سرویس تاریخ مشرق- با پیروزی انقلاب اسلامی، دستگاه جاسوسی آمریکا از نداشتن نفوذ در میان روحانیت شیعه ابراز ناراحتی کرده و راه های مختلفی را برای نفوذ در پیش گرفت. سند زیر در این باره گویاست:
«تاریخ: ۱۹ آگوست ۱۹۷۹ برابر با ۲۷ مرداد ۱۳۵۸
موضوع: ساختن پلهایی به شیعه اسلام
تحلیل: در حال حاضر مقداری بی نظمی و خطر در ایران وجود دارد ... حتی مشکل تر است که بدانیم چه کسانی بازیگران این یک سال و حتی مهم تر بازیگران ده سال دیگر ایران می باشند.
این بدون شک برای آمریکا بسیار موردعلاقه و مهم است که شروع به ساختن عملی و محتاطانه پلهایی به گروههایی بکند که به نظر می‌آید به طور حتم رل‌های [نقش‌های] بزرگی در طی ده سال آینده در ایران بازی کنند.
تاریخ ایرانیان٬ حوادثی که منجر به رفتن شاه شد و موقعیت در حال حاضر همگی نشان می دهد که رهبران مذهبی شیعه به طور حتم یکی از گروههایی هستند که رل [نقش] مهمی در ایران بازی می کنند٬ حتی بدون توجه به نوع حکومت و ساخت اجتماعی و اقتصادی جامعه.
۳ـ در عین حال که ثابت شده در ایران ریشه های عمیق و زنده وابستگی به شیعه اسلام را دارد و همین سبب شود که روحانیت تأثیر بسیار بزرگ و مداومی روی ایران داشته باشد. اما با این حال این نیز آشکار است که آمریکا در حال حاضر قدرت کمی دارد تا بتواند با این طبقه و قالب فکری علما آشنایی پیدا کند؛ ما نمی دانیم آنها از کجا آمده اند؟ به عکس علما دانسته های کمی از مفهوم اندیشه غربی دارند. برای بدتر ساختن موضوع هر دو طرف قضیه با انبانی از اطلاعات سطحی و گمراه کننده تحمیلی روبرو هستند.
۴ـ بدبختانه راه حل سرعتی برای پر کردن شکاف بین آمریکاییها و روحانیت شیعه وجود ندارد. در این مورد٬ تمایل آمریکایی برای برنامه های شکننده و سریع به طور ناامیدانه ای نامناسب است. دستپاچگی و دعوت یک ملا به نهار٬ فرستادن نشریات ما برای روحانیت٬ یا حتی فکر برنامه هایی با آنها در مغز هم نه تنها مشکل را کاهش نمی دهد٬ بلکه وضع را بدتر می کند.
۵ــ انتقال و تبادلهای قراردادی با انستیتوها و مدارس مدرن ایرانی کار کمی در ایـجاد ارتـباط مـیان آمریکاییها و علما انجام می دهد. هزاران ایرانی در آمریکا یا اروپای غربی تحصیل کرده اند٬ اما وقتی که به ایران باز می گردند آرمانها و طرز زندگی آنها تأییدی بر نظرات و عقاید علماء در قبال ارزشها و مفاهیم غربی است. در اشتیاق آنها به جذب یک دیسیپلین و یا تکنولوژی خاص٬ دانشجویان ایرانی دیدگاهها و اطلاعات اندکی درباره اندیشه سنتی ایرانی در اختیار آمریکاییها می توانند بگذارند...
سفارت پیشنهاد یک تبادل شاگرد را کرده است. به طوری که تحت طرح فولبرایت یک یا دو شاگرد پیشرو مترقی٬ را از مدرسه فیضیه در قم، جایی که بسیاری از رهبران مذهبی بسیار مؤثر در آنجا تربیت شده و درس داده اند٬ شامل آیت الله خمینی ـ به یک مدرسه مناسب آمریکایی مانند (UNION THEOLO GICAL Seminary) (اتحادیه مدارس مذهبی) برای دو سال منتقل کنند. سال اول صرف می شود برای مطالعه زبان انگلیسی و کشف اندیشه غربی و سال دوم موقعیتی فراهم می کند برای بحثهای عمیق با آمریکاییان مجرب و ممکن است شامل بعضی تدریسهای رسمی نیز باشد. در همین موقع یک یا دو آمریکایی فارغ التحصیل یا دو پرفسور جوان از ”یونیون“ تئولوژیکان )دین شناسی) یا انستیتوها شبیه دیگر برای تحصیل خواهند آمد و گاهی اوقات هم دربحثهای دسته جمعی با سایر همشاگردیها در قم شرکت می کنند.
۷- سفارت دریافته است که ایجاد تماس مؤثر با مدرسه فیضیه احتیاج به مقدار زیادی وقت٬ کوشش٬ شکیبایی و حضورذهن دارد. موانع جلوی موفقیت بسیارند. اما پست ارتباطهای دوستانه ای با کسانی که فیضیه را می شناسند دارد و ممکن است به عنوان یک واسطه با احتیاط البته بدون مطرح کردن هیچ ماموریتی عمل کند. سفارت به عنوان اولین قدم پیشنهاد می کند که اگر طرح از لحاظ آژانس خـوب است آژانس امکـان تـبادل را بـا نـهادهای آمـریکایی مشـخص بـررسی کـند.
GRAVES
گریوز[۱]
[۱] اسناد لانه ی جاسوسی، کتاب اول، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی، صفحات ۲۲۵-۲۲۶.