سرویس جهان مشرق - چندی پیش تعدادی از کاربران فعال در زمینه تحولات جنگ سوریه با انتشار نقشه‌ای از وضعیت میدانی این کشور اعلام کردند برای نخستین بار از آغاز نا آرامی‌ها در این کشور در سال ۲۰۱۱ وضعیت میادین نبرد و مناطق تحت کنترل گروه‌های درگیر به مدت ۶ ماه (از زمان پایان نبرد ادلب در زمستان سال گذشته) هیچ تغییری نکرده است.

عوامل مختلفی در آرامش جبهه‌ها و عدم تغییر در خطوط مناطق تحت کنترل در سوریه دخیل بوده است که از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد :

نیاز ارتش سوریه به بازسازی قوا و استراحت نیروها پس از نبرد سنگین ۳ ماهه با تروریست‌ها در حاشیه بزرگراه بین المللی M۵

ورود مستقیم ارتش ترکیه با نفرات زیاد و تجهیزات نظامی سنگین به عمق استان ادلب و حمایت بی سابقه از گروه‌های تروریستی

بحران ویروس کرونا و شرایط اقتصادی وخیم دولت سوریه پس از اعمال تحریم‌های موسوم به قانون سزار (قیصر)

اما یکی از عوامل اصلی جلوگیری از عملیات جدید ارتش سوریه در استان ادلب، طرح ترکیه برای جداسازی برخی گروه‌های تروریستی از فهرست سیاه و رسمیت بخشیدن به فعالیت آنها در این منطقه با چراغ سبز امریکا بوده است. اگرچه ده‌ها گروه تروریستی متشکل از افرادی با ملیت‌های مختلف در استان ادلب فعالیت میکنند اما بازوی اصلی و قویترین سازمان موجود در این منطقه گروه هیات تحریرالشام به رهبری ابومحمد الجولانی است.

جولانی که در ابتدای راه عضوی از سازمان القاعده در عراق بوده و چند سال در زندان مشهور بوکا در جنوب عراق در کنار تمامی رهبران آینده گروه تروریستی داعش حضور داشت، از سال ۲۰۱۳ به عنوان نماینده رسمی ابوبکر البغدادی و گروه داعش وارد خاک سوریه شد اما بعدها با هماهنگی کشورهایی نظیر قطر و ترکیه از بدنه داعش جدا شده و به مخالفین دولت سوریه پیوست. جولانی حتی پیشنهاد ترکیه برای اعلام برائت از القاعده و تغییر نام گروه از جببه النصره به جبهه فتح الشام و بعدها هیات تحریرالشام را نیز پذیرفت تا بدین وسیله از حملات هوایی امریکا (که به اعضای گروه‌های نفرمان از دستوراتش انجام میشود) در امان باشد.

اما از آنجاییکه همچنان در بدنه این گروه افرادی با تفکر شدیدا تندرو و انعطاف ناپذیر برای همکاری کامل با ترکیه  امریکا وجود داشت، مرحله جدیدی از این پروژه کلید میخورد. ابتدا جولانی تمامی نیروهای وفادار به خود از گروه‌های مختلف تحت بیعت هیات تحریرالشام را جدا کرده و گروه‌هایی نظیر حراس الدین، انصارالدین و فاثبتوا که غالبا از تروریست‌های خارجی تشکیل شده و نماینده رسمی القاعده در سوریه محسوب میشوند منزوی میشوند.

حال نوبت به حذف یا دستگیری سران اصلی این گروه‌ها بدون دخالت مستقیم هیات تحریرالشام فرا میرسد زیرا اگرچه ابومحمد الجولانی وجود این افراد را خطری برای سیطره کامل خود بر منطقه میداند اما به دلیل تبعات اجتماعی و مذهبی ناشی از کشتار همیپمانان و برادران سلفی سابق خود، به شکل مستقیم اقدام نظامی علیه این گروه‌ها انجام نداده است. در طول ۶ ماه گذشته چندین مورد حملات هوایی توسط پهپادهای رزمی ایالات متحده امریکا و ترکیه علیه سران و فرماندهان میدانی گروه حراس الدین در مناطق مختلف ادلب انجام شده است که با استفاده از گزارشات اطلاعاتی و عوامل نفوذی هیات تحریرالشام اجرا شده است.

در ماه ژوئن سال جاری نیروهای امنیتی گروه هیات تحریرالشام اقدام به دستگیری دو فرمانده مشهور تکفیری و از اعضای سازمان حراس الدین به نامهای ابومالک التلی و سراج الدین مختاروف کردند. ابومالک التلی زمانی نه چندان دور در سال ۲۰۱۳ نقش اساسی در تشکیل سازمان جبهه النصره در منطقه قلمون غربی داشت که رهبری آن به ابومحمد الجولانی دشمن فعلی وی رسید.

اما دستگیری و ترور اعضای این گروه‌ها تنها شامل فرماندهان نظامی نبود. در گام بعدی سازمان هیات تحریرالشام شروع به دستگیری فعالان رسانه‌ای وابسته به القاعده و یا افرادی که حاضر به اطاعت از آنها نمیشدند کرد. مشهورترین افرادی که در این دوره دستگیر و زندانی شدند ابوحسام البریطانی روزنامه نگار انگلیسی و بلال عبدالکریم خبرنگار مشهور امریکایی بودند که از سال ۲۰۱۳ در زمینه تبلیغ فعالیت‌های گروه‌های تکفیری در خاک سوریه مشغول فعالیت هستند.

همچنین ابو محمد العاصم مفتی شرعی گروه انصارالدین نیز برای دومین بار توسط اعضای هیات تحریرالشام دستگیر شده و به مکانی نامعلوم منتقل شد.

در جدیدترین مورد از موج دستگیری این افراد، یکی از مشهورترین افراد رسانه‌ای تروریست‌ها در طول سالهای جنگ یعنی عمر دیابی هفته گذشته در استان ادلب دستگیر شد. عمر دیابی ملقب به "اومسین" مبلغ شرعی اهل فرانسه بود که به ادعای مقامات امنیتی فرانسوی مسئول جذب ۸۰ درصد تروریست‌های تکفیری از مبدا فرانسه به خاک سوریه بوده است.

به نظر میرسد پروژه فعلی و دستگیری یا ترور رهبران خارجی عضو گروه‌های تروریستی که گمان میرود در آینده موجب نا امنی و ضربه زدن به منافع قدرت‌های غربی شوند تحت هدایت ترکیه و با همکاری کامل گروه تروریستی هیات تحریرالشام در حال اجراست.

همچنین این طرح به ده‌ها هزار تروریست مستقر در ادلب فرصتی بی‌نظیر برای بازسازی قوا و تثبیت حضور خود در این منطقه را داده است زیرا ترکیه مدعی است نظارت و کنترل کاملی بر گروه‌های مسلح در این منطقه داشته و در حال حذف عناصر مخرب و موانع اجرای آتش بس دائم در شمال سوریه است.

به هر ترتیب ارتش و دولت سوریه و حامیان مردم این کشور نظیر محور مقاومت و نظامیان روسی بایستی کاملا هوشیار بوده و فریب طرح امنیتی و تواقات سیاسی با حامیان تروریست‌ها را نخورند زیرا سالها تجربه نبرد با گروه‌های تکفیری از جمله هیات تحریرالشام به خوبی اثبات میکند که آرامش فعلی تروریستها در آخرین سنگر باقیمانده خود در استان ادلب هرگز دائمی نبوده و به محض اینکه آنها شرایط را مناسب ببینند اقدام به عملیات و حمله به مناطق تحت کنترل ارتش سوریه در شمال این کشور خواهند زد.