به گزارش مشرق، وحید شقاقی شهری با بیان اینکه از سال ۱۳۵۰ دوران اقتصاد نفتی ایران شروع شد، قبل از آن قیمت نفت کمتر از دو دلار در هر بشکه بود و از ان سال کشور ایران برای اولین در شرایطی قرار گرفته که توانست با قیمت مناسب و حتی تا ۱۲ دلار نفت خود را به فروش برساند، گفت: بعد از انقلاب نیز بحث نفت و منابع ارزی حاصل از نفت همراه اقتصاد ایران بوده است. از سوی دیگر بررسیها نشان میدهد، طی دهه ۹۰ فرصتهای اقتصادی ایران از دست رفت. میانگین رشد اقتصادی ایران در این دهه صفر درصد و میانگین تورم آن ۲۴ درصد بوده است. در این دهه نابرابری و شکاف طبقاتی افزایش یافت و طوری که ضریب جینی از ۳۶ به بیش از ۴۱ درصد در پایان دهه ۹۰ رسید. این شاخصها نشان میدهد که بار تورمی دهه ۹۰ کاملا بر دهکهای کم درامد اثر گذاشته شکاف طبقاتی بیشتر شد.
وی افزود، در این دهه میانگین رشد انباشت سرمایه منهای ۵ درصد شد. برای اولین بار از سال ۳۸ تا کنون از سال ۹۷ به بعد رشد هزینه های جبران استهلاک از رشد سرمایه گذاری پیشی گرفته است، این بحث اولین علامت هشدار دهنده برای کشور است. از این منظر که زیر ساختهای کشور از سال ۹۷ شروع به فرسوده شدن کرده است. در دهه ۹۰ ما سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی را که در سال ۹۲ دریافت کردیم اما نتوانستیم استفاده موثر از ان داشته باشیم. در این دهه بایستی به شرکای تجاری خود تنوع میدادیم و کالاهای صادراتی خود را متنوع میکردیم. این درحالی است که از محل عدم تنوع در کالاهای صادراتی و شرکای تجاری کشورمان آسیب پذیر شده است.
شقاقی شهری با بیان اینکه، چالش اب، بحران جمیعت و صندوقهای بازنشستگی در این دهه نتنها حل نشد بلکه تشدید هم شد، گفت: علاوه بر تحریم، کم کاریها و ضعف در سیاستهای اقتصادی و عدم اجرای اقتصاد مقاومتی کاملا در این دهه مشهود است. در کنار فشار تحریمها ضعف مدیریت و ضعف عمکلرد اقتصادی خودش را نشان داده است.
این دهه فرصتهای بی نظیری برای اقتصاد ایران فراهم کرد که عمدتا از دست رفت. در دهه پیش رو با چالشهای جدی رو به رو هستیم و ممکن است در پایان این دهه دیگر امکان صادرات نفت نداشته باشیم و حکم رانی اقتصادی مبتنی بر نفت را نیز نخواهیم داشت. بر این اساس باید هوشیارانه گام برداشت تا بتوان بخشی از کم کاریهای دهه گذشته را حل کنیم.
شقاقی شهری گفت: از سال ۵۰ اقتصاد ایران از منابع نفتی استفاده کرد این دوره همراه با رشد دوره صنعتی در دنیا بود که نیاز به منابع نفتی و انرژی داشت. از سال ۲۰۲۰ اتفاقات در اقتصاد جهان به سمتی رفته که مصرف سوختهای فسیلی به حداقل خواهد رسید چراکه تغییرات زیست محیطی شدت گرفته و دنیا به سمت تکنولوژیهای جدید و انرژی سبز حرکت کرده است. برقی شدن خودروها با سرعت پیش می‌رود و تاپایان این دهه همه مصرف کنندگان خودرو از وسایل نقلیه برقی استفاده کنند و سیستم حمل و نقل به طور کلی متحول شده و ۴۰ درصد مصرف نفت در دنیا کاهش خواهد یافت، بر این اساس اقتصاد ایران که وابستگی ۵۰ ساله به نفت دارد با مشکل جدی رو به رو شود. اگر نتوانیم اصلاحات جدی در نظام حکمرانی دولت و حکم رانی اقتصادی انجام دهیم به یک باره کشور با مسائل جدی تری مواجه خواهد شد. البته بخشی از چالشهای ایران نیز ناشی از نباشت ۵۰ ساله است و بخشی دیگر نیز جدی تر شده است.
وی خاطرنشان کرد، ناترازی نظام بانکی و چالش آب و جمعیت در ۵۰ سال اخیر انباشت شده و ناچارا با درامدهای نفتی این چالشها رو پوشش داده ولی بدون نفت خودش را آشکار خواهد کرد.
این اقتصاد دان گفت: در دهه اخیر کشور نیاز دارد اولا عقب ماندگی خود را جبران کند و برخی چالشهای اساسی را اصلاح کند و تصمیمات جدی و سخت را برای اصلاحات اقتصادی در حوزه اصلاح ساختاری اتخاد کند. دهه ۱۴۰۰ از این نظر برای کشور حیاتی است و در پایان این دهه دیگر حکمرانی بر نفت از میان خواهد رف. در دهه ۹۰ فرصتهای از دست رفته جدی وجود داشت و خوش بینی مفرط به بحث مذاکرات و حرکت تک راهبردی دولت دوازدهم چالش جدی برای اقتصاد ایران ایجاد کرد. اشتباه استراتژیک دولت یازدهم باعث شد در این دهه اصلاح ساختاری اقتصاد انجام نشود. به بعبارت ساده تر کسی نمی‌تواند یک اصلاح اقتصادی در این دهه نام ببرد که این موضع ناشی از نگاه تک بعدی به برجام بود.
وی در خاته تاکید کرد، برای کنترل تکانه های خارجی و کاهش اثرات آن و رشد قدرت چانه زنی در مسایل جهانی راهی جز قوی شدن در اقتصاد نداریم که مستلزم اصلاحات کلان است. اگر اقتصاد از درون قوی باشد کشورهای مختلف کمتر میتوانند ایران را تهدید کند و به اقتصاد شوک وارد کند.
۰۸:۳۲ - ۱۴۰۰/۱۱/۱۵
