به گزارش مشرق، ترکیه می خواهد از آمریکا ده ها فروند هواپیمای جنگنده اف ۱۶ بخرد. اما انجام این معامله،  به دیوار بلند مخالفت اعضای کنگره خورده و اردوغان ناچار شده هیات پرشماری را به واشنگتن بفرستد و برای جلب رضایت کنگره، ده ها میلیون دلار صرف لابی گری شود.

ترکیه می خواهد ۴۰ فروند جنگنده اف ۱۶ جدید و کیت های نوسازی برای ۸۰ فروند اف ۱۶ از آمریکا خریداری کند. اعضای کنگره با این فروش مخالف هستند و از دولت اردوغان انتقاد می کنند. سناتور منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنای دموکرات، از جمله مخالفان این فروش است.

سناتورهای آمریکایی معتقدند که سیاست خارجی اردوغان در چند سال اخیر، آن قدر عوض شده که حالا نمی توان اثبات کرد که ترکیه متفق و دوست نزدیک آمریکا است. آنان چنین استدلال می کنند که ترکیه، با سرسخت ترین دشمن آمریکا یعنی روسیه، از در رفاقت درآمده و پشت ناتو را خالی کرده است.

پاسخی بسیار پایین تر از سطح درخواست آنکارا

برخی از رسانه های تحت امر حزب عدالت و توسعه، با خیال راحت و خاطری آسوده اعلام کردند که فروش ۴۰ فروند جنگنده اف ۱۶ به ترکیه قطعی شده است. اما واقعیت ها نشان می دهد که نه تنها خبری از تحویل اف ۱۶ نیست، بلکه تیم بایدن، حتی برای فروش یک بسته تسلیحاتی بسیار محدود و ناچیز به ترکیه، در به در به دنبال مجوز است. دیروز مشخص شد که دولت جو بایدن یک بسته پیشنهادی را برای تصویب به کنگره فرستاده تا مجوز فروش مقادیر محدود و ناچیز از تسلیحات و تجهیزات به ترکیه صادر شود.

طبق اخبار روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال که اطلاعات خود را بر اساس شنیده هایی از مقامات آمریکایی منتشر کرده، دولت بایدن تصویب بسته ای را در دستور کار قرار داده که شامل فروش سخت افزار و نرم افزار به همراه سلاح های سبک است که هزینه آن بین ۳۰۰ و ۴۰۰ میلیون دلار است.

این خبر اولین بار دیروز در وال استریت ژورنال منتشر شد. این بسته که به گفته یکی از منابع می‌تواند به ۴۰۰ میلیون دلار برسد، با قرارداد خریدی که ترکیه در ماه اکتبر از آمریکا درخواست کرد، متفاوت است که شامل ۴۰ فروند F-۱۶ به ارزش میلیاردها دلار و حدود ۸۰ کیت مدرن‌سازی برای هواپیماهای جنگی این کشور است. آنکارا پیش از این، درخواست بسته تسلیحاتی شامل به روز رسانی سخت افزار و نرم افزار موشک هوا به هوای میان برد AIM-۱۲۰ و هوا به هوای کوتاه برد و هواپیماهای جنگی F-۱۶ را مطرح کرده بود.

سنگ کوچک، علامت زدن است؟

منتقدین اردوغان اعلام کرده اند که ناز و بی اعتنایی دولت بایدن، به این معنی است که واشنگتن قصد ندارد به آنکارا اف ۱۶ بدهد. اما تحلیلگران اتاق فکر حزب عدالت و توسعه، معتقدند که این یک اقدام هوشمندانه و دوربینانه است که از سوی آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه کابینه بایدن ارائه شده است.

منطق بلینکن چنین است: حالا که بسیاری از اعضای کنگره، به ترکیه حساس هستند، اول سعی کنیم مجوز فروش یک بسته کوچک را به دست بیاوریم و لابی ها هم به فعالیت خود ادامه دهند. بعداً می توان با اتکا به استدلال هایی که با این معامله موافقت کرده، قرارداد بزرگ اف ۱۶ را نیز عملی کرد. اما اگر در گام نخست، قرارداد سنگینی بر روی میز اعضای کنگره گذاشته شود، آنان بی محابا، درخواست ما را رد خواهند کرد.

وقتی که ترکیه به یک لابی یهودی پناه می برد

بر اساس گزارشی که روزنامه ملی گازته (ارگان حزب اسلامگرای سعادت ترکیه) منتشر کرده، در روزهای اخیر، یک هیات پرشمار از سران حزب عدالت و توسعه، از آنکارا به واشنگتن سفر کرده است. این هیات موظف است تا با چند عضو متنفذ و برجسته کنگره آمریکا، دیدار و گفتگو کند. یک شرکت مخصوص ارائه مشورت و لابی گری به نام (Friedlander Consulting Group LLC) در این سفر، اعضای آکپارتی را همراهی می کند.

مراد مرجان سفیر ترکیه در واشنگتن مدتی پیش با امضای قراردادی به یک شرکت لابی پناه برده که متعلق به ازرا فرینلندر، از چهره های برجسته «یهودیان ارتدوکس» در ایالات متحده است.

رئیس هیات نمایندگان آکپارتی در دیدار با سران کنگره آمریکا، سیاستمداری قدیمی به نام افغان آلا است. او مدت ها وزیر کشور ترکیه بوده و از افراد موثق و نزدیک به اردوغان است و حالا معاونت سیاست خارجی حزب عدالت و توسعه را در دست دارد.  

ترکیه جنگنده می سازد؟

همچنان که گفته شد، ترکیه به خاطر معامله موشکی با روسیه، از تحویل گرفتن اف ۳۵ محروم ماند و علاوه بر این، از امکان حضور در کنسرسیوم بزرگ تولید مشترک قطعات این هواپیما نیز اخراج شد. با این حال، رویای بلندپروازانه اردوغان تولید هواپیمای جنگنده ملی و خودکفایی است.

چنین به نظر می رسد که تولید چند نوع پهپاد در ترکیه و صادرات این سلاح پیشرفته به برخی از کشورها، اعتماد به نفس بالایی به ترکیه داده و حالا ادعاهایی مطرح شده که جنگنده تولید داخل، به فرجام نهایی خود نزدیک شده است. اما تحلیلگران نظامی معتقدند که بین فناوری تولید پهپاد و جنگنده، تفاوت عظیمی وجود دراد و احتمالاً مقامات دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، در این مورد به تاکتیک بلوف و بزرگ نمایی پناه برده اند.

اسماعیل دمیر اعلام کرده که اقدامات مهمی برای تولید جنگنده، انجام شده است. سخنان مرد شماره یک صنایع دفاعی ترکیه، نشان می دهد که مساله تولید جنگنده برای ترکیه تبدیل به یک امر حیاتی شده است. اما هنوز هم مشخص نیست که این پروژه تا چه اندازه واقع بینانه و قابل تحقق باشد.

پروفسور دکتر اسماعیل دمیر رئیس صنایع دفاعی ترکیه است. از آنجایی که این سازمان، به طور مستقیم زیر نظر خود رئیس جمهور است، جذب بودجه و حرکت در مسیر تولید و توسعه، شتاب بالایی گرفته و هفتصد پروژه بزرگ دفاعی در حوزه های سلاح سبک و سنگین، مهمات، نفربر، مین یابی، جنگ الکترونیکی و تجهیزات مخابراتی در دست اجرا است.

ترکیه سال آینده نخستین بالگرد تولید شده برای هلال احمر را آزمایش می کند و جنگنده کوچک دیگری به نام حُر جت را نیز رونمایی می کند و احتمالاً در سال ۲۰۲۳ میلادی، نخستین گام برای تولید ناو هواپیمابر نیز برداشته خواهد شد.

اسماعیل دمیر اعلام کرده که هواپیمای جنگی ملی ترکیه در سال ۲۰۲۳ میلادی آشیانه را ترک می کند. همین موضوع نشان می دهد که همزمانی پرده برداری از جنگنده داخلی با انتخابات سراسری، برای اردوغان و حزب او، بسیار مهم است.

در پایان باید گفت،  چند و چون تغییر روند روابط آنکارا – واشنگتن، ارتباط مستقیمی با نتایج انتخابات سال ۲۰۲۳ میلادی دارد. شواهد نشان می دهد که دولت بایدن، برای توسعه روابط با ترکیه شتابی ندارد و منتظر آن است که بر اساس نتایج رقابت بزرگ احزاب در سال آتی، در این مورد تصمیم بگیرد.