به گزارش مشرق به نقل از مهر، بیست و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران امروز شنبه 23 اردیبهشت‌ماه در حالی در مصلای تهران به کار خود پایان می‌دهد که این دوره هم همچون دوره‌های قبل با خبرها و حاشیه‌های مختلفی همراه بود که همه اینها باعث شد این رویداد فرهنگی به مدت 10 روز در صدر اخبار کتاب و ادبیات کشور باشد.

- در یک مرور کلی بر اتفاقات روزهای گذشته باز هم با این موضوع رو به رو می‌شویم که مساله مکان برپایی نمایشگاه کتاب همچنان بحث داغی است و هنوز هم اهالی نشر و فرهنگ و حتی خود متولیان نمایشگاه هم اذعان دارند که مصلی جای مناسبی برای برگزاری نمایشگاه کتاب نیست. مشکل آنقدر آشکار است که حتی بازدیدکنندگان عادی نیز از مشکلاتی که به دلیل مکان برپایی بر نمایشگاه کتاب عارض شده است، گله‌مندند. بماند که مقاماتی چون وزرا و آیات عظام هم که بعضا از نمایشگاه بازدید کردند هم به این مشکل تاکید کردند. صورت مساله کاملا مشخص است و حتی سال‌هاست که همه می‌دانند باید محل مناسبی برای برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تدارک دید، ولی معلوم نیست، چرا این مشکل چند ساله برطرف نمی‌شود. برپایی این نمایشگاه در یکی از نقاط پرتردد شهر، مشکلات ترافیکی زیادی هم برای شهر و ساکنان این منطقه ایجاد کرده است که صدای این افراد هم به جایی نمی‌رسد.

- برپایی بخش‌هایی از نمایشگاه از جمله بخش کودک و نوجوان، دانشگاهی و آموزشی، کتب عربی و ریالی از حوزه بین‌الملل در زیر چادر آن هم در فصل بهار می‌توانست دردسرساز باشد، ولی امسال به خیر گذشت. دلیلش هم این بود که هم امسال آسمان یاری کرد و باران‌های سیل‌آسا بر سر نمایشگاه فرود نیاورد؛ هم اینکه ساختار چادرها امسال بهتر و حرفه‌ای‌تر بود. سال‌های گذشته با بارش‌ها و بادهای فصلی خسارت‌های قابل توجهی به بخش‌هایی که زیرچادر برگزار شد، وارد کرد.

- چادرهای نمایشگاه گرچه بر سر مردم و ناشران خراب نشد و آب آنها را نبرد، ولی مشکل جدی دیگری برایشان ایجاد کرد. به دلیل تابش آفتاب بر چادرهایی که جنس آنها نوعی پلاستیک است در ساعاتی از روز گرمای هوا در این چادرها غیرقابل تحمل می‌شد و هوای داخل به قدری دم می‌کرد که تنفس دشوار می‌شد. نبود تهویه مناسب باعث شد در همه این 10 روز غرفه‌داران و بازدیدکنندگان در این بخش با مشکل رو به رو باشند که در بخش کودک و نوجوان که مخاطبان آن اکثرا کودکان بودند مساله ناراحت‌کننده‌تر بود.

- نبود تهویه درهمه سالن‌های نمایشگاه از بخش چادری گرفته تا مسقف را خیلی‌ها گفتند و شاید خیلی‌ها نشنیدند. نداشتن تهویه مطبوع یک مشکل جدی است که در روزهای پرازدحام چون پنجشنبه‌ها و جمعه‌ها جدی‌تر هم می‌شود. بهمن دری رئیس نمایشگاه در تنها نشست خبریش در نمایشگاه از بیماران قلبی خواست آخرین جمعه نمایشگاه به مصلی نیایند. او به نبود تهویه اشاره نکرد و آن را به ازدحام جمعیت نسبت داد. راستی چرا در این سال‌ها که نمایشگاه در مصلی برگزار شد اگر نتوانستند جایگزینی برایش پیدا کنند، مشکل تهویه‌اش را برطرف نکردند؟

- یکی از مشکلاتی که در سال‌های گذشته دامن غرفه‌داران را می‌گرفت، دیر وصل شدن و یا قطعی پیاپی دستگاه‌های کارتخوان بود که امسال هم به نوعی این مشکلات تکرار شد ولی هم تعدد آن کمتر بود هم تکثرش. این مشکلات بعضا در بخش کودک و نوجوان و بین‌الملل پیش آمد، ولی به سرعت برطرف شد. در مواردی هم قطعی اینترنت گزارش شد که این مشکل هم زیاد به طول نینجامید.

- اگر اخبار نمایشگاه را از چند روز قبل از شروع آن مرور کنیم، صادر نشدن مجوز حضور چند ناشر از جمله نشر چشمه در نمایشگاه در صدر خبرها قرار داشت که این مساله تا چند روز بعد از شروع نمایشگاه هم مورد بحث قرار می‌گرفت تا جایی‌که برنامه‌های تلویزیونی نیز این مساله را مورد نقد قرار دادند. این مشکل بدانجا ختم نشد، بلکه پیوند خورد با پلمب غرفه برخی ناشران حاضر در نمایشگاه که شاخص‌ترین آنها را می‌توان پلمب دفتر شعر جوان دانست که به دلیل اختلافاتی که چند ماه پیش دو رسانه بین این دفتر و معاونت فرهنگی دامن زدند، پلمب این دفتر در نمایشگاه کتاب ذهن را به این سمت می‌برد که باز هم شیطنت‌های رسانه‌ای باعث حذف یک ناشر شده است و دست‌اندرکاران نمایشگاه نیز به ناچار به این اقدام دست زدند تا از حاشیه‌سازی این رسانه‌ها در امان باشند.

- از آنجا که امسال برپایی نمایشگاه با برپایی دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی مصادف شد؛ به همین دلیل بعضاً تراکت‌های تبلیغاتی نامزدها در نمایشگاه دیده می‌شد و جمعه 15 اردیبهشت‌ماه هم صندوق‌های سیار رای‌گیری در مصلای تهران مستقر شد. نامزدهای انتخاباتی به مجلس نیامدند و اصلا نمایندگان هم کمتر آنورها دیده شدند؛ جز علی مطهری که در نشستی با موضوع کتاب‌های پدرش سخنرانی کرد و البته به سئوالات خبرنگاران در همه حوزه‌های فرهنگی و سیاسی نیز پاسخ داد.

- چهره‌های فرهنگی‌ای که امسال در نمایشگاه حضور یافتند، بیشتر مهمان ناشران بودند و برای پرسش و پاسخ با مخاطبان و جشن امضای کتاب‌هایشان به نمایشگاه آمدند که البته تعداد آنها هم خیلی زیاد نبود و جای خیلی‌ها خالی بود. البته سرای اهل قلم نیز تنها متولی‌ای بود که نشست‌های پر و پیمانی تدارک دید و کارشناسان فرهنگی را از طیف‌های مختلف فکری به پای بحث و کشاند تا جایی‌که می‌توان نشست‌های این بخش را کیفی‌ترین برنامه‌های بیست و پنجمین نمایشگاه کتاب تهران دانست. نمایشگاه امسال را می‌توان کم‌بازدیدکننده‌ترین نمایشگاه از نظر بازدید چهره‌های شاخص دانست تا جاییکه سران سه قوه به نمایشگاه نیامدند؛ صرفنظر از حضور محمود احمدی‌نژاد رئیس قوه مجریه در افتتاحیه بدون بازدید از سالن‌های نمایشگاه.

- از همه این خبرها که بگذریم، بازدید 2 ساعت و نیمه رهبر انقلاب از نمایشگاه کتاب که طبق رسم همه ساله صورت گرفت بدون شک مهم‌ترین خبر نمایشگاه است. این بازدید به ذات اتفاق مهمی است و نشان از اهمیت مساله کتاب و کتابخوانی برای رهبر انقلاب دارد، ولی سخنان ایشان در این بازدید واقعا حیرت‌انگیز بود. اشراف ایشان به مسائل کلان و حتی جزیی عرصه چاپ و نشر و همچنین وقوفشان به مشکلاتی که این عرصه با آن دست و پنجه نرم می‌کند، نشان می‌دهد که چقدر مسئولان این حوزه باید دقیق کار کنند؛ چرا که کوچکترین فعالیت‌شان مورد نقد و بررسی رهبر انقلاب قرار می‌گیرد.

اشاره مقام معظم رهبری به مشکلات نشر، گرانی کاغذ، لزوم ارزیابی و کارشناسی نمایشگاه کتاب و مقایسه آن با دوره‌های قبل، لزوم همکاری دولت با وزارت ارشاد برای رفع موانع و مشکلات عرصه نشر و ... همه و همه نشان از این داشت که عرصه فرهنگ چه اهمیتی برایشان دارد و با وجود دغدغه‌های بسیار ولی حتی از کوچکترین مشکلات این حوزه خبردار هستند.

- امسال در نمایشگاه کتاب، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نشستی در سرای روزنامه‌نگاران حاضر شد که حرف‌های وی درباره حرفه خبرنگاری و لایحه اخیر دولت درباره فعالیت‌های رسانه‌های دیجیتال به ویژه خبرگزاری‌ها، برخی از رسانه‌ها را ناراحت کرده و به واکنش واداشت. همین امر باعث شد معاونت مطبوعاتی بیانیه‌ای هم صادر کند.

- شاید بی‌دردسرترین حاضران در نمایشگاه خود ناشران بودند که از این فرصت استفاده کرده و به تعامل رودررو با مخاطبانشان پرداختند و سعی کردند سرشان به کار خودشان باشد؛ اگرچه دست‌اندرکاران نمایشگاه باز هم از چندتایی از آنها تخلف ثبت کردند و پملب‌های دائم تا موقتی را به آنها هدیه کردند. مردم هم که همیشه هستند و کار به جایی رسیده است که آمار بازدیدکنندگان امسال را بیش از 5 میلیون نفر اعلام کرده‌اند. گرچه این سوال باقی است که آیا صرف بالا بودن شمار بازدیدکنندگان دلیل محکمی بر برپایی یک نمایشگاه موفق است؟ به راستی چند درصد از بازدیدکنندگان نمایشگاه برای خرید کتاب و مطالعه آنچه خریده‌اند به مصلی آمدند؟

- در کنار خبرهای جنجالی، یکسری خبرهای دیگر هم وجود دارد که مشخصات کتاب‌های عرضه شده در نمایشگاه و پرفروش‌ها را شامل می‌شود که آنقدر تعدادشان زیاد است که اشاره اجمالی بدانها هم ممکن نیست.

- و اما یک روز مانده به پایان نمایشگاه، کارشناسانی از کشور افغانستان در نشستی در سرای اهل قلم حاضر شدند که حرف‌های جنجالی‌ای هم زدند. آنها با انتساب قله‌های ادب فارسی و میراث معنوی به دوران غزنویان و غزنی و جغرافیای افغانستان کنونی، باعث تعجب و ناراحتی ایرانیان حاضر در مراسم شدند.

- یکی از مهم‌ترین خبرهای حاشیه نمایشگاه، شنیده‌هایی مبنی بر برکناری بهمن دری از معاونت فرهنگی وزارت ارشاد پس از پایان نمایشگاه بود. این خبر تا جایی قوت گرفت که رسانه‌های مختلف در این‌باره از بهمن دری سوال کردند و البته شنیده‌ها به جایی رسید که وی برای مصون ماندن از برکناری قرار است استعفا کند.