به گزارش مشرق، روز گذشته آخرین گزارش نهاد اقلیمی سازمان ملل متحد منتشر شد. این گزارش جامع‌ترین و تازه‌ترین ارزیابی دانشمندان در سراسر دنیا درباره گرم شدن کره زمین است که هیئت بین‌دولتی تغییرات اقلیمی سازمان ملل منتشر کرده است.
کارشناسان آب و هوای سازمان ملل معتقدند که بشریت کمتر از سه سال فرصت دارد افزایش انتشار کربن را که باعث گرم شدن سیاره می‌شود، متوقف کند و کمتر از یک دهه آن را تقریباً به نصف کاهش دهد و هشدار دادند جهان برای تضمین یک "آینده قابل زندگی" با یک مسابقه آخرین نفس مواجه خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
رکوردشکنی گرمای هوا و بلایای طبیعی در سالی که گذشت
انتشار این گزارش بیش از ۴۸ ساعت به دلیل اختلاف نظر دانشمندان و ۱۹۵ دولت عضو به تأخیر افتاد و مذاکره‌کنندگان دو هفته به صورت مجازی و غیرعلنی مشغول گفت‌وگو برای نهایی کردن متن و خلاصه این گزارش بوده‌اند. گزارش‌های اقلیمی این هیئت اهمیت زیادی دارند چون مبنا و چارچوبی را مشخص می‌کند که دولت‌ها برای جلوگیری از عوارض ویرانگر گرم شدن کره زمین باید در پیش بگیرند.
این گزارش نگه داشتن افزایش دمای متوسط جهانی زیر ۱.۵ درجه که هدف پیمان پاریس بود را "دور از دسترس" خواند و حتی نگه داشتن این دما زیر دو درجه را "چالشی بزرگ" دانست و هشدار داد با روال فعلی، دنیا به سمت ۳.۲ سانتی‌گراد افزایش دما تا پایان قرن حرکت می‌کند.
بر اساس پیمان پاریس، برای اینکه گرمایش زمین آثار مخرب و غیرقابل کنترل نداشته باشد، باید افزایش دما تا سال ۲۰۳۰، در مقایسه با دما پیش از انقلاب صنعتی, یعنی کمتر از ۱.۵ درجه سانتی گراد بماند اما گزارش سازمان ملل جای تردید باقی نمی‌گذارد برای رسیدن به این هدف تغییرات بنیادی و سرمایه‌گذاری عظیم نیاز است.
یکی از نکات دشوار مذاکرات، میزان کمک مالی به کشورهای در حال توسعه به نحوی بود که بتوانند در ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی خود تغییر و تحول اساسی‌ای ایجاد کنند که برای کند شدن روند گرمایش زمین ضروری هستند. برخی ارزیابی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند برای اجرای تغییرات لازم، بعضی کشورهای در حال توسعه باید سالی حتی چند "تریلیون دلار" خرج کنند، بسیار بیشتر از آنچه تصور می‌شد. کشورهای توسعه یافته و ثروتمند که به وعده‌های مالی خود طبق پیمان پاریس عمل نکرده‌اند به‌خصوص آمریکا درباره اهدای این کمک‌ها اکراه نشان می‌دهند.
کشورهای در حال توسعه می‌گویند کشورهای ثروتمند که خود مهمترین تولیدکنندگان گازهای کربنی بعد از انقلاب صنعتی بوده‌اند، اکنون با اعمال محدودیت‌های اقلیمی در عمل راهی را که خود پیموده‌اند برای کشورهای دیگر می‌بندند و آن‌ها را وادار به پرداخت تاوان گازهای گلخانه‌ای می‌کنند که کشورهای ثروتمند در گذشته تولید کرده‌اند.
یکی دیگر از دشواری‌های گفت‌وگوها این است که دنیا چطور سریع و وسیع به‌سمت توقف استفاده از سوخت‌های فسیلی برود؛ دانشمندان و فعالان محیط زیست می‌گویند کنار گذاشتن سوخت‌های فسیلی مهمترین راه مقابله با گرمایش زمین است و حواله دادن مشکل به آینده و راه‌حل‌هایی که فناوری آن فعلاً موجود نیست؛ مثلاً جذب کربن از هوا، فقط "سرپوش گذاشتن" بر مسئله است.
انرژی‌های تجدیدپذیر و تولید محلی و کوچک انرژی به‌جای تولید مرکزی انرژی و انتقال به دوردست، از مهمترین تغییراتی هستند که باید در تمام دنیا با سرعت به اجرا در آیند.
این بخش سوم از تازه‌ترین ارزیابی سرنوشت ساز سازمان ملل از گرمایش زمین و حساس‌ترین آن است، چرا که این بخش به سیاست‌ها، سرمایه مالی و فناوری‌هایی می‌پردازد که برای کاستن قابل ملاحظه از تولید گازهای کربنی لازم است.
قسمت اول گزارش که تابستان پارسال منتشر شد به شواهد علمی پرداخت و به این نتیجه رسید فعالیت بشر باعث تغییراتی در اقلیم شده که در صدها و هزاران سال گذشته "بی‌سابقه" بوده و برخی از این تغییرات دیگر "گریزناپذیر و برگشت‌ناپذیر" شده‌اند.
گزارش دوم که ماه پیش منتشر شد و زیر سایه جنگ روسیه و اوکراین گم شد به این نتیجه رسید که ویرانی سیستم آب‌وهوایی به‌سرعت و شتاب در جریان است و فقط "شانس اندکی" برای پیشگیری از فروپاشی فاجعه‌بار اقلیمی مانده است. این گزارش هشدار داد که عوارض گرمایش زمین بدتر و شدیدتر از آن است که پیش‌بینی می‌شد و اگر افزایش دما به دو درجه برسد، بسیاری از راهکارها بیهوده و مقاومت در برابر تغییر اقلیم ناممکن می‌شود.
در این گزارش گرم شدن کره زمین عامل افزایش خشک‌سالی، گرمای شدید، سیل، بالا آمدن آب دریاها و آتش‌سوزی جنگل‌ها دانسته شده است.
۰۸:۱۶ - ۱۴۰۱/۰۱/۱۷
