به گزارش مشرق، وزارت راه‌وشهرسازی پروژه زیادی در سراسر کشور در دست احداث دارد که بسیاری از آن‌ها سالیان سال است که یا متوقف شده‌اند یا به کندی پیش می‌روند. این مسئله دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها تغییر سیاست‌گذاری در دولت‌هاست. اغلب این پروژه‌ها به‌دلیل حجم و بزرگی آن‌ها بیشتر از یک دوره چهارساله دولت طول می‌کشند و به همین دلیل ممکن است متولیان بعدی که روی کار می‌آیند مایل به ادامه انجام این پروژه‌ها نباشند، از جمله آن‌ها می‌توان به پروژه مسکن مهر در کشور اشاره کرد. پروژه‌ای که با وجود تمام ضعف‌ها بسیاری از زوج‌های کشورمان را خانه‌دار کرد اما با روی کار آمدن دولت روحانی و سکان‌داری عباس آخوندی در وزارت راه‌وشهرسازی، برای سال‌ها کنار گذاشته شد. نه تنها این مورد بلکه موارد بسیاری از این دست هستند که طی سال‌های گذشته پیشرفت قابل توجهی نداشته‌اند. در این گزارش به بررسی ابرپروژه‌های این وزارتخانه در دهه‌90 و میزان پیشرفت آن‌ها طی این سال‌ها می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید:

یک کُپی گران از مسکن مهر

راه‌آهن لرستان به خوزستان

پروژه راه‌آهن دورود - ‌خرم‌آباد- ‌اندیمشک یکی از پروژه‌های عمرانی لرستان است که در صورت تکمیل نقش مهمی در توسعه اقتصادی استان دارد. کلنگ احداث این پروژه در سال‌90 بر زمین زده شد و در نهایت سال‌93 عملیات اجرایی آن آغاز شد اما اکنون و با گذشت حدود پنج سال پیشرفت فیزیکی پروژه چشمگیر نیست. فارغ از مشکلات پیش روی پروژه مانند کمبود اعتبار، سختی کار و تملک اراضی در مسیر، شائبه‌هایی در خصوص پایان پروژه در ایستگاه خرم‌آباد نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. بسیاری معتقدند ایجاد راه‌آهن در لرستان بدون اتصال استان به خوزستان از طریق خطوط ریلی پلدختر-‌اندیمشک پروژه‌ای ناتمام است. با این وجود با توجه به اینکه روند رشد و توسعه اقتصادی در هر جامعه‌ای به توسعه زیرساخت‌هایی مانند راه‌آهن و توسعه حمل‌ونقل ریلی بستگی دارد؛ تکمیل این پروژه می‌تواند از جهات مختلف عواید بی‌شماری برای لرستان به همراه داشته باشد. چندی پیش مدیر حوزه طرح‌های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور در این‌باره گفته است: «پروژه راه‌آهن دورود-‌خرم‌آباد-‌اندیمشک که در حال حاضر با توجه به اصلاحیه قانون بودجه امسال با عنوان دورود-‌خرم‌آباد-‌اندیمشک و اتصال به بروجرد تغییر پیدا کرده و فاز اول آن در حال اجراست.» سیامک کیانی افزود: «طول محور دورود به خرم‌آباد 114‌کیلومتر و طول محور خرم‌آباد به اندیمشک 253‌کیلومتر و درمجموع 367‌کیلومتر است، همچنین مسیر اتصال به بروجرد نیز 27‌کیلومتر است.» به گفته وی عملیات اجرایی فاز اول یعنی دورود به خرم‌آباد از پیشرفت فیزیکی 35‌درصدی برخوردار است، اما در خصوص فاز دوم یعنی خرم‌آباد به اندیمشک کاری صورت نگرفته است.» مرداد ماه امسال محمداسلامی وزیر فعلی راه‌وشهرسازی در جریان سفر به لرستان اعلام کرد که اتمام این پروژه از اولویت‌های وزارت راه است.

چابهار، قلب  ترانزیت آسیای میانه

توسعه بندر شهیدبهشتی چابهار و افزایش ظرفیت تخلیه و بارگیری آن به 8.5‌میلیون تن و رونق ترانزیت کالا ضرورت تسریع در اتصال این بندر به شبکه ریلی کشور را دو چندان کرده زیرا راه‌اندازی خط ریلی چابهار می‌تواند جنوب شرق کشور را متحول و نقش بسیار مهمی در توسعه ترانزیت به سراسر دنیا به‌ویژه افغانستان و آسیای میانه ایفا کند. تکمیل پروژه راه‌آهن چابهار-زاهدان به‌عنوان اقتصادی‌ترین خط ریلی و ترانزیتی ایران، از سال‌1389 کنلگ‌زنی شد که به  دلایل مختلفی تاکنون به کندی پیش رفته است. در سال‌92، پیمانکار این پروژه تغییر کرد و با تجهیز کارگاه، کار اجرایی از سال‌93 آغاز شد. با این حال، طبق گفته آقای عباس خطیبی معاون ساخت راه‌آهن شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل، پیشرفت فیزیکی پروژه از سال‌93 تاکنون حدود 30‌درصد بوده است. همچنین کمبود بودجه، دلیل اصلی کند بودن پیشرفت پروژه اعلام شده است. همین موضوع باعث شد که شهریور امسال رئیس‌جمهوری با اختصاص تسهیلات به وزارت راه‌وشهرسازی برای اجرای طرح «اتصال چابهار به شبکه ریلی» موافقت کند. بر اساس این تصمیم، مبلغ 300‌میلیون یورو به وزارت راه‌وشهرسازی از محل منابع صندوق توسعه ملی برای تکمیل طرح ریلی چابهار به زاهدان اختصاص یافته است. اما هنوز تاریخ مشخصی برای افتتاح و بهره‌برداری آن از سوی مسئولان اعلام نشده است.

طرح نیلوفری در مرداب بی‌توجهی

منطقه‌17 شهرداری تهران جزو آسیب‌پذیرترین مناطق شهر تهران به‌شمار می‌آید. بالا بودن تراکم جمعیتی، سکونت دهک‌های پایین درآمدی در منطقه، آسیب‌پذیری بالای منطقه در برابر وقوع خطر زلزله، عرض کم معابر، انفصال بافت کاربری منطقه با شهر تهران، کمبود مراکز خدمات‌رسانی، بهداشتی و امدادرسانی، ازجمله مشکلات این منطقه از جنوب تهران است. سال‌ها منطقه‌17 شهرداری تهران به صورت جزیره‌ای در تسخیر خطوط راه‌آهن بود. هر چند حالا خطوط راه‌آهن به زیرزمین منتقل شده اما سال‌هاست اصل پروژه رها و مکان سابق قطار به محل تجمع اراذل و اوباش تبدیل شده و امنیت مردم را به مخاطره انداخته است. به همین دلیل چند سالی است که قرار است محدوده زمین‌های اطراف خط آهن تهران-تبریز که اکنون به زیر زمین انتقال یافته است، تحت عنوان طرح نیلوفری تبدیل به فضای سبز و مراکز تفریحی شود. با گذشت 10سال از تصویب این طرح هنوز مطالعات اولیه آن انجام نشده است. چندی پیش شهرداری منطقه‌17 اعلام کرده است که عدم همکاری شرکت راه‌آهن را دلیل عدم پیشرفت این پروژه است و گفته بود: تاکنون توافق لازم میان شهرداری تهران و شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران حاصل نشده است. شهرداری در این سال‌ها از هیچ تلاشی برای تأمین نظر شرکت راه‌آهن فروگذار نکرده و در آخرین مراحل مذاکرات، ارقام طرح شده از سوی این شرکت را نیز پذیرفته که به دلایلی نامشخص، تاکنون این توافق حاصل نیامده است.

آزادراه همت به کرج نمی‌رسد

 کُلنگ بزرگراه شمالی کرج (رینگ شمالی پروژه همت) که مدیریت شهری مدعی شده گران‌ترین و بزرگ‌ترین پروژه تاریخ این کلان‌شهر است، سیزدهم مردادماه سال‌95 برای حل معضل ترافیک زمین‌زده شد. متولیان گفتند؛ این پروژه بااعتباری بالغ‌بر هزار میلیارد تومان در مدت‌زمان چهار سال به بهره‌برداری خواهد رسید و حتی در آن روزها مسئولان مربوطه مدعی شده بود در صورت تأمین نقدینگی لازم این مدت به دو سال کاهش خواهد یافت. این پروژه که به طول 17.6کیلومتر از جاده چالوس آغاز و با عبور از محدوده پل کُردان به اتوبان کرج‌-‌قزوین متصل می‌شود. با این حال بارهاوبارها در طی این سال اعلام شد که این برزگراه تا پایان‌97 افتتاح می‌شود اما هنوز خبری از آن نشده است. «گره‌های ترافیکی ورودی کلان‌شهر کرج با بهره‌برداری از پروژه‌های راه‌سازی باز می‌شود»؛ این را مسئولانی می‌گویند که متولی امور راه‌ها در کشور هستند، پروژه همت نیز که حالا چندسالی است که از کُلنگ‌زنی‌اش می‌گذرد قرار است از بار ترافیک اتوبان تهران‌-‌کرج بکاهد، حال شهروندان کرجی منتظرند تا با افتتاح این پروژه رفت‌وآمدشان به پایتخت و مناطق شمالی شهر آسان‌تر شود که البته تحقق این مهم به همت عالی مسئولان بستگی دارد، چرا که زمان افتتاح پروژه بارهاوبارها تغییر کرده است.

سرانجام متروی پرند و هشتگرد

 راه‌اندازی خط مترو پرند و اتصال مترو کرج به هشتگرد سال‌های سال است که در دستور کار قرار دارد و احتمالاً در پنج،6سال اخیر شما هم شنیده باشید که قرار است تا سال آینده این خطوط افتتاح شوند. با این حال همین چند ماه پیش بود که آقای حبیب‌الله طاهرخانی، مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید گفت: برای احداث متروی پرند تکلیف قانونی نداریم ولی برای سرعت یافتن پروژه و رفاه حال شهروندان، متعهد به پرداخت 30‌میلیارد تومان کمک به شهرداری تهران شده‌ایم. این مسئول گفته است شرکت عمران شهرهای جدید دستگاه اجرایی موظف برای ساخت این پروژه ریلی نیست و شهرداری می‌بایست آن را تکمیل کند. با این وجود هنوز از تاریخ افتتاح آن خبری در دست نیست. اتصال متروی کرج به هشتگرد نیز سرنوشتی مشابه مسیر تهران به پرند دارند. سال‌هاست که متولیان از پیشرفت آن صحبت می‌کنند اما از بهره‌برداری آن خبری نیست. اما آخرین صحبتی که در این‌باره شد مربوطه به اول مرداد ماه سال جاری است که اسلامی وزیر راه فعلی از افتتاح آن تا پایان تابستان خبر داد. البته با وجود گذشت 2‌ماه از تابستان این خط هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.

بازسازی فرودگاه‌های کشور

اجرای 40‌پروژه عمرانی و توسعه‌ای در فرودگاه‌های کشور از جمله پروژه‌های وزارت راه‌وشهرسازی است که هنوز کلنگ آن زده نشده است. مرداد ماه امسال بود که آقای محمدرضا زحمتکش، سرپرست اداره کل عمران و توسعه فرودگاه‌ها از اجرای 40‌پروژه در سه حوزه ترمینالی، سطوح پروازی و جنبی با اعتباری بالغ بر 4690‌میلیارد ریال در سال جاری خبر داد اما تاکنون خبری ازشروع به کار آن نشده است.

طرح‌های نیمه‌تمام

 به جز موارد فوق، 1100‌کیلومتر مسیر بزرگراهی و 300‌کیلومتر آزادراه درقالب طرح‌های آزادراهی می‌بایست طی سال‌های اخیر به صورت مستمر انجام می‌شد که درباره میزان پیشرفت آن در دولت روحانی و به‌خصوص دوران وزارت آخوندی مستنداتی در دست نیست. آماده‌سازی و توسعه زیرساخت‌های شهرهای جدید بینالود و بهارستان نیز از جمله پروژه‌های این وزارتخانه است که تاکنون متوقف مانده است. همچنین راه‌آهن میانه‌-‌بستان‌آباد که از سال‌79 کلنگ‌زنی شده و اتمام تعمیر خانه‌های سیل‌زده خرم‌آباد و گلستان بنا بود تا پایان تابستان امسال به اتمام برسد از دیگر پروژه‌های این وزارتخانه است که اتمام و بهره‌برداری از آن‌ها مشخص نیست نصیب کدام دولت شود.

آزادراه ارومیه‌-‌تبریز به دنبال  سرمایه

پروژه آزاد راه ارومیه به تبریز به طول 151‌کیلومتر در 6 قطعه طراحی شده که قطعات اول و دوم آن در محدوده استان آذربایجان‌غربی تکمیل و بهره‌برداری شده است؛مابقی قطعات درحال احداث است که برای ساخت قطعات پنج، شش و تکمیل قطعات یک، ، سه و چهار مجموعاً 1000‌میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز است. قطعه سوم این پروژه که دارای 2‌تونل و مسیر به طول 17‌کیلومتر است پایین‌ترین میزان پیشرفت را دارد. بنا بر آنچه معاون وزیر راه در خصوص قطعات 5 و 6 اعلام کرده بود این وزارتخانه به‌دنبال سرمایه‌گذار است تا عملیات اجرایی را آغاز کند. گفته می‌شود پروژه آزادراه ارومیه - تبریز 11‌سال است که همچنان دردست ساخت است.

آزاد راه  تهران - شمال پروژه  27 ساله

احداث آزادراه تهران‌-‌ شمال از حدود 27‌سال قبل در برنامه اجرایی قرار گرفت. این آزادراه در سال‌های اولیه در اولویت پروژه‌های عمرانی دولت‌های کشورمان قرار نداشت اما در اواخر دهه‌80 و اوایل دهه‌90 یک دوره فعالیت چشمگیری در این آزاد راه انجام شد، با روی کار آمدن دولت یازدهم نیز، آغاز به‌کار مجدد و جدی‌تر ساخت آزادراه تهران-شمال در دستور کار قرار گرفت و طی پنج سال پیشرفت فیزیکی این آزادراه نسبت به دولت‌های قبلی، قابل قبول‌تر بود و عملیات اجرایی روی آن، از سال‌1393 به‌طور جدی شکل گرفت. به‌طوری که برای حدود 17‌سال پروژه با پیشرفت سالانه حدود 1٫5 درصد پیگیری می‌شد اما از سال ‌1393به بعد ماهانه پیشرفت 1٫5 درصد نیز به ثبت رسیده است. حالا پیشرفت فیزیکی قطعه یک آزادراه تهران-‌شمال به 95‌درصد رسیده است، با این حال درصورتی که 5‌/2درصد دیگر به پیشرفت فیزیکی آن اضافه شود، طبق وعده مسئولان، می‌بایست تابستانی که گذشت شاهد افتتاح این قطعه می‌بودیم. با این حال وعده افتتاح این پروژه نیز مانند ده‌ها پروژه دیگر به تعویق افتاده و این‌بار مسئولان دهه فجر پیش‌رو را زمان افتتاح این پروژه اعلام کرده‌اند. بهمن ماه سال گذشته بود که محمد اسلامی،وزیر راه‌وشهرسازی اعلام کرد قطعه یک آزادراه تهران-شمال در تابستان سال‌1398 به مرحله بهره‌برداری می‌رسد و شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل نیز در مورد قطعه یک این آزادراه اعلام کرد که پروژه مذکور با پیشرفت فیزیکی 94‌درصدی همراه بوده و فقط بخش کمی از عملیات اجرایی آن باقی مانده است. گفته می‌شود این پروژه 120‌کیلومتر است که 32‌کیلومتر آن به‌عنوان قطعه یک در استان تهران واقع شده است؛ مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و هم‌اکنون مراحل نهایی آن سپری می‌شود. اگرچه بر اساس لایحه بودجه باید این پروژه در سال‌1400 به اتمام برسد اما آن‌گونه که مسئولان برآورد می‌کنند تا چندسال پیش از 1400 نیز این پروژه طول خواهد کشید.

منبع : صبح نو