سرویس سیاست مشرق - «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه- ۱۹ بهمن ۹۷- در مصاحبه با شبکه روسیاالیوم گفت: «ایران بسیاری از اهداف خود را در توافق هسته‌ای محقق کرد، و آنها اهداف بزرگی هستند اما اینکه آمریکا به برجام پایبند نبود این نشان می‌دهد که آنها قابل اعتماد نیستند...در حقیقت آمریکا کشوری است که قوانین را نقض می‌کند و هیچ اهمیتی به قانون نمی‌دهد، آمریکا تمام معادلات روابط سیاسی بین المللی را نقض کرده و جهان به خوبی این مساله را درک می‌کند، هرجا بروی می‌بینی که رایج‌ترین مساله در جامعه بین المللی رفتارهای یکجانبه آمریکا و نقض قوانین است بنابراین برجام دستاورد بسیار مهمی برای ایران و جامعه بین المللی بود و آمریکایی‌ها با خارج شدن از آن نشان دادند که طرف خوبی در توافقات بین المللی نیستند. هیچ توافقی در دنیا وجود ندارد مگر اینکه آمریکا از آن خارج شده باشد».
ظریف بارها ضمن اذعان به عهدشکنی آمریکا در توافق هسته‌ای، برجام را یک توافق موفق جا زده و مدعی شده است که دولت روحانی، برجام را با درنظرگرفتن بی اعتمادی به آمریکا، امضاء و اجرا کرده است!
اما متاسفانه این ادعا هیچ نسبتی با واقعیت ندارد. حداقل به ۷ دلیل، برجام مصداق اعتماد بلاوجه دولت روحانی به آمریکاست. به این موارد دقت کنید:
۱- امضای هر توافق، بهتر از عدم توافق!
در شهریور ۹۳ و در میانه مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵، ظریف در مصاحبه با رادیو «ان‌پی‌آر» آمریکا در اظهارنظری عجیب گفت: «رسیدن به هر نوع توافقی، بهتر از عدم توافق است»!
این اظهارنظر عجیب از سوی ظریف در حالی بود که در سوی مقابل، «جان کری» وزیر خارجه وقت آمریکا در مصاحبه با سیان ان گفته بود: «من بارها اعلام کرده‌ام توافق نکردن بهتر از توافق بد است».
چند روز بعد از اظهارات تأمل برانگیز ظریف، یک کمپین مشکوک از سوی برخی از سینماگران در حمایت از تیم مذاکره‌کننده راه‌اندازی و شعار عجیب «هیچ توافقی بدتر از عدم توافق نیست» برای آن انتخاب شد. اظهارنظر ظریف و کمپین مذکور با واکنش منفی افکار عمومی مواجه شد. یکی از سینماگرانی که نامش در این کمپین ذکر شده بود با تأکید بر اینکه «کدام عقل سلیمی توافق به هر قیمت را قبول می‌کند» به رسانه‌ها گفت: «چند روز پیش از سوی آقای ظریف با ما تماسی گرفته و خواسته شد که عده‌ای از هنرمندان که وجهه بین‌المللی دارند در مسیر مذاکرات هسته‌ای و برای احقاق حقوق حقه مردم ایران، دولت را یاری رسانند و به همین منظور پوستری از سوی وزارتخانه آماده شد که ما نیز آن را تأیید کردیم و مؤکداً تشکیل یک کمپین را رد می‌کنم».
تعبیری که رسانه‌های خارجی و ضدانقلاب از اظهارات ظریف و راه‌اندازی چنین کمپینی داشتند، جالب توجه بود. این رسانه‌ها پیام چنین کمپینی را نیاز شدید ایران به توافق ولو به هر قیمتی قلمداد کردند.
رهبر معظم انقلاب- بهمن ۹۳- در دیدار فرماندهان نیروی هوایی ارتش فرمودند: «من همین جا این را بگویم: اولاً بنده با توافقی که بتواند انجام بگیرد موافقم؛ البته توافق بد نه. آمریکایی‌ها مکرر تکرار می‌کنند و می‌گویند "ما معتقدیم که توافق نکردن، بهتر از توافق بد کردن است"؛ بله، ما هم همین عقیده را داریم؛ ما هم معتقدیم که توافق نکردن، بهتر است از توافق بد، توافقی که به‌ضرر منافع ملی است، توافقی که موجب تحقیر ملت بزرگ و باعظمت ایران است».
یک سؤال، به نظر شما وقتی ظریف می‌گوید، امضای هر توافقی بهتر از عدم توافق است، آیا این اظهارنظر مصداق اعتماد مطلق به آمریکا نیست؟!
بیشتر بخوانید:
۲- اجرای توافق به صورت یکطرفه، نامتوازن و غیرهمزمان در ۲ ماه!
در سال ۹۴ تیم مذاکره کننده به ریاست ظریف در اقدامی عجیب و نامتعارف پذیرفت که ایران به صورت پیش دستانه تعهدات خود را اجرا کند و پس از پایان تعهدات ایران، طرف مقابل از جمله آمریکا اجرای تعهدات خود را آغاز کند!
بر همین اساس ویژگی‌های بدیهی یک توافق بین المللی از جمله توازن در اجرای تعهدات، همزمانی اجرای تعهدات، ضمانت اجرا و مکانیسم شکایت، پیش بینی عهدشکنی طرف مقابل و دریافت خسارت از طرف عهدشکن به هیچ عنوان در برجام رعایت نشد!
دولت روحانی در مدت حدود ۲ ماه تمامی تعهدات خود را به صورت شتابزده و یکطرفه انجام داد. شتابزدگی دولت حتی تعجب رسانه‌های خارجی را نیز در پی داشت.
بر همین اساس ۱۲ هزار سانتریفیوژ از چرخش ایستاد، در قلب راکتور اراک بتن ریزی شد، ۹۷۰۰ کیلو از ۱۰ هزار کیلوگرم ذخایر اورانیوم غنی شده از کشور خارج شد و حتی تحقیق و توسعه نیز متوقف شد!
پس از آن، روز اجرای تعهدات طرف مقابل آغاز شد. آمریکا در اولین روز اجرای تعهدات ۱+۵، برجام را نقض و تحریم‌های جدید ضد ایرانی را تصویب کرد! پس از آن نیز برجام بارها و بارها توسط دولت اوباما و سپس دولت ترامپ به صورت فاحش نقض شد و آمریکا هیچگاه تعهدات خود را اجرا نکرد.
این در حالی بود که رهبر معظم انقلاب- ۲ تیر ۹۴- در دیدار سران قوا و مسئولان و مدیران ارشد نظام با تاکید بر لزوم همزمانی و توازن تعهدات فرمودند: «لغو تحریم‌ها نباید به اجرای تعهدات ایران منوط شود نگویند شما تعهدات را انجام دهید بعد آژانس گواهی دهد تا تحریم‌ها لغو شود ما این مسئله را مطلقاً قبول نداریم. اجرائیات لغو تحریم‌ها نیز باید با اجرائیات تعهدات ایران متناظر باشد».
رهبر معظم انقلاب- ۹ آذر ۹۵- در دیدار فرماندهان نیروی دریایی ارتش فرمودند: «مشکلات موجود در مساله توافق هسته‌ای، به خاطر عجله در زودتر به سرانجام رساندن توافق است... در مذاکرات هسته‌ای بحث‌های فراوانی راجع به تحریم‌ها شد اما اکنون در کنگره آمریکا، مسئله تمدید تحریم‌ها را مطرح می‌کنیم. وقتی عجله داریم که کار را زودتر تمام کنیم، از جزییات غفلت می‌کنیم که موجب ایجاد رخنه و نقطه سلبی در آن کار می‌شود».
یک سؤال، به نظر شما وقتی تیم مذاکره کننده به ریاست ظریف تمام تعهدات خود را با عجله و پیشاپیش و نامتوازن انجام می‌دهد، آیا این رویکرد مصداق اعتماد بلاوجه به آمریکا نیست؟!
۳: لغو تمامی تحریم‌ها در روز اجرا!
حسن روحانی، رئیس جمهور -۲۳ تیر ۹۴- گفت: «به ملت شریف ایران اعلام می‌کنم که طبق این توافق (برجام)، در روز اجرای توافق (دی ماه ۹۴) تمامی تحریم‌ها، حتی تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی هم به صورتی که در قطعنامه بوده، لغو خواهد شد. تمام تحریم‌های اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل و نقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها بطور کامل لغو خواهد شد و نه تعلیق».
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه -فروردین ۹۴ در بیانیه‌ای مشترک با فدریکا موگرینی- تاکید کرد: «تمام تحریم‌ها لغو خواهد شد».
علاوه بر این ظریف- شهریور ۹۴ در کمیسیون برجام- گفت: «کل تحریم‌های اقتصادی، مالی و پولی اتحادیه اروپا، کل تحریم‌های ایالات متحده که بر شخصیت‌های غیرآمریکایی اعمال می‌شود از روز اجرا لغو خواهد شد، علاوه بر آن تحریم ۳۵ ساله هواپیمایی نیز لغو می‌شود».
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه نیز - فروردین ۹۴- گفت: «تمامی تحریم‌ها لغو می‌شوند و نه تعلیق».
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز-فروردین ۹۴- گفت: «در همان روز توافق کلیه تحریم‌ها لغو خواهد شد».
صالحی- ۲۰ شهریور ۹۵- گفت: «در بعد تحریم و مسائل دیگر سیاسی، امریکایی‌ها از شیوه نادرستی استفاده می‌کنند، اگر ما وقتی برجام را تنظیم می‌کردیم دقت بیشتری می‌کردیم این فرصت برای امریکا پیش نمی‌آمد که از این قابلیت تفسیر بودن سوء استفاده کند».
یک سؤال، به نظر شما تاکید دولتمردان مبنی بر لغو یکباره تمامی تحریم‌ها در روز اجرا، مصداق اعتماد بلاوجه به آمریکا نیست؟!
۴: امضای کری تضمین است!
روزنامه اصلاح‌طلب شرق- ۱ دی ۹۴- در تیتر اصلی نوشت: «اطمینان تهران از اجرای برجام، امضای کری تضمین است».
در متن این گزارش آمده بود: «به دنبال اعتراض ظریف [به قانون محدودیت ویزا که نقض برجام از سوی آمریکا بود] جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در نامه‌ای خطاب به ظریف نوشت این قانون به‌هیچ‌وجه مانع ما نمی‌شود که تعهدات خود طبق برجام را اجرا کنیم...عراقچی-۳۰ آذر ۹۴- تأکید کرد که این نامه، امضای وزیر خارجه آمریکا را دارد و اجرای موفق برجام را تضمین کرده است. وی تأکید کرد: آنچه برای ما مهم است این است که برجام در مرحله اجرا با هیچ‌گونه خدشه و صدمه‌ای مواجه نشود، آقای کری این تضمین را به‌عنوان وزیر خارجه آمریکا به‌صورت کتبی با امضای رسمی داده است»!
این تیتر بارها به‌عنوان نماد سهل اندیشی طیف اصلاح‌طلب و دستگاه دیپلماسی دولت در موضوع برجام و مواجهه با کشورهای سلطه‌گر غربی معرفی شد. علاوه بر این مقامات ارشد دولت روحانی بدون توجه به خوی سلطه گری آمریکا و فریبکاری مقامات این کشور، مدعی شدند که باراک اوباما- رئیس جمهور سابق این کشور- فردی مؤدب و باهوش است!
رهبر معظم انقلاب- ۱۹ بهمن ۹۷- در دیدار همافران ارتش فرمودند: «درباره امریکا هم از چند سال قبل و در مذاکرات هسته‌ای، هم در جلسات خصوصی و هم در جلسات عمومی مکرر به مسئولان می‌گفتم به امریکایی‌ها اعتمادی ندارم و شما هم به قول و حرف و لبخند و امضای آنها اعتماد نکنید. اکنون نتیجه این شده است مسئولانی که آن روزها مذاکره می‌کردند، خودشان می‌گویند امریکا غیرقابل اعتماد است. باید از اول این را تشخیص می‌دادند و بر این مبنا حرکت می‌کردند».
یک سؤال، به نظر شما وقتی عضو ارشد تیم مذاکره کننده‌ای هسته‌ای به ریاست ظریف و مقام ارشد دولتی بدون توجه به سلطه گری و فریبکاری و سابقه سیاه آمریکا در اجرای توافقات بین المللی می‌گوید «امضای کری تضمین است» و «اوباما را فردی مؤدب و باهوش یافتم» آیا این رویکرد مصداق اعتماد بلاوجه به آمریکا نیست؟!
۵- اشکالات فاحش در متن برجام!
تیم ضعیف مذاکره کننده هسته‌ای در دولت یازدهم به ریاست ظریف با اهمال در متن برجام و سستی در شناخت اهمیت واژگان در فرهنگ‌های مختلف، لطمات جبران‌ناپذیری به منافع ملی وارد کرد.
«وندی شرمن» عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته‌ای آمریکا- فروردین ۹۶ - در اندیشکده وودرو ویلسون و در حضور «کاترین اشتون» با تمسخر درباره توافق هسته‌ای گفته بود: «اعضای ۵+۱ و اتحادیه اروپا توافق کردند که (با پوزخند) تحریم‌های هسته‌ای را «موقتاً متوقف کنند»، «lift» لغتی است که در زبان انگلیسی به معنی (معلق نگاه داشتن و یا موقتاً متوقف کردن) است اما طرف ایرانی «lift» را به معنی «پایان دادن و خاتمه دادن ترجمه می‌کرد» و به همین دلیل هم ما از این لغت استفاده کردیم».
«احمد توکلی» نماینده سابق مردم تهران در مجلس شورای اسلامی پیش از این گفته بود: «سه شنبه ۳۰ تیر ۹۴ آقای دکتر ظریف به مجلس آمد و گزارشی از برجام و حواشی آن، از جمله قطعنامه ۲۲۳۱ تقدیم مجلس کرد. چهار سئوال نوشتم و برای رئیس جلسه، آقای لاریجانی فرستادم...از جمله پرسیدم در حالی که لااقل ۴ بار لفظ تعلیق صراحتاً در برجام آمده است چرا آقای وزیر چند بار با تأکید گفتند تمام تحریم‌ها لغو شده است؟ با کمال تعجب وزیر محترم در پاسخ گفت: «اصلاً تعلیق هیچ جا نیامده، در هیچ جای برجام تعلیق نیامده، هر کس تعلیق ترجمه کرده اشتباه کرده، هیچ جای برجام تعلیق نیامده. کلمه تعلیق وجود ندارد. لغو کرد... لغو، تمام شد.» من کلمه انگلیسی suspend را در متن برجام با ماژیک برجسته کردم و چون خودم منتظر اجازه اخطار بودم، از آقای دکتر نجابت خواهش کردم برود آنها را به دکتر لاریجانی نشان دهد. لاریجانی که مطمئن شد، به نجابت گفت برو به ظریف نشان بده. آقای دکتر ظریف در واکنش به دکتر نجابت گفت من ندیده بودم! عذر بدتر از گناه»!
یک سؤال: به نظر شما، اهمال در متن برجام از سوی تیم مذاکره کننده به ریاست ظریف، مصداق اعتماد بلاوجه به آمریکا نیست؟!
بیشتر بخوانید:
ظریف مسلط به زبان انگلیسی است، آیا این برای شما کافی نیست؟!
۶- امریکا قول داده است!
مهرماه ۹۵، روحانی پس از بازگشت از سفر به نیویورک و در جمع خبرنگاران گفت: «آمریکا قول داده است به تعهدات خود عمل کند»!
رئیس جمهور به این نکته هیچ اشاره‌ای نکرد که آمریکا که به تعهدات مکتوب و وعده‌های امضا شده خود عمل نکرده است، براساس کدامین معیار و مبنا و الزامی به قول شفاهی خود پایبند خواهد بود!
یک سؤال: به نظر شما، حساب کردن روی قول مقامات واشنگتن، مصداق اعتماد بلاوجه به آمریکا نیست؟!
۷- امریکا از برجام خارج نمی‌شود!
«محمد جواد ظریف» در تابستان ۹۴ در نشست بررسی برجام در شورای راهبردی روابط خارجی تاکید کرد: «به شما اطمینان می‌دهم آمریکا نمی‌تواند از برجام خارج شود»!
اما آمریکا در ۱۸ اردیبهشت ۹۷ بدون هیچ هزینه‌ای از برجام خارج شد.
کارشناسان تاکید داشتند که برجام به لحاظ حقوقی حتی یک Gentleman agreement هم نیست و صرفاً یک Deal است. به همین خاطر تیم حقوقی ایران عملاً امکان استفاده از آن را در شکایت علیه آمریکا نداشت و ناچار به عهدنامه مودت استناد کرد.
یک سؤال: به نظر شما، اینکه با اطمینان بگوییم که واشنگتن از برجام خارج نمی‌شود، مصداق اعتماد بلاوجه به آمریکا نیست؟!
مذاکرات هسته‌ای در دولت آقای روحانی درست از زمانی منحرف شد که برخی تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان با بی‌توجهی به خطوط قرمز، به نفس مذاکره و توافق موضوعیت بخشیدند و به‌جای اصالت دستاورد، اصالت مذاکره و توافق را برگزیدند و چون در رویکردی اشتباه و خسارت‌آفرین، هر توافقی را بهتر از عدم توافق می‌دانستند، به دلیل عدم رعایت ۲۸ شرط ابلاغی توسط دولت، هیچ دستاوردی از برجام عاید مردم کشورمان نشد.
به عبارت دیگر، تیم مذاکره کننده هسته‌ای به ریاست ظریف، به دلیل توهم مهارت بی‌نظیر در عرصه دیپلماسی و عدم توجه به هشدارهای کارشناسان و صاحبنظران و همچنین اولویت دادن منافع فردی و جناحی بر منافع ملی و... موجب شد تا بجای تأمین منافع ملی و سرازیر شدن عوائد حاصل از مذاکره، بیشتر موجبات بهره‌مندی طرف مقابل از منافع مذاکره و بالتبع ضربات و لطمات جبران‌ناپذیر به مردم کشور را فراهم کند.
رهبر معظم انقلاب- ۱۹ بهمن ۹۷- در دیدار فرماندهان و جمعی از کارکنان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش فرمودند: «به مسئولان توصیه می‌کنم به اینها (اروپایی‌ها) هم اعتماد نکنند البته نمی‌گوییم با آنها مراوده نداشته باشیم بلکه با چشم بدبینی به اروپایی‌ها نگاه کنید. درباره امریکا هم از چند سال قبل و در مذاکرات هسته‌ای، هم در جلسات خصوصی و هم در جلسات عمومی مکرر به مسئولان می‌گفتم به امریکایی‌ها اعتمادی ندارم و شما هم به قول و حرف و لبخند و امضای آنها اعتماد نکنید. اکنون نتیجه این شده است مسئولانی که آن روزها مذاکره می‌کردند، خودشان می‌گویند امریکا غیرقابل اعتماد است. باید از اول این را تشخیص می‌دادند و بر این مبنا حرکت می‌کردند».
متاسفانه دولتمردان در حال حاضر بدون توجه به تجربه مهم و پرهزینه برجام، همچنان به وعده‌های توخالی اروپایی‌ها دلخوش هستند!