سرویس جنگ نرم مشرق - مؤسسه امریکن انترپرایز در گزارشی به قلم کاترین زیمرمن عضو ارشد این اندیشکده نوشت: حوثی‌های یمن بخشی از ائتلاف غیررسمی به رهبری ایران هستند که به محور مقاومت مشهور است و تهدیدی فزاینده برای امنیت منطقه‌ای در خاورمیانه محسوب می‌شوند. آمریکا حوثی‌ها را محصول جنگ یمن می‌داند -یک جنبش محلی یمنی با اهداف محلی یا به تعبیر دیگر، یک گروه نیابتی یمنی تحت فرماندهی مطلق ایران. در عوض، حوثی‌ها استقلال خود را حفظ کرده‌اند و همزمان در شبکه عاملان دولتی و غیردولتی ایران برای مقابله با نفوذ غرب در خاورمیانه ادغام شده‌اند. روابط حوثی‌ها با ایران و دیگر اعضای محور در هشت سال گذشته جنگ یمن به شدت تقویت شده و توانمندی‌های ایران که به دست حوثی‌ها رسیده‌اند جنگ را به فراتر از مرزهای یمن رسانده‌اند.

مخاطبان گرامی، آنچه در ادامه می‌خوانید صرفاً ترجمه گزیده گزارش‌ها و مقالات مذکور است و محتوا و ادعاهای مطرح‌شده در این گزارش صرفاً جهت تحلیل و بررسی رویکردها و دیدگاه‌های اندیشکده‌ها، مؤسسات مطالعاتی و رسانه‌های غربی منتشر شده است و هرگونه ادعا و القائات احتمالی این مقالات هرگز مورد تأیید مشرق نیست.

رهبران حوثی انقلاب اسلامی ایران را الگوی خود قرار داده‌اند

این اندیشکده می‌نویسد: منافع مشترک سنگ بنای روابط بین حوثی‌ها و ایران و محور مقاومت شده‌اند. رهبران حوثی انقلاب اسلامی ایران را به عنوان الگو می‌بینند و ایده‌ها تجدیدنظرطلبانه و تلاش‌های ایران برای تغییر نظم منطقه‌ای با نظرات آنها مشابه است. بنابراین آنها با دیگر اعضای محور مقاومت از جمله حزب‌الله و شبه‌نظامیان شیعه عراقی و گروه‌های دیگر که به دنبال تغییر وضع فعلی از طریق زور هستند، زمینه‌های مشترکی دارند. از نظر ایران، حوثی‌ها اساساً فرصتی برای تهدید مرزهای جنوبی عربستان سعودی هستند و ایران تلاشی را رهبری کرده تا حوثی‌ها را به بخشی از شبکه خود تبدیل کند. حالا حوثی‌ها به ایران و محور مقاومت متکی هستند تا بتوانند تسلیحات لازم برای ادامه قدرت‌نمایی خود از یمن را دریافت کنند و شروع به حمایت از برنامه‌های محور مقاومت کرده‌اند.

این گزارش می‌افزاید: تلاش برای توسعه توانمندی نظامی حوثی‌ها باعث تغییر شکل تهدید حوثی‌ها شده است. قبلاً، حوثی‌ها فقط می‌توانستند از قلمروی خود دفاع کنند. حالا، آنها در نقاطی دور از مرز یمن هم قدرت‌نمایی می‌کنند. تسلیحات ایرانی شامل سامانه‌های ضدهوایی، موشک بالستیک، پهپادهای کوتاه‌برد و دوربرد، بمب‌های کنار جاده‌ای و بمب‌های دریایی می‌شود. ایران روابط دیپلماتیک رسمی با دولت حوثی‌ها دارد و دیپلمات‌های ایران منافع حوثی‌ها را در سطح جهانی پیش می‌برند. دیگر اعضای محور مقاومت هم روابطی را با حوثی‌ها شکل داده‌اند و میزبان نمایندگان آنها شده‌اند و روایت حوثی‌ها را تبلیغ می‌کنند.

دستاوردهای اصلی جنگ یمن برای ایران

جنگ یمن زمینه‌ای برای ایران مهیا کرد که به طور زنده تسلیحات دوربرد خود را آزمایش کند. ایران مدت بیشتری مشغول همکاری نظامی با عوامل نیابتی عراقی خود بود اما تسلیحات پیشرفته‌تری را به حوثی‌ها داده است. آستانه تحمل اسرائیل، آمریکا و هر جای دیگری برای تحمل وجود تسلیحات پیچیده برای یمن کمی بالاتر است که دلیل آن مکان این کشور و پوشش جنگ داخلی است. اطلاعات مربوط به موشک‌های بالستیک و پهپادهای ایرانی به کار رفته از سوی حوثی‌ها دوباره به چرخه توسعه تسلیحات ایران برمی‌گردد. به علاوه، حوثی‌ها با استفاده از پهپادهای ایرانی راهکارهای جنگی جدیدی را ابداع کرده‌اند -راهکارهایی که توسط شبه‌نظامیان عراقی مورد حمایت ایران هم به کار رفته‌اند و نشان می‌دهد که اطلاعات بین بازیگران این عرصه تبادل می‌شوند.

حالا حوثی‌ها امنیت عربستان سعودی و امارات متحده عربی را تهدید می‌کنند. حملات حوثی‌ها به عربستان در سال ۲۰۲۱ به شدت افزایش یافت و این حملات با موشک‌های بالستیک و پهپادهایی صورت می‌گرفتند که اساساً زیرساخت‌های نفتی، فرودگاه‌های غیرنظامی و تأسیسات نظامی عربستان را هدف می‌گرفتند. توانایی آنها برای انجام چنین جنگی نشانگر تأمین مستمر تسلیحات است. در آغاز ژانویه ۲۰۲۲، حوثی‌ها حملاتی به مراکزی در ابوظبی، امارات متحده عربی، را آغاز کردند که موجب مرگ سه شهروند و تهدید نیروهای خدماتی آمریکایی مستقر در پایگاه نظامی الظفره شد.

مزایای نامتقارن موشک‌های بالستیک و پهپادهای یمن در برابر سامانه‌های موشکی

در ادامه این گزارش آمده است: عربستان و امارات متحده عربی از سامانه‌های دفاع موشکی پاتریوت برای حفاظت در برابر حملات حوثی‌ها استفاده می‌کنند و از آن زمان ارتش امارات دو بار سامانه دفاع موشکی تاد خود را به کار بسته است. هر دو سامانه در مقایسه با موشک‌های بالستیک و پهپادهای نسبتاً ارزان حوثی‌ها پرهزینه هستند و مزایای نامتقارن واضحی را برای حوثی‌ها رقم می‌زنند.

امریکن انترپرایز در بخش دیگری از گزارش خود با لحنی ایران‌هراسانه مدعی شد: ایران توانمندی‌های دوربرد حوثی‌ها را با رویکرد منطقه‌ای خود ادغام کرده و ممکن است به دنبال حملاتی به اهداف دورتر مانند اسرائیل باشد. عدم وجود پاسخ واقعی به حمله سپتامبر ۲۰۱۹ به بقیق در عربستان سعودی، که موقتاً تولید نفت عربستان را به نصف کاهش داد نشان می‌دهد که ایران سازوکار بازدارندگی مؤثری را با توان انکار بالا و تشدید خطرات ایجاد کرده است. حوثی‌ها رسماً مسئولیت حمله را پذیرفتند و دلیل آن را تشدید جنگ یمن عنوان کردند، اما ارزیابی‌های بعدی آمریکا نشان داد که حمله از شمال صورت گرفته است نه جنوب.

تسلیحات حوثی‌ها می‌توانند به اسرائیل هم برسند

تکثیر توانمندی‌های مشابه در بخش‌های دیگر محور مقاومت باعث شده نتوانیم به سرعت و با اطمینان بفهمیم که عامل حمله چه کسی بوده است. تسلیحات ایرانی در زرادخانه حوثی‌ها می‌توانند به اسرائیل هم برسند و خطر حمله چندکاربره و هماهنگ شده توسط سپاه پاسداران به اسرائیل را افزایش دهند زیرا ایران به دنبال آن است که نسبت به تقویت روابط میان کشورهای سنی عربی و اسرائیل در محیط پس از توافقات ابراهیم اعتراض کند.

چالش‌های راهبردی ادغام حوثی‌ها در محور مقاومت ایران برای آمریکا

در بخش دیگری از این گزارش به کاخ سفید توصیه شده است: ادغام حوثی‌ها در محور مقاومت به رهبری ایران و دسترسی به تسلیحات دوربرد تولید ایران موجب چالش‌های جدیدی برای منافع آمریکا در خاورمیانه می‌شود. هر رویکرد موفقی برای رفع این چالش‌ها باید بخشی از راهبرد جامع‌تری نسبت به یمن و منطقه باشد. راهبرد یمن نباید فقط به تهدید حوثی‌ها بپردازد بلکه باید بر القاعده نیز فشار آورده و این کشور را باثبات کند تا از بدتر شدن شرایط مردم جلوگیری شود. همچنین آمریکا باید از متحدان منطقه‌ای خود، عربستان و امارات، در مقابل حملات حوثی‌ها دفاع کند. آمریکا با نگاهی منطقه‌ای باید دقت کند که حوثی‌ها از برداشته شدن یا کاهش تحریم‌های نهادهای ایران چه سودی می‌برند و امکان هماهنگی یا همکاری بین اعضای محور را بسنجد.

منافع حوثی‌ها عمیقاً به منافع محور مقاومت گره خورده است

این اندیشکده آمریکایی با اذعان به سیاست‌های شکست‌خورده کاخ سفید عنوان کرد: دولت‌های پی‌درپی آمریکا نتوانسته‌اند حمایت ایران از حوثی‌ها را به صورت ریشه‌ای حل کنند و نفوذ ایران بر حوثی‌ها بیشتر شده است. نیروی قدس سپاه پاسداران در زمان کارزار «فشار حداکثری» دولت ترامپ علیه ایران تسلیحات و توانمندی‌های پیچیده‌تری را برای حوثی‌ها فرستاده است. تهدید تحریم‌های آمریکا برای جلوگیری از تعمیق روابط حوثی‌ها با شبکه ایران ناکافی بوده‌اند. تأکید بر دیپلماسی آمریکایی که در سال اول دولت بایدن رخ داد، به همراه تغییر رویکرد آمریکا در خاورمیانه، به همان اندازه دردسرساز بود. مقامات آمریکا و سازمان ملل از همان زمان به دنبال جلب همکاری ایران برای مذاکره با حوثی‌ها برای پایان جنگ بودند در حالی که ایران جزو طرفین جنگ نیست. امروز، منافع حوثی‌ها عمیقاً به منافع محور مقاومت گره خورده است و حوثی‌ها برای نمایش قدرت به تسلیحات ایرانی وابسته‌اند و بعید است سیاست جدا کردن آنها از ایران موفق شود. 

موشک‌ها و پهپادهای ایرانی در یمن ساختار فعل ی امنیت منطقه را محک می‌زند

افزایش تهدید حوثی‌ها اقدامات لازم برای حفاظت از نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه و حمایت دفاعی از متحدان خلیج‌فارس را بیشتر کرده است. بخشی از الگوی بزرگ‌تر تکثیر تسلیحات ایرانی غیرهسته‌ای آن است که ساختار امنیتی فعلی منطقه را محک بزنند. پهپادهای نسبتاً ارزان تسلیحات دقیق و مؤثری در فواصل دورتر هستند. همچنین، موشک‌های بالستیک به کار رفته توسط حوثی‌ها هم هزینه‌های دفاعی سنگینی را به متحدان منطقه‌ای تحمیل می‌کنند. دفاع در مقابل هر دوی این موارد پرهزینه‌تر هم خواهد بود. جلوگیری از انتقال سلاح و تجهیزات برای حوثی‌ها خطر آنها را کاهش می‌دهد اما عملیات‌های مقابله با قاچاق تأثیر محدودی داشته‌اند. تقریباً با اطمینان می‌توان گفت که ایران اجزای اصلی تسلیحات خاص را ارسال می‌کند. خنثی یا ضعیف کردن مستقیم این اجزا می‌تواند تأثیرات نامتقارن بیشتری بر توانمندی‌های حوثی‌ها داشته باشد.

یمن صحنه یک جنگ بزرگ‌تر و منطقه‌ای است

امریکن انترپرایز در پایان گزارش خود با تکرار ادعاهای واهی و وارونه‌نمایی حقایق مدعی شد: امروز یمن صحنه یک جنگ بزرگ‌تر و منطقه‌ای است. حوثی‌ها روابط گسترده‌ای با محور مقاومت ایجاد کرده‌اند و اهداف مقاومت را هم به اهداف خود افزوده‌اند. ایران از طریق حوثی‌ها جنگی نیابتی را پیش می‌برد و سرمایه‌گذاری محدود ایران بر حوثی‌ها گستره جنگ را به فراتر از مرزهای یمن کشانده است. تسلیحات موجود در زرادخانه یمن تهدیدی برای کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و اسرائیل، و نیز تهدیدی برای کشتیرانی در دریای سرخ و خلیج عدن است. ایران و محور مقاومت آن با عمیق‌تر شدن روابط بین اسرائیل و کشورهای عربی، به ویژه امارات مخالف هستند و نشان داده‌اند که به این پیشرفت‌ها اعتراض خواهند کرد. درک حوثی‌ها فقط در بستر یمن باعث می‌شود این تغییر در محرک‌های امنیتی منطقه را نبینیم. آمریکا برای حفاظت از منافع خود در خاورمیانه باید رویکرد خود را بر اساس این واقعیت جدید تغییر دهد که حوثی‌ها بخشی از محور مقاومت هستند.