به گزارش مشرق، یکی از نزدیکان علامه حسنزاده آملی اعلام کرد؛ علامه حسنزاده آملی دار فانی را وداع گفتند.
حسن حسنزاده آملی (۱۳۰۷_۱۴۰۰ش) مشهور به علامه حسنزاده، فیلسوف و عارف شیعه ایرانی. او آثار بسیاری در فلسفه، عرفان، ریاضی، نجوم، ادبیات فارسی و عربی دارد. همچنین برخی از مهمترین آثار فلسفی و عرفانی چون اشارات، شفا و شرح فصوص الحکم را تصحیح کرده و بر آنها شرح و حاشیه نگاشته است.
مهدی الهی قمشهای، علامه شعرانی، علامه طباطبایی و سید محمدحسن الهی از اساتید وی بودهاند. حسنزاده آملی، آثار فلسفی و عرفانی مهمی مانند شرح منظومه، اشارات، اسفار اربعه و شرح فصوص قیصری را در دورههای متعدد تدریس کرده است. وی همچنین حدود ۱۷ سال به تدریس ریاضیات، هیأت مشغول بوده است.
به باور حسنزاده آملی، فلسفه و عرفان اسلامی در مسیر واحدی است و دین، فلسفه و عرفان، با هم هماهنگ است. او ادعای یونانیبودن فلسفه اسلامی را نادرست میداند؛ به این دلیل که فیلسوفان مسلمان، اندیشههای فلاسفه پیش از اسلام را عمق بخشیده و پختهاند. به گفته یکی از شاگردان وی، حسنزاده بیشترین تأثیر را از ملاصدرا و ابن عربی گرفته است.
حسنزاده آملی، کتابهایی چون نهجالبلاغه، اسفار اربعه، کشف المراد، کلیله و دمنه و گلستان سعدی را تصحیح کرده و دیوان اشعاری نیز به چاپ رسانده است.
زندگینامه و تحصیلات
حسن حسنزاده، در اواخر سال ۱۳۰۷ش، در یکی از روستاهای لاریجان آمل در استان مازندران در ایران متولد شد. [۲] در ۶ سالگی خواندن و نوشتن را در مکتبخانه آموخت و در سال ۱۳۲۳ش دروس حوزوی را آغاز کرد. [۳] ادبیات عربی و درسهای مقدماتی را در آمل از محمد غروی، عزیزالله طبرسی، احمد اعتمادی، عبدالله اشراقی، ابوالقاسم رجائی، میرزا ابوالقاسم فرسی و دیگران آموخت. همزمان چند کتاب از درسهای مقدمات حوزوی را تدریس کرد.
مهاجرت به تهران
آیتالله حسنزاده، همزمان با اتمام دروس مقدماتی حوزه، لباس روحانیت پوشید و در ۲۲ سالگی، در شهریور ۱۳۲۹ش برای ادامه تحصیل، وارد تهران شد. سید احمد لواسانی، یکی از اساتید او در تهران بوده و حسنزاده، بخشهایی از کتابهای شرح لمعه و قوانین الاصول را از وی آموخت.
حسنزاده، سالهای طولانی در درس علامه شعرانی شرکت کرد و کتابهای بسیاری در علوم مختلف را از او آموخت؛ از جمله در فقه:مکاسب و بخشهایی از جواهرالکلام، در اصول فقه: رسائل و کفایه، در فلسفه: شرح خواجه نصیرالدین طوسی بر اشارات ابن سینا، اسفار اربعه، بخشی از کتاب شفای ابن سینا، در قرآن و تفسیر: تفسیر مجمع البیان، شرح شاطبیه (در قرائت)، در ریاضی و هیئت و نجوم: فارسی هیئت قوشچی، شرح چغمینی قاضیزاده رومی، اصول اقلیدس و اُکَر مانالاؤوس به تحریر خواجه نصیرالدین طوسی، شرح علاّمه خفری بر تذکره خواجه، زیج بهادری، مجسطی بطلمیوس به تحریر خواجه طوسی، در طب: قانونچه چغمینی و تشریح کلیات «قانون» بوعلی سینا و در رجال و درایه: دوره دو جلدی جامع الرواة اردبیلی و درایه از تالیفات خود علامه شعرانی
حسنزاده آملی از علامه شعرانی اجازه اجتهاد و اجازه نقل حدیث دریافت کرده است. همچنین با راهنمایی وی، در دروس آیتالله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی همچون اسفار ملاصدرا، شرح علاّمه فناری بر مصباح الانس و دروس خارج فقه و اصول شرکت نمود.
حسنزاده، ۱۱ سال نزد مهدی الهی قمشهای، حکمت «منظومه» سبزواری، مبحث نفس اسفار و حدود نصف «شرح خواجه بر اشارات» ابن سینا را فرا گرفت. همچنین در جلسات تفسیر قرآن او حاضر شد. الهی قمشهای، همچنین بر دیوان شعر حسنزاده مقدمه نوشته است.
آیتالله محمدتقی آملی، استاد درس خارج فقه و اصول حسنزاده در تهران بوده است. حسنزاده، شرح قیصری بر فصوص الحکم و قسمتی از اوائل طبیعیات شفای شیخ الرئیس را در درس شیخ محمدحسین فاضل تونی شرکت کرد. همچنین بخشی از شفای ابوعلی سینا را نزد میرزا احمد آشتیانی خواند.
مهاجرت به قم
حسنزاده آملی در سال ۱۳۴۲ش از تهران به قم رفت و به مدت ۱۷ سال در دروس علامه طباطبایی، برادر علامه و سید محمدحسن الهی حاضر شد. در این مدت، بخشهایی از کتاب بحارالانوار محمدباقر مجلسی و تمهید القواعد را نزد علامه طباطبایی خواند. [۱۲] همچنین در دروس فلسفی و عرفانی سید محمدحسن الهی شرکت کرد. حسنزاده از این دوره به نیکی یاد کرده و بخشهایی از تأثیرپذیری اخلاقی را به این دوره نسبت داده است. استاد دیگر او سید مهدی قاضی طباطبایی، فرزند سید علی قاضی بود که در علوم غریبه و حکمت و عرفان، شهره بود.
تدریس
حسنزاده پس از سکونت در قم، ۱۴ دوره شرح منظومه، ۴ دوره اشارات، یک دوره اسفار اربعه، و ۴ دوره شرح فصوص قیصری را تدریس کرده است. شرح تمهید و مصباح الانس نیز از جمله تدریسهای اوست. او همچنین حدود ۱۷ سال دروس ریاضیات، هیأت، وقت و قبله را درس داده که کتاب دروس «معرفة الوقت و القبلة» محصول آن درسهاست.