به گزارش مشرق، در جریان بیست و یکمین کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل متحد که در شهر پاریس برگزار شد، سندی به تصویب رسید که به موافقت‌نامه آب و هوایی پاریس شهرت یافت. بر اساس این سند بین‌المللی، دی‌اکسید کربن مهم‌ترین عامل گرمایش کره زمین معرفی شده است و از کشورهای عضو موافقت‌نامه درخواست شده تا با ارائه برنامه‌های مشارکت ملی (NDC) به دنبال کاهش انتشار دی‌اکسید کربن باشند. هدف نهایی این سند بین‌المللی ممانعت از افزایش ۲ درجه‌ای دمای کره زمین معرفی شده است. این توافقنامه پس از مذاکراتی که میان نمایندگان ۱۹۵ کشور جهان در پاریس انجام گرفت و در تاریخ ۳۰ آذرماه ۱۳۹۴ به تصویب رسید.
بیشتر بخوانید
تحریم‌های سنگین‌تر از تحریم‌های هسته‌ای در راه است؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد موضوع گرمایش جهانی و علل پیدایش آن هنوز مورد اجماع علمی دانشمندان اقلیم‌شناسی جهان نیست. عده‌ای از کارشناسان از جمله کارشناسان موسسه مطالعات آی.پی.سی.سی معتقدند نظریه گازهای گلخانه‌ای از جمله دی‌اکسید کربن انسان ساخت، عامل پیدایش گرمایش جهانی هستند. اما بخش دیگری از جامعه علمی که تاکنون اظهارات آن‌ها کمتر در رسانه‌ها پوشش داده شده است بر این باورند که عوامل دیگری مانند تغییرات پیش آمده در فعالیت خورشیدی و لکه‌های حاصل از آن موجب گرمایش جهان شده است.
در این شرایط کاهش تولید دی‌اکسید کربن به معنی کاهش بهره‌مندی از منابع فسیلی خدادادی مانند نفت، گاز و زغال‌سنگ به عنوان مهم‌ترین پیشران‌های صنعت و اقتصاد است؛ بنابراین طبیعی است کشورهای دارنده این منابع و کشورهایی که فاقد این منابع هستند در دو سوی این رقابت برای پذیرش و یا رد این پیمان قرار گیرند و دو قطبی، بر اساس منافع و مزیت‌های ملی خود تشکیل دهند.
اروپا : کمترین منابع فسیلی؛ بزرگترین حامی توافقنامه پاریس
اتحادیه اروپا که کمترین میزان منابع فسیلی را در اختیار دارد به شدت به دنبال همگرایی جهانی برای کاهش استفاده از نفت و گاز در جهان است. در طرف دیگر کشورهای دارنده این منابع که عموماً به دنبال رشد اقتصادی با استفاده از این منابع در صنایع خود هستند، این پیمان را مانع توسعه اقتصادی خود می‌دانند. در این میان دونالد ترامپ، رییس جمهوری ایالات متحده آمریکا، در نطق اعلام خروج آمریکا از موافقت‌نامه پاریس گفت پیوستن به این معاهده بین‌المللی موجب از دست رفتن صدها هزار فرصت شغلی در صنایع اتومبیل سازی، معدن، کشاورزی و غیره خواهد شد. به عبارت دیگر می‌توان گفت ترامپ منافع ملی آمریکا که از منابع سرشار زغال‌سنگ و صنایع وابسته به آن و نفت سرشار این کشور تأمین می‌شود را نسبت به نظریات تأیید نشده در اولویت قرار داده است.
عسگر سرمست، کارشناس ارشد حوزه انرژی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران نیز با امضای موافقت‌نامه پاریس در تاریخ ۳ اردیبهشت ۱۳۹۵ تمایل خود را برای پیوستن به این معاهده بین‌المللی ابراز داشت و تعهدات خود را در قالب سند INDC به دبیرخانه موافقت‌نامه پاریس ارائه کرد، گفت: در سند INDC تعهد شده که جمهوری اسلامی ایران میزان انتشار دی‌اکسید کربن خود را بر اساس سناریو ادامه وضع موجود (BAU) ادامه دهد و به شکل غیر مشروط ۴ درصد از آن بکاهد و به شرط رفع تحریم‌ها و دریافت کمک‌های بین‌المللی این میزان را تا ۱۲ درصد افزایش دهد.
وی ادامه داد: همچنین ایران در تعهدات خود عنوان کرده که این کاهش انتشار هزینه ۵۲ میلیارد دلاری برای کشور در پی خواهد داشت که برای تأمین آن نیاز به مساعدت کشورهای توسعه‌یافته جهان وجود دارد.
تعهد عربستان در هاله ای از ابهام
به گفته این کارشناس ارشد انرژی ایران در حالی چنین تعهدی داده است که کشوری مانند عربستان تعهدی کاملاً مبهم ارائه داده و عملاً از دادن تعهدی قابل ارزیابی شانه خالی کرده است. همچنین صراحتاً در INDC خود عنوان نموده که در صورت ایجاد خللی در صنعت نفت این کشور، عربستان از این معاهده خارج خواهد شد. روسیه نیز که دارای منابع سرشار گاز و زغال‌سنگ است اعلام کرده که فرایند بررسی موافقت‌نامه پاریس در دومای این کشور پایان نیافته و تا سال ۲۰۱۹ به طول خواهد انجامید.
سرمست با تاکید براینکه در این میان جمهوری اسلامی ایران که مجموع ذخایر نفت و گاز آن در رتبه اول جهان قرار دارد و تاکنون رشد اقتصادی چندانی را تجربه نکرده؛ باید آگاهانه و با چشمانی باز وارد این بازی بین‌المللی شود تا از این مزیت ملی در راستای رشد و توسعه اقتصادی بهره ببرد، تصریح کرد: بررسی تعهدات ارائه شده توسط جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که تعهدات موجود در این سند که تاکنون توسط مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار نگرفته، پیامدهای خطرناکی برای آینده اقتصاد کشور در پی دارد که نیازمند بازنگری دقیق و علمی است.
آنچه مورد اتفاق نظر کارشناسان و متخصصین این حوزه قرار دارد هزینه بر بودن این توافق برای ایران است. هزینه ای که می تواند خلاف منافع ملی کشور باشد.
گفتنی است که طبق آخرین اعلام EIA ( سازمان اطلاعات انرژی آمریکا) در سال ۲۰۱۷ میلادی، آمریکا بزرگترین تولید کننده نفت جهان با ۱۴.۴۶۰ میلیون بشکه در روز، عربستان سعودی در رتبه دوم، روسیه مقام سوم، کانادا رتبه چهارم، ایران مقام پنجم و عراق مقام ششم را در تولید نفت ( نفت و میعانات گازی) دارد.