سرویس جهان مشرق _ صبح روز سه شنبه ۲۸ تیر ماه ۱۴۰۱، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه که برای حضور در نشست "سران تضمین روند آستانه " به تهران سفر کرده بود پس از استقبال رسمی سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور کشورمان و به همراهی ایشان، به دیدار حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی رفت.

در این دیدار که حدود ۴۰ دقیقه به طول انجامید، رهبر معظم انقلاب ضمن تاکید بر ضرورت گسترش روابط دو کشور از جمله در موضوعات اقتصادی و امنیتی، نکات مهمی را نیز در خصوص مسائل منطقه ای به رئیس جمهور ترکیه گوشزد کردند. رهبر معظم انقلاب در سخنان خود بر چند اصل مهم تاکید داشتند که خلاصه مهمترین موارد ذکر شده به شرح زیر است:

_ رهبر انقلاب، ‌ فلسطین را مسئله اول دنیای اسلام برشمردند و گفتند: امروز نه رژیم صهیونیستی، نه آمریکا و نه دیگران نخواهند توانست جلوی حرکت عمیق فلسطینی‌ها را بگیرند و عاقبت کار به نفع مردم فلسطین خواهد بود.

_ ایشان بر ضرورت حفظ تمامیت ارضی سوریه تاکیده کرده و با اشاره به برخی نقل‌قولها مبنی بر حمله نظامی به شمال سوریه، تأکید کردند: این کار قطعاً‌ هم به ضرر سوریه هم به ضرر ترکیه و هم به ضرر منطقه است و اقدام سیاسی مورد انتظار از جانب دولت سوریه را نیز محقق نخواهد کرد.

_ با تروریسم حتماً باید معارضه کرد اما حمله نظامی در سوریه به نفع تروریستها خواهد بود البته تروریستها نیز محدود به یک گروه خاص نیستند. رهبر انقلاب اسلامی در پاسخ به درخواست رئیس‌جمهور ترکیه مبنی بر همکاری ایران برای مبارزه با گروههای تروریستی، گفتند: ما در مبارزه با تروریسم مطمئناً با شما همکاری می‌کنیم.

_ در خصوص مسئله قره باغ، ایشان با ابراز خرسندی از بازگشت قره‌باغ به جمهوری آذربایجان، گفتند: البته اگر سیاستی مبنی بر مسدود کردن مرز ایران و ارمنستان وجود داشته باشد، جمهوری اسلامی با آن مخالفت خواهد کرد چرا که این مرز یک راه ارتباطی چند هزار ساله است.

اما در میان بیانات رهبر معظم انقلاب خطاب به رجب طیب اردوغان جمله ای خاص و ویژه وجود داشت که یادآور یک حادثه امنیتی بزرگ در خاک ترکیه و حمایت تمام عیار جمهوری اسلامی ایران از دولت این کشور بود:

*ما همواره از دولت شما در مسائل داخلی و در مقابل دخالتها دفاع کرده‌ایم و همچنانکه گفتید دوستان دوران سخت یکدیگر هستیم و برای ملت مسلمان ترکیه دعا می‌کنیم.

ماجرای کودتای ۲۰۱۶ ترکیه و حمایت ایران از دولت اردوغان

در نیمه شب ۱۵ جولای ۲۰۱۶ خبری عجیب در رسانه های منطقه و جهان مخابره شد که حاکی از یک کودتای نظامی توسط ارتش ترکیه علیه دولت وقت این کشور بود. گروهی از نظامیان ارتش ترکیه ضمن دستگیری ژنرال هلوسی آکار رئیس ستاد مشترک ارتش این کشور، اقدام به کنترل برخی ساختمان های اداری و نظامی این کشور، فرودگاه بین المللی آتاتورک در استانبول و پل ها و مسیرهای ارتباطی اصلی این شهر و آنکارا پایتخت ترکیه کردند.

کودتاچیان با استقرار تانک و خودروهای زرهی در خیابان و به پرواز درآوردن جنگنده ها و بالگردهای رزمی تلاش داشتند تا مانع از دخالت نیروهای امنیتی و مردم طرفدار حزب حاکم این کشور شده و به سرعت اقدام به دستگیری یا ترور مقامات سیاسی مخالف با خود کنند.

در این زمان حتی تصاویری از حمله بالگردهای رزمی کودتاچیان به ساختمان مجلس این کشور نیز منتشر شد و چندین نفر از مردم غیر نظامی حامی اردوغان نیز در درگیری های خیابانی کشته و زخمی شدند.

به هر ترتیب با گذشت چند ساعت نیروهای امنیتی وفادار به اردوغان و همچنین گروه های مردمی حامی وی، اکثر تاسیسات مهم اشغال شده توسط کودتاچیان را بازپس گرفته، ژنرال آکار را از دست آنها آزاد کردند و اکثر سران کودتا نیز دستگیر شده یا از خاک ترکیه فرار کردند و این کودتا در همان ساعات نخست اجرای آن با ناکامی پایان یافته و در سالهای بعد منجر به زندانی شدن یا اخراج ده ها هزار نفر از نظامیان ترکیه و مقامات سیاسی این کشور به ظن همکاری با سران کودتا و جریان حامی "فتح الله گولن" فعال سیاسی ضد اردوغان شد.

اما یکی از موارد جالبی که در زمان اجرای این کودتای نافرجام ادعا میشد، مسئله حضور رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در یک هواپیمای ترابری در آسمان این کشور بود. در آن زمان گفته می شد یک فروند جنگنده F-۱۶ نیروی هوایی ترکیه که توسط یک خلبان همکار با سران کودتا هدایت می شد به هواپیمای اردوغان نزدیک می شود اما به دلیل اینکه در شرایط پرواز غیر رزمی امکان نصب سلاح بر روی جنگنده وجود نداشته است، شانس شلیک به هواپیما و سرنگونی آن را در اختیار نداشته است. طبیعتا سرنگونی هواپیما و کشته شدن شخص اردوغان می توانست یک پیروزی بزرگ برای کودتاچیان به شمار رفته و شانس موفقیت آنها را بالاتر ببرد.

ادعا می شود پس از اینکه هواپیمای اف۱۶ مذکور در سرنگونی هواپیمای حامل اردوغان ناکام می ماند، وی شخصا به کادر پروازی دستور حرکت به سمت آسمان ایران را صادر می کند. در نخستین ساعات رخ دادن کودتا، نشست ویژه شورای عالی امنیت ملی در تهران برگزار شده و بر حمایت کامل از دولت قانونی ترکیه و محکومیت کودتای نظامی در این کشور تاکید شده بود؛ در حالی که به جز قطر، عمده کشورهای عربی منطقه در انتظار نتیجه نهایی این کودتا و موضع گیری شفاف در خصوص آن بودند.

به هر ترتیب اردوغان در آن زمان هیچ متحد قابل اتکایی به جز ایران در اختیار نداشت و بنابر ادعای منابع خبری در همان زمان، هواپیمای حامل وی با عبور از منطقه مرزی وارد حریم هوایی ایران شده و تحت اسکورت جنگنده های نیروی هوایی ارتش کشورمان قرار می گیرد. پس از اینکه اوضاع تحت کنترل نیروهای حامی اردوغان درآمده و فرودگاه بین المللی استانبول نیز از کودتاچیان باز پس گرفته شد، هواپیمای حامل رئیس جمهور ترکیه با بازگشت به حریم هوایی ترکیه وارد فرودگاه استانبول می شود.

همچنین کمک های اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران نیز در راه برقراری ثبات و بازگشت آرامش و امنیت به این کشور بسیار تاثیر گذار بود. چند سال پس از کودتای نافرجام جولای ۲۰۱۶ و اندکی پس از حادثه شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی، "نورالدین شیرین" مدیر شبکه تلویزیونی قدس ترکیه در اظهاراتی در یک برنامه تلویزیونی گفت: سردار شهید "قاسم سلیمانی" فرمانده ترور شده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جلوگیری از موفقیت کودتاچیان در ماجرای کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ نقش به سزایی داشت؛ وی یک‌ تنه در برابر طرح آمریکایی- صهیونیستی- سعودی برای براندازی حکومت ترکیه ایستاد.

خبرنگار: فرشاد محمدپور