سرویس جهان مشرق - آمریکا مهاجرپذیرترین کشور جهان است[۱]. این ویژگی کاملاً برنامه‌ریزی‌شده و تعمدی بوده و به دوران بنیانگذاری این کشور برمی‌گردد. شاید شما هم عبارت «دیگ ذوب[۲]» به گوشتان خورده باشد؛ عبارتی که، در معنای خاص خود، آمریکا را به عنوان دیگ بزرگی توصیف می‌کند که مردم از نژادها، فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف به آن می‌آیند و در فرهنگ آمریکایی ذوب می‌شوند تا یک جامعه‌ی واحد را تشکیل بدهند. زیربنای تأکید «پدران بنیانگذار» بر اهمیت مهاجرپذیری نیز استفاده از «استعداد» های مردم نقاط مختلف جهان برای ساخت بهترین کشور جهان و به عبارت دیگر، «رؤیای آمریکایی» بوده است. همه‌ی این‌ها روی کاغذ خوب است، اما چنان‌که می‌بینیم، مسئله‌ی مهاجرت اکنون به یکی از بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین مسائل پیش روی دولت‌های آمریکا تبدیل شده است. در گزارش پیش رو رویکردهای دولت‌های سابق و فعلی آمریکا در برخورد با مسئله‌ی مهاجرت غیرقانونی و به‌ویژه مهاجران زیر سن قانونی که بدون والدین خود به مرزهای آمریکا می‌آیند، بررسی شده است.

در دوران سیاست «تحمل صفر»  ترامپ، تصاویر این دختربچه‌ی دوساله‌ی مهاجر و مادرش مانند بمب، فضای رسانه‌ای را منفجر کرد (جزئیات بیش‌تر) (+)

در این تصویر، مأمور گمرک آمریکا، مادر دختربچه را مقابل چشمان او تفتیش و برای بازداشت و جداسازی احتمالی از فرزندش آماده می‌کند (+)

اهمیت «روایت» در مسئله‌ی مهاجرت

دونالد ترامپ قطعاً بهترین رئیس‌جمهور آمریکا نبود؛ اگر حرف این گزارش را باور ندارید، واکنش مجمع عمومی سازمان ملل درباره دولت ترامپ را در ویدیوی زیر مرور کنید:

عملکرد ترامپ در بسیاری از مسائل داخلی و بین‌المللی، از جمله مسئله‌ی مهاجران غیرقانونی، قابل‌دفاع نیست، اما از یک واقعیت نباید غافل شد: بسیاری از رسانه‌های شناخته‌شده‌ی آمریکایی که در محافل خبری و رسانه‌ای قابل‌احترام هستند، طرف ترامپ نبودند تا اقدامات او را توجیه کنند؛ کاری که اکنون با تغییر رئیس‌جمهور، سخت مشغول انجام آن هستند. رسانه‌هایی که زمانی تیترهای نیش‌دار و کوبنده علیه سیاست‌های ترامپ می‌زدند (و کار درست را هم انجام می‌دادند)، اکنون تداوم همان سیاست‌ها توسط بایدن را توجیه می‌کنند.

به عنوان نمونه، روزنامه‌ی نیویورک‌تایمز که سال ۲۰۱۸ در گزارشی درباره‌ی انتقال شبانه‌ی کودکان مهاجر به یک شهرک چادری در تگزاس توسط دولت ترامپ، با آب‌وتاب از کابوس جداسازی این کودکان از خانواده‌هایشان نوشته بود[۳] (گزارش مشرق را از این‌جا بخوانید)، از روزی که دولت بایدن روی کار آمده، لحن گزارش‌هایش درباره‌ی اوضاع مهاجران در مرزهای آمریکا را تغییر داده است. نیویورک‌تایمز اکنون یا تیترهای مثبت را برای گزارش‌هایش انتخاب می‌کند، مثلاً «بایدن دستور ترامپ مبنی بر تعلیق صدور گرین‌کارت را لغو کرد[۴]»، و یا در مواردی که چاره‌ای جز بازگویی آمار ندارد، روی شواهدی تأکید می‌کند که بار مسئولیت را از دوش دولت آمریکا برمی‌دارد؛ مثلاً افزایش مهاجرت غیرقانونی یا قانون جدیدی که مکزیک وضع کرده و به موجب آن از پذیرش خانواده‌های اخراج‌شده از آمریکا خودداری می‌کند[۵].

در همین‌باره بخوانید:

›› انتقال شبانه کودکان مهاجر در آمریکا از پرورشگاه به بیابان‌های تگزاس

برخورد با کودکان مهاجر در دولت بایدن

واقعیت این است که با روی کار آمدن بایدن، مسئله مهاجران غیرقانونی به یک شمشیر دولبه برای دولت جدید آمریکا تبدیل شده است. از طرفی بایدن می‌خواهد نشان بدهد که سیاست‌های بی‌رحمانه و چه‌بسا وحشیانه‌ی ترامپ علیه مهاجران را ادامه نخواهد داد؛ اما از طرف دیگر، مهاجران غیرقانونی، به خصوص پشت مرزهای جنوبی ایالات متحده، یعنی در مکزیک، نشستنِ بایدن روی کرسی ریاست‌جمهوری آمریکا را به فال نیک گرفته‌اند و بنابراین تعداد مهاجرانی که برای عبور غیرقانونی از مرز تلاش می‌کنند افزایش یافته است. اتفاقاً همین مسئله اکنون به دستاویزی برای سیاستمداران جمهوری‌خواه، به‌ویژه در کنگره، تبدیل شده تا وخیم‌تر شدن بحران مهاجرت طی ماه‌های گذشته را به وعده‌های انتخاباتی بایدن و لغو سیاست‌های ترامپ نسبت بدهند.

در این مرکز نگهداری از مهاجران که در شهر «دانا» در ایالت تگزاس ساخته شده، دست‌کم ۴۱۰۰ نفر نگهداری می‌شوند؛ این در حالی است که طبق پروتکل‌های بهداشتی برای جلوگیری از شیوع بیماری کووید-۱۹، در این مرکز نباید بیش از ۲۵۰ نفر ساکن شوند (+)

در عین حال، مجله‌ی آمریکایی تایم (با ادبیاتی مسامحه‌آمیز مانند نیویورک‌تایمز) می‌نویسد:

هزاران کودک مهاجر بدون همراه، خود را به مقامات دولتی در مرز معرفی کرده‌اند و سیاسی‌سازی شدید مرز آمریکا-مکزیک تشخیص واقعیت از روایتِ سیاسی را دشوارتر کرده است. افزایش شمار افرادی که به مرز آمریکا-مکزیک مراجعه می‌کنند، به‌خصوص سیل کودکانی که به تنهایی آمده‌اند، چالشی لجستیک، سیاسی و اخلاقی برای دولت بایدن به وجود آورده است.

کودکان خردسال در مرکز نگهداری مهاجران در شهر «دانا» در ایالت تگزاس در یک فضای بازی نگهداری می‌شوند، غذا می‌خورند، می‌خوابند و بازی می‌کنند (+)

این در حالی است که تایم اذعان می‌کند دولت بایدن چندین اقامتگاه موقت را برای اسکان کودکان بدون همراه ساخته است. در آخرین مورد، وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا، روز چهارشنبه ۳۱ مارس ۲۰۲۱ (۱۱ فروردین‌ماه ۱۴۰۰)، اعلام کرد مجموعه‌ای را برای اسکان ۵۰۰ کودک در شهر هیوستون در ایالت تگزاس تأسیس خواهد کرد. این کودکان باید ابتدا از بازداشت اداره‌ی گمرک و حفاظت مرزی دولت آمریکا به بازداشت وزارت‌خانه‌ی مادرِ این اداره یعنی وزارت امنیت داخلی منتقل شوند و سپس از آن‌جا به وزارت بهداشت و خدمات انسانی تحویل داده شوند. طبق قانون، تحویل آن‌ها از وزارت امنیت داخلی به وزارت بهداشت و خدمات انسانی باید در کم‌تر از سه روز انجام شود، اما به خاطر تعداد زیاد این کودکان، بسیاری از آن‌ها در اقامتگاه‌های اداره‌ی گمرک و حفاظت مرزی باقی می‌مانند.

یکی از انتقادهایی که به دولت ترامپ می‌شد، این بود که مدت زمان انتظار کودکان در بازداشت، برای حضور در دادگاه و دفاع از صلاحیتشان برای مهاجرت به آمریکا طولانی می‌شد. به عبارت دیگر، دولت بایدن همان سیاست دولت ترامپ را در پیش گرفته است، اما رسانه‌های آمریکایی با ادبیات لطیف‌تری به توضیح این سیاست می‌پردازند؛ مثلاً به جای آن‌که بگویند «تعداد کودکانی که دولت بایدن در بازداشت نگه می‌دارد بیش‌تر شده» می‌گویند «وزارت بهداشت و خدمات انسانی، ظرفیت تخت‌خواب‌های خود را به ۱۳,۵۰۰ عدد افزایش داده است.» در عین حال، خبرنگارانی که تا پیش از این اجازه‌ی ورود به اقامتگاه‌های کودکان مهاجر را نداشتند، اخیراً امکان ورود به یکی از این اقامتگاه‌ها در شهر «دانا» در ایالت تگزاس را پیدا کردند و گزارش داده‌اند که این اقامتگاه بیش‌ازحد شلوغ است [ویدیوی زیر].

اندیشکده‌ی آمریکایی «مؤسسه‌ی کیتو» اخیراً در گزارشی تأکید می‌کند:

این بحران انسانی [در مرزهای آمریکا] صرفاً نتیجه‌ی رویه‌های گسترده‌تر مهاجرتی [مثلاً تغییرات فصلی در تعداد مهاجران] نیست، بلکه سیاست‌های مرزی فعلی هستند که باعث شده‌اند بسیاری از کودکان غیرقانونی از مرز عبور کنند و وضعیت «بدون همراه» را پیدا کنند. دولت [بایدن] تقریباً جلوی همه‌ی کودکانی را می‌گیرد که (چه همراه با والدین و چه به تنهایی) در مبادی ورودی به آمریکا درخواست پناهندگی دارند؛ و به این ترتیب سهم این کودکان [که قصد ورود قانونی را دارند] از ۳۸ درصد به ۲ درصد کاهش یافته است[۶]. به علاوه، از زمانی که دولت اقدام به بازگرداندن همه‌ی خانواده‌ها به مکزیک کرد، تعداد کودکان اهل آمریکای مرکزی که «گشت مرزی» آن‌ها را بدون همراه تلقی می‌کند، از یک‌پنجم [۲۰ درصد] به دوسوم [بیش از ۶۶ درصد] افزایش یافته است[۷].

این کودکان ممکن است مجبور شوند چندین روز یا حتی هفته منتظر بمانند تا یک پناهگاه واقعی برایشان پیدا شود (+)

بایدن و تداوم سیاست‌های مهاجرتی ترامپ

برخورد با کودکان مهاجر، تنها شباهت سیاست‌های مهاجرتی دولت بایدن با دولت ترامپ نیست. دولت جدید آمریکا برخی از رویه‌های جنجالی دولت قبلی را نیز ادامه داده است. به عنوان مثال، از ماه‌ها پیش، اکثر مهاجران که افراد بالغ مجرد یا اعضای یک خانواده هستند تحت «عنوان ۴۲[۸]» در قانون ایالات متحده (ناظر بر سلامت عمومی، رفاه اجتماعی و حقوق مدنی) با توجه به ملاحظات بهداشتی و خطر شیوع بیماری کووید-۱۹ در آمریکا، بلافاصله از مرز برگردانده می‌شوند[۹]، حتی در صورتی که به دنبال دریافت پناهندگی باشند. این رویه در نتیجه‌ی انتشار دستورالعملی توسط «مرکز کنترل و پیش‌گیری از بیماری» اتخاذ شد که ورود افراد از مکزیک به آمریکا را برای سلامت عمومی این کشور خطرناک دانسته بود.

انتظار می‌رود دولت بایدن یکی از مراکز نگهداری از مهاجران را در شهر «هومستد» در ایالت فلوریدا بازگشایی کند؛ این در حالی است که این مرکز (که تصویر بالا سال ۲۰۱۹ از آن گرفته شده است) در دوره‌ی ریاست‌جمهوری ترامپ توسط ناظران بررسی و «غیربهداشتی و غیرایمن» تشخیص داده شده بود (+)

اگرچه مقامات مرکز کنترل و پیش‌گیری از بیماری گفته‌اند که دولت ترامپ آن‌ها را مجبور کرده[۱۰] تا بر خلاف نظر متخصصان این مرکز[۱۱]، دستورالعمل مذکور را صادر کنند[۱۲]، اما دولت بایدن این رویه را ادامه داده و همچنان به بهانه‌ی نگرانی درباره کووید-۱۹، خانواده‌ها را از سر مرز به مکزیک برمی‌گرداند. مسئله این‌جاست که خانواده‌هایی که مجبور به اقامت در مکزیک می‌شوند، باید در شرایط دشوار آب‌وهوایی و، بدتر از آن، در شهرهایی ساکن شوند که از نظر جرم و جنایت بی‌اندازه خطرناک هستند. دولت آمریکا برخی از این شهرها را در سطح ۴ تهدید دسته‌بندی کرده (سطحی معادل وضعیت در افغانستان، عراق و سوریه) و به شهروندان خود درباره سفر به آن‌ها هشدار داده است. آمار نشان می‌دهد تنها در مدتی حدود دو سال، دست‌کم ۱۵۴۴ مورد جرم علیه مهاجرانی به وقوع پیوسته است که از مرز آمریکا به مکزیک بازگردانده شده‌اند؛ از جمله‌ی این جرائم اخاذی، سرقت، آدم‌ربایی، تجاوز جنسی و قتل بوده است[۱۳].

مادری خارج از «محفظه‌ی زنان» در مرکز نگهداری از مهاجران در شهر «دانا» در ایالت تگزاس به نوزادش رسیدگی می‌کند؛ بسیاری از این زنان اگر به مکزیک یا کشورهای خودشان بازگردانده شوند، در معرض خطراتی مانند ربوده شدن، تجاوز و حتی قتل قرار می‌گیرند (+)

بسیاری از مهاجرانی که به مرز آمریکا می‌آیند، در مکزیک یا کشورهای دیگری مانند السالوادور تحت تعقیب افراد شرور هستند و در حقیقت قصد پناهندگی در آمریکا را دارند تا جان خود را نجات بدهند. با این حال، بسیاری از این افراد توسط دولت آمریکا دقیقاً به همان مکان‌هایی بازگردانده می‌شوند که خطر مرگ آن‌ها را تهدید می‌کند. از آن‌جایی که بسیاری از این افراد پس از بازگردانده شدن از مرزهای آمریکا ربوده یا کشته شده‌اند، شمار زیادی از خانواده‌ها تصمیم دردناکی می‌گیرند که خودشان نامش را گذاشته‌اند: «لا سِپاراسیون[۱۴]»، «جدایی» : خانواده‌ها که امیدی به عبور همزمان از مرز آمریکا ندارند، تصمیم می‌گیرند[۱۵] کودکان خود را (به امید استفاده از استثنای قائل‌شده در «پروتکل‌های حفاظت از مهاجر[۱۶]» دولت آمریکا) به تنهایی[۱۷] عازم گذرگاه‌های مرزی کنند[۱۸] تا بلکه این «کودکان بدون همراه» بتوانند از مرز بگذرند و در معرض خطراتی مانند ربوده شدن، تجاوز و قتل قرار نگیرند.

بسیاری از خانواده‌ها تصمیم می‌گیرند کودکانشان را از خود جدا و به‌تنهایی راهی مرز آمریکا کنند تا شاید آن‌ها را از خطراتِ ماندن در مکزیک نجات بدهند (+)

دولت‌های آمریکا هنوز پاسخی انسانی برای معمای پیچیده‌ی مهاجرت، به‌ویژه در مرزهای جنوبی کشورشان، پیدا نکرده‌اند؛ و چنان‌که به نظر می‌آید، دولت بایدن نیز به‌رغم وعده‌های انتخاباتی و سیاست‌های جذاب روی کاغذ، قصد کنار گذاشتن اقدامات دولت ترامپ را ندارد؛ همان اقداماتی که منجر به جدایی جنجالی کودکان از خانواده‌هایشان می‌شد و رسانه‌های آمریکایی تا چند ماه قبل آن‌ها را «بی‌رحمانه» توصیف می‌کردند.