به گزارش مشرق به نقل از وزارت بهداشت، دکتر سعید نمکی در نود و دومین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی اظهار داشت: سوالی که باید به مردم، دولت، حکومت، دانشجویان و داوطلبان تحصیل در علوم پزشکی پاسخ دهیم این است که چه کسی را با چه سطحی از مهارت، در طول چه دوره‌ای، با چه هزینه‌ای، توسط چه کسی، در کجا و برای کدام جایگاه نظام ارائه خدمت، قرار است تربیت کنیم؟ و هنوز پاسخ این سوالات را در آموزش عالی علوم پزشکی کشور نگرفته‌ایم.
بیشتر بخوانید:
وی افزود: باید یکبار دیگر چشم‌های خودمان را بشوییم و جور دیگری ببینیم و نیازهای واقعی نظام ارائه خدمت در بخش‌های بهداشت، درمان، آموزش و پژوهش را واکاوی و ارزیابی کنیم. اگر روز اول در پذیرش رزیدنت پزشک خانواده و حتی پزشکی اجتماعی، با این عینک به مسائل ملی نگاه می‌کردیم، شاید تصمیمات دیگری می‌گرفتیم.
متاسفانه کیفیت آموزش فدای کمیت می‌شود
وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: متاسفانه کیفیت آموزش فدای کمیت می‌شود. در حال حاضر در خیلی از رشته‌هایی در مقاطع فلوشیپ، دکتری تخصصی (Ph.D) و سایر مقاطع که پذیرش داریم، متاسفانه کیفیت آموزش فدای کمیت می‌شود و این یک بحث بسیار جدی است که شورای آموزش پزشکی و تخصصی باید به آن بپردازد. ممکن است بگویید شوراهای دیگری هم در کشور وجود دارند که می‌توانند به این موضوع بپردازند اما معتقدم این شورا یکی از پر اهمیت ترین مجامعی است که باید به این امر مهم بپردازد.
توسعه بیش از حد تحصیلات تکمیلی
نمکی تاکید کرد: یکی از بلاهای نظام آموزشی و نظام ارائه خدمت، توسعه بیش از حد تحصیلات تکمیلی است و پزشک عمومی لحظاتی که در حال خدمت است به این فکر می‌کند که چگونه می‌رود برای دوره رزیدنتی پذیرفته شود. متاسفانه ژنرال‌های زیادی تربیت می‌کنیم اما در نظام ارائه خدمت، سرباز نداریم. جای طب عمومی، جراح عمومی و طب اطفال به شدت خالی می‌شود. فوق تخصص و فلوشیپ جای این رشته‌های مهم و ارزشمند را می‌گیرد و ارائه خدمات گران و محدود می‌شود.
به شدت با کمبود رده‌های میانی خدمت در نظام سلامت روبرو می‌شویم
وی اضافه کرد: به شدت با کمبود رده‌های میانی خدمت در نظام سلامت روبرو می‌شویم. تقاضا دارم که شورای آموزش پزشکی و تخصصی به این بپردازد که در چه مقاطعی در سالهای آینده باید به توسعه رشته‌ها بپردازیم و در چه رشته‌هایی باید محدودیت ایجاد کنیم و در عوض به نیازمندی‌های واقعی نظام ارائه خدمت، بپردازیم.
وزیر بهداشت گفت: بحث‌هایی مانند تاثیر اقتصاد سلامت و بازار بر روی گرایشات رشته‌ها مطرح است که این شورا باید بررسی کند که اگر امروز متقاضی رشته رادیولوژی بیشتر داریم و اقتصاد در این رشته تاثیر گذاشته اما در برخی رشته‌ها متقاضی نداریم، دلیل آن چیست و چگونه می‌توانیم بیرون از ساختار وزارت بهداشت در ایجاد جذبه برای ورود داوطلبان به برخی رشته‌های کم متقاضی، کمک کنیم.
شاید پاییز سخت‌تری نسبت به بهار و تابستان را در پیش داشته باشیم
وزیر بهداشت گفت: در مورد کرونا امروز گرفتار مصیبتی هستیم که شاید در یکی دو قرن یکبار دنیا را دچار مشکل و گرفتاری کند. کرونا امروز یک پاندمی فراگیر بین المللی است و فقط ما مبتلا به این بیماری نیستیم. با احتمال همپوشانی و همزمانی کرونا و آنفلوآنزا شاید پاییز سخت‌تر نسبت به بهار و تابستان را در پیش داشته باشیم.
نمکی افزود: همپوشانی و همزمانی کرونا و آنفلوآنزا برای وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی، ممکن است نفس گیر باشد. گروه پرخطر در بیماری کووید ۱۹ را بیماران خاص و افراد مسن در نظر می‌گرفتیم اما بر اساس آخرین آمارهای دانشگاه‌های علوم پزشکی در گیر، متاسفانه امروز جوان‌تر ها بیشتر به ویروس کرونا گرفتار می‌شوند.
لزوم تقویت زیرساخت‌های فضای مجازی برای آموزش و برگزاری امتحانات دانشگاه‌ها
وی خطاب به روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور گفت: با توجه به احتمال همپوشانی و همزمانی کرونا و آنفلوآنزا در فصل پاییز، در برگزاری امتحانات و آزمون‌ها و ارائه آموزش‌ها حتماً با افزایش زیرساخت‌ها، تا جایی که می‌توانید از فضای مجازی کمک بگیرید و در مواردی که این امکان وجود ندارد، باید مدلی بکار گرفته شود که کمترین آسیب به دانشجویان وارد شود و دغدغه‌ها کاهش یابد.
محافظت از کادر بهداشتی و درمانی خط مقدم یکی از دغدغه‌های ما است
وزیر بهداشت تاکید کرد: در حال حاضر یکی از غصه‌های ما، محافظت از کادر بهداشتی و درمانی در خط مقدم خدمت به مردم است و این مورد، ما را دچار دغدغه می‌کند. اگر اصلی ترین محور خدمت در حوزه سلامت، گرفتار ویروس کرونا شوند و وسعت این گرفتاری به گونه‌ای شود که نتوانیم خدمات مورد نیاز مردم را ارائه کنیم، مشکل عمده‌ای برای ما پیش می‌آید که حتماً باید از نظر تامین تجهیزات محافظتی، آموزش‌های مورد نیاز و رعایت فاصله گذاری هوشمند بررسی شود.
نمکی اظهار داشت: از اوایل ایجاد رشته پزشکی اجتماعی به دلیل جامعه محور کردن علم پزشکی، از علاقه مندان و موافقان این رشته بودم اما گرفتاری ما این است که متاسفانه کارهای موازی و جزیره‌ای بسیار زیادی کرده‌ایم. چقدر از واحدها و دروسی که به پزشکی اجتماعی می‌آموزیم با یک اپیدمیولوژیست همپوشانی دارد؟ این افراد چه جایگاه تعریف شده‌ای در نظام ارائه خدمت دارند؟ نقش اپیدمیولوژیست و پزشک اجتماعی و برخی رشته‌های دیگر مانند پزشکی خانواده در نظام ارائه خدمت کجا است؟ این جایگاه‌ها چه همپوشانی‌هایی با همدیگر دارند؟
منابع را هدر ندهیم و افراد را سرگردان نکنیم
وی اضافه کرد: پیشنهاد بنده این است که تا زمانی که بازار کار برای پزشکی اجتماعی تعیین تکلیف نشده، غیر از هدر دادن منابع، افراد را سرگردان نکنیم. نه به خوبی به نیروهای پزشکی اجتماعی پول می‌دهیم و نه به درستی از آنها خدمت می‌گیریم. قبل از اینکه بخواهیم برای آموزش، خزانه نشاء درست کنیم باید زمین کشت را آماده کنیم و این گرفتاری را در مورد دانش آموختگان داریم بنابراین تصور می‌کنم باید مدتی در این موضوع، توقف کنیم که بدانیم در آینده می‌خواهیم چه کارهایی انجام دهیم.
مخالف رزیدنتی پزشک خانواده بودم
وزیر بهداشت یادآور شد: زمانی که دوستان می‌خواستند دوره رزیدنتی پزشکی خانواده را در کشور راه اندازی کنند، در سازمان برنامه و بودجه مشغول فعالیت و مخالف راه اندازی این دوره بودم. اعتقاد دارم که مشکل پزشکی خانواده که از مصوبات قانون برنامه‌های پنجم و ششم توسعه است، هرگز با راه اندازی دوره رزیدنتی در کشور حل نمی‌شود.
نمکی اظهار داشت: علیرغم مخالف ما اما دوره رزیدنتی پزشک خانواده در کشور پذیرش شدند و به مسئولان وقت وزارت بهداشت گفتیم منتظر نباشید که با فارغ التحصیلی متقاضیان این رشته، مشکل پزشکی خانواده کشور برطرف شود و این افراد را به عنوان مدرس پزشکی خانواده برای دوره‌های آموزشی کوتاه مدت برای پزشکان عمومی به کار بگیرید.
پرونده الکترونیک سلامت ریلی برای پزشکی خانواده و سیستم ارجاع است
وی تصریح کرد: هر چه زودتر باید در کشور پزشک خانواده را مستقر کنیم چون بزرگترین و اصلی ترین دروازه بان نظام ارائه خدمت، پزشک خانواده است. چرا ما با فاصله اقدام به استقرار پزشکی خانواده در کشور می‌کنیم؟ چون اول باید یک ریل مناسب برای ورود پزشکی خانواده، سیستم ارجاع و اعمال راهنماهای بالینی ایجاد می‌کردیم که با لطف خدا و تلاش همکاران مان، در زمانی بسیار کوتاه، پرونده الکترونیک سلامت که چندین سال بر زمین مانده بود را به سرانجام رساندیم.
اجرای آزمایشی پزشک خانواده در چند استان
وزیر بهداشت اظهار داشت: خوشبختانه اجرای آزمایشی پزشکی خانواده در کشور و در ۶ یا ۷ استان آغاز شده و امیدواریم که تا پایان شهریور اجرای آزمایشی این طرح به پایان برسد و بتوانیم در نیمه دوم سال کل کشور را برای اجرای پزشکی خانواده آماده کرده باشیم. در این دوره که بنده با نگاه پیشگیرانه و پیشگیری محور، وزارت بهداشت را اداره می‌کنم، باید حتماً پزشکی خانواده و سیستم ارجاع را مستقر کنیم.
دوره‌های آموزشی کوتاه مدت، راهکار تامین نیروی پزشک خانواده در کشور است
نمکی یادآور شد: تنها راه تامین نیروی انسانی پزشکی خانواده، دوره‌های آموزش کوتاه مدت است و این دوره برای پزشکان عمومی نباید بیشتر از ۶ ماه باشد و حتی می‌تواند به عنوان آموزش حین خدمت نیز ارائه شود. پزشک عمومی می‌تواند با گذراندن یک دوره آموزشی کوتاه مدت و آشنایی با چارچوب‌های پزشکی خانواده، در جایگاه پزشک خانواده قرار بگیرد. شاید برخی عنوان کنند که نام این کار، پزشک خانواده نیست که باید بگویم این را می‌فهمم اما با تربیت رزیدنت پزشک خانواده، هیچ وقت کشور صاحب سیستم پزشک خانواده نخواهد شد.
وی اظهار داشت: اگر بخواهیم پزشکان متخصص خانواده و پزشک عمومی آموزش دیده را برای پزشکی خانواده در کشور بکار بگیریم، چه طور می‌خواهیم به آنها پرداختی داشته باشیم؟ بنابراین اعتقاد دارم از فارغ التحصیلان رزیدنتی پزشک خانواده باید به عنوان هسته مرکزی برای آموزش دوره‌های کوتاه مدت پزشک خانواده کمک بگیریم.
وزیر بهداشت خاطرنشان کرد: اصلاً اعتقاد ندارم که دوره‌های آموزشی کوتاه مدت پزشک خانواده حتماً باید به صورت کلاسی و حضوری باشد بلکه می‌توانیم با یک بسته آموزشی، اقدام به تربیت و تقویت پزشک خانواده در کشور کنیم.
