سرویس فرهنگ و هنر مشرق - سال ۱۳۹۶ به فاصله سه ماه پس از انتخابات ریاست جمهوری، در ۲۴ تیر ۱۳۹۶ گزارشی در مشرق با عنوان " فاز تازه چالش دولت روحانی با رسانه ملی "منتشر شد که خبر از اجرای یک هدف‌گذاری «سیاسی -دولتی» با تقویت زیرساخت‌های اینترنتی کشور می‌داد که به زودی مرجعیت رسانه ملی با تقویت زیرساخت‌های اینترنتی و ظهور پلفت‌فرم‌ها تحت‌الشعاع قرار خواهد گرفت.

بیشتر بخوانید:

چالش دولت روحانی با رسانه ملی وارد فاز تازه‌ای می‌شود

گزارش مذکور (درلینک بالا)، از آینده تقویت بخش‌ خصوصی در حوزه سرگرم سازی با تامین زیر ساخت‌ها توسط دولت خبر می‌داد. چشم‌اندازی از امروز که تامین فراغت مردم توسط پلت‌فرم‌ها و سامانه‌های نمایشی، ساختاری انحصاری به خود خواهد گرفت. شیوع کوید ۱۹ روند پشت سر گذاشتن رسانه ملی را تسریع‌تر کرد.  

با این روند سال آینده، پس از انتخابات ۱۴۰۰ رسانه ملی، با راه‌اندازی اینترنت پر سرعت آزاد توسط ماهواره‌های مختلف، رسانه ملی پس از ۶۵ سال فعالیت، با چالش ها بنیادینی روبرو خواهد بود  و IPTV ها و VOD های با توجه به فراگیری ویروس کرونا، این روند را تسریع‌تر خواهد کرد.

در مورد عرض محصولات و عدم نظارت ارگان‌های ذیربط در فیلیمو بیشتر بخوانید:

چه کسی باید به سامانه فیلمو رسیدگی کند؟

در حال حاضر دو سامانه ارائه دهنده محتواهای تصویری (پلتفرم) در این رقابت پیشتاز هستند. چندی پیش اینفوگرافی مفصلی از روند فعالیت‌های سامانه فیلیمو منتشر شد که با دستمایه قرار دادن آن روند فعالیت‌های این سامانه‌ها را می‌توان ارزیابی کرد.

«خبرگزاری صبا» در مورد بررسی آماری خود از  گزارش سالانه می‌نویسد : "فیلیمو، گزارش سالانه خود را در ۱۶ اسفند ماه در گزارشی ۵۴ صفحه‌ای  منتشر کرده که آمارها و نکاتی را درباره محصولات آینده، سلیقه و شمار کاربران، حجم مصرفی اینترنت و… اعلام می‌کند. این گزارش که وضعیت این سرویس را در گستره زمانی آذر ماه ۹۸ تا آذر ماه ۹۹ بررسی کرده، نشان از رشد سریع این پلتفرم در میان مخاطبان دارد. "

در ادامه این گزارش می‌خوانیم: بر این اساس در یک سال گذشته تعداد کاربران فیلیمو ۲٫۵ برابر شده است. در همین فاصله زمانی، میزان تماشای فیلم و سریال نیز در این سرویس از ۹ میلیارد دقیقه در سال به ۲۹ میلیارد دقیقه در سال رسیده که نشان از رشد بیش از ۳ برابری دارد.

فیلیمو تعداد کاربران فعال خود را یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر ذکر کرده است که با توجه به میانگین نرخ اشتراک این پلتفرم که حدود ۵۰ هزار تومان است، مشخص می‌شود که کاربران فیلیمو ماهانه حداقل ۵۵ میلیارد تومان بابت هزینه اشتراک به شرکت صباایده پرداخت می‌کنند و درآمدی ۶۶۰ میلیارد تومانی را در سال، از این محل برای آن رقم می‌زنند.

ارقام یادشده تنها از محل فروش اشتراک به کاربران است و فیلیمو از محل نمایش تبلیغات پیش از آغاز محصولات و همچنین ترافیک اینترنت نیز درآمد مجزایی دارد که جزییاتی از آن در دست نیست.

یک منبع آگاه به مشرق می‌گوید: این میزان درآمد با توجه به درآمدهای جانبی ذکر شده از جمله ترافیک اینترنت به ۷۵۱ میلیارد تومان می‌رسد، در حالیکه بودجه مصوب سازمان و صدا و سیما برای تولید نمایشی و سرگرمی‌اش در انواع و اقسام مختلف، دربرآوردهای داخلی سیما  ۷۰۱ میلیارد تومان است.

فیلیمو در گزارش سالیانه خود اعلام کرده است که سال آینده ۳۰ سریال را در پلت فرم خود عرضه خواهد کرد، در حالیکه این میزان تولید سریال در سال آینده حتی از  تعداد تولید سیما با استناد به گزارش برآورد تولید سریال در نشست خبری حمید شاه‌آبادی(مهاون سیما) بیشتر است.

رسانه ملی تنها ابزاری که برای حفظ مرجعیت خود خود دارد، سرگرم سازی است و این ابزار مهم به زودی به پلت‌فرم‌ها منتقل خواهد شد و بر استدلال‌های ارائه شده در ابتدای این گزارش صحه خواهد گذاشت.

نکته جالب اینجاست بخش از اعظمی از محصولات فیلیمو تامینی (یعنی محصولات غیر تولیدی مثل فیلم وسریال خارجی) است. به این گزارش اگر دقت کنیم درخواهیم یافت مدیران شبکه‌های تامینی سیما  با نمی‌توانند با فیلیمو رقابت کنند.

به عنوان مثال شبکه نمایش سیما، عملا به یکی از کم مخاطب‌ترین شبکه‌های سیما تبدیل شده است و علی رغم دستور مقامات عالی کشور برای عدم پرداخت رایت فیلم‌های مناسب آمریکایی و پخش آنان از شبکه‌های مختلف سیما، اداره تامین سیما و مدیر شبکه نمایش و نسیم  به این مهم توجهی ندارند، در حالیکه اغلب تولیدات هالیوودی بدون خرید کپی رایت در این سامانه‌ها توزیع می‌شود. با این حساب «بی‌عملی» شبکه‌های سرگرمی‌ساز سیما و اتکا به تولید سلبریتی‌محور نه گزاره‌های تامینی، در ریزش مخاطب سیما و هدایت به سوی پلتفرم‌ها موثر است.

  در گزارش فیلیمو فیلم سریع و خشن هابز و شاو در سامانه فیلیمو ۴۶ میلیون، قسمت دوم «دد پول» ۴۰ میلیون بار  و فیلم «جوکر» که مضمونی ساختارشکنانه دارد، سی و پنج میلیون دقیقه دیده شده است.

جوکر فیلمی است که مخاطبش را تشویق و ترغیب به شورش‌های  اجتماعی می‌کند و علی رغم هشدار رسانه‌ها در دو سامانه فیلیمو و نماوا منتشر می‌شود وبازدید فراوانی در این سامانه‌ها دارد که به همین میزان یعنی ۳۵ میلیون دقیقه نیز در سامانه نماوا مخاطب داشته است و بازتاب لوگوی جوکر در گزارش گرافیکی این سامانه، ویژگی این مخالف‌خوانی را برجسته می‌کند.

در شرایطی که نظارت دقیقی از سوی ساترا و وزارت ارشاد صورت نمی‌پذیرد، فیلیمو و نماوا با این روند خود را مجاز به پخش هر گونه فیلم و سریالی می‌دانند. به عنوان مثال فیلیمو فیلم «جنگ خصوصی» را منتشر می‌کند و مجموعه صبا ایده به پخش این فیلم از سامانه فیلیمو اکتفا نمی‌کند و در چندین لینک مرتبط از درگاه آپارات منتشر می‌شود.

در حالی‌که سیاست کشورمان در قبال دولت سوریه به عنوان یکی از متحدان جمهوری اسلامی مشخص است، سامانه فیلیمو فیلم جنگ خصوصی را با محوریت شخصیت مری کلوین منتشر می‌کند که غربی‌ها ادعا می‌کنند توسط دولت بشار اسد به قتل رسیده است.

مری کالوین تبدیل به یک پروژه فرهنگی می‌شود و علاوه بر فیلم جنگ خصوصی شخصیتی تمثیلی او در فیلم دختران خورشید استفاده می‌شود و نکته جالب اینجاست که فیلمنامه نویس فیلم جنگ خصوصی یک ایرانی به نام آرش عاملی است.  

بخشی از فیلم جنگ خصوصی که بشار اسد رئیس جمهور سوریه را متهم به قتل مردم بیگناه سوریه می‌کند.

در حالیکه فیلمسازی درباره مری کلوین خبرنگار، یک پروژه کاملا طراحی شده فرهنگی برای هجمه علیه دولت قانونی سوریه است، فیلم جنگ خصوصی با خط القاء ضد تبلیغی علیه بشار اسدساخته می‌شود و در فیلم با جملات بسیار احساسی از سوی مری کلوین، اتهام کشتار غیرنظامیان سوری، به دولت بشار اسد نسبت داده می‌شود و فیلم با زیرنویس فارسی در فیلیمو و با دوبله فارسی در سامانه آپارات منتشر می‌شود.

در شرایط بی‌نظارتی با تلاش گسترده‌ای که توسط طیف وسیعی از رزمندگان برای برقراری صلح و امنیت در سوریه صورت می‌پذیرد، برخلاف سیاست‌ کلان جمهوری اسلامی، فعالیت تبلیغی فیلیمو، با انتشار گسترده یک فیلم در سامانه‌های مرتبط با هولدینگ صبا ایده، افکار عمومی درباره بشار اسد و جنگ سوریه به سویه‌ای انحرافی هدایت می‌شود.

نظرات مخاطبان و هدف القایی در بررسی کامنت‌های مخاطبان فیلیمو را می‌توان مشاهده نمود.

بیشتر بخوانید:

آشفتگی‌ در سریال‌ گران‌قیمت‌ «فریدون‌ جیرانی»

در گزارش گردانندگان این سامانه آمده است که نهنگ آبی نخستین محصول مستقل این سامانه برای ورود به عرصه سریال‌سازی است. سریالی که در متن و پایان آن، سیستم مبارزه با مفساد اقتصادی در کشور را فاسد و وابسته توصیف می‌کند.  

بیشتر بخوانید:

افول انسانیت در مجموعه فیلیمو +عکس

در این گزارش آقازاده به عنوان اثر محبوب مخاطبانش معرفی می‌شود، سریالی که تبلیغات وسیع  آن از سوی سامانه فیلیمو در سطح شهر کاملا مشهود بود. «آقازاده» نیز با محتوای مشابه نهنگ آبی، به استناد گزارش «بی‌بی‌سی فارسی» وجود فساد سیتماتیک را بر خلاف مقامات عالی کشور تصدیق می‌کند. می‌توان یک خط القاء سازمان یافته مشترک را در تمامی سریال‌هایی که توسط فیلیمو ارائه شده را به خوبی دنبال کرد. فساد قضائی سیستماتیکی که نیز در سریال «می‌خواهم زنده بمانم» فیلیمو مشهود است 

«تولیدات فیلیمویی» که وجوه سیاسی پررنگ‌تری دارند، سیستم قضائی و وابستگان آنرا در مواجه با مهار فساد مستاصل نمایش می‌دهد و این گزاره نمایشی مشمول سریال «هم‌گناه» و «هیولا» ی (مهران مدیری) نیز می‌شود. در سریال هم گناه، استیصال دستگاه پلیسی کشور به نمایش گذاشته می‌شود.

بیشتر بخوانید:

فیلیموی آپارات روی موج دختر آبی؟

در توزیع سریال‌های خارجی سریال چرنوبیل که با نگاهی تمثیلی به ماجرای چرنوبیل ساخته شده و مخاطب هدف خود را به پرونده هسته‌ای ایران ارجاع می‌دهد، در سامانه فیلیمو به به دومین سریال پرتماشای این سامانه تبدیل می‌شود. از کنار هم قرار دادن سلیقه القایی مدیران فیلیمو صرفا می‌توان یک نتیجه گرفت، آثار خارجی همچون سریال «چرنوبیل» که در تعارضی خاص با سیاست‌های کلان نظام هستند، در اولویت توزیع این سامانه قرار دارند.

اینفوگرافی سالانه فیلمو خبر از افزایش مثبت ۱۵ میلیونی دراین سامانه، تغییر رتبه این سامانه در از ۲۷  به ۱۴، با ورود فیلمو باکس مخاطب این سامانه ۵ برابر خواهد شو و به تمامی بازدیدهای این سامانه ۵ برابر افزایش پیدا می‌کند.

سریال‌هایی نظیر «مانکن» و «دل» که در حوزه‌های اجتماعی ساخته می‌شود، وجه دیگری از رویکرد دراماتیک این سامانه در حوزه سریال سازی با پیروی از الگوهای سریال‌های ترکی است که مجموعه‌های شبکه GEM تلاش کردند به بخشی از ذائقه مخاطبان ایرانی تبدیل شوند. حالا خروجی‌های ناظر این سامانه نیز از این الگو تبعیت می‌کنند.

بر اساس پرسش از اهالی سینما و افرادی که طرح‌ها و فیلمنامه‌های خود را به این سامانه ارسال کردند، احسان عبدی‌پور کارگردان سینما ، مهدی روشن روان مدیر سابق گروه فیلم و سریال شبکه سوم و میثم نورانی نقش اساسی در شورای تصویب و نظارت سریال‌هایی دارند که در این سامانه تولید می‌شود، دارند.

 میثم نورانی تهیه کننده شناخته شده‌ای در میان اهالی سینما نیست و صاحب کارنامه‌ای حرفه‌ای نیست. احسان عبدی‌پور تله فیلم ت «نهای‌تنهای تنها» را ساخت و پس از آن هیچ توفیقی قابل اعتنایی را ارائه نکرد. عبدی‌پورصاحب نبوغ سینمایی خاصی نیست، تولید پادکست و قصه‌نویسی او در فضای مجازی بر توانایی‌های اندک و عدم اشراف حرفه‌ای او در زمینه‌های مختلف هنری را بیشتر آشکار می‌کند. اما مهدی روشن روان از مدیران سابق سیما، حامی سریال «لحظه گرگ و میش» به کارگردانی همایون اسعدیان است.

سریالی که در دوران مدیریت او تولید شد و پس از رفتن او از شبکه سوم سیما پخش شد. . بدعت سریال لحظه گرگ و میش همان تاکید بر عشق‌های ممنوعه مثلثی  در یک روایت دفاع مقدسی است. رابطه‌ای که  میان یک خواهر شهید و شوهرش و  نامزد اسیر تازه‌ آزاد شده‌اش شکل می‌گیرد و در نهایت شوهر او با ترفندهای دراماتیک از زندگی خواهر شهید خارج می‌شود، تا پایان این مثلث عشقی ممنوعه باب شود. سریال لحظه گرگ و میش در کارنامه روشن روان می‌درخشد و حالا از فیلیمو آثاری نظیر سریال «دل» پخش می‌شود که محتوای آن شبیه همان سریال‌های ترکی با ایجاد مثلث، مربع و ذوزنقه های عشقی ممنوعه است.

نکته قابل توجه این است با توجه گستره فعالیت‌های افزایش پیدا می‌کند و مخاطبان فیلیمو در اسفند ۱۴۰۰ از مرز ۵ میلیون نفر به صورت رسمی خواهد گذاشت، آیا محتوایی در میان سریال های این پلت‌فرم می‌توان یافت که نسبتی با ارزش‌های جامعه ایرانی داشته باشد. یا تیم شورای نظارت فیلیمو قصد دارد همین ریل‌گذاری محتوایی را ادامه می‌دهد!؟