ایران، یکی از بدترین توافق‌هایی بوده که از سوی یک کشور در طول تاریخ انجام شده است. در این توافق، آمریکا چهارصد میلیون دلار به‌طور نقدی به ایران پرداخت کرده؛ که تنها بخشی از این توافق بوده است.
کلینتون
او ضمن دفاع از توافق، معتقد است ترامپ هیچ‌گونه طرح یا برنامه‌ای برای تعامل با ایران ندارد. «اگر او قصد انتقاد از توافقی را دارد که در فراهم کردن امکان دست‌رسی آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران بسیار موفق و تاکنون بی‌سابقه بوده، بنابراین او باید بیان کند که طرح جایگزین وی چیست؟!»
* * *
در این رابطه، برخی از تحلیل‌گران معتقدند، دلیل این‌که ایران به یکی از محورهای اصلی سخنرانی دو نامزد تبدیل شده را باید در مواضع و رویکرد سیاسی دو طرف جستجو کرد. به‌نظر می‌رسد از آن‌جا که ترامپ مواضعی به‌شدت منفی در رابطه با برجام اتخاذ کرده و آن را به‌شدت مخرب ارزیابی کرده و از سوی دیگر خانم کلینتون نیز نسبت به توافق هسته‌ای با ایران دفاع سرسختانه‌ای به‌عمل آورده و در عین‌حال انعطاف‌پذیری کم‌تری نسبت به اوباما دارد، می‌توان گفت تقابل و اختلاف فاحش دیدگاه در رابطه با چگونگی تعامل با ایران، سبب شده تا موضوع این کشور، از جمله محورهای اصلی مناظره میان دو نامزد انتخابات آمریکا قرار بگیرد.
کره شمالی
رئیس‌جمهور بعدی آمریکا می‌بایست راهبردهای دشواری را در رابطه با کره‌شمالی اتخاذ کند. درحالیکه کلینتون در این مناظره هیچ نامی از کره‌شمالی نبرد، اما ترامپ به موضع‌گیری علیه این کشور پرداخت. او در رابطه با برخورد با کره‌شمالی، معتقد است که چین باید مسئولیت مقابله با کره‌شمالی و برنامه‌های اتمی آن را به‌عهده بگیرد. چین، به اندازه کافی قدرت‌مند است و باید نقش بزرگ‌تری را در این میان ایفا کند.
پس از بیان این سخنان از سوی ترامپ، سخن‌گوی وزارت‌خارجه چین واکنش نشان داد و گفت خاست‌گاه و پیچیدگی مسئله کره‌شمالی، در ارتباط با چین نیست.
کلینتون یا ترامپ، هریک به مقام ریاست‌جمهوری برسد، در رابطه با کره‌شمالی مشکلی خواهند داشت که بوش در رابطه با عراق نداشت. کره‌شمالی در صورتی که مورد تهاجم نظامی قرار گیرد، میتواند با استفاده از ظرفیت‌های هسته‌ای و برخورداری از یکی از بزرگ‌ترین ارتش‌های حال حاضر جهان، از خود دفاع کند. در واقع، کره‌شمالی مشکلی نیست که بتوان با استفاده از قدرت نظامی یا تنها اراده قوی قابل حل‌وفصل باشد. رئیس‌جمهور آتی، نیازمند گردآوری اطلاعات دست اول، صبر، نظم و مهارت دیپلماتیک در مواجه با پیونگ یانگ است.
روسیه
یکی از مهم‌ترین مباحث مناظره میان هیلاری کلینتون و ترامپ، در رابطه با روسیه بود. درحالیکه کلینتون، مسکو را به جرم حمله سایبری علیه وب‌سایت‌های آمریکایی شامل کمیته ملی دموکرات و انتخابات این کشور متهم کرد، اما ترامپ این اقدامات را بیش‌تر به گردن چین انداخت.
در عین حال، ترامپ با بیان محبوبیت 82 درصدی پوتین، هشدار داد توانمندی‌های هسته‌ای روسیه در حال حاضر جدیدتر از نوع آمریکایی آن است. از سوی دیگر، کلینتون با فخرفروشی گفت:«در دوران وزارت‌خارجه خویش توانسته است با همکاری روسیه و چین، سخت‌ترین تحریم‌ها را علیه ایران اعمال کنند.»
در رابطه با روسیه، می‌توان این‌چنین نتیجه گرفت که رئیس‌جمهور آتی مجبور به همکاری با روسیه، به‌ویژه در خاورمیانه است. با وجود این‌که واشنگتن نسبت به ماجراجویی روسیه در میان اعضای ناتو در همسایگی روسیه، انتقادات جدی دارد. به‌عنوان نمونه، طبعاً نمی‌توان راه حلی را برای سوریه در نظر گرفت، که روس‌ها در آن نقشی نداشته باشند. هم‌چنین در مورد این‌که تحریم‌ها علیه روسیه تا کی باید ادامه بیابد، ترامپ یا کلینتون تصمیم بگیرد که واشنگتن چگونه میتواند در منازعه‌ای پیروز شود که مسکو بیش از پیش نسبت به رفتارهای خویش مراقبت داشته باشد.
چین
چین، یکی از محورهای اصلی سخنان ترامپ در مناظره بود. کاندیدای حزب جمهوری‌خواه نسبت به فرصت‌طلبی چینی‌ها از رهبری نرم آمریکا برای دست‌کاری در ارزش واحد پولی و تضمین معاملات که به ضرر کارگران آمریکایی است، هشدار داد. در عین حال، کلینتون به‌ندرت از چین نامی به زبان آورد.
درصورتی‌که چین، تبدیل به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان شود، میتواند چالش‌هایی جدی را علیه سیاست‌خارجی آمریکا به‌وجود بیاورد. آمریکا و چین رقبایی هستند که به‌لحاظ ارزش‌ها و نظام‌های سیاسی و اقتصادی تفاوت‌هایی قابل توجه با یک‌دیگر دارند.
در عین حال، وابستگی متقابل و عمیق میان دو کشور وجود دارد که میان آمریکا و شوروی وجود نداشت. چین، در سال گذشته بزرگ‌ترین شریک تجاری آمریکا با حجم مبادلاتی 660 میلیارد دلار در سال بوده است. پیمان مشارکت «ترانس پاسیفیک» و دیگر توافق‌نامه‌های تجاری و سرمایه‌گذاری با، یا بدون چین میتواند تهدیدها و فرصت‌های روابط دوجانبه پکن-واشنگتن را ارتقا بخشد. ایجاد و تداوم موازنه میان همکاری و رقابت، هم‌زمان با ظهور شگفتی‌ها و تغییر شرایط میتواند یک آزمون تاریخی برای رئیس‌جمهور آتی باشد.
سیاست و امنیت‌داخلی
در ذیل موضوع سیاست و امنیت‌داخلی، به چند موضوع که در مناظره مورد بحث واقع شده، اشاره می‌شود.
افراط‌گرایی داخلی
یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که در این مناظره از دو نامزد انتخاباتی پرسیده شد، سیاست و برنامه آن‌ها برای مقابله با افراط‌گرایی و تروریسیم، در داخل جامعه آمریکاست. درحالیکه سیاست آمریکا بر مبارزه با داعش در عراق و سوریه متمرکز شده، اما آمارها حاکی از رشد خزنده افراط‌گرایی در داخل جامعه این کشور است.
در واقع، باید گفت راهبرد آمریکا برای مبارزه با داعش در خاورمیانه، کمکی به جلوگیری از رشد این جریان‌های تروریستی در خاک اروپا، آمریکا و یا آسیای جنوب‌شرقی نکرده است. بر اساس یک نظر سنجی در سال 2015 تاکنون سیصدنفر از مردم آمریکا در فضای رسانه‌ای نسبت به داعش، ابراز هم‌نوعی کرده‌اند.
در این رابطه، کلینتون به نکته‌ای مهم اشاره کرد. در ابتدا این‌که رئیس‌جمهور آینده باید با دولت‌های اسلامی و جوامع مسلمان در داخل آمریکا - به‌منظور یافتن تروریست‌ها قبل از این‌که دست به اقدامی بزنند - همکاری کند. هم‌چنین تلاش‌ها برای مبارزه با داعش در فضای سایبری دارای اهمیت بسیار فراوانی است.در عین حال، نکته‌ای که ترامپ به آن اشاره کرد نیز درست است. او معتقد بود که تلاش‌های آمریکا برای مبارزه با داعش، این گروه را با اضمحلال روبه‌رو نساخته و لذا باید اذعان کرد که نمی‌توان گفت این راهبردها بتواند به‌طور قطع، به ریشه‌کن کردن داعش در آمریکا بی‌انجامد.
بازجویی بدنی در فرودگاه
ترامپ ادعا کرده که آمار قتل در شهر نیویورک، پس از پایان سیاست‌های بازرسی بدنی در فرودگاه هم‌چنان بالاست. درحالیکه کلینتون گفته است آمار جنایات، از جمله قتل در نیویورک پایین است. هر دوی این اظهار نظرها درست است؛ اما باید توجه کرد که ترامپ نیمی از واقعیت را بیان کرده است. درحالیکه آمار قتل در سال 2015، در مقایسه با سال گذشته، نوزده مورد بیش‌تر شده اما باید گفت که در سال 2014 آمارها تعداد محدودی از قتل را به ثبت رسانده‌اند.
حمل سلاح
یکی دیگر از محورهای مهم و جنجالی اولین مناظره انتخاباتی دو نامزد، قانون حمل آزاد سلاح در آمریکاست. کلینتون در بخشی از سخنان خویش گفت:«اگر شما برای پرواز بسیار خطرناک هستید، شما هم‌چنین برای خرید سلاح نیز بسیار خطرناک‌اید.» این اظهارات او در پاسخ به قانونی بود که از سوی سناتور «دیانا فینستین» (Dianne Feinstein) معرفی شده و دادستانی کل آمریکا باید تصمیم بگیرد که آیا یک تروریست مظنون میتواند در آمریکا سلاح خریداری کند یا خیر؟! براساس قانون، وابسته بودن به یک سازمان تروریستی، خودبه‌خود نمی‌تواند مانعی برای خرید سلاح محسوب شود.
اقتصاد
در بخش اقتصاد، به دو موضوع پیمان‌های تجاری و برنامه مالیاتی دو نامزد اشاره می‌شود.
پیمان‌های تجاری
یکی از مباحث مهم اولین مناظره انتخاباتی آمریکا، تجارت‌خارجی این کشور بود. درحالیکه ترامپ مخالف پیمان‌هایی همچون تجارت آزاد منطقه آمریکای شمالی (نفتا) و مشارکت «ترانس پاسیفیک» است و تداوم همکاری آمریکا با این پیمان‌ها را به ضرر اقتصاد این کشور ارزیابی می‌کند؛ اما کلینتون همان‌طور که در بدو امر نیز از مشارکت ترانس پاسیفیک حمایت کرده بود، باز هم بر مفید بودن همکاری آمریکا با این پیمان‌ها تأکید کرد. به‌نظر می‌رسد در این دور از انتخابات آمریکا نسبت به دوره‌های پیشین در رابطه با بحث سیاست‌های تجاری، اختلاف دیدگاه بیش‌تری وجود داشته باشد. مخالفت سرسختانه ترامپ با نفتا و مشارکت ترانس پاسیفیک، سبب شده تا طیف‌هایی که در حزب جمهوری‌خواه حامی تجارت بودند، تبدیل به پوپولیست‌های دلواپس تجارت (populist trade skeptics) شوند. علی‌رغم این‌که در حال حاضر 59 درصد از مردم آمریکا تجارت را به نفع اقتصاد آمریکا و 57 درصد آن را به نفع شرکتهای آمریکایی دانسته‌اند.
در عین حال، ترامپ خود را مخالف پیمان‌های تجاری نمی‌داند؛ بلکه نسبت به مذاکرات ضعیف صورت گرفته در گذشته انتقاداتی جدی وارد می‌کند. در طرف مقابل، کلینتون معتقد است پیمان مشارکت ترانس پاسیفیک میتواند با تصویب کنگره اجرایی شود. در عین حال، بعید به‌نظر می‌رسد که در دوره اوباما بتوان کنگره را برای اجرایی کردن این پیمان متقاعد ساخت . لذا، رئیس‌جمهور آتی باید تصمیم جدی در مورد این‌که آیا پیمان‌هایی همچون ترانس پاسیفیک میتواند به ایجاد فرصت‌های بیش‌تری بی‌انجامد یا خیر و یا این‌که آیا این پیمان‌ها، همان اندازه که دست‌آوردهای اقتصادی به‌همراه می‌آورد، میتواند در زمینه دفاعی-امنیتی مفید باشد.
طرح مالیاتی
کلینتون در نقد برنامه ترامپ و دفاع از رویکرد اقتصادی خویش، معتقد است طرح مالیاتی ترامپ سبب از دست رفتن 3.5 میلیون شغل خواهد شد و شاید رکود دیگری را به‌همراه بیاورد. درحالیکه طرح وی، به عقیده کارشناسان مستقل میتواند ده میلیون شغل ایجاد کند. چراکه ما می‌توانیم با جذب سرمایه‌گذاری، رشد اقتصادی را افزایش دهیم.
«مارک زندی»، اقتصاددان سرشناس در گزارشی در رابطه با برنامه‌های اقتصادی ترامپ و کلینتون، معتقد است در صورت اجرای کامل برنامه ترامپ، شاهد نابودی 3.5 میلیون فرصت شغلی خواهیم بود. درحالیکه در صورت اجرای کامل برنامه خانم کلینتون، می‌توان به ایجاد 3.2 میلیون فرصت شغلی در چهارسال اول ریاست‌جمهوری وی امیدوار بود.اما این گزارش، هم‌چنان تصریح می‌کند که کلینتون احتمالاً در تصویب برنامه اقتصادی خویش از سوی کنگره با چالش‌ها و کارشکنی‌هایی مواجه شود که به هر حال، به ایجاد فرصت‌های شغلی بسیار کم‌تری می‌انجامد.