سرویس جهان مشرق - امارات متحده عربی که قبل از بحران سوریه با سرمایه‌گذاری[۱] ۲۰ میلیارد دلاری در این کشور، یکی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران در این کشور شرق مدیترانه محسوب می‌شد و روابط بسیار نزدیکی نیز با دولت سوریه داشت؛ اما با آغاز بحران به‌صف مخالفان سوریه پیوست.
امارات متحده عربی تا سال ۲۰۱۵ یکی از مهم‌ترین حامیان مالی گروه‌هایی تروریستی ازجمله جبهه‌النصره به شمار می‌رفت. در سال ۲۰۱۵ با حمایت محتاطانه از ورود نظامی روسیه به بحران سوریه به‌نوعی یک تغییر محتاطانه در مواضع سیاسی خود در بحران سوریه انجام داد. این تغییر رویکرد در سال ۲۰۱۸ منجر به افتتاح سفارت امارات در دمشق شد.
در همان زمان انور قرقاش، وزیر مشاور امارات در امور خارجه، جنگ سوریه را مبارزه دولت بشار اسد با افراط‌گرایی اسلامی (جریان اخوان‌المسلمین) دانست و اعلام کرد که امارات در این مسیر در کنار دولت سوریه است[۲].
امارات متحده عربی بعد از بازگشایی سفارت خود در سوریه تلاش کرد تا با افزایش نقش‌آفرینی در دوره بازسازی سوریه، بتواند نفوذ ازدست‌رفته خود در این کشور را احیا کند اما تاکنون در این امر به دلیل تحریم‌های آمریکا ازجمله قانون سزار که در ۱۷ ژوئن ۲۰۲۰ با هدف ممانعت از ورود سرمایه برای بازسازی سوریه، توسط دولت وقت آمریکا به اجرا درآمد، ناموفق بوده است. آمریکا در دو نوبت با تهدید به تحریم به اقدامات امارات برای سرمایه‌گذاری در سوریه واکنش نشان داده است[۳].
از سوی دیگر، امارات در کنار مصر و عراق ازجمله کشورهایی است که تلاش دارد تا سوریه را به کرسی خود در اتحادیه عرب بازگرداند که آخرین این تلاش‌ها در ۱۹ اسفند ۹۹ در دیدار با وزیر خارجه روسیه صورت گرفت. شیخ عبدالله بن زاید وزیر امور خارجه امارات در این دیدار بر اهمیت بازگشت سوریه به اتحادیه عرب تأکید کرد و اعلام کرد که مهم‌ترین مانع در این مسیر، قانون سزار است[۴].
اما این سؤال مطرح می‌شود که چرا امارات باوجود قطع روابط دیپلماتیک با دولت سوریه و حمایت‌های مالی از تروریست‌ها در این کشور از سال ۲۰۱۱ تا سال ۲۰۱۵ اکنون با در سطوح بالای سیاسی به دنبال احیای روابط سیاسی و اقتصادی با دولت سوریه و بازگرداندن آن به اتحادیه عرب است؟
۱- دشمن مشترک افراط‌گرایان اخوان‌المسلمین با محوریت ترکیه: جریان اخوانی در سوریه از ابتدای شکل‌گیری جمهوری عربی سوریه به ریاست حافظ اسد با سیاست‌ها آن مخالفت کردند. این مخالفت‌ها درنهایت منجر به درگیری خونین در حماه سوریه شد که اختلاف‌ها را عمق بخشید و نیز باعث شد تا دولت سوریه این جریان را یک جریان تروریستی اعلام کند. همین مسائل سبب شد تا جریان اخوانی سوریه که هم‌کیشانشان به لطف بیداری اسلامی در لیبی و مصر قدرت را در دست گرفته بودند و نیز حمایت دولت‌های اخوانی ترکیه و قطر را به همراه داشتند، دست به شوش مسلحانه بزنند. ازآنجاکه رقابت دیرینه بین جریان اخوانی و وهابی در جهان اسلام وجود داشته است، امارات که در زمره تفکرات وهابی قرار دارد و با دولت‌های اخوانی ترکیه و قطر نیز در رقابت شدید است از قدرت گیری این جریان در سوریه به‌شدت هراس داشت. مبارزه با اخوان به‌عنوان دشمن مشترک در سفر جانشین رئیس شورای عالی امنیت امارات در سپتامبر ۲۰۱۸ به سوریه نیز مورد تأکید قرار گرفت.
۲- کم‌هزینه بودن بازگشت به سوریه در شرایطی که این کشور در وضعیت وخیم اقتصادی قرار دارد: امارات تلاش دارد تا با هزینه و امتیاز کمتری به سوریه بازگشته و نفوذ گذشته خود را احیا نماید. در شرایطی که سوریه در بخش اقتصاد و معیشت مردم، دچار تنگنای شدیدی است، امارات می‌تواند با سرمایه‌گذاری‌های کوچک در بازسازی و نیز ارسال بسته‌های انسان دوستانه به این کشور، روابط را ترمیم نماید. پیشنهاد کمک ۳ میلیارد دلاری ولیعهد ابوظبی به دولت سوریه در آوریل ۲۰۲۰ نیز در همین راستا، ارزیابی می‌شود.
۳- مقابله با نفوذ ایران: موضوع دیگری که امارات به نمایندگی از کشورهای عربی ضد مقاومت در پی آن است؛ مقابله با نفوذ ایران در اقتصاد و به‌تبع آن محکم شدن جای پایش در آینده سوریه است که البته این هدف امارات مورد تائید رژیم صهیونیستی نیز قرار دارد. برخی تحلیل‌گران معتقد هستند که امارات در پی این بازگشت و نفوذ به دنبال آن است تا در فرصتی مناسب علیه نفوذ ایران و حامیانش در داخل حکومت سوریه، کودتا نماید.
ازاین‌رو، جریان مقاومت که تاکنون بهای سنگینی در حمایت از دولت و ملت سوریه پرداخت کرده است، باید تلاش کند که تنگناهای سوریه بخصوص در بخش اقتصاد را کاهش دهد تا کشورهایی مانند امارات نتوانند با هزینه‌ای اندک، آنچه را که در میدان نبرد نتوانستند به دست آورند در میدان سیاست و اقتصاد به دست آورند.
۱۷:۳۰ - ۱۴۰۰/۰۱/۰۴
