به گزارش مشرق، در تاریخ 16 جولای سال جاری اولین نشست وزرای 5 کشور آسیای مرکزی با چین برگزار شد که در این نشست وزرای کشورهای چین، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان و تاجیکستان حضور داشتند.

در این نشست که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار گردید طرفین همکاری های متقابل در زمینه های پیشگیری، پیش بینی، جلوگیری، مقابله با شیوع کرونا، ساز و کار های تامین رشد پایدار اقتصاد و قدرت های صنعتی کشورهای آسیای مرکزی و چین را بررسی کردند.

بیشتر بخوانید:

آمریکا یا چین؛ آسیای مرکزی بر سر دو راهی

دلارهای غربی برای طعمه‌های شرقی

طرفین بر لزوم برقراری همکاری های متقابل منظم بین کارشناسان پزشکی و سازمان های تخصصی کشورهای شرکت کننده این نشست ویدئویی با هدف افزایش کارآیی اقدامات عملی مبنی بر مقابله با تهدیدات اپیدمیولوژی فرامرزی تاکید کردند.

در این نشست همچنین به موضوع همکاریهای ترانزیتی بین کشورهای آسیای مرکزی تاکید شد موضوعی که برای چین از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

اولین نشست وزرای خارجه 5 کشور آسیای مرکزی و چین در حالی برگزار گردید که در تاریخ 29 ژوئن سال جاری «زلمی خلیل زاد» نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور صلح افغانستان به ازبکستان سفر کرد.

وی در این سفر با مقامات ازبک نشست های مختلفی را برگزار کرد که مهترین بخش آن به افغانستان مرتبط بود، پس از این دیدار هم نشست 5 جانبه کشورهای آسیای مرکزی و آمریکا به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد.

«مایک پامپئو» وزیر امور خارجه آمریکا در این نشست از آمادگی «واشنگتن» برای استفاده از پتانسیل‌های خود جهت توسعه اقتصادی آسیای مرکزی و گسترش تجارت منطقه‌ای خبر داد.

در این نشست همچنین درباره امکان افزایش سرمایه‌گذاری‌های متقابل و پروژه‌های زیرساختی، حمل‌و نقلی و ارتباطاتی، اجتماعی و انرژی منطقه‌ای گفت‌وگو کردند.
وزرای امور خارجه در مورد تقویت همکاری‌ها در زمینه مراقبت‌های بهداشتی، انرژی، حمل و نقل و حفاظت از محیط زیست تبادل کردند.
شرکت‌کنندگان نشست 5+1 با تأکید بر لزوم همگرایی بیشتر اقتصادی و تجاری، خواستار افزایش همکاری‌ها در جهت تقویت امنیت منطقه شدند.

اما در ماه فوریه، وزیر خارجه آمریکا از کشورهای قزاقستان و ازبکستان بازدید به عمل آورد و در نشست وزرای C5+1  حضور داشت.

وزیر خارجه آمریکا در این سفر به قزاقستان با قزاق های بومی که اعضای خانواده شان در کمپ های منطقه خودمختار اویغور در استان سین کیانگ چین بازداشت بوده‌اند، ملاقات کرد.

پیش از بازدید «پمپئو»،  وزارت خارجه چین اعلام کرده بود" تلاش‌ها برای سنگ اندازی در مسیر سیاستهای چین در منطقه سین کیانگ  محکوم به شکست خواهد بود". رسانه‌های چین نیز اعلام کرده‌اند که ملاقات پمپئو "صرفاً آب در هاون کوبیدن بوده و تلاشی است برای تضعیف منافع چین در منطقه آسیای مرکزی " است.

دولت روسیه نیز پس از برگزاری این نشست مدعی شد، مسکو راهبرد ایالات متحده را به عنوان برنامه‌ای برای دور ساختن کشورهای آسیای مرکزی از روسیه و چین و درگیر ساختن آنها در پروژه های امنیت و انرژی منطقه‌ای زیر چتر مالی  ایالات متحده می داند که عمدتاً معطوف به افغانستان خواهد بود.

«سرگی لاوروف» وزیر خارجه روسیه فعالیت‌های ایالات متحده در این منطقه را منفی ارزیابی و اعلام کرد هدف واقعی آنها " بهره برداری حداکثری از پروژه ها با مشارکت کشورهای آسیای مرکزی در جنوب، به سمت افغانستان و در عین حال بدون حضور روسیه است ".

بر اساس گزارش های رسانه‌های روسی،  مسکو نیز قصد دارد مذاکرات 5 + 1  خود را با کشورهای آسیای مرکزی در سال جاری برگزار کند. این نشست،  به عنوان سومین نشست در چارچوب این برنامه‌ها به شمار می‌آید. مضاف بر آن،  مسکو قصد دارد مناسبات امنیتی اش را در چارچوب CSTO  تقویت نموده و در پی تقویت و توسعه همکاری‌های نظامی بین این سازمان و ازبکستان است.

روسیه و چین به تازگی ائتلاف های اقتصادی و امنیتی (EEU, CSTO , SCO ) را با کشورهای منطقه آسیای مرکزی برپا کرده اند ضمن این که ایالات متحده به دنبال ایجاد اتحاد با ازبکستان و قزاقستان نیست  زیرا مقامات قزاق و ازبک به خوبی می‌دانند میزان همکاری‌هایشان با  روسیه و چین در حد بسیار بالاتری در قیاس با آمریکا است.

علاوه بر این نه قزاقستان و نه  ازبکستان حتی چنانچه به سرمایه‌گذاری‌های غرب نیاز داشته باشند ، با  روسیه یا چین مخالفت نخواهند کرد حتی اگر ایالات متحده وعده های جالب توجه به آنها بدهد.

در واقع، رهبران جمهوری های آسیای مرکزی از حمایت یک جانبه در رقابت‌های ژئوپولیتیک اجتناب می‌ورزند اما در عین حال، برقراری موازنه بین شرکای مختلف را ترجیح می دهند. آنگونه که وزیر خارجه ازبکستان در طول نشست با پمپئو اشاره کرده که " ما می خواهیم در منطقه شاهد توسعه پایدار، پیشرفت و همکاری باشیم و  اصلا  نمی خواهیم پیامدهای سیاسی نامطلوب در ارتباط با پارهای رقابت‌ها در منطقه بین قدرت‌های بزرگ را تجربه کنیم".

در پایان می توان به این نکته اشاره کرد که روسیه با عنوان کشور قدرتمند منطقه در زمینه امنیتی و چین با عنوان قدرت اقتصادی درصدد هستند تا جایگاه خود را در برابر آمریکا حفظ و تقویت کنند.

هر چند آمریکا از سال 2015 نشست های خود را با کشورهای آسیای مرکزی تقویت کرده و چین هراسی را در این کشورها توسط سازمان های اجتماعی غرب گرا افزایش داده اما پکن و مسکو در برابر این اقدامات واشنگتن کوتاه نیامده و از ابرازهای قدرت خود در منطقه استفاده خواهند کرد.

وابستگی‌های اقتصادی کشورهای آسیای مرکزی به چین و حضور نظامی و امنیتی روسیه در این کشورها دال بر این واقعیت می‌باشد.