سرویس سیاست مشرق – بازار حرف‌های عجیب و غریب در سیاست ایران همیشه داغ بوده است.

برخی معتقدند این بلیّه تقصیر مخاطبان است که از صاحب‌سخنان دلیل و مدرک و مسئولیت‌پذیری طلب نمی‌کنند و برخی دیگر از این می‌گویند که ماجرا به سیاسیونی برمی‌گردد که اهل آسمان و ریسمان هستند و از گفتن سخنان بدون مطالعه هراسی ندارند.

هرچه هست اگرچه شنیدن حرف‌های عجیب در میان برخی رجال سیاست ایران چندان دور از انتظار نیست اما چند سالی می‌شود که عده‌ای پا را از این هم فراتر گذاشته و حرف‌هایی درباره سیاست و اقتصاد و عدالت و فساد می‌زنند که موجب حیرت دوست و دشمن شده است.

گویی مسابقه‌ای در میان برخی رجال به راه افتاده است تا هرکه عجیب‌تر و بزرگتر بگوید؛ برنده است و از آنجا که مؤاخذه‌ای هم در کار نیست؛ بازار رقابت حسابی داغ است.

در این رقابت‌ها البته مقوله «فساد» از همه جذاب‌تر است...

فساد، از آنجا که قابل اندازه‌گیری نیست و از آنجا که حتی کم آن هم زیاد است؛ برای اهل بزرگنمایی و رقابت! بسیار جذاب می‌نماید و در حیطه آن نظاره‌گر فضایی هستیم که برخی سعی می‌کنند بدترین حرف‌ها را درباره ایران و نظام جمهوری اسلامی بزنند و بعد هم منتظر شکسته شدن رکورد خود باشند.

جالب است که اگرچه به دلیل همین حرف‌ها و رقابت‌ها! اوضاع ایران اسلامی در بحث «ادراک فساد» خوب نیست اما در میزان وقوع فساد واقعی، برخورد شدید با مفسدین و عدم قبول هیچ وجهی از فساد در حاکمیت؛ جایگاه خوب و رتبه قابل اطمینانی داریم.

*از فساد غیر قابل اندازه‌گیری تا "شاخص ادراک فساد"/ حقیقتی که در ایران بایکوت اما در سازمان‌های بین‌المللی نقل محافل است

در بازار مکاره اقوال سیاسیونی که بر شیوع فساد در ایران تأکید دارند؛ متأسفانه عموماً به این حقیقت اشاره نمی‌شود که فساد قابل اندازه‌گیری نیست و مادام که حکومتی سر آشتی با مفاسد ندارد و با آنها برخورد می‌کند؛ فساد زیاد یا کم معنایی ندارد.

این یک تعریف فلسفی است. و هیچ حکومتی ولو حکومت امام معصوم(ع) را نیز سراغ نداریم که بدون فساد بوده باشد.

ضمن اینکه فساد امری نفسانی است و مثل دروغ در هر لحظه و توسط هرکسی امکان دارد.

اما آن سیاسیون پر اصرار حرفی درباره این مقولات ندارند و طوری وانمود می‌کنند که جمهوری اسلامی ایران یک جمهوری فاسد و دچار فساد سیستماتیک است!

در این زمینه بیان این نکته جالب هم ضروریست که سازمان شفافیت بین‌الملل که یک تشکل غیر دولتی در زمینه اعلام رتبه فساد در کشورهاست نیز تأکید دارد که آنچه که ما اعلام می‌کنیم «شاخص ادراک فساد» است زیرا فساد اساسا قابل اندازه‌گیری نیست.

*ایران؛ تولیدکننده مفسد و کشوری با فساد متعارف! / اوضاع جمهوری اسلامی تا این اندازه بد است؟

حرف‌های آن سیاسیون پر اصرار که دائما از شیوع فساد در ایران می‌گویند، هرگز تمامی ندارد.

در واقع، ‌ هفته‌ای نیست که چندین نفر از آنان در تریبون‌های مختلف ظاهر نشوند و تلاش نکنند تا در زمینه تأکید بر سیاه بودن اوضاع کشور؛ گوی سبقت را از یکدیگر نربایند!

آنچه که در ادامه می‌خوانید بخشی از همین حرف‌های سیاسیون اشاره شده است:

_محسن صفایی‌فراهانی: نمی توان با مبارزه با مفسد، مشکل فساد موجود در اقتصاد ایران را حل کرد. نمی‌توان با معلول برخورد کرد و گفت اگر این عامل را از میان برداریم، مشکلات فساد حل می‌شود. زیرا حجم و روشی که برای بروز فساد وجود دارد از میان نمی‌رود و سازوکاری که فساد را تولید می‌کند، همچنان در حال تولید مفسد است. [۱]

_نعمت احمدی: فساد به بخش‌های نظارتی کشور نفوذ کرده است. [۲]

_اسحاق جهانگیری: فساد در کشور، توسعه یافته است. [۳]

_اسماعیل گرامی‌مقدم (در اشاره به نظارت استصوابی شورای نگهبان) : مبارزه با فساد باید از حوزه فسادهای سیاسی شروع شود. تا زمانی که مبارزه با فساد سیاسی آغاز نشود سخن گفتن از مفاسد اقتصادی خیلی موثر نخواهد بود. [۴]

_ محمدرضا نجفی (از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس) : فساد از استثنا به قاعده و به موضوعی متعارف تبدیل شده است. قبح فساد در کشور ما شکسته شده است. متأسفانه سازوکارها و روش‌های معمول در گذشته برای مقابله با فساد دیگر اثربخش نیست. [۵]

و این صحبت‌ها البته فقط یک برگ از مثنوی هفتاد من کاغذی است که چهره‌های جریان سیاسی خاص در هر روز پیرامون فساد در ایران می‌سرایند و در ذهن مردم پمپاژ می‌کنند.

جالب است که افرادی از آنها در اقتفای همین سخنان از احتمال فروپاشی، درگیری و حتی انقلاب در ایران نیز حرف زده‌اند.

*آنچه رهبری در خشت خام می‌دید.../ "ما وقتی گناهکاریم که با فساد مبارزه نکنیم"

مسئله مفسدنمایی از کشور و نظام اسلامی سال‌هاست که مورد هشدار رهبر معظم انقلاب قرار دارد.

هشداری که البته به دلیل همراه نشدن مطلوب خواص و عدم پرداخت اصولی در صدا و سیما و رسانه‌ها؛ کارنامه مطلوبی در زمینه عمل به آن وجود ندارد.

رهبر معظم انقلاب سال گذشته در یکی از دیدارهای مردمی خود در همین رابطه فرمودند:

«یک نکته‌ی بسیار مهم در زمینه‌ی فساد هست؛ این را بگویم، این را همه توجّه کنند، همه‌ی ملّت ایران هم توجّه کنند. بنده از قدیم با فساد و مفسد و مفسدین اقتصادی و غیرذلک مبارزه میکردم و مخالفت میکردم، الان هم عقیده‌ام قرص و محکم همین است؛ امّا بعضی‌ها وقتی درباره‌ی فساد حرف میزنند، افراطی حرف میزنند، حواستان باشد! یک‌جوری حرف میزنند که گویا همه فاسدند، همه‌ی مدیران را و همه‌ی دستگاه‌ها را فساد گرفته! نه آقا، این‌جوری نیست؛ یک تعداد کمی فاسدند.

بله! فساد، کمش هم زیاد است و باید با آن مواجهه بشود؛ امّا این یک حرف است، اینکه شما جوری حرف بزنی که شنونده خیال کند همه جا را فساد گرفته [حرف دیگری است]. بعضی‌ها تعبیرات فرنگی هم به‌ کار میبرند: «فساد سیستمی»؛ نه آقا! آن کسی که فساد را سیستمی میبیند، در مغز خودش فساد هست، در چشم خودش فساد هست. این‌همه مدیر پاک‌دست، این‌همه کارگزار مؤمن و پاک‌دست در سرتاسر کشور در همه‌ی دستگاه‌ها وجود دارند، دارند زحمت میکشند؛ چرا به اینها ظلم میکنید؟ چرا خلاف میگویید؟ چرا به نظام اسلامی ظلم میکنید؟

بله! در نظام اسلامی یک نفر هم نباید فاسد باشد؛ امّا آنچه وجود دارد، مثلاً ده فاسد است، نه ده هزار فاسد؛ خب اینها خیلی تفاوت دارد؛ این را توجّه داشته باشید. بعضی‌ها در حرف زدن، در نوشتن؛ حالا که دیگر فضای مجازی هم هست، راحت برمیدارند اینجا و آنجا مینویسند «آقا همه را فساد گرفته»؛ نه آقا! این‌جوری نیست. بله! فساد هست، در دستگاه‌های مختلف هم هست. من دیدم مثلاً در فرض کنید مجلس یا جای دیگر بعضی‌ها را متّهم میکنند؛ درست که دقّت میکنید، می‌بینید آنهایی که مورد اتّهام قرار گرفته‌اند یک چند نفر آدمند؛ این چند نفر را نمیشود تعمیم داد. تازه اگر راست باشد؛ ممکن است همین هم که متّهم میکنند دروغ باشد، خلاف واقع باشد، از روی ندانستن و بی‌اطّلاعی باشد؛ امّا اگر هم راست باشد، تازه میشود چند نفر در مقابل یک عدّه‌ِی کثیر. توجّه داشته باشید که افراط و تفریط در همه‌ی چیزها غلط است.»[۶]

ایشان ۱۷ سال قبل نیز در یکی از دیدارهای عمومی خود در همین رابطه مؤکداً فرموده بودند:

«ما گفتیم با فساد مبارزه میکنیم - این یک نقطه روشن در نظام است - اما عدّه‌ای میخواهند این را به نقطه تاریک تبدیل کنند و بگویند فساد همه جا را گرفته است. نه آقا! فساد همه جا را نگرفته است.

باید با فسادِ کم هم - هر جا بود - مبارزه کرد. ممکن است روزنامه‌ای بردارد یک مورد فساد را درشت کند؛ مگر همه جا فساد هست؟ فساد در گوشه‌هایی وجود دارد. انسانها لغزش دارند و دچار گناه میشوند؛ باید با این گناه مبارزه کرد. ما وقتی گناهکاریم که با فساد - ولو کمِ آن - مبارزه نکنیم؛ چون گسترش پیدا خواهد کرد.

مبارزه با فساد لازم است؛ اما ناامید کردن مردم که بگوییم فساد همه جا را گرفته، یک خطای واضح و ناشی از نادانی و فریب‌خوردگیِ کسانی است که آدم میداند خودشان آدمهای مغرضی نیستند؛ مغرضان که جای خود دارند.»[۷]

این نکته بدیهیست که در فضایی که عده‌ای مثل دوندگان دوی سرعت به دنبال رقابت با یکدیگر بر سر مفسدنمایی از فضای کشور باشند و صحبت‌هایی ماورایی درباره فساد مطرح کنند؛ بسا که مردم در حکومت غایی فلاسفه یعنی در "مدینه فاضله" یا همان اتوپیای ناممکن نیز احساس فساد و غارت‌زدگی پیدا کنند. ولو حتی اگر مفسدینی مثل امیرمنصور آریا، درمنی و مظلومین بر سر دار باشند و امثال بابک زنجانی و شهرام جزایری و حسین فریدون و حسین هدایتی در زندان!

البته اینکه تبعات این فرایند خطرناک چیست و مقصرین آن چه کسانی هستند مسئله دیگریست...

***

۱_https://etemadonline.com/content/۳۵۰۵۳۲

۲_mshrgh.ir/۱۰۰۱۰۶۸

۳_https://www.jamaran.ir/fa/tiny/news-۱۱۷۶۷۷۹

۴_mshrgh.ir/۹۹۴۸۵۱

۵_mshrgh.ir/۹۸۷۳۱۰

۶_http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=۴۰۲۷۳

۷_http://fna.ir/bnblmy