سرویس سیاست مشرق - روزانه می‌توان از لابه‌لای گزارش‌ها و عناوین خبری رسانه‌های مکتوب و حتی غیر مکتوب، نکات قابل‌توجهی استخراج کرد؛ موضوعاتی که می‌تواند برای مخاطبین قابل‌استفاده و محوری برای تحلیل باشد، در گزارش روزانه "ویژه‌های مشرق" نکات و تأملات قابل‌استخراج از رسانه‌ها برای مخاطبین عرضه خواهد شد؛ با  «ویژه‌های مشرق» همراه شوید.

*******

**خروج از برجام، ورود به جنگ است

«فریدون مجلسی» دیپلمات سابق و از حامیان برجام که اکنون خانواده اش ساکن آمریکا هستند، در یادداشتی در روزنامه شرق نوشت: «به‌خوبی می‌دانیم همین آقایانی که حالا علیه برجام شعار می‌دهند، منافع برجام را از کار انداخته‌ بودند؛ درحالی‌که تعهداتش بر گردن ایران باقی مانده است. وقتی نمی‌توانیم صادرات و واردات درست داشته باشیم یا گشایش اعتبار کنیم و مجبوریم به دورزدن تحریم‌ها و روش‌های پنهانی رو بیاوریم، همه نتیجه بلایی است که بر سر برجام آمده است».

مجلسی در ادامه نوشت: «حالا که چنین است و با اقدامات این دوستان به اینجا رسیده و آنها هم بیشتر از بقیه از ماجرا شاکی و ناراحت هستند، چرا از برجام بیرون نمی‌آیند؟ مگر نه این است که سازوکار قانونی و قدرتش را دارند؟ من البته به این کار تشویق نمی‌کنم و دلم نمی‌خواهد که از برجام خارج شویم. چون اصلا دلم نمی‌خواهد مشکلات بیشتری برای این مملکت ایجاد شود یا خدای ناکرده درگیر جنگی شویم. اما رفتار گروه مخالف را هم درک نمی‌کنم».

علت اصلی بی دستاوردی برجام، متن بسیار ضعیف آن و بی توجهی دولت به 28 شرط ابلاغی و در ادامه نقض فاحش توافق از سوی آمریکا و اروپا بود. با اینحال حامیان برجام با تطهیر عهدشکنی آمریکا و اروپا و بزک متن ضعیف برجام، قصور و تقصیرهای دولت در طول مذاکرات و امضا و اجرای برجام را به گردن منتقدان می اندازند.

«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه پیش از این با اشاره به نقض فاحش برجام از سوی آمریکا گفته بود: «آمریکا به متن برجام هم پایبند نیست، روح آن به کنار». همچنین «عباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر خارجه نیز پیش از این گفته بود: «بزرگترین چالش ما در اجرای برجام از ابتدا تاکنون سوءنیت آمریکا بوده است. این سوءنیت هم در دولت قبلی و هم در دولت فعلی آمریکا وجود داشته است».

چندی پیش روزنامه اصلاح طلب اعتماد- از رسانه های حامی برجام- اذعان کرده بود که: «متاسفانه در شرایط کنونی در مساله توافق هسته‌ای هیچ راه حل منفعت آوری در مقابل کشورمان وجود ندارد...متاسفانه در تیم کارشناسان مذاکره کننده ما تعداد کافی از متخصصان به ویژه در حوزه‌های مالی، تجاری و بانکی حضور نداشتند که خط به خط و بند و به بند توافق را دقیق و به طور تخصصی بررسی کنند تا امروز دچار چنین شرایط ناشی از بی تعهدی آمریکا و اروپا نشویم».

پیش از این عراقچی اعلام کرده بود که «اگر آمریکا از برجام خارج شود، ما هم خارج می شویم»؛ اما متاسفانه دولت روحانی با اجرای رویکرد خسارت بار «ماندن در برجام به هر قیمت»، این پالس را به طرف غربی داد که ایران به هیچ عنوان از توافق خارج نخواهد شد. این پالس ضعف، آمریکا و اروپا را به تشدید عهدشکنی ترغیب کرد.

دولت روحانی با عبور از خطوط قرمز و بدون توجه به 28 شرط ابلاغی، برجام را امضا و اجرا کرد. حالا حامیان این توافق خسارت بار به منتقدان می گویند که حالا شما بیایید و از برجام خارج شوید!

حامیان برجام تاکنون بارها درباره تبعات خروج از توافق هشدار داده اند. گویا این طیف اصرار دارند که سخنگوی کاخ سفید در ایران باشند. هدف قرارگرفتن پهپاد متجاوز آمریکایی و سیلی ایران به آمریکا در عین الاسد و در ادامه پرتاب موفقیت امیز اولین ماهواره نظامی ایران به فضا و پس از آن صادرات موفقیت آمیز بنزین ایران به ونزوئلا توسط نفتکش ها، بیش از پیش ثابت کرد که آمریکا فقط لاف زنی می کند و گزینه حمله نظامی علیه ایران مدت هاست که از روی میز مقامات دولت آمریکا کنار گذاشته شده است.

با اینحال برخی در ایران همچنان مشغول هراس افکنی هستند. «کاسبان ترس» اصرار دارند که تریبون ترامپ در ایران باشند.

** ربیعی:اگر مجلس از رئیس جمهور سوال کند، شرایط پیچیده می شود

«علی ربیعی» وزیر سابق کار که به دلیل عملکرد بسیار ضعیف در سال 97 استیضاح شد و اکنون سخنگوی دولت است، در یادداشتی در روزنامه ایران با عنوان «مناقشه یا مفاهمه: مسأله این است» نوشت: «سؤال از رئیس جمهور به یکباره در ابتدای کار مجلس بر پیچیدگی شرایط خواهد افزود و به حل مسائل کمکی نخواهد کرد. قاعدتاً تذکر و استیضاح باید ابزاری برای حل مسائل مردم و پیشرفت جامعه باشد و باید مرتب این پرسش را داشته باشیم که آیا این اقدام مسأله‌ای را از جامعه حل خواهد کرد؟ سؤالات مطرح شده از وظایف دستگاه‌هاست و مسیر درست این بود که ابتدا این سؤالات در گفت‌وگویی اقناعی با وزرا مطرح می‌شد.عبور از شرایط امروز کشور نیاز به تعامل و تفاهم همه قوا دارد و بنای دولت همکاری‌های مشترک با دیگر قواست».

طبق قانون اساسی و همچنین بر طبق آیین نامه داخلی مجلس، نمایندگان مجلس می توانند از رئیس جمهور به عنوان عالی ترین مقام اجرایی و مسئول اجرای قانون اساسی در کشور، سوال کنند.

یکی از ویژگی های منفی مجلس دهم این بود که برخی نمایندگان بجای آنکه نماینده ملت باشند، وکیل دولت بودند. به عبارت دیگر برخی نمایندگان «وکیل الدوله» بودند.

این ویژگی موجب می شد که بعد نظارتی مجلس به حاشیه رود. تبعات این ویژگی خسارت بار در حمایت مجلس از آخوندی-وزیر سابق ناکارآمد راه و شهرسازی- و حمایت از قرارداد خسارت بار توتال و حمایت از لوایح خسارت بار مرتبط با fatf و...مشاهده شد.

 حالا در مجلس یازدهم، نمایندگان در پی آن هستند که هم در قانونگذاری و هم نظارت، به صورت دقیق عمل کنند. با اینحال دولتمردان به مجلس خرده می گیرند که چرا می خواهید به وظایف خود عمل کنید!؟

نظارت دقیق بر عملکرد دولت از سوی مجلس در حقیقت کمک به مجموعه دولت برای پیشبرد امور است. اما متاسفانه دولتمردان با این تعامل سودمند مقابله کرده و آن را اقدامی تقابلی قلمداد می کنند.

** عبدی: سند همکاری با چین، ایران را وابسته می کند

«عباس عبدی» فعال سیاسی اصلاح طلب که پیش از این گفته بود «الگوی پیشرفت ایران در 50 سال آینده، خیالی است»! در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: «این روزها خبر توافق راهبردی با چین موضوع بحث و جدل فراوان شده است...بنده نیز مخالفم ولی از زاویه‌ای دیگر و بدون آنکه از جزییات آن مطلع باشم. این مخالفت درباره کلیت آن است و برای نقد جزییات باید متن نهایی را مطالعه سپس اظهارنظر کرد...مخالفتم این است که این رویکرد باید شامل همه کشورهایی شود که می‌توانند و می‌خواهند وارد این نوع توافقات شوند و اگر قرار است که فقط با یک کشور قدرتمند رخ دهد، نتیجه‌ای جز وابستگی نخواهد داشت».

عبدی در ادامه نوشت: «علت شکست برجام منحصر به بدقولی امریکایی‌ها نمی‌شد بلکه ضعف پی‌ریزی‌های سیاسی داخلی آن هم بود. بنابراین فارغ از اینکه این توافق با چین باشد یا کشوری دیگر و فارغ از اینکه جزییات آن چه باشد در شرایط کنونی و با وجود ضعف عمومی و نیز وضعیت ناپایدار سیاسی هر نوع توافقی از این گونه به زیان کشور است و ابتدا باید اصلاحات جدی داخلی را ایجاد کرد سپس به مسائل خارجی پرداخت».

یکی از اولین اعتراض ها به سند همکاری 25 ساله ایران و چین از سوی حساب رسمی وزارت خارجه آمریکا در توئیتر انجام شد. وزارت خارجه آمریکا در شرایطی که هنوز هیچ جزییاتی از این سند همکاری منتشر نشده و در مجلس شورای اسلامی نیز تصویب نشده است، این توافق را «ترکمنچای» نامید.

سپس بی بی سی فارسی- رسانه دولت انگلیس- به این توافق حمله کرد. یک سوال؛ آیا وزارت خارجه آمریکا و بی بی سی فارسی، دلواپس منافع مردم ایران شده اند!؟

پاسخ منفی است. علت عصبانیت آمریکا و انگلیس به این دلیل است که این توافق راهبردی، سیاست ضدایرانی «فشار حداکثری» را تحت الشعاع قرار می دهد.

غلامرضا انصاری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، در روزهای گذشته گفت: «چین تنها کشوری است که رسما از ما نفت می‌خرد».

پس از برجام و خصوصا پس از خروج آمریکا از توافق، بیش از پیش ثابت شد که هیچ حسن نیتی را از سمت طرف غربی در روابط با ایران نمی‌توان انتظار داشت. کشورهای اروپایی نیز در پسابرجام نشان دادند که نه توان مقابله با خواست آمریکا را دارند و نه عزم و اراده‌ای برای ایجاد این توان.

رویکرد نگاه به شرق  از یکسو پاسخی به این عدم حسن نیت است که تفاهم درازمدت راهبردی با چین می‌تواند بخشی از آن باشد و از سوی دیگر محملی است برای حفظ منافع ملی ایران و مقابله با تحریم‌هایی که کشورهای غربی عامل آنها هستند.

ایران باید از ظرفیت های منطقه غرب آسیا، آمریکای لاتین، آفریقا و شرق آسیا بهره ببرد. اما هرگاه این رویکرد به صورت جدی شکل می گیرد، طیف غربگرا فریاد وامصیبتا سر می دهد. همان طیفی که خسارت محض برجام و مشکلات عدیده افتصادی را در سالهای اخیر به مردم کشورمان تحمیل کرد.