سرویس جهان مشرق - به گزارش سی‌ان‌بی‌سی آمریکا، دکتر آنتونی فاوچی مشاور بهداشتی کاخ سفید مدعی شد که داده‌های جدید نشان می‌دهند واکسن‌های کووید موجود در بازار شاید در برابر گونه‌های جدید و مسری‌تر ویروس کرونا کمتر مؤثر باشند و به همین دلیل باید مردم را سریع‌تر واکسینه کرد.

گونه‌های جدیدی از ویروس کرونا در خارج از آمریکا مشاهده شده‌اند و دانشمندان را نگران ساخته‌اند. برخی از گونه‌های جدید که در انگلیس، آفریقای جنوبی، و برزیل شناسایی شده‌اند، به نظر در مقایسه با گونه‌های قبلی از قابلیت سرایت بیشتری برخوردارند، اما لزوماً کشنده‌تر نیستند.

جهش ویروس کرونا در برخی کشورها

بر اساس این گزارش اینکه ویروس دچار جهش شده هیچ جای تعجب ندارد و پژوهشگران به سرعت در تلاشند تا مشخص کنند که این تغییرات چه تأثیری بر روی واکسن‌ها و درمان‌های نجات‌بخش جدید دارند. برخی یافته‌های اولیه منتشره در وب‌سایت بایوآرکایو (bioRxiv) نشان می‌دهند که گونه شناسایی‌شده در آفریقای جنوبی موسوم به ۵۰۱Y.V۲ قادر است از مقابل پادتن‌هایی که در قالب برخی شیوه‌های درمانی تزریق می‌شوند، بگریزد و از کارایی واکسن‌های موجود بکاهد. این داده‌ها هنوز توسط پژوهشگر همنوع بازبینی نشده‌اند.

پژوهشگران مؤسسه ملی بیماری‌های واگیردار آفریقای جنوبی در این باره نوشته‌اند: «گذشته از این، ۵۰۱Y.V۲ از مقابل پادتن‌های خنثی‌کننده موجود در پلاسمای بهبودیافتگان از کووید-۱۹ می‌گریزد.» به گفته آنها، جمع‌بندی‌شان «دورنمای ابتلای مجدد را خاطرنشان می‌سازد... و شاید از کاهش کارایی واکسن‌های کنونی حکایت داشته باشد.»

اثرگذاری کم و نامشخص واکسن فایزر و مدرنا

این گزارش می‌افزاید: فاوچی در جریان نشست مطبوعاتی در کاخ سفید گفت که داروها حتی اگر تأثیر کمتری داشته باشند، باز هم مصونیت کافی به وجود می‌آورند و در نتیجه تزریق واکسن ارزشش را دارد.

هر دو واکسن تولیدی فایزر و مدرنا نشان داده‌اند که تأثیر بالایی دارند و مصونیت ۹۵ درصدی در برابر ابتلا به بیماری به وجود می‌آورند. این واکسن‌ها همچون «ضربه‌گیر» عمل می‌کنند و بخشی از ضربه را جذب می‌کنند.

فاوچی گفت: «ما گونه مشاهده شده در آفریقای جنوبی را با دقت زیاد دنبال می‌کنیم. گونه مذکور تا حدودی نگران‌کننده است، اما به گونه‌ای نیست که نتوانیم از پس آن بربیاییم.»

به گفته وی، به خاطر همین ماهیت ارتجاعی واکسن است که باید هر تعداد از مردم که می‌توانیم را واکسینه کنیم. جهش‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که واکسن پخش می‌شود و خودش را تکرار می‌کند. اگر تعداد کافی از مردم در برابر بیماری واکسینه شوند و به اصطلاح ایمنی جمعی ایجاد شود، می‌توان این روند را سرکوب نمود.

فاوچی در این خصوص اظهار داشت: «جان کلام اینکه، ما توجه بسیار دقیقی به موضوع داریم. اگر مجبور شویم واکسن را تعدیل کنیم، طرح‌های جایگزین موجود هستند. چنین کاری چندان سخت و طاقت‌فرسا نیست و با توجه به پلتفرم‌هایی که در اختیار داریم، قادر به انجامش هستیم.»

نامشخص بودن تأثیر یا عدم تأثیر واکسن‌ها برا ویروس جهش ‌یافته

این رسانه آمریکایی در بخش دیگری از گزارش خود آورده است: کیت اوبراین مدیر ایمنی‌سازی سازمان جهانی بهداشت گفته است هنوز خیلی زود است که به اطلاعات واضح و شفاف درباره اینکه آیا گونه‌های نوظهور بر روی واکسن‌های موجود تأثیری دارند یا نه دسترسی پیدا کنیم. اوبراین افزود همه گونه‌ها به شکل یکسان عمل نمی‌کنند و پاسخ به این سؤال به نوع جهش و واکسن بستگی دارد.

او در جریان یک نشست مطبوعاتی اظهار داشت: «اطلاعات در حال تکمیل هستند و به چند طریق می‌توان ارزیابی‌هایی صورت داد و مشخص ساخت آیا... واکسن‌ها در برابر گونه‌های مختلف بیماری کارایی کمتری دارند یا خیر؟»

دکتر راشل والنسکی مدیر جدید مرکز کنترل و پیشگیری بیماری روز سه‌شنبه گفت با اینکه معتقد است واکسن‌ها در برابر گونه‌های جهش‌یافته ویروس مؤثر هستند، اما این واکسن‌ها شاید در نهایت به اندازه آزمایشات بالینی مؤثر نباشند.

والنسکی اظهار داشت: «شاید اشتباه کنم. شاید گونه‌هایی را کشف کنیم و گونه‌هایی پدیدار شوند که واکسن‌ها تأثیر کمتری بر روی آنها داشته باشند، اما در حال حاضر همچنان خوش‌بین هستم.»

داده‌های اولیه

فاوچی گفت که آمریکا تاکنون موارد ابتلا به کووید-۱۹ از نوع مشاهده شده در آفریقای جنوبی را کشف نکرده است. وی در عین حال افزود که میزان پایش گونه‌های جدید «در سطحی نیست که مطلوب‌نظر ما باشد. پژوهش درباره گونه‌های جدید در مراحل مقدماتی قرار دارد و از ماهیت محدودی برخوردار است. مؤسسه ملی بیماری‌های واگیردار از نمونه‌های خون متعلق به ۴۴ فرد که قبلاً به کووید ـ ۱۹ مبتلا شده بودند، استفاده کرد تا مشخص سازد آیا پادتن‌های موجود در خون آنها در برابر گونه ۵۰۱Y.V۲ مقاوم هستند. مطالعه نشان داد که در حدود نیمی از موارد، پادتن‌های خنثی‌ساز در برابر گونه جدید مؤثر نیستند و در نتیجه مردم شاید مستعد ابتلای مجدد باشند.

پژوهشگران خاطرنشان ساختند که آزمایشات بالینی گسترده‌ای باید انجام گیرند تا بتوان پیامد واکسن را مشخص نمود. آنها افزودند که «با وجود این، سرعت و گستره گریز ایمن ۵۰۱Y.V۲ از پادتن‌های خنثی‌ساز از قبل موجود، نیاز فوری به پلتفرم‌های به سرعت تطبیق‌پذیر طراحی واکسن را برجسته می‌سازد.»

نیاز به واکسن چندمرحله‌ای

در یک مطالعه دیگر توسط دانشگاه راکفلر که آن نیز در معرض بازبینی پژوهشگر همنوع قرار نگرفته است، نمونه‌های خون متعلق به ۲۰ فرد که واکسن مدرنا یا فایزر دریافت کرده بودند، مورد استفاده قرار گرفت و پادتن‌های موجود در خون آنها در برابر گونه‌های جهش‌یافته ویروس آزمایش شدند. پژوهشگران متوجه شدند که پادتن‌ها در برابر برخی از ویروس‌های جهش‌یافته مؤثر نیستند. آنها در این رابطه گفتند که واکسن‌های مبتنی بر آران‌ای پیام‌رسان (mRNA) «شاید لازم باشد که به صورت ادواری به‌روزرسانی شوند تا مبادا تأثیر بالینی آنها از بین برود.»

دکتر میشل ناسنزویگ که هدایت مطالعه دانشگاه راکفلر را بر عهده داشت، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «تفاوت ناچیز است، اما باز هم یک تفاوت محسوب می‌شود.»

با این حال، مطالعه صورت گرفته توسط دانشمندان فایزر و بایونتک که در وب‌سایت بایوآرکایو منتشر شد، نشان داد که واکسن کووید-۱۹ آنها احتمالاً از کارایی یکسان در برابر گونه جهش‌یافته و مسری کشف‌شده در انگلیس برخوردار است. بر اساس داده‌های جدید مرکز کنترل و پیشگیری بیماری، حداقل ۱۴۴ مورد ابتلا به نوع انگلیسی تاکنون در آمریکا کشف شده است. مؤلفان مطالعه هشدار دادند که گسترش سریع گونه‌های کووید در سرتاسر دنیا نیازمند «پایش مداوم اهمیت تغییرات با هدف حفظ میزان ایمنی‌بخشی واکسن‌های جدیداً تائید شده» است.