به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، توسعه موشک های ضد کشتی مافوق صوت از جمله مسائلی است که برای کشورهای صاحب فناوری های خاص نظامی یا کشورهایی که دارای رقبا و دشمنانی با نیروی دریایی پیشرفته و مجهز به سیستم های پیشرفته پدافندی هستند، یک اولویت ویژه در سالهای اخیر بوده اما طراحی و دستیابی به دانش آن، موضوعی نیست که هر کشوری بتواند داعیه رسیدنش را داشته باشد. سرعت و برد بالا، قابلیت پرواز نزدیک به سطح آب خصوصا در فاز نهایی حمله، طراحی پنهانکار و داشتن سر جنگی قدرتمند با داشتن قابلیت برنامه ریزی برای انفجار در شرایط مختلف از جمله مشخصات یک موشک کروز ضد کشتی مناسب است.

بیشتر بخوانید:

رسیدن به «یاخونت» و «Meteor» ایرانی نزدیک و نزدیکتر شد/ نیروهای مسلح با «رم جت» بومی در آستانه دستیابی به تسلیحات هایپرسونیک+عکس

اما در روزهای اخیر امیر دریادار خانزادی فرمانده نیروی دریایی ارتش در یک گفتگوی تلویزیونی در خصوص آینده موشک های ضد کشتی این نیرو، این گونه گفته است: در آینده نزدیک تولید موشک‌های سوپر سونیک را در دستور کار خواهیم داشت که در آن‌ها موتورهای جدید توربوفن بکارگیری خواهند شد تا با سرعت چند برابر صوت حرکت کنند.

پیش از ورود به بحث موشک های ضد کشتی بهتر است کمی در خصوص یکی از نکات کلیدی مورد اشاره توسط فرمانده نداجا یعنی موتور توربوفن صحبت کنیم. توربوفن نوعی موتور توربوجت است که در آن بخش بزرگی از هوای مکیده شده بدون رفتن به اتاق احتراق از روزنه انتهائی خارج می‌شود. توربوفن یک کمپرسورفن بسیار بزرگ در جلوی موتور دارد که نسبت زیادی از هوا پس از عبور از فن از فاصله بین فن و پوسته عبور کرده در انتهای موتور با گازهای داغ خروجی موتور یکی می‌ شوند و نیروی پیشرانه را افزایش می‌ دهد. توربوفن‌ها کارایی بهتری نسبت  به توربوجت های ساده دارند؛ زیرا به حجم زیادی از هوا که از فن عبور می‌کند شتاب داده می‌ شود و با توجه به هوای کمی که از هسته موتور عبور می‌کند، نیروی پیشرانهٔ زیادی تولید می‌کند.

نمایه ای از عملکرد کلی موتور توربوفن

موتورهای توربوفن و توربوجت در اعداد ماخ کم، ضربه ویژه بالایی دارند. این موتورها می‌توانند با تولید حرارت کم در مدت‌زمان طولانی با سوختی کم و نزدیک به سطح زمین به پرواز ادامه دهند. همین باعث می‌شود که امکان ردیابی آن‌ها توسط حسگرهای حرارتی یا رادارهای زمین بسیار کم باشد. امروزه تقریبا تمامی هواپیمای پیشرفته نظامی و غیر نظامی از موتورهای توربوفن بهره می برند.

سرعت مافوق صوت و پیشران توربوفن؛ تاکتیک نداجا چه خواهد بود؟

موتورهای توربوفن، خصوصا در اندازه های کوچک که برای موشک های کروز به کار می روند برای پروازهای طولانی و سرعت های مادون صوت به کار می روند. اگر بخواهیم به بعضی از موشک های کروز معروف در جهان که از موتورهای توربوفن بهره می برند، اشاره کنیم می توانیم به موتور مدل Williams F107 برای موشک های سری تاماهاوک، موتورهای سری 36MT برای موشک های سری KH-59M و یا مدل TRI-60 مورد استفاده در موشک های استورشادو یا RBS-15 اشاره کرد که نمونه های مشهور بهره گیری از این پیشران هستند.

موتور مدل Williams F107

موتور مدل TRI-60

تمام این موتورها برای موشک هایی با سرعت مادون صوت توسعه پیدا کرده اند و زمانی که یک موشک کروز ضد کشتی بخواهد -بر اساس صحبت فرمانده نداجا- با سرعت چند برابر سرعت صوت به حرکت بپردازد مشخصا نیاز به کمکی در مرحله آخر دارد. برای درک این مسئله می توان به یک مدل موشک روسی و تجربه آنها در این بخش نگاهی داشت. موشک کروز سری 3M-54 ساخت روسیه از خانواده کلاب در مراحل اولیه و میانی پرواز خود با سرعت زیر صوت پرواز کرده و در مرحله نهایی با کمک یک موتور راکتی به سرعتی نزدیک به 2.9 الی 3 ماخ می رسد. چینی ها نیز به نوعی با کپی کردن این موشک سری YJ-18 را وارد خدمت کردند. این موشک نیز در گونه ضد کشتی و در مراحل اولیه و ثانویه پرواز از سرعت زیر صوت و در مرحله نهایی نیز به صورت سوپرسونیک پرواز می کند.

موشک کروز 3M-54E ساخت روسیه

موشک کروز YJ-18 ساخت چین

بر این اساس می توان گمانه زنی کرد، کلیت طرح نداجا نیز به همین صورت خواهد بود که موشک تا قبل از وارد شدن به مرحله نهایی پرواز با سرعت زیر صوت و در نهایت با کمک یک پیشران راکتی به سرعت مافوق صوت دست پیدا می کند. این روش باعث می شود شناور مدافع در فاز ناگهانی به نوعی غافلگیر شده و احتمال برخورد به آن افزایش پیدا کند. این طور موشک ها در فاز اولیه و میانی در پرواز با سرعت کم و در ارتفاع پایین و کم بودن تشعشعات فروسرخ برای پنهانکاری تلاش کرده و در فاز آخر نیز به دنبال سرعت ناگهانی برای برخورد به هدف است. در عین حال با توسعه دادن موتورهای توربوفن و مصرف کمتر سوخت در آنها این موشک ها می توانند به بردهای بیشتر نیز دست پیدا کنند.

طبیعتا در سالهای اخیر و آینده نیز دشمن اصلی ما در آب های جنوبی، ناوشکن ها، رزم ناوها و ناوهای محافظ آمریکایی خواهند بود که همه آنها به سیستم کنترل تسلیحاتی ایجیس، رادارهای آرایه فازی سری SPY و مجموعه ای از موشک های پدافندی مثل سری استاندارد، RIM و توپ های چند لول دفاع نهایی مجهز هستند. البته شکستن این سد دفاعی با موشک های کروز مادون صوت ممکن بوده ولی کاری سخت است اما این تفوق، با داشتن موشک های ضد کشتی با سرعت مافوق صوت بسیار ساده تر بوده و طرف مقابل را بیش از آغاز هرگونه ماجراجویی به تفکر دوباره مجبور خواهد کرد. فراموش نکنیم که دکترین اصلی دفاعی جمهوری اسلامی ایران عدم شروع درگیری از طریق بازداندگی و ایجاد قدرت محافظ دفاعی است.

لذا مجهز شدن قوای دریایی کشور به همچنین موشکی از جمله عوامل بسیار سنگین وزن و مهم در توسعه توان بازدارندگی و دور کردن سایه جنگ از سر کشور خواهد بود. در عین حال توسعه موتورهای توربوفن در کشور یکی از مهم ترین گام ها برای توسعه جنگنده های نسل 4 و 5 در کشور خواهد بود و همچنین می توان از آن برای ساخت موتورهای توربوفن تجاری و توسعه هواپیماهای مسافربری نیز بهره برد. باید توجه کرد، در شرایط فعلی، برد موشک های کروز دریایی کشورمان به صورت رسمی حدود 300 کیلومتر اعلام و تست شده است، اما دستیابی به چنین موتورهایی می تواند علاوه بر آنکه سرعت رسین به اهداف مد نظر را با کاهشی چشمگیر مواجه کند، برد موشک های کروز را نیز به راحتی تا حدود 500 کیلومتر افزایش دهد که چنین بازوی بلندی، پشتیبان نیروی دریایی کشورمان در هر ماموریت دور و نزدیکی خواهد بود.