به گزارش مشرق، تلاش برای پیوستن بی چون و چرای ایران به معهاهدات و کنوانسیون های بین المللی به عنوان بخشی از راهبرد اصلی دولت تدبیر و امید و در چارچوب پیوستن به دهکده‌ای جهانی با کدخدایی آمریکا در ۸سال گذشته بحث‌های سنگین و چالشی‌ای را برانگیخت. این بحث‌ها علاوه بر ساحت فنی و تکنیکی، از نوعی نگاه ایدئولوژیک از طرفی و همچنین منافع و مضار سیاسی از سویی دیگر نشات می‌گرفت.

به طوری که برای مثال در این ۸سال تمام جریان اصلاح‌طلب و اعتدالی، از منتهی الیه مشارکتی‌ها گرفته تا حزب اعتدال و توسعه و کارگزاران از سویی و علی لاریجانی که در ۸سال گذشته حامی پراپاقرض سیاست های روحانی بود از سویی دیگر حامی بی چون و چرای پیوستن به کنوانسیون هایی چون FATF بودند.

لاریجانی فروردین ۹۸ در مصاحبه با ویژه نامه نوروزی روزنامه اعتماد ضمن حمایت قاطع از تصویب لوایح باقی‌مانده از FATF همچون پالرمو و CFT که محل مناقشه اصلی هستند، رسما گفته بود که «FATF در شرایط فعلی برای آینده روابط بانکی بسیار مهم است».

لاریجانی در بخشی از آن مصاحبه گفته بود که « مشکل این است موضوعی که محتوایش درباره منافع ملی کشور است، دستمایه مسائل جناحی می شود. من موافقم کسی محتوایی راجع به اینها بحث کند و اختلاف نظر هم باشد ولی اینکه کشمکش ایجاد می کنند و بحث استقلال کشور را پیش می کشند، محل بحث است».

روحانی هم که اساسا پیمانکار و می‌توان گفت صاحب‌کار پیوستن به این کنوانسیون‌ها بود و ده‌ها بار هم از پیوستن به این کنوانسیون ها حمایت کرد و هم منتقدان خود را شماتت کرد که چرا برخلاف منافع ملی عمل می‌کنند. اسفند ۹۹بود که روحانی با گلایه از به سرانجام نرسیدن تصویب این لوایح با بررسی‌های مجمع تشخیص مصلحت نظام، گفت: « باید دوستان را با زبان دیگری قانع کنیم».

۱۶تیرماه ۱۴۰۰هم با اشاره به FATF تاکید کرده بود «تا این موضوع حل نشود روابط بانکی ما با دنیا حل نخواهد شد و هیچ سرمایه‌گذاری اعم ازداخلی و خارجی حاضر به سرمایه گذاری در طرح ها و پروژه ها نخواهد شد. 

او گفته بود: «اگر پول در اختیار نداشته باشیم و نتوانیم به خاطر FATF با بانک‌های جهان رابطه برقرار کنیم، در نتیجه سرمایه کافی نخواهیم داشت و نمی‌توانیم طرح های بزرگ را نهایی کنیم».

این روال در اصلاح طلبان هم به همین منوال بود. ۱۸اردیبهشت امسال، علی شکوری راد دبیرکل حزب اتحاد ملت(مشارکت سابق) ابراز امیدواری کرده بود که «بتوان با مذاکرات و تصویب FATF با افزایش مشارکت مردم در انتخابات مواجه شویم». امری که در کنار اثبات دید سیاسی این کنشگران سیاسی به مقوله‌ای فنی چون FATF، عدم شناخت دقیق آنها از علت نارضایتی مردم و عدم حضور حداکثری در پای صندوق‌های رای را که همان وضع نابسامان اقتصادی و کارآمدی دولت قبل است نشان می‌دهد.

مسعود پزشکیان نیز که هم وزیر دوران اصلاحات بود و هم نائب رئیس مجلس قبل، نظری این‌چنینی دارد و بر این باور است که «اگر ما FATF را بپذیریم و با کشورهای منطقه تعامل کنیم آمریکا نمی‌تواند ما را تحریم کند. چرا که دیگر یک کشور نیستیم چندین کشوریم».

علی ربیعی سخنگوی دولت سابق در یکی از نشست های خبری وقتی از او درباره عدم تامین واکسن سوال شد، از تاثیرات نپیوستن به FATF برای خرید واکسن سخن گفت و اینکه امکان انتقال پول برای خرید واکسن موانعی را ایجاد کرده است!

سخنگوی وقت دولت همچنین گفته بود که «به طور کلی نپیوستن به FATF و در لیست سیاه قرار گرفتن آثار خود را بر تراکنش‌های مالی و تامین مالی نشان داده است و حتی در مواقعی هم که تحریم مانع نمی‌شود متاسفانه FATF این بهانه را ایجاد می‌کند».

 علی مطهری، نایب‌رئیس پیشین مجلس هم در آن زمان در توییتی نوشت که «ایران به دلیل قرار داشتن در فهرست سیاه FATF نتوانسته است ۵۰ میلیون دلار مبلغ سهمیه ایران از واکسن کرونای سازمان جهانی بهداشت را پرداخت کند. او این مسئله را علت باطل شدن سهمیه ایران جهت تأمین واکسن کرونا برای هشت میلیون ایرانی خواند و از مجمع تشخیص مصلحت نظام خواست در این زمینه پاسخگو باشد!».

همه اینها نشان می دهد که یک ایدئولوژی ثابت همچون ابری بر روی جریان‌ اصلاحات-اعتدال سایه افکنده و انگاره‌های ذهنی آنان را از نحوه اداره کردن کشور،‌ به یک کانالی بسته محدود کرده است. ماهیت و میزان قدرت این گفتمان اما پس از کمتر از ۴۰روز از روی کار آمدن دولتی جدید با رویکرد و نگاهی جدید شکسته شد و آن با دو اتفاق مهم بود. اولی ورود انتبوه واکسن و دومی پذیرش عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای بود که می‌تواند باب جدیدی را از تضعیف سیاست یکجانبه‌گرایی آمریکا بگشاید و فضا را برای همکاری‌های منطقه ای و بین‌المللی در راستای عبور از تحریم‌ها فراهم آورد.

ورود ایران به شانگهای با استقبال مناسبی از سوی کنشگران اصلاح‌طلب و اعتدالی مواجه نشد چون بزرگترین ضربه را با ساختمان گفتمانی متحدی زد که ۸سال با حداکثر توان و ظرفیت کوشیده‌اند تا تفکر ورود به دهکده‌جهانی با کدخدایی آمریکا را تئوریزه کرده و تا جایی که می‌توانند عملیاتی کنند.

واردات واکسن نشان داد که این رویکرد و نحوه مواجهه دولت‌هاست که  رفتارهای بین المللی در قبال ایران را رقم می‌زند و بی‌شک همسایگان ایران تمایلی به همکاری با دولتی که نگاه صرف به غرب داشته باشد نخواهند داشت.

ورود ایران به شانگهای نیز که به اعتراف محمدعلی ابطحی رئیس دفتر رئیس جمهور اصلاحات از آن زمان  پیگیری می‌شد، نتیجه این است که دولت جدید از همان ابتدا دیپلماسی را نه از اروپا و آمریکا بلکه از همسایگان آغاز کرد و در همین راستا بود که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه اولین شخصی بود که انتخاب آیت‌الله رئیسی به را عنوان رئیس جمهور ایران تبریک گفت.