به گزارش مشرق، این شب ها سریال «دادستان» به کارگردانی مسعود ده نمکی از شبکه سه در حال پخش است. سریالی که به طور مستقیم به زندگی شخصی و کاری نماینده های مجلس می پردازد و از طرفی نیز به ماجراهای داخل دانشگاه و حمله داعش به مجلس شورای اسلامی نیز اشاره هایی می کند.

پدرام کریمی که همزمان اجرا و نویسندگی را پیش می برد برای دومین بار بعد از معراجی ها در سریال دادستان با ده نمکی همکاری کرده است. با کریمی درباره ویژگی های قصه، محدودیت هایی که برای نگارش داشته و همچنین جزئیاتی درباره بازسازی حمله داعش به مجلس گفت و گو کردیم.

** آقای کریمی بازخوردهایی که تا به حال دریافت کردید چطور بوده است؟

-آنچه تا به حال شنیدم نظرهای مثبت بوده چه در فضای مجازی و چه در فضای واقعی و خدا را شکر از سریال استقبال شده و با توجه به آمار بیننده ها که به دستمان رسیده بیننده‌های دادستان بیشتر از سریال های دیگر بودند.

**به نظر می رسد یک بخشی از ماجرا پیرامون قصه ای است که در این سریال روایت می‌شود.

-دقیقاً همین است. مخاطب در وهله اول با داستان درگیر می شود و بعد برایش بازیگر و کارگردان مهم است. 

** زمان پخش و شبکه مناسبی هم برای پخش در نظر گرفته شده است.

-بله به خاطر اینکه بیشتر مردم باید تا قبل از ساعت ۹ شب به خانه برسند و می توان گفت زمان خوبی است. با همه اینها در جذب مخاطب موفق بوده است. 

** اما کم و بیش نقدهایی هم به سریال شما وارد شده است.

-در این مدت تنها ۵ یا ۶ نقد جدی خواندم. تمرکز نقدها روی شخصیت آقای ده نمکی است و روی سریال نبوده. اینها هم بلافاصله بعد از پخش قسمت ۳ و ۴ این نقدها را نوشتند و خیلی منطقی نیست چون که منتقد باید یک سریال را به طور کامل ببیند و در پایان آن را نقد کند و نمی‌شود با چهار قسمت حکمی برای یک سریال صادر کرد.

** در خلاصه قصه شما نوشته است که این سریال تخیلی است و اشاره ای به هیچ دولتی ندارد. اما در جزئیات قصه اینطور نیست و حمله داعش هم دال بر این است که قصه در همین چند سال اخیر روایت شده است. 

-بله منظور این است که به دولت و گرایش خاصی اشاره نمی‌کنیم و منظورمان دولت‌ها و گرایش‌های مختلف است. بحث ما گفتمان عدالت خواهی است و گفتمان در یک مرحله بزرگتر صورت می گیرد و برخی از تاکید های مان در قصه برای چند دولت قبل است و ممکن است بعضی تاکیدها به همین دولت هم ارتباط پیدا کند. 

** درباره شکل‌گیری کلیت قصه این سریال می فرمایید.

-آقای ده‌نمکی ایده کلی داشت که درباره نماینده ای بود که قرار بود وزیر شود و حواشی پیرامون آن. قصه هایی که تا به الان دیدیم بیشتر درباره آقا زاده ها بوده اما در این سریال قصه آقاها را می بینیم و آقازاده ها در وهله بعدی هستند و ما در این سال ها قصه هایی درباره آقاها کمتر دیدیم. از طرفی زمان کمی داشتیم برای آماده کردن فیلمنامه. در ابتدا هم قرار بود یک مینی سریال ساخته شود اما در دل کار که قرار گرفتیم و درباره شخصیت ها صحبت کردیم دیدیم که قابلیت این را دارد که سریالی با تعداد قسمت های بیشتر هم باشد.

** در پروسه نگارش آقای ده‌نمکی به شما مشاوره می داد؟

-بله سریال داستان دو نویسنده دارد من به همراه آقای خودسیانی نگارش آن را به عهده گرفتیم و در جلسه های مان آقای ده‌نمکی نیز حضور داشتند و درباره جزئیات قصه سه نفری تصمیم گرفتیم. به همراه آقای ده نمکی برخی قسمت ها ماند و یا سه بار هم توسط آقای ده نمکی اصلاحیه می خورد تقسیم کار هم به این صورت بود که تمام قسمت های دانشگاه نماینده و قسمت های مربوط به خانه هایشان و داخل سازمان را من نوشتم و قسمت های پلیسی و کلانتری و زندان را کریم خودسیانی نوشت. ما به جایی رسیدیم که نقطه اتصال با یکدیگر داشتند که آنها را با هم دیگر و به صورت مشترک پیش می بردیم که خیلی از هم جدا نیفتاد.

مجموعه ها و سریال هایی که دو نویسنده دارد خوبی اش این است که درباره شخصیت ها حین نگارش صحبت های بیشتری می شود. زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد به دیدگاه کاملی درباره هر شخصیت می رسیم و طرفین کاملاً می دانند که در آن سکانس چه اتفاقی می افتد و بازخورد شخصیتی نوع و لحن دیالوگ هایشان را متوجه می شوند و زمان نگارش چند دستگی به وجود نمی‌آید. 

** بخش زیادی از این سریال از روی واقعیت نوشته شده است اما تخیلی هم که گفتید جای سوال دارد.

-نه بخش زیادی از قصه واقعیت نیست. شما ما به ازاهای بیرونی می بینید که هر اتفاق می تواند ما به ازای بیرونی داشته باشد حتی برای مثال مستندهایی که از روی واقعیت ساخته می‌شوند هم دقیقاً عین واقعیت است شخصیت هایشان را نشان نمی دهند قطعاً زاویه دوربین و نوع روایت آن چیزی است که از بیرون به کار تزریق می شود حالا چه برسد به کاری که داستانی است و تخیل هم چاشنی آن شده است.

** یعنی شما به شخص مشخصی در این سریال اشاره‌ای نداشتید؟

-نه ما به شخص حقیقی اشاره ای نداشتیم اما یک لحظاتی می بینیم که یک دوره را نشان می دهد که نماینده می‌خواهد رای اعتماد بگیرد و این در واقعیت وجود داشته و ما حالا بخشی از آن را برای قصه برداشتیم اما برای مثال در قسمت ۳ که حمله داعش به مجلس بود این واقعیت را نشان دادیم.

** این قسمت را شما به نگارش در آوردید؟

-بله قسمتی که به حمله داعش به مجلس برمی‌گشت عین واقعیت است و منطبق بر واقعیت است و هر آنچه اتفاق افتاده را به تصویر کشیدیم.

** برای سکانس حمله داعش به مجلس چه اطلاعاتی از طریق چه ارگانی به شما داده شد؟

-بخشی از این اطلاعات توسط فیلم‌هایی بود که به دست ما رسید فیلم هایی که از دوربین های داخل مجلس استخراج شده بود که حدود ۳۰ فیلم بود و بخش های مختلف داخل ساختمان بود و حدود ۱۰۰ صفحه گزارش و مصاحبه با آدم هایی که آن روز آنجا بودند. این مصاحبه ها از جاهای مختلف و با پیگیری آقای ده نمکی به دستمان رسید. یکی از آنها حراست مجلس بود. حتی برخی پلان ها دقیقا عین دوربین‌های مدار بسته مجلس گرفته شد. سعی کردیم عین واقعیت را نشان دهیم.

یادم هست یکی با تعجب گفته بود در آن روز حمله ایندهمه گلوله شلیک شده بود؟ و من گفتم بله حتی در واقعیت تعداد گلوله ها بیشتر از این بود و ما به خاطر اینکه در هر قسمت ۴۵ دقیقه باید می گرفتیم به خاطر محدودیت زمانی باید در این زمان می گنجید.

** در زمان حمله داعش به مجلس در فضای مجازی فیلم های زیادی منتشر شده بود و مردم مستند هایی را دیده بودند. همین ماجرا برای شما حساسیت ایجاد نمی‌کرد که مردم سریال تان را با سکانس های واقعی این حمله قیاس کنند.

-دقیقا حساسیتمان به همین خاطر بود و آقای ده نمکی هم از ما خواستند که عین به عین واقعیت را بنویسیم که خدای نکرده یک وقت خانواده شهیدی از ما دلگیر نشوند و باید بدانید که قبل از پخش این یک قسمت حفاظت مجلس آن را دیده بودند و تائید کردند و تعجب کردند که چطور تا این اندازه واقعی تصویر شده است.
نظر ما نویسنده ها این بود که یک قسمت کامل به حمله داعش اختصاص ندهیم چون که از کلیت و اصل قصه دور می شدیم اما آقای ده نمکی تاکیدشان این بود که بالاخره در یک جایی از تاریخ باید این حمله ثبت شود و بهترین جا هم همین جا است.

** اتفاقاً این هم جای سوال است که حمله داعش به مجلس چه کارکردی در قصه شما داشت؟

-نظر ما هم همین بود که به لحاظ نگارش و فنی یک قصه فرعی به داستان اصلی مان اضافه نکنیم اما یک اتفاقی در تاریخ کشورمان افتاده که تنها جایی که می شد به آن پرداخت همین جا بود و ممکن بود فرد دیگری به این حمله ورودی نداشته باشد در ادامه ما گفتیم بهتر است در این سریال یک جایی را بگنجانیم که مردم بدانند در برهه ای چه اتفاقی در کشورشان افتاده است. به خاطر همین دیدیم این موضوع ارجح تر است به مسائل فنی فیلم نامه. 

** چرا حمله داعش به حرم امام‌خمینی(ره) را نداشتید؟

-نه آنجا مثل مجلس گسترده نبود. اما کوتاه به این هم اشاره کردیم. حمله داعش به حرم مطهر آنقدر ابعاد وسیعی نداشت به خاطر همین در سریال در دوربین ها فقط این جمله را می بینیم.

** برای نگارش این یک قسمت چقدر دچار مشکل شدید؟ با توجه به اینکه اطلاعات لازم نیز در اختیارتان بود.

-این مصاحبه ها و فیلم ها در فضای مجازی هم قابل رویت هستند اما اینکه باید نعل به نعل واقعیت به این قصه ورود می‌کردیم کمی کار را سخت تر می کرد که مبادا بازمانده های این حادثه ناراحت شوند. 

**بعد از پخش بازخورد مثبتی از خانواده شهدا داشتید؟

-خیلی زیاد. حتی خانواده شهدا بیانیه ای هم دادند و تشکر کردند و خیلی راضی بودند و همین برای ما کافی بود و نشان می دهد کار به درستی رسالتش را انجام داده است.

** بخشی از این قصه فضای دانشگاه و دانشجوها را روایت می‌کرد چقدر خودتان در این فضاهای دانشجویی حضور داشتید با توجه به اینکه خودتان هم دانشجوی دانشگاه در رشته هنر بودید.

-بله ما از این فضا دور نبودیم در کنار آن سابقه نگارش سریال معراجی‌ها را هم داشتیم و آن سریال هم قصه دانشجویی را روایت می‌کرد.

** در بخش هایی می توان گفت دادستان در تکامل اتفاق هایی است که در معراجی ها رخ داد.

-بله. ما در دوران دانشجویی مان از این فضا دور نبودیم و چه بسا در دانشگاه هنر احساسی تر با این موضوع ها برخورد می شد اتفاقا آن زمان دانشجوی ما تحولاتی در دولت ها رخ داد که یادم هست خیلی شدیدتر از این بود که در سریال نمایش دادیم. 

** یعنی شما از اتفاق‌هایی که پیرامون خودتان در همان سال های دانشجویی رخ می داد برای این سریال وام گرفتید؟

-بله قطعا. در همان دوره آقای ده نمکی آن در دانشگاه ها سخنرانی می کردند و از فضای دانشگاهی دور نبودند. آن زمان ها یادم است فضای دانشگاه ها بیشتر احساسی بود اما الان بیشتر عقلانی شده است و دانشجوهای الان با زمان ما متفاوتند اما خب شباهت هایی هم دارند. 

** در این بین افرادی هستند که سریال دادستان را به شعارزدگی متهم می کنند نظر شما در این باره چیست؟

-شعار برای این سریال است مگر غیر از این است؟! از طرفی مگر می‌شود در یک سریال درام اجتماعی از شعار استفاده کرد؟ در صورتیکه شعار برای ذات سریال دادستان است و شعار اصلا بد نیست. به این معنی که مفهوم کوتاه و خلاصه شده یک جمله می‌شود شعار. اما در کل ذات این سریال می طلبد که در آن شعار دهیم.

** سریال دادستان خیلی با جسارت به بیان برخی موارد پرداخته است که ممکن است مثل سریال هایی مثل خانه امن و گاندو منجر به ایجاد گلایه و دلخوری شود. این موضوع شما را دچار محدودیت نمی کرد؟ با توجه به اینکه از خیلی خط قرمزها در بخش دیالوگ ها عبور کردید.

-ما خط قرمزی را رد نکردیم. واقعیت این است که تا به حال این حرف ها بیان نشده بود و این دفعه اول بود. ما درباره گفتمان عدالت خواهی صحبت می کنیم و مطالبه گری که خاص عصر ما هست و برای بیانش تازگی وجود دارد چراکه حرف هایی است که تا به حال در جایی بیان نشده است.کلیت این است که حرف عجیب و غریبی زده نشده است. حتی حراست یک سازمان وقتی متوجه شد من نویسنده دادستان هستم تشکر کرد و گفت خیلی ممنون که حرف مردم را در سریال تان می زنید. 
اینها حرف مردم است و رسانه نیز حرف مردم را پخش می کند. 

گاندو سریال سیاسی نبود بلکه پلیسی امنیتی بود و حرف هایش طعنه می زد و وزن پلیسی امنیتی اش می چربید به وزن سیاسی اش. هر نکته ای که فکر کنید خط قرمز است می شود در رسانه مطرح کرد اما نوع گفتن و ادبیات گفتنش مهم است که به کسی برنخورد. آقای ده نمکی این هوشمندی را دارد و می داند کجا در چه فیلمی و در چه موقعیت و چه سالی این حرف ها زده شود. 

** اصلی ترین هدف این سریال دعوت مردم به سمت مطالبه گری است؟

-بله زنده کردن فرهنگ مطالبه گری است که خواستگاهش دانشجوهای دانشگاه هستند. مضمون سریال همین است و حرف اخلاقی سریال همین گفتمان عدالت خواهی است.

** شما در نقش انتخاب بازیگرها حضور داشتیم و به آقای ده‌نمکی مشورت می دادید؟

-بله نویسنده ها در کل شکل مشورتی در انتخاب بازیگران دارند دلیلش هم این است که تنها فردی که به متن ها و شخصیت ها اشراف دارند نویسنده است و در کارها مشورت با نویسنده ها صورت می گیرد و در نهایت کارگردان و تهیه کننده نظر قطعی را اعلام می کنند ممکن است از نظر من برخی از بازیگران این سریال مناسب نباشند اما به خاطر محدودیت زمانی ما و شرایط تولید توانسته باشیم از بازیگری استفاده کنیم. اما در کل که قسمت های پخش شده سریال را می بینم متوجه شدم که چیزی از کار بیرون نزده و همه بازیگرها سرجایشان به درستی قرار گرفتند.

** خلق و طراحی هر کدام از شخصیت ها چطور انجام شد؟

-برخی مواقع فیلمنامه ها بر اساس شخصیت ها نوشته می شوند که فیلم نامه محکم تری هم دارد اما برخی مواقع نه و شخصیت ها بر اساس داستان طراحی می شوند و دادستان طوری بود که داستان شخصیت ها را به فیلم نامه نویس معرفی می کند. 

** با توجه به نزدیکی به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پخش این سریال قبل از این زمان، گویی می خواستید با پخش بری دیالوگ ها به تبلیغ انتخابات بپردازید.

-بله درست است چنین موضوعی آگاهانه بود و ما پیش‌بینی می‌کردیم که زمان پخش ما نزدیک به زمان انتخابات باشد. این حرف‌ها حرف‌های عجیب و غریبی هم نیست و حرف هایی بوده که در گذشته هم بوده جمله هایی شبیه اینکه زمانی که می خواهید رای بدهید حواستان را جمع کنید که به چه کسی رای می دهید.

** از اجرا فاصله گرفتید؟

-چون هم نویسندگی و هم اجرا می کنم نمی توانم همزمان هر دوی اینها را جلو ببرم. چون هر کدام شان زمان خاص خود را می‌خواهد مخصوصاً فیلمنامه که تمرکز زیادی هم می‌خواهد. وقتی که فیلمنامه دستم می گیرم دیگر پیشنهاد اجرا قبول نمی کنم و زمانی که از کار نویسندگی فارغ می شوم به سمت اجرا می روم. سعی می‌کنم که تعادلی بین این دو برقرار کنم. البته تمرکز اصلی هم روی فیلمنامه نویسی است و نویسندگی را ترجیح می دهم.

 سریال «دادستان» به کارگردانی مسعود ده نمکی هر شب از شبکه سه سیما پخش می شود.