به گزارش مشرق،  وزرای خارجه کشورهای انگلیس، فرانسه و آلمان در پایان نشست خود که پس از تصویب قطعنامه پیشنهادی آنها علیه ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار شد، در بیانیه‌ای مشترک تاکید کردند: «۳ کشور اروپایی به اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ که توسط آن برجام در سال ۲۰۱۵ مورد تایید قرار گرفت پایبند هستند. اگر چه ما معتقدیم برداشته شدن برنامه‌ریزی‌شده تحریم تسلیحاتی سلاح‌های متعارف در اکتبر آینده که در قطعنامه ۲۲۳۱ به آن اشاره شده پیامدهای زیادی برای امنیت و ثبات منطقه خواهد داشت».

بیشتر بخوانید:

توصیه روسیه برای حل مشکلات دسترسی ایران به آژانس

ترامپ مذاکره میخواهد، نباید عصبانی‌اش کنیم

قطعنامه شورای حکام آژانس، برای ایران غیر قابل قبول است

۳ کشور اروپایی در ادامه اضافه کردند: «ما خواستار آن خواهیم شد که تحریم‌های اروپا درباره صادرات تسلیحات متعارف و فناوری موشکی تا سال ۲۰۲۳ پابرجا بماند. ما به این موضوع با هماهنگی تنگاتنگ با روسیه و چین که ۲ عضو باقیمانده برجام هستند و دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل و دیگر شرکای کلیدی خواهیم پرداخت». بیانیه ۳ کشور اروپایی درباره ایران با استقبال ایالات متحده مواجه شد. «جکی والکات» نماینده آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین با انتشار بیانیه‌ای با اعلام حمایت از بیانیه انگلیس، فرانسه و آلمان‏، از دیگر اعضای شورای حکام نیز خواست این بیانیه را مورد بررسی و حمایت قرار دهند.

نکته مهمی که در بیانیه تروئیکای اروپایی حائز اهمیت است، اعلام تصمیم ۳ کشور اروپایی طرف مذاکره در برجام مبنی بر ادامه تحریم تسلیحاتی ایران تا سال ۲۰۲۳ است. تروئیکای اروپایی در حالی «نگرانی از امنیت و ثبات منطقه» را به عنوان علتی برای این تصمیم جهت ادامه تحریم‌های تسلیحاتی ایران تا سال ۲۰۲۳ مطرح می‌کند که مسائل منطقه‌ای جایگاهی در متن توافق برجام نداشته است. سیاست منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی امر پنهانی نبوده است و کشورهای اروپایی با علم به جهت‌گیری‌های ایران در منطقه پای میز مذاکره با ایران نشسته و توافق برجام را پذیرفته بودند. بر همین اساس است که طرح موضوع مسائل منطقه‌ای در عدم تعهد به مفاد برجام، آشکارا موضوعی خارج از متن توافقنامه و نوعی بهانه‌تراشی از سوی اروپایی‌هاست.

بر اساس نظر برخی کارشناسان، تصمیم اروپایی‌ها برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران تا سال ۲۰۲۳ را باید در راستای همسویی اروپایی‌ها با آمریکا در سناریوی تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران تحلیل کرد.

مدت‌هاست آمریکایی‌ها سعی کرده‌اند کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل را برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران با خود همراه کنند؛ اقدامی که اروپایی‌ها بخوبی از ریسک بالای آن باخبرند، چرا که این اقدام ادامه حیات برجام را با خطر جدی مواجه خواهد کرد، در حالی که اروپایی‌ها در ظاهر تمایلی به این موضوع ندارند و نمی‌خواهند منافعی که از ادامه برجام عاید آنها می‌شود (مانند حفظ رژیم بازرسی‌ها علیه ایران) به این زودی‌ها از بین برود. همین امر موجب شده است در ظاهر اروپایی‌ها به ‌رغم فشارهای آمریکا، تمایلی به همراهی با ایالات متحده در کشاندن موضوع تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران به شورای امنیت نداشته باشند؛ مسأله‌ای که در بیانیه تروئیکای اروپایی اینگونه منعکس شده است: «ما قویا بر این باوریم که هرگونه تلاش یکجانبه برای فعال‌سازی بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل [علیه ایران] پیامدهای نامطلوب جدی در شورای امنیت سازمان ملل متحد خواهد داشت. ما نمی‌توانیم از تصمیمی که با تلاش‌های کنونی‌ ما برای حفظ برجام در تضاد است، حمایت کنیم».

در این بیانیه با اشاره به اینکه برجام نقش کلیدی در تقویت رژیم منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای در جهان ایفا می‌کند، از آمریکا به دلیل خروج از برجام در سال ۲۰۱۸ و بازگرداندن تحریم‌های یکجانبه این کشور علیه ایران انتقاد شده است. طرف‌های اروپایی برجام ضمن ابراز تأسف از این تصمیم آمریکا، مدعی شده‌اند از زمان خروج آمریکا از برجام تلاش زیادی برای حفظ این توافق انجام داده‌اند.

از طرف دیگر اگر چه اروپایی‌ها در نامه‌نگاری‌ها و اطلاعیه‌ها از همراهی با آمریکا در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران از طریق شورای امنیت سازمان ملل خودداری می‌کنند اما توان ایستادگی در برابر فشارهای آمریکا را نیز ندارند. همین مسأله باعث می‌شود آنان به راه‌حل سومی به عنوان یک راه‌حل میانه‌ رو بیاورند تا بتوانند رضایت آمریکا را جلب کنند. این راه‌حل همان تصمیم بر ادامه تحریم‌های تسلیحاتی اتحادیه اروپایی تا سال ۲۰۲۳ است. به بیان دیگر، این ۳ کشور اروپایی با ارائه این پیشنهاد عملا هم‌سویی و موافقت خود را با آمریکا در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی نشان داده‌اند، با این حال نمی‌خواهند مسؤولیت بر هم خوردن برجام و توافق هسته‌ای را بر عهده بگیرند. ۳ کشور اروپایی با تاکید بر حفظ برجام از یک سو و از سوی دیگر همراهی با آمریکا در ادامه تحریم‌های تسلیحاتی، هم بستر برجام برای ادامه برخی تعهدات ایران شامل رژیم بازرسی‌ها را حفظ می‌کنند و هم مانع دستیابی ایران به یک امتیاز برجامی آن هم پس از ۵ سال از اجرای برجام می‌شوند.

این رویکرد اروپا اما با واکنش مسؤول سیاست خارجی ایران مواجه شد. محمدجواد ظریف در واکنش به بیانیه ۳ کشور اروپایی آلمان، انگلیس و فرانسه درباره تعهدات برجامی تهران اعلام کرد آنان در موضع توصیه به ایران نیستند.

وی با انتشار توئیتی در این باره اظهار داشت: اروپایی‌ها اذعان دارند در مقابل زورگویی آمریکا ناتوان مطلق‌اند. پشت نقاب موجود، ۳ کشور اروپایی همدست ترامپ و نتانیاهو هستند.

ظریف تصریح کرد: این ۳ کشور باید از حفظ ظاهر نزد عموم دست بردارند و شجاعت به خرج داده و آنچه را که در ملاقات‌های خصوصی به آن اذعان دارند، علنا بیان کنند؛ ناتوانی از حتی عمل به وظایف خود در برجام به دلیل ناتوانی مطلق در مقاومت در برابر زورگویی ایالات متحده. پشت نقاب موجود، ۳ کشور اروپایی همدست ترامپ و نتانیاهو هستند و به هیچ وجه در موضع توصیه به ایران نیستند. ظریف در حالی کشورهای اروپایی را در برابر آمریکا، ناتوان مطلق توصیف کرده و آنها را همدست ترامپ و نتانیاهو معرفی می‌کند که وی در سال‌های گذشته با تفکیک منافع اروپا و آمریکا در قبال ایران، معتقد بود اروپا در انجام تعهداتش در قبال ایران قابل اعتماد است. سیاست خارجی دولت در سال‌های اخیر نیز بر مبنای همین تصور و گزاره پایه‌ریزی شده بود: «تنش‌زدایی با غرب با هدف جلب اعتماد و در نهایت کاهش تحریم‌ها و گشایش اقتصادی در کشور». البته شرح آنچه بر ایران در نتیجه این نگاه ساده‌لوحانه رفت خود گزارش‌های تفصیلی دیگری را می‌طلبد، با این حال ظریف بعد از ۷ سال و به رغم تمام خوش‌بینی‌هایش مجبور است بپذیرد نمی‌شود به اروپا اعتماد کرد. به بیان دیگر اروپا با رفتار خود کار را به جایی رسانده که ظریف هم صراحتا این زیاده‌خواهی دیپلماتیک را به روی خود و اروپا بیاورد.

* استقبال آمریکا

دور جدید فشارها علیه برنامه هسته‌ای ایران با ادعای آژانس درباره عدم اجازه ایران به بازرسان آژانس در بازرسی از ۲ مکانی که مشکوک خوانده می‌شود، آغاز شد. رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی این ادعا را مطرح کرد که سندی جز گزارش سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی نداشت. گزارشی که بدون طی کردن روندهای استاندارد در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدون وجاهت قانونی، مبنایی برای دور جدیدی از فشارها علیه ایران قرار گرفت. در همین راستا بود که بعد از صدور قطعنامه شورای حکام، وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌ای مدعی شد: در چند ماه اخیر ایران نه‌تنها به گسترش تنش و اخاذی هسته‌ای ادامه داده است، بلکه از مذاکره با آژانس نیز رویگردان بوده و به آن پاسخ نداده است.

این اقدامات غیرقابل قبول بوده و بیانگر یک تهدید مداوم ناشی از برنامه هسته‌ای ایران علیه صلح و امنیت بین‌المللی است. مایک پمپئو در ادامه تاکید کرد: ایران به طور قانونی موظف است به سوالات آژانس پاسخ داده و دسترسی لازم را ایجاد کند. وزیر خارجه آمریکا در ادامه مطرح کرد: آمریکا همچنان به ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته‎ای متعهد است و با شورای حکام آژانس همکاری خواهد کرد تا از آژانس برای حل این موضوعات مهم حمایت کند. ایران به طور قانونی موظف است به سوالات آژانس پاسخ داده و دسترسی لازم را ایجاد کند. او در بخش دیگری از این بیانیه مدعی شد: ما به دنبال راهکاری جامع و دیپلماتیک هستیم که نگرانی‌های هسته‌ای درباره ایران را در بر بگیرد.

منبع: روزنامه وطن امروز