سرویس جهان مشرق - سامانه‌های پدافند هوایی روسیه طی سال‌های اخیر گوی سبقت را از رقبای غربی خود ربوده‌اند و همین عامل، از جمله انگیزه‌هایی بوده که موجب شده شماری از کشورهای متحد آمریکا نیز اقدام به خرید این سامانه‌ها از مسکو کنند. در حالی واشینگتن مشغول شکایت از کشورهایی مانند ترکیه به خاطر خرید سامانه‌ی اس-۴۰۰ از روسیه است، مسکو اخیراً جدیدترین نسخه از پدافند موشکی‌اش تحت عنوان اس-۵۰۰ را رسماً وارد خدمت کرد. اما این تمام اخبار مربوط به سامانه‌ی جدید دفاع موشکی روسیه نیست.

شلیک آزمایشی سامانه‌ی پدافند هوایی اس-۵۰۰ روسیه (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› اعراب خلیج فارس پاسخی برای موشک‌ها و سپاه پاسداران ایران ندارند

جدیدترین اخبار از معرفی نسخه‌ی پیشرفته‌تری از اس-۵۰۰ با نام اس-۵۵۰ نیز حکایت دارد. آن‌چه در ادامه می‌خوانید، ترجمه‌ی گزارش پایگاه اینترنتی چینی «سوهو» درباره‌ی بخشی از ویژگی‌های اس-۵۵۰ تحت این عنوان است: «قوی‌تر از اس-۵۰۰: سامانه‌ی اس-۵۵۰ روسی می‌تواند موشک‌های بالستیک قاره‌پیما و جنگنده‌های فضایی را رهگیری کند[۱]».

گزارش منابع مختلف خبری نشان می‌دهد سامانه‌ی پدافند هوایی جدید اس-۵۰۰ «پرومتئوس[۲]» [خدای آتش در اساطیر یونان] که توسط روسیه ساخته شده و تا چند سال دیگر به تولید انبوه می‌رسد و وارد خدمت می‌شود، عملکرد به‌مراتب بهتری نسبت به اس-۴۰۰ خواهد داشت که در حال حاضر در خدمت است. همچنین خبرها حاکی از آن است که پس از تجهیز ارتش روسیه به اس-۵۰۰، هند احتمالاً اولین مشتری خارجی این سامانه‌ی پدافند هوایی پیشرفته خواهد بود.

در همین‌باره بخوانید:

›› اندیشکده اسرائیلی: فراتر از اسرائیل هم در تیررس موشک‌های ایران است

روسیه مدعی است اس-۵۰۰[۳] نه‌تنها توانایی رهگیری موشک‌های بالستیک میان‌برد در خارج از جو را دارد، بلکه حتی می‌تواند موشک‌های فراصوت، از جمله موشک‌های درون زرادخانه‌ی آمریکا، را نیز رهگیری کند. این در حالی است که ایالات متحده و کشورهای دیگر تا کنون از وجود چنین قابلیتی در پدافندهای دفاعی‌شان خبر نداده‌اند.

لازم به ذکر است که روسیه همزمان با معرفی اس-۵۰۰، از سامانه‌ی ضدپرنده‌ی دیگری نیز پرده برداشت: اس-۵۵۰[۴]. البته مسکو به‌استثنای اعلامِ این‌که اس-۵۵۰ اولین سامانه‌ی اختصاصی متحرک ضدموشک و دفاع فضایی جهان با ظرفیت انهدام مؤثر موشک‌های بالستیک قاره‌پیماست، اطلاعات دیگری درباره‌ی این سامانه فاش نکرده است.

در همین‌باره بخوانید:

›› راه ایران به سوی ساخت موشک‌های قاره‌پیما هموار است

شماره‌ی مدل و اطلاعات دیگری که درباره‌ی اس-۵۵۰ افشا شده، نشان می‌دهد این مدل احتمالاً بر اساس اس-۵۰۰ ساخته شده و یک سامانه‌ی اختصاصی ضدموشک است. منبعی درون صنایع دفاعی روسیه نیز فاش کرده که اس-۵۵۰ در حقیقت به عنوان یک نسخه‌ی پیشرفته‌تر از سامانه‌ی پدافند هوایی اس-۵۰۰ ساخته شده است.

سامانه‌ی پدافند هوایی اس-۵۰۰ روسیه در جریان تست گرم میدانی (+)

منبع مذکور تأکید دارد که اس-۵۵۰ می‌تواند انواع موشک‌های بالستیک، از جمله کلاهک موشک‌های بالستیک قاره‌پیما، و انواع سلاح‌های فضایی، مانند جنگنده‌ی فضایی [و فضاپیمای نظامی] آمریکایی «ایکس-۳۷بی» (X-37B)، را در خارج از جو رهگیری کند. این یعنی توانایی اس-۵۵۰ در مقابله با موشک‌های مختلف یک سروگردن بالاتر از پدافندهای ضدموشکی مانند اس-۴۰۰، اس-۵۰۰ و سامانه‌ی آمریکایی «ایجس» (Aegis) است که از «موشک استاندارد ۳ بلوک آی‌آی‌بی» (Standard Missile-3 Block IIB) استفاده می‌کند.

در همین‌باره بخوانید:

›› ایران در تولید موشک‌های بالستیک به نهایت تخصص رسیده است

سامانه‌های اختصاصی ضدموشکی که در حال حاضر در خدمت هستند، عمدتاً از درون سیلوهای ثابت شلیک می‌شوند. این در حالی است که [چنان‌که پیش‌تر نیز اشاره شد] روسیه ادعا می‌کند اس-۵۵۰ اولین سامانه‌ی متحرک پدافند ضدموشک و دفاع فضایی جهان ‏است. از آن‌جایی که برد عملیاتی سامانه‌ی اس-۵۰۰ احتمالاً تا ۶۰۰ کیلومتر و حداکثر ارتفاع شلیک موشک‌هایش تا ۲۰۰ کیلومتر است، نسخه‌ی ارتقایافته‌ی آن، یعنی اس-۵۵۰، که به طور خاص برای مقابله با موشک‌ها تقویت شده، احتمالاً عملکرد امیدوارکننده‌ای خواهد داشت. اگر اس-۵۵۰ واقعاً بتواند چنین عملکردی را [به صورت میدانی] از خود نشان بدهد، به معنای آن است که روسیه عقب‌افتادگی خود نسبت به کشورهای دیگر در حوزه‌ی پدافند ضدموشکی را به یک‌باره جبران کرده و حتی از قدرت‌های دیگری مانند آمریکا و اسرائیل نیز سبقت گرفته است.

وقتی صحبت از اس-۵۵۰ به میان می‌آید، ناخودآگاه به یاد اس-۳۵۰ می‌افتیم که به طور مشترک توسط روسیه و کره‌ی جنوبی ساخته شده است. اس-۳۵۰ که توسط روسیه و بر اساس سامانه‌ی اس-۳۰۰، به لطف منابع مالی کره‌ی جنوبی، ساخته شد، از نظر توان عملیاتی با اس-۳۰۰ برابر، اما از نظر میزان اتوماسیون و تراکم آتش، از آن قوی‌تر بود. اس-۳۵۰ با استفاده از چند نوع موشک مختلف، می‌تواند نیاز به رهگیری اهداف در سه برد مختلف کوتاه، متوسط و بلند را برطرف کند؛ و به این ترتیب، مستقلاً و بدون نیاز به سامانه‌های پدافند هوایی کوتاه‌برد برای حفاظت نزدیک، عمل نماید.

در همین‌باره بخوانید:

›› نگرانی اندیشکده آمریکایی از قدرت موشکی ایران

نکته‌ی مهم‌تر این‌که کارشناسان روسی اذعان دارند مسکو از طریق همکاری با کره‌ی جنوبی در ساخت سامانه اس-۳۵۰، به پیشرفته‌ترین سطح از فناوری‌های الکترونیک در جهان دسترسی پیدا کرده و توانسته از آن در حوزه‌ی تحقیق و توسعه‌ی پروژه‌های تسلیحاتی خود بهره‌مند شود. روسیه از این طریق می‌تواند نیازهای استراتژیکش در زمینه‌ی تأمین تراشه‌های پیشرفته را تأمین کند، بدون آن‌که مبالغ هنگفتی صرف تولید بومی این تراشه‌ها نماید؛ کاری که روسیه نمی‌تواند از پس آن بربیاید.

روسیه و کره‌ی جنوبی مدت‌هاست اقدام به تبادل فناوری ساخت موشک‌های بالستیک با فناوری پیشرفته‌ی تولید قطعات میکروالکترونیک می‌کنند. این وضعیت برای هر دو طرف، موقعیتی برد-برد است، چراکه فناوری ساخت موشک‌های بالستیک و کروز در کره‌ی جنوبی نیز بدون حمایت فنی روسیه، نمی‌توانست به این سرعت پیشرفت کند.

در همین‌باره بخوانید:

›› بازنویسی قواعد بازی در خاورمیانه توسط ائتلاف ایران-روسیه مقابل چشم آمریکا

›› تلاش اندیشکده آمریکایی برای تخریب آینده ائتلاف تهران-مسکو