به گزارش مشرق، پاندمی کرونا در جهان، شیوه زندگی انسانها را تغییر و تحت تأثیر قرار داد و باعث شد کشورهای مختلف درصدد ساخت واکسنی مؤثر برای علیه ویروس کرونا برآیند.
ایران نیز یکی از کشورهایی است که در جهت ساخت واکسن کرونا، گامهای بلندی برداشته است؛ نهم دی ماه سال جاری بود که تست انسانی واکسن ایرانی کرونا آغاز شد و دریچه امید بزرگی را به روی مردم ایران گشود.
بیشتر بخوانید:
صدای «ترامپ کناره گیری کن» از جمهوریخواه آمریکا
این روزها اخبار مختلفی از آغاز واکسیناسیون کرونا در جهان به گوش میرسد؛ کشورهایی که یا خودشان واکسن کرونا ساخته و آن را به مردم کشور خود تزریق میکنند یا اینکه از کشورهای دیگری که در ساخت واکسن کرونا چند گام جلوترند آن را خریداری کرده و به بخشی از افراد جامعه خود تزریق میکنند اما این واکسنها در چه مرحلهای قرار دارند؟
مراحل ساخت واکسن کرونا
در این زمینه باید توجه داشت که ساخت هر واکسن چندین فاز دارد.
در ابتدا محققین، واکسن را بر روی سلولها و سپس روی حیواناتی مانند موش و میمون و ... آزمایش میکنند تا بینند آیا این واکسن میتواند پاسخ ایمنی ایجاد کند یا خیر؛ سپس آن را به تعداد محدودی از افراد تزریق میکنند تا دوز مورد نیاز و ایمنی و اثربخشی آن به اثبات برسد.
در مرحله بعدی، دانشمندان واکسن را روی صدها نفر از گروههای سنی و جنسی تست میکنند تا مشخص شود اثربخشی و کارایی واکسن در هر گروه سنی و جنسی و ... چهقدر است؛ مرحله سوم تست واکسن، فاز تست واکسن روی هزاران نفر است؛ در این مرحله به گروهی از افراد، واکسن و به گروهی دیگر دارونما داده میشود تا میزان اثربخشی واکسن در گروهی که آن را دریافت کردهاند مشخص شود؛ این فاز، به محققین کمک میکند که بفهمند آیا واکسن، افراد را در مقابل ابتلا به کرونا محافظت میکند یا خیر.
اگر واکسنی همه این مراحل را با موفقیت پشت سر بگذارد، نتایج تستهای آن توسط رگولاتورهای دارویی (مثلاً سازمان غذا ودارو و آژانسهای دارویی) مورد بررسی قرار میگیرد و به تأیید میرسد.
واکسنها معمولاً برای رسیدن به فاز تست انسانی، به چندین سال زمان احتیاج دارند اما در سال ۲۰۲۰، به دلیل همهگیری ویروس کرونا، این روند با شتابزدگی بیشتری همراه شده که ممکن است باعث تحت تأثیر قرار گرفتن سلامت جوامع شود.
بر اساس گزارش موجود در نیویورکتایمز، در زمان حاضر، حدود ۴۳ واکسن در جهان، در فاز اول تست قرار دارند؛ ۲۰ واکسن در جهان به فاز سوم رسیدهاند و آزمایش یک واکسن نیز به دلیل داشتن نتایج نگرانکننده روی داوطلبان (مثلاً عوارض جانبی شدید) متوقف شده است؛ تست انسانی این واکسن کرونا در استرالیا به دلیل مثبت شدن تست آنتیبادی HIV (ویروس عامل بیماری ایدز) در داوطلبین این واکسن متوقف شد؛ از آنجا که هنوز علت این امر به روشنی مشخص نشده است، به دلیل ایجاد نگرانی در داوطلبین و تیم تحقیقاتی، تست انسانی این واکسن متوقف شد.
به دلیل بروز برخی عوارض جانبی در دریافتکنندگان واکسن و بالا بودن سرعت ساخت و تولید واکسنهای کرونا در جهان، ضروری است کشورها بیش از پیش در واردات واکسن کرونا دقت داشته باشند تا سلامت مردم کشور خود را با خطر مواجه نکنند؛ مسئله مهمی که دیروز مورد تأکید مقام معظم رهبری قرار گرفت.
ایشان در سخنرانی تلویزیونی فرمودند: «ورود واکسن آمریکایی و انگلیسی به کشور ممنوع است.»
واکسن فایزر-بیونتک، محصول مشترک شرکتهایی از آلمان و نیویورک است که با وجود بروز عوارضی مانند "شوک آنافیلاکسی" موفق به اخذ مجوز استفاده اضطراری شده است.
گاهی در شرایطی مشابه آنچه در آن قرار داریم، رگولاتورهای دارویی، برای استفاده از یک دارو، بر اساس همان شواهد اولیه، مجوز استفاده اضطراری صادر میکنند اما نمیتوان به این مجوز استفاده اضطراری اطمینان داشت چرا که برای مثال پیش از این، سازمان غذا و داروی آمریکا، مجوز استفاده اضطراری از داروی «رمدسیویر» برای درمان کرونا را صادر کرد اما چند ماه بعد، نتایج یک مطالعه بزرگ که توسط سازمان جهانی بهداشت انجام شد، نشان داد که این دارو تأثیری در درمان بیماران کرونایی ندارد و بنابر اعلام سازمان جهانی بهداشت، نتایج بدست آمده در مورد داروی رمدسیویر قطعی و ناامید کننده بود بنابراین اعطای مجوز استفاده اضطراری و اورژانسی، نمیتواند دلیلی بر اثربخش بودن قطعی یک فرآورده دارویی و بیولوژیک مانند واکسن باشد.
با وجود قطعی نبودن تأییدیههای جهانی، واکسیناسیون با واکسن فایزر در برخی کشورها آغاز شده است؛ در حالی که ایران ترجیح داد تا زمان حصول اطمینان از واکسنهای موجود برای کرونا، واکسنی را روی مردم آزمایش نکند؛ وزیر بهداشت کشورمان پیش از این اعلام کرده بود: «عزت ملی مان را فراتر از این دیدیم که تبدیل به آزمایشگاه برخی از واکسنسازهای دنیا شویم.»
واکسیناسیون فایزر در چهاردهم دسامبر سال جاری، در آمریکا آغاز شد و بر اساس گزارش بلومبرگ، تا امروز ۷ میلیون دوز واکسن کرونا از سوی فایزر و مدرنا به آمریکاییها تزریق شده است اما با این وجود، آمریکا با بیشترین تعداد مبتلایان کرونا در جهان در صدر جدول مبتلایان کشورهای دنیا قرار دارد!
نقشه دریافت واکسن کرونا به ازای هر ۱۰۰ نفر در ایالت های آمریکا
همین حقیقت مورد توجه مقام معظم رهبری بوده که متذکر شدند: «اگر آمریکاییها توانسته بودند واکسن تولید کنند، این افتضاح کرونایی در کشور خودشان پیش نمیآمد؛ چند روز پیش در ظرف ۲۴ ساعت، اینها ۴۰۰۰ نفر تلفات داشتند. اینها اگر بلدند واکسن درست کنند، اگر کارخانهی فایزرشان میتواند واکسن درست کند چرا میخواهند به ما بدهند؟ خب خودشان مصرف کنند که این قدر مرده و کشتهی زیاد نداشته باشند؛ انگلیس هم همین جور. بنابراین، به اینها اعتماد نیست؛ من واقعاً اعتماد هم ندارم، نمیدانم، گاهی اوقات هست که اینها میخواهند واکسن را روی ملّتهای دیگر امتحان کنند، ببینند اثر میکند یا نمیکند بنابراین از آمریکا و از انگلیس واکسن تهیّه نشود.»
چرا واکسن آمریکایی مشکوک است؟/ ماجرای آلوده کردن زندانیان به طاعون
نگاهی به سابقه تاریخی آمریکا نشان میدهد که دولت آمریکا در طول تاریخ در پوشش پژوهشهای علمی، انسانهای زیادی را برای رسیدن به درمانهای مؤثر، به کام مرگ کشانده است! برای مثال، ریچارد پیرسون استرانگ، یک پزشک در هاروارد بود که مطالعات زیادی در زمینه بیماری طاعون انجام میداد؛ این پزشک در سال ۱۹۰۶، زمانی که سرپرستی آزمایشگاه بیولوژیکی در فیلیپین را برعهده داشت، ۲۴ زندانی را بدون رضایت آگاهانه آنها، با واکسن وبایی که به طاعون آلوده بود مورد تلقیح قرار داد که منجر به کشته شدن ۱۳ نفر از آنان شد.
مطالعه غیراخلاقی سفلیس در تاسکیگی
در سال ۱۹۳۲ سازمان خدمات بهداشت عمومی ایالات متحده آمریکا یک مطالعه برای اندازهگیری میزان پیشروی بیماری سفلیس در مردان آمریکایی ــ آفریقاییتبار طراحی کرد؛ این مطالعه یکی از بدنامترین پروندههای ایالات متحده آمریکا در حوزه اخلاق پزشکی است.
در آن سال، اعلامیههایی در شهر «تاسکیگی»، ایالت «آلاباما» آمریکا پخش شد که به «شهروندان سیاهپوست» وعده میداد که میتوانند برای پاک کردن بدنشان از «خون بد» از درمانهای ویژهای برخوردار شوند.
در آن اعلامیهها نوشته شده بود: «آزمایش خون رایگان؛ درمان رایگان توسط پزشکان دولت. ممکن است شما احساس سلامت و تندرستی کنید اما در بدنتان خون ناسالم وجود داشته باشد! با تمام اعضای خانواده به ما مراجعه کنید.»
به این افراد گفته شد که در ازای شرکت در این آزمایش خون رایگان، این افراد معاینات پزشکی رایگان، وعدههای غذایی رایگان و بیمه کفن و دفن دریافت خواهند کرد.
آنچه در این اعلامیهها از سیاهپوستان مخفی میشد این بود که آنها قرار است تحت یک آزمایش علمی مخفیانه باشند که در سالهای بعد به «آزمایش سفلیس تاسکیگی» مشهور شد؛ این آزمایش مطالعهای با هدف بررسی اثرات ماندگار سفلیس روی بدن انسان انجام شد!
آسوشیتدپرس سالها بعد گزارش داد که دولت آمریکا در این بررسی ظاهراً علمی، اقلیتهای نژادی و محرومترین اقشار جامعه را تحت مطالعاتی غیراخلاقی قرار داده است! در این گزارش آشکار شد دولت آمریکا به منظور پیشبرد اهداف پژوهشی، به مدت ۴۰ سال، بیماران مبتلا به سیفلیس را از بیماریشان بیاطلاع نگاه داشته و از درمان آنها جلوگیری کرده است.
در حقیقت این مطالعه بدون رضایت آگاهانه بیماران انجام شد؛ این برنامه قرار بود به مدت شش ماه انجام شود و در آن ۳۹۹ مرد سیاهپوست مبتلا به سفلیس و ۲۰۱ فرد سالم از نظر سفلیس مشارکت داشته باشند اما در عوض، این تحقیقات به مدت ۴۰ سال به طول انجامید و مردانی که در این آزمایشها مورد مطالعه قرار گرفتند، هیچگاه درمانی برای سفلیس دریافت نکردند حتی هنگامی که پنی سیلین در سال ۱۹۴۷ به عنوان دارویی برای سفلیس انتخاب شد، محققان آن را به افراد مورد مطالعه ارائه ندادند!
شیوع مشکوک ابولا در آفریقا
بعد از شیوع "ویروس ابولا" در گینه بیسائو و سرایت آن به کشورهای آفریقایی دارای ذخایر طبیعی فراوان، گمانهزنیهایی پیرامون چرایی انتشار این ویروس در این کشورها شکل گرفت؛ بسیاری از محققین، مقصر شیوع ابولا و مهار دیرهنگام آن را آمریکا میدانند اما چرا ردپای آمریکا در شیوع ابولا دیده میشود؟
ویروس ابولا برای نخستین بار در ۱۹۷۶ میلادی شناخته شد و به سرعت از گینه بیسائو به سایر کشورهای منطقه تسری یافت و هزاران تن از آفریقاییها را مبتلا کرد و تعداد زیادی را به کام مرگ کشاند؛ نگاهی به برخی مستندات نشان میدهد که شیوع این ویروس فراتر از یک بیماری معمولی است و میتواند نوعی جنگ بیولوژیکی تلقی شود. یک دیدگاه، این است که شیوع ابولا ابزار مناسبی برای بهرهبرداری آمریکاست.
روزنامه دیلی ابزرور، بزرگترین روزنامه لیبریا در غرب آفریقا، با انتشار اسناد علمی، آمریکا را سازنده و منتشر کننده ویروس ابولا معرفی کرد و نوشت: آمریکا با سلسله عملیاتهای مخفی خود در آفریقا ایجاد و گسترش ویروس مهلک ابولا را در دستور کار خود قرار داد. این روزنامه در مقالهای به قلم پروفسور سیرل برو دریک افشا کرد ویروس کشنده ابولا یکی از ارگانیزمهای اصلاح شده ژنتیکی است که به عنوان سلاحی بیولوژیکی توسط شرکتی صنعتی نظامی در آمریکا ساخته شده است. نویسنده مقاله در ادامه با طرح این پرسش که آیا ظهور بیماریها و ویروسهایی از جمله ابولا و ایدز اتفاقی است یا با قصد قبلی صورت گفته است؟ مینویسد تولیدکننده انحصاری این نوع سلاحهای بیولوژیکی در آمریکا، مشخصا وظیفه کنترل و آزمایش ویروسها و واکسنهای مربوط به آن را در قاره آفریقا عهدهدار است.
نگاهی به نقشه جغرافیایی شیوع ابولا در افریقا نشان میدهد که این ویروس در کشورهایی شیوع یافته است که علیرغم فقر مردمشان، از منابع خدادادی فراوانی برخوردارند که طمع آمریکا را برای بهرهبرداری از این منابع برانگیخته است.
به عبارت دیگر کشورهایی نظیر گینه، لیبریا، مالی، سیرالئون و. . . اهداف خوبی برای کسب منابع خام ارزان قیمت و با کیفیت بالا از جمله مس، طلا، آهن و . . . هستند؛ این دلایل در کنار بسیاری از دلایل سیاسی و اقتصادی و نظامی دیگر، میتواند پررنگکننده نقش آمریکا در شیوع ابولا در کشورهای آفریقایی باشد.
آلوده کردن اقشار تهیدست و محروم جوامع به بیماریهای مختلف، استفاده از سلاحهای شیمیایی و بیولوژیک با هدف بررسی اثربخشی درمانهای مختلف و جنگهای بیولوژیک، نمونههایی از اقدامات آمریکا هستند؛ اقداماتی که باعث میشود شک و شبههها نسبت به تزریق واکسن کرونای آمریکایی نیز بیشتر تقویت شود.
تحریمهای دارویی ایران حتی در شرایط بحرانی
از سوی دیگر، کشورهایی مانند آمریکا و کشورهای اروپایی، با اعمال فشارهای مستقیم و غیرمستقیم، دسترسی ایران به داروها را محدود کردهاند و بنابراین انتظار ارائه واکسن کرونا از سوی این کشورها به ایران، آن هم در شرایطی بحرانی امری غیرمنطقی به نظر میرسد؛ ایالات متحده حتی باوجود شیوع کرونا در جهان نه تنها حاضر به رفع موانع موجود بر سر تأمین دارو برای ایران نشد که با کارشکنیهای خود، باعث شد بسیاری از اقلام حفاظتی در ابتدای شیوع کرونا نیز به دلیل تحریمها به دست ایران نرسد.
سعید نمکی روزهای ابتدایی شیوع کرونا در کشور را اینگونه روایت میکند: آمریکاییها منتظر بودند ما زانو بزنیم و همه راهها را بسته بودند و زمانی که میخواستیم ماسک بیاوریم، شب تا صبح منتظر نشسته بودم که همکاران به من زنگ زدند میگفتند در فرودگاه، فلان آمریکاییها آن را قفل کردهاند و اجازه ورود به ما داده نشد.
مجموع اسناد و مدارک تاریخی درباره عملکرد آمریکا در حوزه دارویی و اسنادی که به وضوح ردپای آمریکا در تولید و شیوع ویروسها و بیماریهای مختلف در کشورهای مختلف جهان برای تامین منافع نامشروع این کشور را نشان میدهد، تصمیم برای ممنوعیت واردات واکسن کرونا از کشوری مانند آمریکا با این سوابق سیاه، کاملاً عقلانی، منطقی و در راستای صیانت از سلامت مردم کشورمان است.