به گزارش مشرق، بامداد ۱۳ دی سال گذشته بود که در حمله موشکی پهپادهای آمریکایی، سردار قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، ابومهدی المهندس معاون حشد شعبی عراق و همراهانش به شهادت رسیدند.
هر چند دولت آمریکا با تصور اینکه با حذف فیزیکی سردار قاسم سلیمانی می تواند جبهه مقاومت را تضعیف و نفوذ خود را در منطقه بیشتر کند دست به چنین اقدامی زد اما از نظر بسیاری از اندیشمندان بین المللی دولت آمریکا نه تنها نتوانست نفوذ خود را منطقه افزایش دهد بلکه آغاز روند خروج نظامیان آمریکایی از عراق نشان از تضعیف قدرت منطقه ای آمریکا را دارد.
به مناسبت فرا رسیدن سالگرد شهادت سردار سلیمانی، گفتگویی با «قادر ارتاچ چلیک»، استاد دانشگاه «حاج بایرام ولی» آنکارا و عضو مرکز مطالعاتی آنکاسام انجام شده تا زوایای ترور سردار سلیمانی مورد بررسی قرار گیرد. مشروح این گفتگو از نظر می‌گذرد:
*ترامپ شاید با تصور اینکه با ترور مرد شماره یک مبارزه با تروریسم جریان مقاومت را از کار خواهد انداخت و نقطه پایانی بر گفتمان ضد آمریکایی در منطقه بگذارد، اقدام به این کار کرد. به نظر شما این اقدام چه تاثیری بر جریان مقاومت گذاشت؟
اگر چه دلیل ترور سردار سلیمانی، هدف قرار گرفتن سفارت آمریکا در عراق مطرح شد اما دلایل دیگری پشت پرده این حمله تروریستی وجود دارد که مهم ترین آنها به این شرح است:
تضعیف روحیه جبهه مقاومت در منطقه
مقابله با نفوذ ایران در منطقه
از میان برداشتن مهم ترین دشمن اسرائیل با هدف تامین امنیت این رژیم
کاهش تاثیر نیروهای مورد حمایت ایران در سوریه با هدف فراهم شدن زمینه برای فعالیت گروه های تروریستی
ترور مهم ترین عنصر عملیات خارج از مرزی و کوتاه کردن دست ایران در منطقه و در نتیجه تضعیف قدرت روسیه در منطقه
ایجاد فضایی منفی در افکار عمومی و تضعیف روحیه مردم ایران
کسب اعتبار سیاسی برای ترامپ در آمریکا
با اینکه مهم ترین هدف آمریکا کاهش روحیه مبارزه و مقاومت در منطقه بود اما با توجه به تحولات بعد ترور سردار سلیمانی می توان گفت که آمریکا نتوانست به هدف خود برسد. در حالی که پس از ترور سردار سلیمانی انتظار می رفت مردم ایران دچار یاس و ناامیدی شوند اما اتحاد مردم ایران از هر نوع طیف و جناحی را مشاهده کردیم. ضمن اینکه در عملیات خارج از مرزی ایران و عمکرد جبهه های مقاومت در منطقه نیز تغییری ایجاد نشد.
*ترور سردار سلیمانی به عنوان یک مقام نظامی را از نظر حقوق بین‌الملل چگونه ارزیابی می‌کنید. آیا این اقدام آمریکا نقض حقوق بین‌الملل نبود؟
اگر بخواهیم سوءقصد انجام شده از سوی آمریکا را دقیق تر تفسیر کنیم باید بگوییم که یک دولت در خاک دولت دیگری علیه یک مقام سیاسی کشور دیگری اقدام تروریستی انجام داده است. هر چقدر هم این عمل از سوی سیا، پنتاگون و دولت واشنگتن به عنوان یک عملیات تلقی شود اما این اقدام یک سوءقصد به شمار می رود، بنابراین سوء قصد خود یک اقدامی علیه قوانین بین الملل است. ضمن اینکه دولت واشنگتن به غیر از عراق در دیگر کشورها نیز چنین اقدامات غیر قانونی را انجام می دهد. کشور عراق نیز اجازه چنین اقدامی علیه ایران را به آمریکا نداده بود، همچنین واشنگتن و تهران از نظر حقوقی دو کشور در حال جنگ نیستند، در نتیجه این حمله مسلحانه از نظر حقوقی مشروع نیست. اما اینگونه اقدامات غیر قانونی از سوی آمریکا زیاد دیده شده است.
*هدف اصلی دولت ترامپ از این اقدام چه بوده است؟
ترامپ در ابتدا با هدف تضعیف روحیه بازیگران بین المللی که مخالف سیاست آمریکا هستند، این اقدام را مرتکب شد. همانطور که پیشتر گفتم آمریکا می خواهد زمینه فعالیت گروهای تروریستی در منطقه مهیا شود و از طرفی هم امنیت اسرائیل تامین شود؛ مهم ترین هدف دیگر آمریکا تحریک ایران برای یک جنگ تمام عیار بوده است.
*سردار سلیمانی به عنوان قهرمان مبارزه با گروه تروریستی داعش شناخته می‌شد. شما تاثیر نقش ایشان را در مبارزه با داعش در سوریه و عراق چگونه ارزیابی می‌کنید؟
البته؛ ایشان مهم ترین و بزرگترین سهم را در مبارزه با داعش به خصوص در عراق داشتند. همچنین فعالیت حشد شعبی به عنوان یک نهاد رسمی در عراق و حمایت ایران از این نهاد موجب افزایش تاثیر حضور سردار سلیمانی شده بود. تا جایی که از او به عنوان «شمشیر ایران» یاد می شد.
*پس از شهادت سردار سلیمانی بسیاری از کارشناسان، تحلیلشان بر این بود که ترامپ با هدف مهیا کردن شرایط پیروزی‌اش در انتخابات ریاست جمهوری دست به چنین کاری زده است. با این حال چرا ترامپ نتوانست پیروز انتخابات شود؟
ترامپ با در نظر گرفتن افکار عمومی جامعه آمریکا دست به چنین اقدامی زد. سردار سلیمانی را به عنوان دشمن آمریکا معرفی کرده و با تصور اینکه با از میان برداشتن این شخصیت می تواند اعتبار خود را را حفظ کند چنین حمله ای را ترتیب داد اما چنین اتفاقی نیفتاد، موضوعاتی مانند همه گیری ویروس کرونا مسیر را برای جو بایدن دموکرات هموار کرد. تحولات مربوط به خشونت پلیس علیه سیاهپوستان شانس پیروزی ترامپ را گرفت.
*ترور سردار سلیمانی چه بازتابی در ترکیه و افکار عمومی جهان داشت؟
قبل از هر چیز باید به این نکته اشاره کنیم که اگرچه پس از این اقدام تروریستی تصمیم گیرندگان کشورها حرفی از سرکش بودن یا عدم پایبندی دولت آمریکا به قانون به میان نیاوردند اما دانشگاهیان و افراد روشنفکر به صراحت این موضوع را قبول دارند. بسیاری از کشورهای غربی از این اقدام آمریکا نه حمایت کردند و نه همراهی؛ کشور ترکیه نیز به عنوان همسایه ایران که با آن اشتراکات تاریخی و همکاری منطقه ای دارد این اقدام را هم از بعد حقوقی و هم از بعد سیاسی غیر قابل قبول عنوان کرده بود.
ضمن اینکه مقامات تُرکیه انجام چنین اقدام تروریستی در خاک کشوری دیگر را مورد تایید نمی دانند. دخالت واشنگتن در امور داخلی کشورهای منطقه و چنین اقدامات غیر حقوقی نه تنها نمی تواند برای کشورهای منطقه صلح آور باشد بلکه بی ثباتی را در منطقه حاکم می کند.
