سرویس جهان مشرق - اظهارات اخیر آمریکایی‌ها مبنی بر هشدار آنها به ترکیه در این خصوص که مقابله با کردها در شهر عفرین تأثیر منفی در روند مبارزه با داعش خواهد داشت، بیهوده نبود. ترکیه در شرایطی سخت و حساس مداخله خود در عملیات پیچیده موسوم به شاخه زیتون را در شمال سوریه آغاز کرد.
عملیات این کشور در واقع طناب نجاتی بود که قرار بود از مرزهای شمالی سوریه به سمت تروریست‌های مستقر در ادلب پرتاب شود تا آنها بتوانند با دریافت تسلیحات و کمک‌های لوجستیکی و انسانی لازم، فشارها بر دولت سوریه و متحدانش را افزایش داده و بیشتر در برابر محاصره و آزاد سازی این منطقه ایستادگی کنند.
در خصوص پیگیری حوادث مربوط به عملیات تجاوز ترکیه در شمال سوریه و درگیری‌های دیپلماتیک و شدیداللحن بین مسئولین واشنگتن و آنکارا لازم است برخی مسائل در رابطه با تحولات شرق سوریه و تلاش برای ارتباط دادن آن به رفتار آمریکا در رابطه با تحولات پرونده مبارزه با داعش مورد توجه قرار گیرد.
۱- داعش همچنان بخش‌هایی از حومه جنوب شرقی دیرالزور تا امتداد مرزهای عراق را تحت کنترل خود دارد و خط مبارزه این گروه با نیروهای دموکراتیک سوریه مورد حمایت ائتلاف آمریکایی حدود ۱۰۰ کیلومتر است. البته به نظر نمی‌رسد که عملیات نظامی در این منطقه صورت گیرد یا درگیری‌هایی بین دو طرف شکل گیرد، چرا که گویا آمریکایی‌ها استقرار نیروهای داعش در این منطقه را موضوعی پذیرفته شده برای خود می‌دانند.
۲- بعد از جدیت آمریکا که بیشتر شبیه به یک تهدید وهشدار به جریان‌های نظامی به ویژه یگانهای روسیه در خصوص عبور از شرق فرات و حمله به مناطق تحت کنترل داعش مطرح شد، و با وجود رکود و توقف نیروهای عراقی و حشد الشعبی از ادامه روند تعقیب عناصر تروریستی داعش در غرب مرزهای مشترک سوریه و عراق، به نظر می‌رسد که این عرصه میدانی همچنان با حمایت و پشتیبانی آمریکا در اختیار این گروه تروریستی قرار خواهد داشت.
۳- در هجمه رسانه‌ای گسترده‌ای که روسیه به همراه دولت سوریه و بیشتر متحدانش در محور مقاومت انجام دادند، بر عدم مشروعیت و بقای یگانهای نظامی آمریکا در این کشور تاکید کردند و آن را مغایر با قوانین بین‌الملل و مصوبات شورای امنیت ارزیابی کردند. آنها اعلام کردند که این حضور با موافقت دولت سوریه نبوده و بهانه آمریکا برای مبارزه با داعش در سوریه نیز به پایان راه خود رسیده است. به این ترتیب آمریکا جز با بهانه ادامه مبارزه با داعش یا جلوگیری از بازگشت مجدد این گروه تروریستی توجیهی برای بقای نیروهای خود در سوریه ندارد. آن هم در شرایطی که مشروعیت حضور نظامی خود در سوریه را تحت عنوان ائتلاف بین المللی برای مبارزه با تروریسم قرار داده بود.
۴- به نظر می‌رسد هدف آمریکا از سناریوی جدید مبنی بر ایجاد منطقه امن در شمال سوریه ومرزهای مشترک این کشور با ترکیه به عمق ۳۰ کیلومتر مانور خباثت‌بار واشنگتن برای دور کردن دولت سوریه از منطقه عفرین و حتی منبج است. این در شرایطی است که آمریکا و ترکیه برای امداد رسانی به گروه‌های تروریستی جبهه النصره در ادلب نیاز ضروری به ایجاد گذرگاهی امن از مرز ترکیه تا شهر عفرین دارند.
آمریکا و ترکیه برای امداد رسانی به گروه‌های تروریستی جبهه النصره در ادلب نیاز ضروری به ایجاد گذرگاهی امن از مرز ترکیه تا شهر عفرین دارند۵- طبعا عملیات شتابزده ترکیه بی‌ارتباط با عملیات گسترده ارتش سوریه برای بازپس گیری ادلب نبود، چرا که با پیشروی‌های بیشتر دولت سوریه در این مناطق که تاکنون نیز دستاوردهای راهبردی قابل توجهی کسب کرده، تروریست‌ها حتی با سختی‌های موجود نیز نمی‌توانند به تسلیحات و کمک‌های مورد نیاز از مرزهای ترکیه امیدوار باشند و حلقه محاصره آنها کامل می‌شود. این در حالی است که ورود نیروهای ارتش سوریه به این مناطق به امری واقعی تبدیل شده و کردها خواستار حضور دولت سوریه برای حمایت از خود در برابر ترکیه شده‌اند.
در رابطه با تحولات عفرین بیشتر بخوانید:
چرا کُردها پیشنهاد روسیه را نپذیرفتند؟ / طمع برای کُردهای عفرین گران تمام شد
۶- همین تحولات موضع بی طرف یا تایید آمیز آمریکا نسبت به عملیات ترکیه در عفرین در ابتدای این تحولات و تغییر موضع این کشور در رد مداخله ترکیه در سوریه را نشان می‌دهد.
نیروهای تحت امر ترکیه وقتی به علت کوهستانی بودن شهر عفرین و مقاومت نیروهای مردمی کرد، در پشت دروازه‌های عفرین متوقف شدند، برای حفظ آبروی نیروهای ترکیه چند روز بعد از آغاز عملیات، جبهه خود را به سمت مناطق دیگر واقع در حومه غربی حلب تغییر دادند.
یعنی منطقه‌ای که تحت امر نیروهای کرد وابسته به آمریکا قرار دارد. به این ترتیب بود که آمریکا در حمایت از مزدوران خود وارد عمل شد.
دلیل دیگری که ترکیه را به سمت حلب سوق داد، فشار رسانه‌ای و دیپلماتیک روسیه و سوریه به اردوغان بود. ترکیه با استدلال اینکه آمریکا کمک تسلیحاتی به کُردها می‌کند و این موضوع برای ترکیه خطر امنیت ملی دارد، تصمیم به حمله به شمال سوریه را گرفت.
این درحالیست که آمریکا به کُردهای عفرین کمک نکرده است و در نتیجه حمله به این منطقه با این استدلال اصلا توجیهی ندارد. بنابراین در برابر این فشارها اردوغان دستور داد به مناطق شرق فرات که تحت سیطره نیروهای تحت امر آمریکاست نیز حمله شود.
ترکیه با عملیات نظامی خود در عفرین، آمریکا را دور زد و همین موضوع باعث افزایش تنش میان دو طرف شده است.
بر اساس آنچه که گفته شد، می‌توان بین وقایع آینده به صورت زیر ارتباط برقرار کرد:
- هشدار آمریکا به ترک‌ها مبنی بر اینکه درگیری عفرین در روند مبارزه با داعش مانع‌تراشی می‌کند، برای این منظور صورت گرفته تا بتواند از این جبهه و یگانهای حفاظت خلق کُرد در دفاع از حومه حلب پشتیبانی کند و اساسا این کشور مشکلی با اشغالگری ترکیه در عفرین ندارد. این اقدام برای سرپوش گذاشتن بر سستی ائتلاف بین‌المللی و نیروهای دموکراتیک کرد در ادامه مبارزه با داعش در شرق سوریه برنامه‌ریزی شده و به این ترتیب می‌تواند توجیهی برای ادامه موجودیت نامشروع نظامی آمریکا در سوریه باشد تا اشغالگری این کشور در سوریه را تا زمان نامشخصی تمدید کند.
- طرح آمریکا برای ترکیه به جای عملیات شاخه زیتون، استفاده از منطقه امن در شمال سوریه بود. آمریکا این تلاش را برای ایجاد تغییر در گسترش دولت سوریه و جلوگیری از آزادسازی باقیمانده اراضی و جغرافیای این کشور به ویژه در شمال سوریه دنبال می‌کرد.
به این ترتیب عملیات شاخه زیتون از همان ابتدا مورد توجه و اهتمام آمریکایی‌ها قرار گرفت و به عنوان مانور مشترک آمریکا و ترکیه مورد استفاده واقع شد تا در درجه اول بتواند مهلتی برای توقف پیشروی های میدانی ارتش عربی سوریه در منطقه ادلب ایجاد کند. آن هم در شرایطی که فرودگاه ابو الظهور و بیش از ۱۰۰ روستا در حومه جنوب شرقی ادلب و جنوب غربی حلب به دست سوریه آزادسازی شده است. این اقدام در درجه دوم برای تعطیل کردن کنفرانس گفتگوهای سوری-سوری در سوچی دنبال شد.