به گزارش سرویس بورس مشرق، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه‌ای از آموزش‌ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.

بیشتر بخوانید:

فرود دستوری بورس

صرف سهام، مبلغی است مازاد بر ارزش اسمی سهام که شرکت در زمان فروش سهام عادی دریافت کرده، برخی اوقات مشاهده می‌شود که یک شرکت سود زیادی را شناسایی می‌کند و ارزش سهام آن در بازار چیزی بیشتر از ارزش اسمی می‌شود، در این صورت شرکت می‌تواند سهام جدید خود را باقیمتی بیشتر از ارزش اسمی منتشر کند در اصل باید گفت به مابه التفاوت ارزش اسمی و وجوه دریافتی مازاد بابت فروش سهام جدید، صرف سهام گفته می‌شود.

صرف سهام تحت همین عنوان در حساب حقوق صاحبان سهام در ترازنامه لحاظ شده و موجب افزایش آن می‌شود، شایان ذکر است ماهیت این حساب بستانکار است و در پذیره نویسی اولیه و در معاملات بورسی صورت می‌گیرد. از آنجا که این کار از محل افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید به قیمتی بیش از قیمت اسمی به دست می‌آید، جزء منابع تأمین مالی شرکت محسوب می‌شود.

کاربرد صرف سهام برای شرکت

شرکت می‌تواند صرف سهام را به اندوخته شرکت منتقل می‌کند.

شرکت می‌تواند صرف سهام را بین سهام داران قبلی تقسیم می‌کند.

شرکت می‌تواند صرف سهام را به‌صورت سهام جدید به سهام داران قبلی بدهد.

شرکت‌ها فروش سهام با صرف را با حفظ حق تقدم و یا با سلب حق تقدم انجام می‌دهند.

از آنجا که صرف سهام بخشی از سهام محسوب نمی‌شود، نمی‌توان آن را در حساب سرمایه منظور کرد. این مبلغ باید در حساب مجزایی در بخش حقوق صاحبان سهام نگهداری شود، زیرا سبب افزایش این بخش در ترازنامه مورد محاسبه قرار می‌گیرد.

مصارف صرف سهام

تقسیم نقدی صرف سهام بین سهام داران قبلی

شرکت با اطلاع‌رسانی به سهام داران قبلی در خصوص اینکه سود نقدی توزیع‌شده از محل صرف سهام یا بازده سرمایه است و نه از محل عملیاتی و بازرگانی شرکت، مبلغ صرف سهام را به آن‌ها تخصیص می‌دهد. با انجام این کار چیزی به جزء افزایش سرمایه به قیمت اسمی نصیب شرکت نمی‌شود.

توزیع سهام جدید بین سهام داران قبلی (سهام جایزه)

در این روش به میزان مبلغ صرف سهام، سهام جدید به قیمت اسمی منتشر و به سهام داران قبلی داده می‌شود. افزایش سرمایه به این شیوه همانند افزایش سرمایه به قیمت اسمی است.

انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت

در این مورد، صرف سهام در یک حساب جداگانه در بخش حقوق صاحبان سهام قرار می‌گیرد و به همه سهام داران اعم از سهام‌دار قبلی و جدید تعلق خواهد داشت. در حال حاضر بازارهای توسعه‌یافته با در نظر گرفتن مزیت‌ها و منافع افزایش سرمایه به روش صرف سهام بیشتر به دنبال افزایش سرمایه به این شیوه هستند.

ذی‌نفعان صرف سهام چه کسانی هستند؟

شرکت: شرکت‌ها تمایل دارند با کم‌ترین سهام منتشرشده، بیشترین تأمین مالی را در بلندمدت و بدون سررسید انجام دهند. زیرا با این روش بدون افزایش ریسک، سودآوری و اعتبار شرکت را افزایش می‌دهند.

سهام داران عمده و اصلی: سهام‌دار اصلی شرکت که مدیریت آن را بر عهده دارد، تمایل به حفظ کنترل شرکت بدون کاهش درصد سهام مدیریتی خود دارد، به صورتی‌که برای افزایش سرمایه نیازی به آورده نقدی نباشد.

بازار سهام: سهامی که می‌خواهیم پذیره‌نویسی کنیم باید در بازار مورد اقبال باشد، به همین دلیل افزایش سرمایه به این روش، فرصت جذب سرمایه‌گذاران بیشتر و درنتیجه نقدینگی برای بازار، به وجود می‌آورد.

سهام‌دار جزء: سهام داران جزء در پی این هستند که علاوه بر کسب بازدهی بیشتر، درصد مالکیتشان در شرکت را نیز کاهش نیابد. افزایش سرمایه با صرف سهام، این هدف سهام داران را پوشش می‌دهد.
افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام

یکی از موضوعاتی که در خصوص صرف سهام مطرح می‌شود، افزایش سرمایه به این شیوه است. در هنگام افزایش سرمایه، شرکت از هر یک از سهام داران خود می‌خواهد در ازای دریافت سهم، مبلغی را به شرکت بپردازند. مبلغی که سهام داران در ازای دریافت سهام پرداخت می‌کنند، می‌تواند از مبلغ اسمی هر سهم شروع شده تا به قیمت بازار برسد.

در این روش شرکت سرمایه خود را به مبلغ بیشتر از قیمت اسمی و از طریق پذیره‌نویسی به فروش می‌رساند. تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام، به‌حساب اندوخته منتقل شده و یا در قالب سهام جدید به سهام‌دار قبلی داده می‌شود. چون در این روش شرکت مبلغ موردنظر خود را در مدت کمتری، از طریق پذیره‌نویسی تأمین می‌کند، این شیوه افزایش سرمایه بیشتر موردتوجه شرکت‌ها قرارگرفته است.

افزایش سرمایه به‌صرف می‌تواند با صدور حق تقدم خرید سهام یا سلب حق تقدم از سهام‌دار موجود، به‌صورت عرضه عمومی سهم صورت پذیرد، معمولاً برای ایجاد جذابیت در پذیره‌نویسی، قیمت پذیره‌نویسی تا حدی کمتر از قیمت بازار تعیین می‌شود. اما برای تحقق کامل برنامه افزایش سرمایه با صرف سهام، شرکت باید شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی که قبلاً متعهد شده‌اند، باقی‌مانده سهام پذیره‌نویسی نشده را خریداری کرده و سپس آن را معرفی کند.

مزیت‌های افزایش سرمایه با صرف سهام

با توجه به این‌که این شیوه افزایش سرمایه منابع قابل‌توجهی را در اختیار شرکت قرار می‌دهد، موجب رشد سودآوری و افزایش EPS شرکت شده که این امر سبب غنی شدن قیمت سهم و افزایش آن و کاهش ریسک سهم در بازار می‌شود.

مهم‌ترین مزیت این بحث در افزایش سرمایه، بکارگیری آن در ساختار مالی شرکت است. شرکت‌هایی که نیاز به اصلاح ساختار سرمایه دارند و از طرف دیگر نیازمند منابع سنگین مالی برای دستیابی به طرح‌های توسعه‌ای خود هستند، این نوع افزایش سرمایه برایشان بسیار کارآمد است.

افزایش سرمایه با صرف، یک منبع مالی باثبات و بدون سررسید معلوم، تلقی می‌شود که شرکت دغدغه بازپرداخت آن را ندارد. درنتیجه ریسک عدم توان پرداخت بدهی را کاهش داده و سبب افزایش اعتبار شرکت در بازار می‌شود.

معایب افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام

درصورتی که افزایش سرمایه با منافع سهام‌دار اصلی شرکت در تعارض باشد، شرکت قادر به انجام افزایش سرمایه به این روش نیست.

با توجه به لزوم تعهد اشخاص حقیقی یا حقوقی برای خرید سهام پذیره‌نویسی نشده، ممکن است در برخی موارد هیچ شخصی حاضر به این کار نباشد.

در چه شرایطی افزایش سرمایه به روش صرف سهام صورت می‌گیرد؟

مهم‌ترین مؤلفه افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام، تمایل سهام‌دار اصلی شرکت است. در شرکت‌هایی که درصد سهام مدیریتی متزلزل، سهام‌دار اصلی نگران از دست دادن کنترل شرکت است. اگر سهام‌دار اصلی برنامه‌ای برای مشارکت در افزایش سرمایه نداشته باشد، درصد سهام مدیریتی وی کاهش‌یافته و احتمالاً کنترل شرکت را از دست خواهد داد.

زمانی افزایش سرمایه با صرف سهام موفق است که شرایط بازار، صنعت و شرکت از دیدگاه سرمایه‌گذاران مثبت بوده و به‌عبارت‌دیگر بازار باید مثبت باشد.

اگر روند بازار دارای رکود یا روند نزولی باشد و دورنمای مثبتی برای آن نتون متصور شد، برنامه افزایش سرمایه با موفقیت کمی همراه می‌شود، درنتیجه شرط موفقیت در این شیوه، وجود چشم‌انداز مثبت برای بازار و سهام شرکت است.

در حقیقت یک شرکت برای موفقیت در افزایش سرمایه به‌صرف، باید پتانسیل رشد و سودآوری داشته باشد و مورد اقبال بازار و سرمایه‌گذاران قرار گیرد و در کنار این عوامل، عامل نقد شوندگی سهم در بازار نیز اهمیت دارد.