به گزارش مشرق، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه امروز راهی قطر شد و قرار است با امیر قطر، نشست کمیته عالی همکاری های استراتژیک دو کشور را بر گزار کند.

نگاهی به تحرکات سیاسی و اقتصادی ترکیه نشان می دهد که در دو دهه گذشته، روابط ترکیه و قطر، رشد بی مانندی را تجربه کرده است. شاید نزدیکی گفتمان سیاسی حزب عدالت و توسعه و سران قطر، یکی از مشترکات مهمی بوده که به توسعه روابط کمک کرده است. اما به موازات، قطر، دیگر کشورهای خلیج فارس نیز برای ترکیه اهمیت پیدا کرده اند و شواهد نشان می دهد که ترکیه به دنبال افزایش نفوذ در حوزه مهم خلیج فارس است و توسعه روابط آنکارا – دوحه، تنها بخشی از اهداف ترکیه را به نمایش می گذارد.

ترکیه، توسعه روابط با امارات متحده عربی، جذب سرمایه خارجی کویت، افزایش رابطه با بحرین و تلاش برای عادی سازی رابطه با عربستان سعودی را به عنوان یک استراتژی مهم برگزیده و با حضور نظامی در قطر، نشان داده که نگاه خاصی به این منطقه دارد.

رئیس جمهور ترکیه، پیش از حرکت به سوی دوحه، از این خبر داد که به زودی، همراه با یک هیات از اقتصاددانان و تولیدکنندگان و صادرکنندگان، به ابوظبی خواهد رفت.

اردوغان همچنین به اهمیت روابط سیاسی و اقتصادی ترکیه و قطر اشاره و اعلام کرد که پیمانکاران ترکیه ای تاکنون در قطر، انجام پروژه هایی بالغ بر ۱۵ میلیارد دلار را بر عهده گرفته اند.

۱۲ توافق جدید در دستور کار است

محمد بن عبدالرحمن الثانی معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه قطر دیروز با همتای ترکیه ای خود مولود چاووش اوغلو دیدار کرد تا آخرین هماهنگی مربوط به سفر اردوغان را انجام دهد.

او اعلام کرد که در دیدار دوجانبه، موضوع فلسطین، تحولات سوریه و افغانستان مورد بررسی قرار گرفته است.

الثانی روابط ترکیه و قطر را به عنوان یک مشارکت استراتژیک و استثنایی وصف کرده و گفته است: در هفتمین نشست کمیته عالی راهبردی ترکیه و قطر ۱۲ توافقنامه جدید امضا می شود. او همچنین اعلام کرده که در دیدار رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و شیخ تمیم بن حامد آل سانی امیر قطر، در مورد اوضاع سیاسی و انسانی افغانستان نیز گفتگو می کنند.

روابط رسمی ترکیه و قطر در سال ۱۹۷۹ آغاز شده اما بدون تردید،  این رابطه هیچگاه تا دوران تثبیت قدرت حزب عدالت و توسعه، شاهد چنین توسعه ای نبوده است.

میزان مبادلات تجاری ترکیه و قطر، چندان رقم خیره کننده ای نیست و کمتر از ۲ میلیارد دلار است. ترکیه به قطر، قطعات الکترونیکی، مبلمان، مصالح ساختمانی، روغن های نفتی معدنی، شیر و محصولات لبنی صادر می کند. محصولات اصلی وارداتی از قطر به ترکیه نیز عبارتند از: آلومینیوم فرآوری نشده، سوخت های معدنی (LNG) و محصولات پلاستیکی.

اگر چه مبادلات تجاری، در سطح کلانی نیست اما در این حوزه ها، ترکیه از قطر سود می برد:

سرمایه گذاری شرکت های بزرگ مالی و بانک های قطر در ترکیه.

خرید ملک و اراضی و شرکت ها توسط قطری ها.

سرمایه گذاری کلان در بورس استانبول.

روابط ترکیه و قطر، با تأسیس کمیته عالی استراتژیک بین جمهوری ترکیه و کشور قطر در سال ۲۰۱۴ تقویت شد. این کمیته تاکنون ۶ جلسه برگزار کرده که اولین جلسه آن در دسامبر ۲۰۱۵ بود.

در این دیدارها بیش از ۶۰ قرارداد در زمینه های مختلف به امضا رسید. در سال ۲۰۰۸ اولین همایش تجاری ترکیه و قطر با حضور عبدالله گل رئیس جمهور وقت در دوحه برگزار شد و در همان سال تفاهم نامه ای بین دو کشور برای آغاز همکاری های همه جانبه در زمینه های مختلف به امضا رسید.

قطر همچنین اولین کشور عربی بود که اردوغان پس از تصدی ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۴ از آن بازدید کرد. در پنجمین اجلاس ۲۵ نوامبر ۲۰۱۹، ۷ موافقتنامه در زمینه های اقتصاد، شهرسازی، تجارت، صنعت، فناوری و بهداشت، برنامه ریزی استراتژیک، همکاری های علمی و مالکیت معنوی به امضا رسید.

همکاری دفاعی بین ترکیه و قطر

تقریباً همزمان با تاسیس دفتر نمایندگی ناتو در کویت، ترکیه نیز سراغ قطر رفت و احداث پایگاه نظامی در قطر، به یک هدف مهم تبدیل شد.

فروش چند فروند پهپاد بیرقدار به قطر، تجهیز امکانات رصد اطلاعاتی و ماهواره ای و استفاده از ظرفیتهای پایگاه نظامی ترکیه در قطر، از دیگر ابعاد همکاری های دفاعی آنکارا و دوحه بوده است.

ترکیه علاوه بر توسعه روابط با قطر در خلیج فارس، در شرق مدیترانه نیز از این کشور عربی کمک گرفته و نیروهای نظامی قطر و جمهوری آذربایجان در رزمایش سواحل قبرس، ترکیه را همراهی کرده اند.

در حال حاضر، یکی از بزرگترین مراکز نظامی برونمرزی ترکیه در قطر قرار دارد و در چند سال گذشته، پایگاه نظامی در قطر برای ترکیه اهمیت بیشتری پیدا کرده است. بازدید از مرکز فرماندهی مشترک ترکیه – قطر، بخش دیگری از برنامه سفر اردوغان به دوحه است.

یکی دیگر از ابعاد همکاری های دفاعی و امنیتی قطر در ماه های اخیر، تلاش برای تاثیرگذاری بر برخی پروژه های افغانستان بوده است.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، امروز نیز پیش از سفر به دوحه، یک بار دیگر اعلام کرد که ترکیه تمایل دارد مدیریت تامین امنیت فرودگاه حامد کرزای کابل را با شراکت قطر بر عهده بگیرد.

در پایان باید گفت،  روابط سیاسی ترکیه و قطر در سالیان اخیر، بر اساس همفکری سیاسی و جانبداری های منطقه ای خاص آنکارا و دوحه، در پرونده های سوریه، لیبی و برخی تحرکات منطقه ای دیگر، بازتاب داشته است. اما حالا ترکیه علاوه بر قطر، توسعه روابط با امارات متحده عربی، کویت و بحرین را نیز در دستور کار قرار داده و تلاش های فراوانی از سوی دیپلمات های آنکارا صورت گرفته تا ارتباط با عربستان سعودی نیز به سطح قابل توجهی برسد.